Wildernis in de Wieringermeer
Minister Kolfschoten
speelt open kaart!
Nieuw Noordhollandsch Dagblad
3
De voorgeschiedenis
van het drama van de
Wieringermeerboeren
die niet konden geloo-
ven in de naderende
ramp. - Geslagen, maar
niet gebroken. - Aan 'n
nieuwe toekomst wordt
gebouwd
Maar 1946 zal een oogstjaar zijn
Vrijdag 21 December 1945
r*RAUWE EN GEBARSTEN GROND, waaruit eens fiere
korenhalmen welig omhoog schoten. De sloten en poelen
vol goor en roestig water. Een weg gegolfd als een carton, maar
overigens vast en waarover men geruischloos loopt door het
leem dat aan de steenen kleeft. Alleen de opritten van de brug
gen zijn voor de kracht van het wilde water bezweken en hier
zijn de klinkers met geweld van elkaar gerukt. Gave daken,
steunend op muurresten, herinneren aan de veilige beschutting,
die zij eens geweest zijn voor pioniers, die in dit land geploe
terd hebben, de vruchten van hun zwoegen met het jaar zagen
toenemen, totdat door een zinlooze daad hun dit alles ontnomen
werd. Scherp staan de vele kerktorens tegen de lucht geteekend
en het lijkt aanvankelijk of hier de geesel van het water zijn
vernielende kracht niet heeft kunnen uitwerken, maar dichter-
bn gekomen kijken we dwars door het kerkgebouw heen.
HET HOUT van het struikgewas
is dood en het eenige leven is
het geklop van een arbeider, die
ergens aan het breken is, een
breken, dat noodig is voor „we
deropbouw". Een gevoel van
troosteloosheid en verlatenheid
dreigt zich van ons meester te
maken, als wij even zijn achter
gebleven om op een bepaald punt
de verwoesting van nabij te aan
schouwen, maar gelukkig een der
tigtal meters voor ons uit, wande
len de overige leden van het ge
zelschap en gindsch in de verte
staat de autobus die ons straks
weer naar de bewoonde wereld
zal terugbrengen.
Even denken wij aan het onver
getelijke oogenblik op dien nood
lottige 17de April, toen ons, ter
wijl wij op een heel andere plaats
in Nederland vertoefden, in een
heel dichtbevolkte stad, het be
richt bereikte „de Wieringermeer-
polder is onder water gezet". Een
nieuwe uiting van bruut Duitsch
geweld. En er kwam een brok in
onze keel, omdat men ons iets ont
nomen had, waarop wij als Neder
landers zoo trotsch waren en onze
gedachten gingen onmiddellijk
naar deze zwaar beproefde men-
schen uit, die van huis en hof
verdreven werden en in korten
tijd een veilig heenkomen moesten
zoeken.
Thans zien wij met eigen oogen
het niet te beschrijven beeld van
verwoesting en wij vragen ons af:
hoe kan dit ooit weer goed worden?
Maar de rentmeester-dijkgïaaf van
den Wieringermeerpolder u hebt
het reeds begrepen dat onze beschou.
wing hierover handelt Ir. A.
Ovinge verzekert ons. dat in 1946
weer geoogst zal worden.
Reeds een zeventigtal gezinnen zijn
weer in den polder teruggebracht en
velen hunkeren om hier weer de hand
aan den ploeg te slaan.
Men wil terug naar zfjn grond.
Uit alle provinciën ziin destijds de
menschen naar den Wieringermeer
polder getrokken en allen, zonder
uitzondering verlangen weer om er
terug te komen.
Als de autobus ons door den polder
rijdt, zien wij niets dan verwoeste
huizen, maar een verrassing' is de
ontdekking van een man die als een
zaaier over het land stapt en iets
uitstrooit, dat den grond voor groei
weer geschikt moet maken. Het is
als een symbool van het doorzet
tingsvermogen en niet te schokken
vertrouwen in een betere toekomst,
die ons Nederlandsche volk na elke
ramp hebben gekenmerkt. Elders lig
gen frlsch-Toode dakpannen gesta
peld. Neen. niet bij de pakken neer
zitten. maar onversaagd aan het her
stel werken. Ja, deze gedachte is
troostend en beurt ons op na de
gedeprimeerde stemming waarin
deze barre woestenii ons op het
eerste gezicht moest brengen. Ver
dwenen zijn de eens zoo schoone dor.
pen Middenmeer. Slootdorp en Wie-
rin verwerf.
Maar was het geen vreugde-kreet,
die door het land ging. toen de Mi
nister door de radio mededeelde "de
Wieringermeerpolder is droog?"
De heer C. Kriin. die als voorzit
ter van de Commissie voor Wederop
bouw in Medembi'k het gezelschap
journalisten, dat den tocht door den
polder ging maken', verwelkomd
waarschuwde ons reeds, dat wij dat
"droog" niet te letterlijk moesten
nemen.
Op 11 December des morgens 9 uur
werd het peil van 5 Meter minus
NAP bereikt, waarmee practisch de
geheele oppervlakte van den polder
was drooggevallen, maar er is nog
veel water in tochten en plassen, j
dat in den grond moet wegzakken of
door het gemaal weggezogen. Na 8
dagen kan men niet verwachten, dat
alle overtollig water verdwenen is en
desolaat blijft de aanblik, als men
niets anders dan verwoeste huizen
ziet en hier en daar een stuk huis
raad, dat wie weet hoeveel meters
door het binnenstroomende water is
meegesleurd.
Het opblazen van den dijk
toch geen verrassing.
Voor de leidende figuren van
de Wieringermeer was het opbla
zen van den dijk toch geen ver
rassing, maar niemand geloofde
aanvankelijk in een dergelijke
zinlooze daad, waarmee geen en
kel strategisch belang gediend kon
zijn. Reeds op 10 Februari hadden
de Duitschers doorsnee-teeke-
ningen van den dijk gevraagd. Zij
begonnen te graven en gaven
voor, dat zij den dijk wilden ver
sterken. Maar aan dit fabeltje
hechtte men ook geen geloof. Tot
Paschen hoort men er weinig over,
maar kort daarna verschijnt een
deputatie van Duitsche officieren,
die beveelt, dat het werk in een
versneld tempo moet. geschieden.
Zaterdag daarop wordt 'n spring
lading geplaatst.
In Wieringerwerf nemen de be
stuurders van den polder reeds de
noodige voorzorgsmaatregelen door
o.a. het archief in veiligheid te bren
gen.
In den nacht van Maandag op
Dinsdag komt dan om half 4 het be
richt dat de dijk de lucht in zal
gaan. De onheilsmare wordt van huis
tot huis doorgegeven. De dorpen zijn
in rep en roer. Men redt, wat er nog
te redden valt. Het is een hopelooze
taak. Om 12 uur zal de dijk er aan
gaan Er .zijn boeren, die nog niet
in het dreigende ongeluk willen ge-
looven, zij kunnen het niet verwer
ken en gaan bij elkaar op bezoek.
Een enkele boer werkt zelfs nog op
het land, als het water reeds komt
aanbrullen. Dan begint de uittocht.
Een droeve stoet, dien den uitgang
van den polder zocht. Duitschers
staan te controleeren om onderdui
kers te vangen. Een officier, wien
men gevraagd had, of het waar was,
dat men den dijk liet springen had
reeds ronduit verklaard: "Ja, van
avond is alles onder water. Misschien
komen er onderduikers te voor
schijn."
In twee etmalen is de polder vol
gelopen. Als opzichters naar het
gaan kijken, staan de Dir'tschers
dreigend met hun geweer. Donder
dag vaart een reddingsboot rond. In
de boomen hangen katten. Kippen
drijven op pakken stroo rond. Hon
den janken op de daken en vele
boeren zijn nog in hun huis, dat
onder water staat, gebleven om hun
inboedel tegen de roof der Duit
schers te beschermen. Andere men
sehen kruipen angstig op een terp
bijeen. Zij worden in veiligheid ge
bracht.
Ruim een week later deelt de
Duitsche Weermacht mee, dat het
Oppercommando betreurt, dat
het zoover gekomen is. Toestem
ming wordt gegeven om de ga
ten te dichten, waarvoor de
Duitschers materiaal toezeggen,
maar als de Directie van de Zui
derzeewerken 40 Liter benzine
vraagt, is die er niet.
Het grootste probleem, waarmee
men bij den wederopbouw op dit
oogenblik worstelt, is het gebrek
aan woongelegenheid. Bij onge
veer 40 boerderijen is alle behui
zing verdwenen.. De woningen,
waarvan de fundeeringen nog
goed zijn gebleven, wil men zoo
spoedig mogelijk weer optrekken.
Verder worden met den meesten
spoed schuilketen op het land ge
maakt, opdat de boer straks bij
het werken op den akker zich ten
minste eenigszins kan bergen. Er
moeten ook verschillende sociale
voorzieningen getroffen worden,
waarbij niet in de laatste plaats
het scholenvraagstuk een rol
speelt, als men bedenkt, dat de
zeven scholen, die er waren, vrij
wel met den grond gelijk zijn ge
maakt. Voor wat de geestelijke
verzorging betreft, in Middenmeer
komt een noodkerk uit Zwitser
land. die ten dienste van alle ge
zindten is.
Het nieuwe dijkgedeelte is, ten
einde 'loveel mogelijk te kunnen
opschieten om de gaten heen en
aan de IJsselmeerzijde hiervan
gelegd. Als een herinnering aan
de gaten blijven twee door een
insnoeiing met elkaar verbonden
meertjes over, die straks een
aardige onderbreking van het
'andschap vormen.
H. K. H. Prinses Juliana heeft Woensdagavond de eerste op
voering van het Kerstspel, dat door jongeren van alle gezindten
in de oude St. Bavo te Haarlem opgevoerd werd, bijgewoond.
De Prinses arriveert in de kerk begeleid door Ds. Heyn.
(Anefo P.)
Kopstukken der N.S.B.
voor het gerecht
Voor het Amsterdamsche Bij-
- „„v,„ zonder Gerechtshof zullen bin-
i hiihSn ctaau ncvlfit hechtnenkort terecht staan mr. Zon-
dervan de leider van de W.A., J.
Te Middenmeer, waar geen en-|
kei spoor van de winkelstraat, I
waaraan 150 huizen stonden, over-1
bleef, is trotsch en onverzettelijk
het gebouw van het Domeinkan-'
van den maaier, in 1942 door de
bevolking aan de Directie aange
boden, week niet. Als onderschrift
draaft het: „Hier werd een toe
komst geboren. Bouwt voort".
Deze woorden zijn niet alleen in
steen gebeiteld, maar ook in de
harten van allen, die in de Wie
ringermeer werken en vol ijver
aan een nieuwe toekomst bouwen.
IVE MINISTER VAN JUSTITIE heeft het, zooals wjj gisteren reedsj'gg
zeiden, in de Tweede Kamer hard te verduren gehad. Verschil- j 509'
lende sprekers hebben hem ock Donderdag het vuur na aan de sche
nen gelegd, al werd er niet veel nieuws meer verteld. De instelling 511
van de tribunalen werd betreurd. De Minister heeft het eenig juiste
standpunt ingenomen: hij heeft open kaart gespeeld, er geen doekjes
om gewonden, fouten toegegeven, geen uitvluchten gezocht, maar
alleen houvast gezocht in wat hij noemde: „reëel besef van de buiten
alle proporties liggende moeilijkheden die de Regeering heeft aan
getroffen.
v. Geelkerken, de plaatsvervan
gend leider van de N.S.B en ir.
Huygen, de secretaris-generaal
van de N.S.B.
OFFICIEELE BONNENLIJST
Voor de eerste helft van de 1ste
periode 1946 (23 December 1945
t.m. 5 Januari 1946).
Elk der volgende Geeft recht op
bonnen hetkoopen van:
Bonkaarten KA, KB, KC 601
500 t,m. 506 800 gram brood
200 gram bloem
500 gram suiker
100 gram koffie
100 gram cacao
125 gram boter
250 gram marg.
100 gram vet
100 gram kaas
509
510
Minister Kolfschoten geloofde
daarmede zoo sterk te staan, dat
hij tot nog toe weinig tegemoet
koming betoonde tegenover wen:
schen, welke de Kamer dringend
heeft geuit, en toch betroffen dit
wenschen. die buiten de moeilijk
heden lagen, waar de Minister op
doelde.
De procureur-fiscaal
Zoo was er nogal bezwaar, ook
van juridischen aard, tegen het
besluit om de dossiers voor de
tribunalen te laten voorbehande-
len door de procureurs-fiscaal.
Men vreesde daarvan ook opont
houd. De Minister deelde dit be
zwaar niet. Hij verklaarde uit
drukkelijk, te streven naar snelr
heid om de politieke zaken af te
doen. De Minister achtte het in
schakelen van de procureurs-fis
caal. ook terzake de invrijheid
stelling door dr. Kortenhorst en
Mr. Wendelaar ernstig bestreden,
door de omstandigheden gerecht
vaardigd.
Hij was zijn pleidooi begonnen
met te erkennen, dat het een
drukkende atmosfeer
was, waarin deze moeilijke materie
moest worden aangevat. Begrijpelijk
was het, cfat men onmiddellijk na de
bevrijding maatregelen eischte. De
moeilijkheden, welke men bij het
uitvoeren dier maatregelen onder
vond, waren zeer vele. In die moei
lijke tijden is onrecht gedaan. Er
zijn onschulcfigen vastgezet. De re
geering verkeert in de pijnlijke po
sitie, dit onverbloemd te moeten er
kennen, doch zij stelt zich op het
standpunt, dat een en ander een ge-
RADIOPROGRAMMA
ZATERDAG 22 DECEMBER
HILVERSUM I:
8.00 Nieuws; 12.00 Trio Hegediis;
12.35 Harry de Groot's Vibrafoonsex
tet; 13.00 Nieuws; 13.20 Gramofoon-
muziek; 15.00 Orkest Ted Powder;
15.30 Engelscbe les; 16.00 Orkest;
16.45 Boekbespreking; 17.00 Bas en
piano; 17.30 Jan Musch, 70 jaar; 17.45
Gramofoonmuziek; 18.00 Cantabilé-
septet; 18.30 Rijk Overzee; 19.00
Nieuws; 19.15 Reportage; 19.30 Radio
film-show; 20.00 Nederland herrijst;
20.15 Gramofoon; 20.30 Het Aether
Restaurant; 21.30 Hoorspel; 22.00 De-
Speellieden; 22.15 Mensch en Maat
schappij; 22.30 "Novelty Serenaders";
23.00 Nieuws; 23.20 Avond wij ding;
23.30 Gramofoonmuziek.
HILVERSUM n.
14.05 Tumbouwpraatje; 15.00 Gra
mofoonmuziek; 17.00 Kinderhoorspel;
17.30 Kinderzang'klas; 18.00 Nieuws;
18.30 Gevraagde platen; 19.30 Voor
de Nederlandsche Strijdkrachten;
20.00 Ensemble Jetty Cantor; 20.45
Het Omroeporkest; 21.45 Avondwij
ding; 22.00 Nieuws; 22.20 Gramofoon.
In verschillende plaat_
sen in Azerbeidsjan heb
ben volgens Russische
berichten de Iraansche
troepen gecapituleerd.
Edda Clano, Musso
lini's dochter en we
duwe van Graaf Ciano,
is veroordeeld tot twee
jaar verbanning.
Horthy is door een der
Hong'aarsche oorlogs
misdadigers verant
woordelijk gesteld voor
de deportatie v. 700.000
Joden uit Hongarije.
De Fransche Minister
van Buitenlandsche Za
ken heeft drie Fransche
juridische hoogleeraren
afgevaardigd naar het
Hof voor Arbitrage te
Den Haag'. In Enge
land is een wetsvoorstel
gepubliceerd tot na
tionalisatie der kolen
mijnen. De Iraansche
Minister van Binnen-
landsche Zaken is afge
treden. om' plaats te
maken voor een natio
nalist. Het Amerik.
bureau voor buiten
landsche economische
aangelegenheden heeft
voorgesteld het Riin- en
Ruhrgebied v. Duitsch.
land af te scheiden.
Het Bijz. Gerechtshof te
Groningen is haar zit
tingen begonnen, waar
bij de advocaat-fiscaal
3 doodvonnissen eischte
Dezer dagen is vice-
admiraal Zeger Rijser,
adjudant i.b.d. van HM
de Koningin, overleden.
De tijdelijke Acade
mie te Eindhoven; die
tijdens de bezetting der
Noordelijke provincies
de universiteiten ver
ving is gesloten. Een
Tsjecho-Slowaaksche
handelsdelegatie is te
Rotterdam aangekomen
ter regeling der han
delsovereenkomsten.
De middensluis te IJ-
muiden is door de
"Stad Vlaardingen"
aangevaren, waardoor
zoowel sluis als schip
schade opliepen. Te
Hengelo is een fiscale
razzia gehouden op per
sonen die verdacht
werden de maatregelen
der fiscus te ontduiken.
In Limburg is een
stichting' tot stand ge
komen voor een regio
nalen omroep; die te
Beek zal worden opge
richt en waarvoor spe
cifiek Limburgsche pro
blemen zullen worden
behandeld.
volg is van de overgangsperiode. Men
stond voor een
ontzaglijke taak
die met besluiten alleen niet te vol
brengen is. Te Londen is de berech
ting voorbereid, maar niemand
heeft daar kunnen weten, op welk
oogenblik het land zou worden be
vrijd en welke toestanden men hier
precies zou vinden. Toch zou men
een meer overzienbare organisatie
gewaardeerd hebben. De ministe?
deed een beroep op reëel besef van
de buiten alle proporties lig'gende
moeilijkheden, die de regeering heeft
aangetroffen.
De regeering is zich bewust van
de onvolkomenheden van het Be
sluit Politieke Delinquenten 1945. Een
en ander is het gevolg van de snel
heid, welke gewenscht wordt met
de afdoening' der zaken.
De tribunalen
te belasten met verlenging yan be
waring is niet mogelijk. Dit zou de
berechting zelf te veel ophouden.
Men moet hier een klein stukje
rechtszekerheid opofferen. Men ver-
lieze ook niet uit het oog, dat de
achtergrond van het besluit niet is
de bewaring, maaT de invrijheid
stelling. Er is geen reden vrijlating
te associeëren met Kerstmis. Dat zou
een vrijlating en masse worden zon
der dat onderzocht zou zijn, welke
gevallen inderdaad licht zijn.
Het inzien van dossiers door raads
lieden heeft de volle aandacht van
den minister. Door de groote veel
heid zijn er vele moeilijkheden. Van
de 19 tribunalen zijn er nu 18 inge
steld. Alleen Alkmaar is er nog niet.
Binnenkort zullen alle kunnen star
ten. Ter zake de interneering is de
regeering voornemens zich nauwkeu
rig' te houden aan de adviezen der
tribunalen, zoodat de beslissing in
hoofdzaak bij den rechter blijft be
rusten.
De minister brak hierna zijn rede
af om die Vrijdag te vervolgen. Hij
zal dan nog verschillende sprekers
beantwoorden, o.a. de heer Goed
hart Parool) die als voorstel, om
ruimte te krijgen in de gevangenis
sen. kwijtschelding van straf van
n iet-politieke gevangenen aanbeval!
Inderdaad is zijn motief juist, n.l.
dat wii van de kampen zoo spoedig
mogelijk af moeten.
De doodstraf
is ook nog niet behandeld, maar dat
komt Vrijdagmiddag. Verschillende
voorstanders van onmiddellijke -uit
voering van die straf, vogels van
diverse pluimage, hebben zich laten
hooren.
Bisschopswijding van
Mgr. Boeten
De bisschopswijding van Z. H.
Exc. Mgr. Baeten, den' niguwen
coadjutor van den bisschop van
Breda, zal door den omroep in
een reportage worden uitgezon
den. Deze uitzending heeft plaats
op Donderdag 27 December a.s.,
des avonds om 20.01 uur over
Hilversum II.
512
513
514
515
516,517,518,
519
520
521
B 41, B 42
A 43
B 43, C 43
B 44
100 gram vleesch
2 kg. aardappelen
1 kg. aardappelen
400 gram brood
lyt liter melk
3 liter melk
1 kg. aardappelen
Bonkaarten KD, KE 601
600, 601
682,603
604
605
606
607
608
6«9
610
611, 612,613,
614
615
D 41, D 42
E 41
800 gram brood
200 gram bloem
250 gram rijst of
kindermeel
600 gram suiker
100 gram cacao
250 gram boter
125 gram marg.
100 gram kaas
5 liter melk
100 gram vleesch
1 kg. aardappelen
400 gram brood
250 gram rijst of
kindermeel
Tabakskaarten enz.
T 05 2 rants, tabaks
artikelen
(geen import-cigaretten)
V 05 100 sjram chocolade
of suikerwerken
X 05 2 rants, tabaks
artikelen
(geen import-cigaretten)
De bonnen voor melk en aard
appelen zijn geldig tot en met
Zaterdag 29 December a.s.
De bonnen voor vleesch zullen
in den vervolge gedurende twee
weken geldig zijn. De bonnen
516, 517, 518, 519. 611, 612, 613,
614 zijn derhalve geldig t.m. 5
Januari.
Op de suikerbonnen 509 en 605
wordt ditmaal 100 gram suiker
meer verstrekt. Deze 100 gram
suiker wordt beschikbaar gesteld
als een extra rantsoen ter gele
genheid van Kerstmis en Nieuw
jaar.
Voor de week van 30 Dec. t.m.
5 Januari a.s. zullen nog bonnen
worden aangewezen voor melk,
aardappelen, bloem, zout, jam,
peulvruchten, tabak, versnape
ringen, zeep en lucifers.
Bovengenoemde bonnen kunnen
reeds op Vrijdag 21 December
a.s., van 12 uur des middags af,
worden gebruikt, met uitzonde
ring van de bonnen voor melk
en aardappelen, waarop eerst
met ingang van Maandag 24 Dec.
mag worden afgeleverd.
Bij deelneming aan maaltijden
van de centrale keukens moet
aldaar de bon 520 voor aardap
pelen worden ingeleverd.
In de week van 30 December
t.m. 5 Januari moet bij de cen
trale keuken bon 516 of 611 wor
den ingeleverd voor vleesch.
