De heer Kortenhorst heeft het
venster geopend
Nieuw Noordhollandsch Dagblad
3
Voor een blik op de toekomst
MOOIE MILITAIREN
Overval in ijssaion
ZWARE GEVECHTEN
Tusschen Indonesiërs en
Japanners
EEN ABDIJ IN
AUSTRALIë
Honderd jaar geleden,
Uit alle hoeken
der aarde
Ziekenapostolaat
Van Eigen Erf
qp HET DAMRAK is een
^Sportnieuws
Tartakower wint het
Hastings-tournooi
kroniek
DONDERDAG 10 JANUARI 1946
n
m
LIET INTERESSANTSTE DEEL van het voortgezette algemeene
politieke debat in- de Tweede Kamerviel eigenlijk aan het
slot, toen de heer Kortenhorst de nieuwe Partij van den Arbeid
besprak en de rol, die de Minister-President daarin speelt.
Toen de heer Kortenhorst zeide, dat prof. Schermerhorn immers
voorzitter van die Partij is, interrupeerde de premier: nee, nee,
waarop dr. Kortenhorst zei: Dat is een belangrijke mede-
deeling. De Partij van den Arbeid, zoo vervolgde dr. Korten
horst, heeft in haar program o.m. een wijziging van het pro
ductiestelsel in anti-kapitalistischen zin, met o.a. socialisatie
van bepaalde bedrijven. Verder wees hij op het standpunt
van de S.D.A.P., die gemeenschapsbeheer van het bedrijfs
leven voorstaat. Aanvaardt dit kabinet deze nieuwe structuur
van de maatschappij, vroeg dr. Kortenhorst
Dit was een belangrijke vraag
in verband met de positie van de
S.D.A.P. in de nieuwe partij,
omdat de S.D.A.P. verklaard
heeft, dat hoe de nieuwe partij
ook moge zijn ingericht, het Par
tijprogram var# 1937 ongerept zal
blijven gelden. Bestaat er geen
belangrijk verschil tusschen het
voor-ontwerp bedrijfsorganisatie
der Regeering en de socialisatie?
De heer Kortenhorst was zeer
belangstellend te vernemen, of
de minister-president, ,,die een
buitengewone kundigheid bezit
om formules te vinden, welke
iedereen bevredigen" hiervoor
ook een bevredigende oplossing
kan geven.
De minister-president, prof
Schermerhomf constateerend, dat
samenwerking mogelijk zöu zijn
op de basis der waardeering, die
bij dit debat tot uiting was geko
men, zeide, dat dr. Kortenhorst
het venster had geopend, om een
blik te werpen op de toekomst en
daardoor de gelegenheid had ge
boden, zijn standpunt ten dezen
aanzien uiteen te zetten. Dit zou
prof. Schermerhorn heden. Don
derdagmiddag, doen.
In het debat zijn overigens van
verschillende leiders der kleinere
fracties in het algemeen de zelf
de opmerkingen gemaakt als door
de sprekers der groote fracties
al was geschied. Enkele punten
verdienen nog vermelding
De heer Joekes (V.D.) uitte
waardeering voor hetgeen de re-
geerimg sedert de bevrijding heeft
tot stand gebracht. Te betreuren
is, dat niet een of meer anti-re-
volutionnairen deel uit maken
van dit kabinet.
OOlk deze spreker vond, als bij
na al de andïren, een beperking
noodïg van het ambtenarenappa
raat. Kan de regeerinff een opga
ve verstrekken van het aantal
ambtenaren en arbeids-contrac-
tanten bij de verschillende civie
le en militaire overheidsdiensten?
Br is een groote vertraging in de
behandeling der stukken, vooral
op de departementen van justitie
en oorlog.
Veel wat in Londen geschiedde,
is in duisternis gehuld, zei de
heer B i e r e m a (Lib.). Daarom
is snelle indiening van het me
morandum van prof, Gerbrandy
gewenscht. Zal dit stuk een ver
trouwelijk .karakter dragen? Prof.
Gerbrandy is blijkens de pers be
noemd tot afgevaardigde van Ne
derland naar de algemeene ver
gadering der Vereenjgde Volken
te Londen Beteekent deze benoe
ming dat het memorandum ge-
rc&cT is?
Het M.G. moge veel goeds heb
ben verricht, het heeft veel geld
gekost, zei deze afgevaardigde.
Op de begrooting zijn de kosten
van het M.G geraamd op 50 mil-
lioen gulden. Spr. hoopt, dat de
vreas, dat dit bedrag enkele hon
derden millioenen guldens zal
bedragen, beschaamd zal worden.
Zijn bepaalde afdeeUngen van
het M.G. na de opheffing van dit
instituut niet onder anderen
naam blijven bestaan?
De corruptie in het ambtena
rencorps is erg. Bij den distn-
butiedienst geldt: „wie 't dichtst
bij het vuur zit, warmt zich het
best". Lang zal er nog tegen de
verwording in ons volk moeten
worden gevochten.
Het verstrekken van kostelooze
maaltijden aan officieren en on
derofficieren in restaurants ziet
iedere burger, betoogde de heer
Tilanus (c.h.), en men vraagt:
waarom grijpt de regeering niet
in, die voor dit alles het geld op
tafel moet leggen? Hetzelfde
geldt voor de behandeling der
politieke delinquenten in de
kampen, welke behandeling her
inneringen oproept aan de Duit-
sche concentratiekampen. Waar
om grijpt ook hier de regeering
niet in?
Is dit kabinet een nationaal
kabinet? Men zou dit kabinet
naar de personen, die er in zete.
Ien, humanistisch-socialistisch
kunnen noemen. Maar dat is niet
de hoofdtrek van ons volk. Is
het personalistisch socialisme
hetzelfde als het democratisch
socialisme? Het is van belang,
ook voor het nageslacht, dat
duidelijk worde uitgesproken,
wat onder het personalistisch
socialisme moet worden verstaan.
In Amsterdam zijn vier mili
tairen, o.a. een sergeant en een
so'daat van de gezagstroepen, ge
arresteerd, als verdacht van twee
overvallen op Italiaansche ijsbe-
reiders. Zij hebben reeds bekend.
In verband hiermede zijn huis
zoekingen verricht bi] alle leden
van de compagnie, waartoe de
arrestanten behoorden. Een groet
aantal wapens werd in beslag
genomen.
In December hadden de vier
gearresteerden, gekleed in Ame-
rikaansche uniform, een overval
gedaan in eeni ijssaion aan den
Beukenweg, onder voorwendsel,
dat zij een onderzoek instelden
naar zwarten handel in sigaret
ten. Met een revolver werden de
klanten uit de ijssaion gejaagd.
Een tasch met f 3000.- were buit
gemaakt, waarna zij ook de bo-
vengelegen woning van deni Ita
liaan doorzochten. Er werd hem
een zoogenaamd vorderingsbewijs
gegeven, waarop een gefingeerd
adres voorkwam. Later onder
vond hij weer last van de heerem.
De militairen namen toen f 50 -
mee, waarna de Italiaan van een
en ander aangifte bij de politie
deed. Bij een ijsbereider op den,
Nieuwendijk schijnen zij ook een
inval te hebben gedaan.
Op Sumatra en vooral in Atjeh
nemen de incidenten in aantal
toe. De toestand schijnt chaotisch.
Men verneemt uit republikein-
sche bronnen, dat zware gevech
ten worden geleverd tusschen de
Indonesiërs en de Japanners, die
na eerst weggetrokken te zijn
naar Atjeh trachten terug te
keeren. Het leven té Buitenzorg
biedt thans 'n rustig aspect. Rus
tig is ook het Zuiden van Ean-
doeng. De Indonesiërs, lie 7 km.
ten Zuiden van de stad wegver
sperringen aanleggen, zijn met
succes beschoten.
op 8 Januari 1846, landden
twee Spaansche Benedictijnen in
Australië om aan de inboorlingen
het Evangelie te verkondigen. Zij
waren de stichters van New
Norcia (oorspronkelijk Nursia,
genoemd naar Nursia in Italië,
de geboorteplaats van den H.
Benedictus), New Norcia, thans
een abdij,- is een eeuw lang het
centrum geweest van heldhaftig,
volhardend en succesvol werk tot
bekeering en beschaving van de
inboorlingen in westelijk en
noordwestelijk AustraliO, schrijft
de „Times". De abdij behartigt
thans de geestelijke belangen
eener katholieke bevolking van
ca. 3000 zielen. Haar bibliotheek
omvat 10.000 deelen.
DE JODEN in geheel Palestina
dreigen met staking, omdat de
immigratie is stop gezet. In
Finland verwacht men een regee-
ringscrisis. omdat de positie van
den President, Maarschalk Man-
nerheim, door recente onthullin
gen over zijn gedragingen tijdens
den oorlog, onmogelijk zou zijn
geworden. Als reactie op ae
door Generaal Mac-Arthur geno
men maatregelen, hebben onge
veer 300 Japansche hoogleeraren
en rechters hun ontslag ingediend.
De regeering van dén Libanon
heeft aan de vertegenwoordigers
van Groot-Brittannië en Frankrijk
een nota gezqpden, waarin o.m.
verzocht wordt om absolute eer
biediging van de onafhankelijk
heid en de souvereiniteit van den
Libanon als lid van de UNO.
In Chili zijn 25.000 mijwerkers in
staking gegaan. De aartsbis
schop van Chicago, Mgr. Shields
zal een bezoek brengen aan Zwit
serland. Luxemburg, België en
Nederland.
Als opvolger van Mgr. L. J.
Willenborg heeft Z.H. Exc. de
Bisschop van Haarlem tot secre
taris van het Ziekenapostolaat
benoemd de Zeereerw. heer L. J.
H. Wolf, rector van het St. Jo-
sephsgesticht te Bloemendaal, De
maandelijlische ziekenbrief zal
ook door rector Wolf worden ver
zorgd.
man door een militairen
auto, die slipte, gègrepen en
op slag gedood. In de haven
van Delfzijl is een schip met
een belangrijke lading geroof
de goederen, waaronder twee
honderd-duizend handdoeken
van de Rotterdamsche Lloyd
en een kortegolfzender-instal-
latie van Kootwijk, gearri
veerd. De bekende priester
journalist pater Hyacinth, Her
mans O.P., redacteur van „De
Maasbode", wordt Zaterdag
a.s. 70 jaar. Het personeel
van de N.V. Paré's stoomfa
briek van drops- en dessert-
werken, dat de nieuwe „rege
ling van arbeidsvoorwaarden
voor de suikerverwerkende in
dustrie" niet aannemelijk acht,
dreigt mei een staking op 17
Februari a.s. De burgemees
ter van Blaricum, de heer J. J.
Klaarenbeck, is benoemd» tot
voorzitter van Stad en Land
van Gooiland.
programma k.n.v.b.
zondag 13 jan. 1946
eerstfe klasse
District I
ADO—Hermes DVS; RFC—De Vo
le wij c kers; Xerxes—Emma; AiaxV
SV; 't Gooi—DOS.
District II
StormvogelsDHC; DFCNeptunus
Haarlem—VUC; HBS—Feijenoord;
Sparta—DWS.
District III
TubantiaEnsclT. Boys; Go Ahead
Quick; Wag'eningen—AGOVV; He
raclesBe Quick; NECPEC.
District IV
HelmondEindhoven; Vlissingen-
Willem II; LongaRK.TVVNOAD—
NAC; De Baronie DNL—BW.
District V
A.: VelocitasVeendam; Be Quick
HSC; Achilles—GVAV
B.: FrisiaHeer en veen; Sneek
Leeuwarden.
District VI
Maurits—VW; Bleijerheide De
SpechtenLimiburgiaSportclub Em
ma; PSV Juliana; Brabantia
Roermond.
District I
2e klasse A: Alkm. BoysVolen-
dam; ZFC—WFC; KFC—ZVV; DWV
Alcm. Victrix.
2e klasse B: De Spartaan—Water
graafsmeer; De KennemersZeebur-
gia; RCH—TOG; UVS—Velsen; VIOS
Quick.
3e klasse B: RKWAZaandijk; K
W—GVO; Purmer steij nV VZQSC
Zaanlandia; Helder—Hollandia.
3de klasse C: TYBBHRC; Zand-
voortmeeuwen—HFC; Bloemendaal
ADO 1920; Beverwijk—Terras vogels;
DTSKinheim.
4e klasse A; SchoorlWatervogels;
VroneBK'C; Texel—Wieringerwaard
OudesluisNieuwe Niedorp; Atlas
LSW 1926.
4de klasse B. MFCWW; Always
ForwardWestfriezenSijbekarspel
SEW; Grashoppers—Sporters; Andijk
—St. George.
4de klasse C: Vitesse 1922VVB;.
BergenAlkmaar; US W—Uitgeest;
ZeevogelsWE; IEVCSV.
4de klasse E: Schellingwoude—Pur-
merend; IWCNF; SandowEVC;
MonnikendamDRC.
4de klasse F: ZilvermeeuwenOFC
Meervogels—RCZ; De RJjp—ODIZ; W
SV 1930—Assendelft.
Dakota-vliegtuigen van het 31ste eskader van de R.A.F.
Transport Command brachten Indische troepen in 8 uur van
Batavia naar Bandoeng en keerden naar Batavia terug met
Nederlandsche geïnterneerden. Sinds 24 September werden
door dit eskader 14.000 personen op Java vervoerd. Een kijkje
op het vliegveld te Bandoeng. Indische troepen zijn juist uit
Batavia aangekomen. Geïnterneerden staan gereed, om den
tocht naar Batavia te aanvaarden. Fotopersbur. A'dam P.
JAPANNERS HELPEN MEE!
Volgens een Amerikaansch ra
diobericht. dat steunt op inlichtin
gen uit Batavia verkregen, zouden
Japansche troepen onder geal
lieerd commando, op Sumatra aan
land zijn gezet, om de orde en'
rust te herstellen In die gebieden,
waar de moeilijkheden grooter
worden.
(Vervolg van pag. 1)
Mieses bracht er tegen Thomas
'niet veel van terecht: hij verloor
reeds in de opening een stuk en
moest weldra opgeven.
Denker won tegen Devos, die
in het eindspel een blunder
maakte.
Sergeant boekte zijn eerste
winstpunt tegen Christoffel, die
zich zwak verdedigde.
De eindstand luidt: Tartakower
9*4, Ekstroem 9, Denker, Euwe
en Steiner elk 7, Aitken 6, Prins
5, Thomas 4, Christoffel 3 Mie
ses 3, Devos en Sergeant elk 2 y2
Zoo zijn we dus aan het einde
gekomen van dit eerste inter
nationale schaaktournooi na den
oorlog.
Men kon er op rekenen dat Tarta
kower een goed figuur zou slaan,
maar dat hij zoo een geweldigen
voorsprong zou behalen had wel nie
mand voor mogelijk gehouden. Het is
gemakkelijk te zeggen dat hij hier
en daar een half punt geluk heeft
gehad. Maar dat behoort nu eenmaal
bij een tournooi. En bovendien,
iedereen heeft zijn mee- en tegen
vallers en het is juist de verdienste
van Tartakower geweest, dat hij de
meevallers heeft geïncasseerd en
zich voor tegenvallers heeft weten
te behoeden.
En zoo is het ook eig'enlijk met
Ekstroem gegaan. Een degelijk spe
ler. die "bijna geen fouten maakt.
Hoewel met dezen uitslag het groot
meesterschap van Ekstroem nog niet
bo^jen allen twijfel verheven is kan
men. erop rekenen, dat de Zweed nog
veel van zich zal laten hoor en. Jam
mer, dat hij niet in Londen meespeelt
om een tweede vuurproef te door
staan.
De resultaten der Amerikanen zijn
een. beetje tegengevallen, evenals
trouwens mijn eigen resultaat. De
oorzaken zijn verschillend. Terwijl de
Amerikanen grootendeels faalden
door een teveel aan fantasie, was
mijn falen in de eerste plaats te wij
ten aan een tekort aan fantasie, dat
misschien verklaarbaar as door het
gemis aan wedstrijdspel tijdens den
oorlog.
Van de overige deelnemers ver
melden wij nog onzen landgenoot
Prins, die uitstekend startte maar
later tekort schootr doordat hij te
hooge eischen aan zichzelf stelde,
door ook tegen de sterkste deelne
mers op winst te spelen.
Hieronder volgen de einduitslagen
der Nederlanders in de overige groe
pen.
Premier reserve A: Oosterwijk
Buin 6 uit tien; Knopper en Kapsen-
burg 5 uit tien, (geen prijzen-.
Premier reserve B: Sandifort 7Vz
uit negen, eerste prijs; Van Does
burg 5V2 uit negen, vierde prijs;
Roose 4Vi uit negen, geen prijs.
Premier reserve C: Muhring 9Va
uit elf, eerste prijs; Scheffer Vit uit
elf; tweede prijs, Spanjaard 7 uit
elf. derde prijs; Leemburggen 5V2 uit
elf en Wijker 5 uit elf (geen prijs).
Major A: Slob 5 uit tien (geen pr.)
van der Kuyl 3 uit tien.
Major B. Keuzenkamp 5*/2 uit 8,
tweede prijs.
Major C; Mevr. Roodzant 5V2 uit
negen, derde en vierde prijs gedeeld.
Onze nationale kampioene Mevr.
Heemskerk kwam met 5 uit negen,
juist buiten de prijswinnaars.
Ie klasse A: In den Bosch 6*/» uit
elf, vierde prijs (gedeeld-; Jonker 5
uit elf (geen prijs).
Eerste klasse B: Roskam lts uit
elf (geen prijs).
De Belgische regeering heeft
er behoefte aan de verkiezin
gen te vervroegen. Er staan 4
belangrijke wetsontwerpen op
stapel, die betreffen het herstel
van de oorlogsschade, de sta
tuten der burgerlijke oorlogs
slachtoffers, van de politieke
gevangenen en van de krijgs
gevangenen. Allen zaken, die
ook in ons land de gemoederen
danig bezig houden en waarbij
voortvarendheid gewenscht is.
Zij zijn van een dergelijk vi
taal belang, dat het parlement
er natuurlijk een woordje over
mee wil spreken en nu ligt het
er heelemaal aan op welke
wijze de volksvertegenwoordi
gers dit doen, om te kunnen
zeggen, dat een dergelijke gang
van zaken vruchtbaar is. Het
is natuurlijk goed, dat uit ver
schillende kringen van de sa
menleving stemmen gehoord
worden, die erop wijzen, dat de
oplossing van bepaalde vraag
stukken urgent is. Een minis
ter kan niet alles weten en
daarom kan het zijn nut heb
ben, dat hij bij terzake kundi-
gen het oor te luisteren legt.
Lang niet alle parlementsleden
die zich geroepen voelen over
een kwestie een redevoering, te
houden, zijn echter deskundig
en vaak laten zij zich leiden
door het politieke duiveltje,
dat hun gedachten in het hoof a
blaast, die niet gaan in de rich
ting van samenwerking, omdat
een voorstel van bepaalde zij
de komt. Een regeering kan
gewoonlijk te voren wel het
parlement peilen om te weten
of zij er een bepaald wetsvoor
stel doorkrijgt en nu lijkt het
erop, dat de Belgische niet veel
medewerking verwacht van het
huidige parlement ten aanzien
van hetgeen zij thans in het
belang van het volk wenscht
te doen. De vraag is voor haar
ook of dit parlement wel wat
er in het volk leeft weerspie
gelt en wat is eenvoudiger
voor de régeering dan met het
oog op een snelle afdoening
van belangrijke zaken den re
gent, die daartoe alleen de
macht heeft, om een decreet te
vragen, waarbij èn Kamer èn
Senaat ontbonden worden, zoo
dat binnen veertig dagen ver-
verkiezingen gehouden kunnen
worden. Binnen twee maanden
komen dan de nieuwe Kamers
bijeen. De kamerontbinding
hing reeds eenigen tijd in de
lucht, maar nu het eenmaal
zoover was. waren de meeste
parlementsleden, toen de mi
nister-president van Acker het
besluit van den regent voorlas,
toch wel verrast. De Minister
heeft nog een uitvoerige uit
eenzetting gegeven van het
werk, dat de regeering sedert
haar samenstelling op 12 Fe
bruari 1945 heeft verricht. Ee-
nige deining was er wel onder
de Kamerleden, nu zij zoo
plotseling naar huis werden
gestuurd.