Gaan we weer stempelen?
KROONPRINSES
Prinses
Elisabeth
Nederlander
was bij atoombom-aanval
Nieuw Noordhollandsch Dagblad
zaterdag 23 februari 1946
De nood der ouden van dagen
en gepensionneerden
Godsdienstonderwijs
op Duitsche scholen
In het Kraaiennest
Hij vertelt zijn ervaringen
EEN CHARMANTE
van engeland
Vreeselijke gevolgen van
mijnramp
INLEVERING ONGELDIG
BANKPAPIER
Oud-hoofdofficier
fer dood veroordeeld
Hef drinkwater in de
Wieringermeer
De nieuwe kardinalen
ontvangen een ring
Prins Bernhard
door koning george
ontvangen
N.V.B.-CONGRES
Het roerige Bombay
HET VALT op het oogenblik
ook niet mee, minister van
Sociale Zaken te zijn. Dat onder
vond minister Drees, toen hij
gisterenavond om zeven uur ge
reed was met zijn antwoord aan
een serie sprekers over diverse
Sociale Zaken in de Tweede Ka
mer. Er schijnt weer sprake te
zijn, dat er, ter controle van
steun, of overbruggingsuitkeenn-
gen, gestempeld moet worden. Dit
zou natuurlijk om allerlei redenen
zeer te betreuren zijn._ Ook een
andere wijze van controle is niet
minder onsympathiek, nl. de nei
ging, welke bij sommige gemeen
tebesturen schijnt te bestaan, om
de meldingsplicht weer in te voe
ren De Stichting van den arbeid
heeft daar bereids tegen geprotes
teerd en dringt op een andere
wijze van controle aan. Verschil
lende Kamerleden lieten hun
stem hooren tegen het denkbeeld,
om weèr te laten stempelen.
Maar, zoo zal menigeen zich af
vragen zijn er dan weer werkloo-
zen in' ons land, waar iedereen
klaagt over gebrek aan arbeids
krachten? Ja, er bestaat een werk.
loozenprobleem, zei minister Drees,
en wij zijn verplicht een inten
sieve arbeidspolitiek te voeren.
Men moet niet vergeten, dat er
vele bonafide werkloozen zijn,
want er zijn nog tal van industrie-
en, die niet op gang kunnen ko
men De arbeidsbemiddeling, door
verschillende leden besproken, zal
„op den duur" wettelijk geregeld
moeten worden. Dit is volgens
den minister echter geen zaak voor
het bedrijfsleven alleen (maar
toch wel, dunkt ons, als dit pu
bliekrechtelijk geregeld is?) Nu
bespreken o.a. de heeren Smeenk,
a.r en Weitkamp, c.h. de nood
zakelijkheid om arbeidskrachten
beschikbaar te stellen voor den
N. O. polder, maar, zegt de Minis
ter,van anderen kant maakt men
weer bezwaar tegen het uitzen
den van menschen uit gezinnen.
De Minister ziet de oplossing al
dus. dat het werk, dat gedaan
moet worden, verricht wordt door
werkloozen die in de stad niet
aan den slag kunnen komen De
heer de Kort, het nieuwe katho
lieke kamerlid uit Tilburg, sprak
uitvoerig over de arbeidsregistra-
te. Er zijn voorstellen in dien
geest, zei de Minister, maar dan
meer als een telling van wat er
in de verschillende beroepen aan
wezig is. De Minister vindt het
onredelijk gedetineerden niet te
laten werken, als er krachten le
kort zijn. Veel is er gesproken
over scholing en herscholing De
scholing gaat door, verzekerde de
Minister en het leerlingenstelsel
zal meer ter hand worden geno
men. Nadat gewezen was op de
beteekenis van den landarbeid, in
welk verband o.a. de heer Weit
kamp betoogde, dat de landarbei
der gelijk gesteld moest worden
met den vakarbeider (wat dan
weer de noodige consequenties
mee brengt voor de landbouwprij
zen) bespraken verschillende af
gevaardigden de nooden van de
ouden van dagen en van de kleine
zelfstandigen gepensionneerden
e.d. Dit betrof feitelijk het vraag
stuk van de sociale verzekering in
haar geheel. Dat komt later aan
de orde. Men wil echter, kon de
Minister nu al zeggen, tot heel
andere bedragen komen. Er moet
speciaal voor de ouden van dagen
iets gedaan worden, maar ook Mi
nister Drees kan geen ijzer met
handen breken en dus zegt hij,
dat zelfs dat iets, dat gedaan moet
worden, niet in enkele weken ge
reed kan zijn.„Er zit veel aan
vast. het neemt veel tijd"het
is bijna tragisch dit een sociaal
democraat te moeten hooren zeg
gen. Dan is er nog de kwestie van
de wachtgeldregeling. In den be
zettingstijd zijn er veel bedrijven
geweest, die dit wachtgeld uit
eigen middelen betaald hebben,
omdat als ze het officieel aanvroe
gen, er de dreiging van den ar
beidsinzet in Duitschland achter
stak. Dus betaalden ze maar Nu
werden er nog al wat pleidooien
gehouden, om de subsidie voor
die regeling terugwerkende kracht
te geven. De Minister laat deze
zaak onderzoeken.
Volgens den Duitschen nieuws
dienst i® de Britsche zone is de
kwestie van het godsdienstonder
wijs op de Duitsche scholen thans
geregeld door een protocol van de
geallieerde coördinatiecommissie
te Berlijn. Volgens dit protocol
zal het godsdienstonderwijs als
gelijkgerechtigd schoolvak wor
den beschouwd, doch slechts aan
die kinderen gegeven worden,
wier ouders zich daarmede ac-
coord verklaard hebben. Diplo
ma s zullen voor dit vak niet ge
geven worden. De benoeming van
de godsdienstonderwijzers wordt
aan de kerken overgelaten.
OP HET SCHIP VAN STAAT
ONS SCHIP "Neerlandia" vaart over
de oceanen. Ik ben maar een
gewone derde klas passagier, maar
ik sta goed met Jan Maat uit het
kraaiennest en deze weer met de
goud-rood gegalonneerde heeren van
de brug en zoo klim ik zonder be
zwaren vpak; hoog; zeer hoog, naar
het kraaiennest, hert oog van ons
schip van staat.
Jan Maat van het Oog mag me
wel; hij vindt me sympathiek omdat
ik net als hij een arbeiders jongen
ben. Hij zegt dat ik ondanks mezelf
reeds deel uit maak van de gemeen
schap van den arbeid.
Hij vadert een beetje over me en
glimlacht vergevend, als ik hem
tegenspreek en zeg dat de koers 50
graden links' is inplaats van 25; als
hij "land" roept en ik even luid
"fatum morganum".
Ontdekt Jan een vreemd echip van
staat, dan schreeuwt hij "vriend"
(ik fluister hem na) en beneden be
gint reeds het begroetingsceremo
nieel; komt evenwel de Spanjaard in
het gzicht; dan stoot Jan onver
staanbare klanken uit; die voor be
neden voldoende zijn om af te zwen
ken.
Zijn emotie is dan zoo indrukwek
kend, dat ik lang geschroomd heb
naar de reden te vragen; Als me
eindelijk toch de onbescheiden vraag
ontviel, dan luidde het antwoord;
"De Spanjool heeft ons de overwin
ning in den tachtigjarigen oorlog
nooit vergeven. Hij moest eens be
ginnen te schieten."
J. R. T.
IXANONNIER J. J. DOUWES UIT ARNHEM, die na den ondergang
van H.M. kruiser „Java" in den slag op de Javazee in 1942 door
de Japanners gevangen werd genomen en te werk werd gesteld op
een scheepswerf, die 12 km. van Nagasaki af lag, is een van de wei
nige Nederlanders, die niet alleen de enorme ontploffingen van de
eerste op een stad geworpen atoombom heeft kunnen waarnemen en
aan den lijve ondervinden, maar deze tevens heeft overleefd
Met een aantal andere overle
venden van onze tot zinken ge
brachte vloot is hij kortgeleden
naar ons land teruggekeerd en op
een persconferentie in het Natio
naal Instituut te Amsterdam heeft
hij zijn indrukken op dien voor
Nagasaki zoo catastroDhalen dag
verteld.
Zooals gezegd, bevond de
scheepswerf, waarop hij werkte,
zich 12 km. van de stad. Toen in
Augustus 1945 een Amerikaansch
Fortress B 29 boven de stad kwam
cirkelen, lieten de Japs voor alle
zekerheid de sirenes loeien, hoe
wel de geheele bevolking, die ge
wend was zwermen vliegtuigen
tegelijk te zien, weinig gevaar
verwachtte, omdat men meende
hier slechts met luchtfotografen
te doen te hebben. Drie uur lang
zat kanonnier Douwes in een
schuilkelder op de scheepswerf.
Toen werd het „all clear" gebla
zen. Tot zijn verbazing cirkelde
het vliegtuig nog steeds boven de
stad. Blijkbaar meendén de lucht
beschermingsautoriteiten in Naga
saki toen dus ook, dat er geen ge
vaar te duchten was. Douwes en
zijn kameraden waren nauwelijks
weer aan het werk gegaan, het
geen zij, zooals begrijpelijk is,
steeds met weinig animo uitvoer-
Een cocktail-partij in het kasteel Oud-Wassenaar aangeboden aan
een achttal Amerikaansche .journalisten. Verschillende autoritei
ten waren aanwezig; v.l.n.r. minis ter van Royen. mevr. van Royen
en minister Logemaan. Anefo/Raucamp F.
den, toen plotseling een geweldi
ge lichtflits, die veel overeen
komst vertoonde met een flits
waarvan fotografen zich dikwijls
bij hun opnamen bedienen, de ge
heele omgeving één moment hel
verlichtte. Douwes zelf sprak over
een flits waarvan het licht veel
overeenkomst vertoonde met dat
van een laschlamp. Onmiddellijk
daarop rinkelden alle ramen in de
omgeving stuk, vlogen de asbest-
platen van de scheepswerfgebou
wen af en voelden alle mannen
een groote hitte. Daar er op de
werf ook vele Japansche meisjes
te werk waren gesteld, ontstond er
een helsch lawaai van gillende
vrouwenstemmen en rende ieder
een in paniek naar den schuilkel
der. Nog voor hij den schuilkel
der in dook. onwaarde Douwes de
kolkende rook- en stofwolken, die
zich boven Nagasaki ontplooiden.
Nagasaki twee dagen in
lichte laaie
Al heel spoedig ging het gerucht
onder de Japanners rond. dat
Nagasaki door een wervelwind
verwoest was. De stad stond
twee dagen in lichter laaie, voor
zoover de zeer onsolide „muren"
van sommige gebouwen zich
staande hadden weten te houden.
Daags daarna is Douwes op de
plek geweest, waar vroeger Naga
saki stond. Hij vergeleek de stad
met Amsterdam en zeide, dat
wanneer in onze hoofdstad een
even groot oppervlak verwoest
was als in Nagasaki, men zonder
eenige moeite van den Admiraal
de Ruijterweg in West af in het
Muiderpoortstation in Oost zou
kunnen zien, indien dit tenminste
nog overeind zou staan. Kilome
ters ver treft men niets anders
dan een in letterlijken zin ver
schroeide aarde aan. Alleen de
wijken, die het verst van de plek
afliggen, waarop de bom gevallen
is, staan nog overeind. Drie kwart
van de stad is van den aardbodem
verdwenen. Naar de heer Douwes
meende, zijn de meeste inwoners
niet door de ontploffing zelf, maar
door de verzengende hitte en den
daardoor onmiddellijk ontstanen
brand, die alles wat branden kon
op het zelfde moment in lichter
laaie zette, om het leven geko
men. Uit deze vuurzee hebben
zelfs' de menschen op straat geen
uitweg kunnen vinden, zoodat ze
levend zijn verbrand.
staat op het oogenblik in het
brandpunt van de belang
stelling. De Engelsche bla
den geven voortdurend foto's
van haar charmante per
soonlijkheid en de persbu-
reaux verspreiden haar beel
tenis. De Britsche Kroonprin
ses is thans negentien jaar
en er gaan in Engeland ge
ruchten, dat zij zich zal gaan
verloven met een Deenschen
Prins. Bevestiging van deze
geruchten is echter nog niet
gekregen.
Men heeft nog acht personen
van de ruim vierhonderd slacht
offers. die in de mijn te Dordt-
mun'd door instorting levend be
graven ziin. kunnen bevrijden.
Alle hoop op het redden van meer
overlevenden is thans opgegeven.
Behalve 408 mijnwerkers zijn ook
3 Engelsche ambtenaren omge
komen.
Er bestaat alsnog gelegenheid
buiten omloop gestelde bank- en
muntbiljetten en zilverbons van
andere coupures dan van f 500.
en f 1.000.in te leveren. Hier
voor moeten speciale formulieren
worden ingevuld, die te verkrij
gen zijn bij de Nederlandsche
Bank en haar agentschappen.
Het Bijzonder Gerechtshof te
Artnihem heeft den 57-jarigen ge
wezen hoofdofficier van het Ned.
leger J. E. Feenstra. die na ont
slagname uit het leger den Duit-
schers talrijke belangrijke dien
sten bewees door het commando
te voeren over het gewest Arn
hem van de marechaussee en
daarbij talrijke menschen over
geleverd heeft aan den Sicher-
heitsdienst. ter dood veroordeeld.
Velen zijner slachtoffers, die hii
eerst ntvhandelde, hebben door
zijn toedoen het leven verloren.
De drinkwatervoorziening in d.e
Wieringermeer stuit on groote
moeilijkheden en zal hooge kos
ten met zich mede brengen. Voor
de noodpaardenstallen alleen zal
per dag reeds 35.000 liter water
noodig zijn. De commissie We
deropbouw heeft geadviseerd met
spoed de herstelwerkzaamheden
van de waterleiding ter hand te
nemen, tot zoolang zal men waar
schijnlijk gebruik moeten maken
van de watertanks, welke door de
commissie worden benee d.
Tijdens het tweede geheime
consistorie, dat Z. H de Paus Vrij
dag met de oude en nieuwe kar
dinalen heeft gehouden, heeft de'
Paus iederen nieuwen kardinaal
een gouden ring. van binnen be
zet met amethyst en met de
kroon van den tegenwoordig.-n
Paus er in gegraveerd, aan den
vinger gestoken. De Paus wees
ook ieder der nieuwe kardmilen
een van de historische kerken te
Rome als titelkerk toe. De drie
kardinalen, die wegens ziekte af
wezig zijn. zullen de volgende
week in aparte ceremonieele bij
eenkomsten de gouden ringen
ontvangen en de titelkerk krijgen
toegewezen. Voordat Paus Pius
XII het consistorie voor gesloten
verklaarde, verrichtte hii de tra-
ditioneele ceremonie van ..het
sluiten en openen der linnen" als
symbool van, de discretie, die de
kardinalen in acht moeten nemen
en van hun recht van meening en
stem te kennen te geven ini kwes
ties. die zij te beoordeelén krij
gen.
Z.K.H. Prins Bemhard, die
te Londen aan vijftig Engel-
schen en Canadeezen voor
hun te Arnhem betoonde dap
perheid, onderscheidingen
heeft uitgereikt, is door Koning
George in het Buckingham
Palace ontvangen en heeft
met Zijne Majesteit de lunch
gebruikt. De koning heeft ver
volgens Prins Bernhard de
versierselen uitgereikt van het
Knight Grand Cross of the
Order of the British Empire.
Te Amsterdam heeft de Neder
landsche Volksbeweging Vrijdag
een buitengewoon congres gehou
den.
Daar Prof. Dr. W. Banning
wegens drukke werkzaamheden
genoodzaakt is geweest zijn func
tie als voorzitter der Nederland
sche Volksbeweging neer te leg
gen, heeft het congres een nieuwen
voorzitter benoemd:; dit is Mr, G.
E. van Walsum.
Voorts is een resolutie aange
nomen, waarin de beweging als
haar meening uitspreekt: 1. dat
de Nederlandsche Volksbeweging
in dit stadium haar werkzaamhe
den op intensieve wijze moet
voortzetten, aangepast aan de
nieuwe situatie, waarin met name
de partij-politieke verhoudingen
in Nederland zijn komen te ver-
keeren.
2. dat het karakter en de oiga-
nisatie van de Nederlandsche
Volksbeweging behooren omge
schakeld te worden naar de
nieuwe taak die voor haar ligt.
3. dat de Nederlandsche Volks
beweging geen enkele voorkeur
behoort aan den dag te leggen
jegens eenige politieke partij, die
zich niet tegen het personalistisch
socialisme verklaart.
Britsche troepen hebben Vrij
dag te Bombay twee maal het
vuur geopend op groepen Britsch-
Indische burgers, die ter demon
stratie van hun sympathie met
de „stakers" van de Koninklijke
Marinie in Britsch-Indië in groo-
ten getale in het voornaamste
Europeesche zakencentrum Euro-
peesche burgers aanvielen, win
kels plunderden en het militaire
verkeer ophielden. Negen perso
nen werden gedood, meer dan 60
gewond. De relletjes duren nog
voort. Zware Britsche vlooteen-
heden worden volgens de berich
ten binnen 36 uur in de haven
van Bombay verwacht, waar een
twintigtal schepen van de Kon.
Britsch-Indische Marine nog al
tijd onder controle staan van wat
het officieele communiaué ..mui
ters'' noemt.
Alle schepen der Koninklijke
Britsch-Indische Marine, die in
handen van de stakers waren,
hebben zich. volgens een Reuter-
bericht uit Bombay, onvoorwaar
delijk overgegeven.
