H.M. de Koningin in Den Helder
2
Nieuw Noordhollaridsch Dagblad
BIJ DE HERDENKING VAN DEN SLAG
IN DE JAVAZEE
PROF. DR. SASSEN
DE VERKIEZINGS
DATUM
SIR ARCHIBALD
Ziek aan boord van
een kruiser
HET FRANCO-REGIEM
Een verklaring van de
drie mogendheden
Petroleumbonnen
Bon 06 voor schoen-
reparaties
Kunstterpentijn
ERKENTELIJKHEIDS-
MEDAILLE
DONDERDAG 28 FEBRUARI 1946
Den Helder mocht den slag
in de Javazee Woensdag her-
denken In tegenwoordigheid
van H. M. de Koningin.
Op het havenplein
waar het door den oorlog ge.
teekende monument voor hen
3ie vielen staat, was in de na.
middag een groote menigte sa
mengestroomd, want hier zou het
middelpunt zijn van de herden
king We lazen de namen van
hen,'die reeds lang geleden om
kwamen bij verschillende ram
pen Er waren er velen, maar als
zij allen, die nu het leven lieten
erbij moesten worden gegrifd,
zou er een onafzienbare, droeve
rij van namen worden neerge
schreven. Droevig en toch met
een achtergrond van heldendom.
Er waren vele autoriteiten aan
wezig.
H.M. de Koningin arriveert
Om ongeveer drie uur arriveer
de H.M. de Koningin, eenvoudig
gekleed in bruine bontmantel, in
gezelschap van haar Dame du Pa
lais, haar secretaresse en haar
adjudant. Mede waren in haai- ge
volg de Minister van Marine Z.
Exc. de Booij en de Minister van
Landbouw Z. Exc. Mansholt,
De Marinierskapel zeite het
Wilhelmus in, vaandels bogen zich
en langzaam schreed Hare Majes
teit, ontvangen door burgemeester
G. Ritmeester langs de opgestelde
eerewacht. die het geweer presen
teerde en langs de deputaties uit
alle kringen.
De Minister van Marine schetste
in eenige sobere woorden de strek
king van de,.en dag, vooral voor
Den Helder omdat de meeste ge
sneuvelden uit deze marinestand
plaats kwamen en hier woonach
tig waren. Ook sprak Z. Exc.
woorden van troost tot de vele
aanwezige en afwezige nabestaan
den.
Vervolgens nam vice-admuaal
G. W. Stoeve het woord, die me
moreerde dat deze slag als het
ware door de marine was voor
zien, maar dat ondanks de weten
schap tegen een overmachtigen
vijand te staan, al de mannen in
navolging van den held schout
bij-nacht K. Doorman, strijdend
ten onder gingen, liever dan zich
over te geven. Hier op deze plaats
leggen wij de belofte af, dat wij
hen zullen navolgen in hun plicht,
maar ook dat wij zullen bouwen
aan een nieuwe krachtige vloot
en aan een moreel en materieel
sterk vaderland.
Vice-admiraal G. W. Stoeve
verzocht eenige oogenblikken stil
te tot nagedachtenis van deze hel
den.
Tot slot nam ds. Schendeiaar,
voorzitter van de Heldersche
Jeugdraad het woord, om namens
de Heldersche jeugd en namens
de jongeren van het geheele land,
de gevallenen de hun toekomende
eer te betuigen
Plechtige kranslegging.
Dan volgde het diep-ontroerend
moment van de kranslegging. On
der doodsche stilte schreed H.M.
de Koningin naar voren en aan
den voet van het beeld, legde Zij
een krans neer, getooid met Haar
standaardkleuren. Eenige oogen
blikken stond Zij in stille aan
dacht. aan het hoofd van de velen
toeschouwers, herinnerend de ian_
ge dagen van spanning en strijd,
de lange dagen van onzekerheid
en droefheid. Vaandels bogen en
militairen stonden in stramme
houding.
Nog werden kransen gelegd na
mens de Regeeering, de marine,
het gemeentebestuur en anderen.
Na deze plechtige kranslegging liet
H.M. de Koningin Zich voorstellen
aan eenige overlevenden uit den slag
op de Javazee en eenigen tijd onder
hield Zij zich met de mannen die het
groote geluk hadden levend thuis te
zijr.' gekomen.
Dan onder het spelen van het Wil
helmus schreed Zij opnieuw langs de
eerewachten, de nabestaanden en de
vele burgers, uitgeleide gedaan door
Burgemeester Ritmeester en andere
autoriteiten.
Er; onder eerbiedige stilte reed
Hare Majesteit door de geteisterde
stad langs de onafzienbare rijen men.
sohen.
Eenzaam, als een groet van de
vrienden uit de lucht, vloog op dit
moment een vliegtuig over de s*tad,
langzaam verdwijnend in de wolken
lucht.
Een herinnering blijft achter, ver.
sterkt door het gevoel var; eerbied
en eensgezindheid.
De gevallenen wilder^ het zool
ALKMAAR
H.M DE KONINGIN DOOR
ALKMAAR
Hoewel wij Hare Majesteit des
ochtends zelf niet in onze stad
hebben gezien, vernamen wij, dat
't vijftal auto s, waarmede H.M.
de Koningin zich met haar ge
volg naar de Wieringermeer be
gaf, in den loop van den morgen
werd waargenomen, terwijl het
met vrij groote snelheid vanaf,
de Koorstraat de Langestraat in
kwam. In den namiddag zagen
wij om 4.10 uur de auto met den
Koninklijken Standaard vanaf
den Helderschenweg de Kanaal
kade oprijden, waarna de wagen
in de richting van den nieuwen
Schermerweg uit het oog ver
dween. In tegenstelling met het
escorte' van aes ochtends werd
de koninklijke auto des middags
niet onmiddellijk gevolgd door
de wagens van het geleide. Wel
waren even te voren twee Zuid-
Hollandsche auto's, w.o. een zeer
fraaie Packard, langs den Gees
tersingel in de richting Heiloo
gepasseerd, terwijl een vierde
personenwagen de koninklijke
auto eerst op vrij grooten af
stand volgde.
HERDENKING
SLAG IN DE JAVA-ZEE
Gistermiddag omstreeks 12 uur
werd door de verschillende Alk-
maarsche jeugdgroepeeringen op
het Waagplein de slag in de
Java-zee herdacht. De voorzitter
van de Alkmaarsche Jeugdraad,
de heer Klaas de Wilde, las aan
de verzamelde jeugd het relaas
voor van den slag. die het einde
beteekende voor de Nederlandsche
Vloot. Nadat spr. de jeugd gewe
zen had op de bezielende kracht,
die van het voorbeeld van Door
man en zijn mannen uitgaat, wer
den tijdens de twee minuten stilte
de vlaggen geneigd. Met het
Volkslied werd deze plechtigheid
beslo' en
H.M. de Koningin verwijlt eenige oogenblikken in stilte bij
't monument voor de gevallenen, waar zij 'n krans neerlegde
Aanwezig waren o.a. de Pad
vinders, de VCJG, de VCJB. af-
deelingën van de AJC en NTB,
de NJN. en de Padvindersgroep
van het Leger des Heils. Daar de
Katholieke jeugd zich op de scho
len bevond, is aldaar om kwart
voor 12 een herdenkingsplechtig
heid van dezelfde strekking ge
houden.
ORGELCONCERT FEIKE ASMA
Er was maar een klein groepje
luisteraar aanwezig in de Kapel-
kerk, de moeite bijna niet om er
voor te concerteeren. Het spel van
den organist, dat eenigszins nei
ging naar het virtuose vertoont,
is hier al voldoende bekend, en
behoeft niet voor de zooveelste
maal in details te worden bespro
ken. Zijn programma 'is dus pri
mair geworden, en hiervan willen
we een en ander reieveeren. Een
niet veel nieuws brengende maar
op effect berekende concert
ouverture van Alfred Kollins leek
ons als opening zéér geschikt.
Waarom de aan muzikale-bloed-
armoede lijdende composities van
Jan Zwart op een concertpro
gramma voorkomen is ons een
raadsel. Werken van Bach en
Handel, waarin de kunstvaardig
heid van den speler domineerde
ontbraken niet, met nog enkele
kleinere stukken werd dit pro
gramma besloten.
Het| had er alle schijn van dat
de liefhebbers van het orgelspel
waren ondergedoken, want nog
niet lang geleden was de Kapel-
kerk vol, voor een hoogere en.
treeprrjs. Wanneer zal ons dit
mysterie worden geopenbaard?
„EEN ZOMERZOTHEID"
Het is een goede gedachte van
de Stationsstraatvereeniging ge
weest, haar tooneelgroep ter be
schikking te stellen van andere
buurtvereenigingen; zoo zijn
reeds overeenkomsten aange.
gaan met verschillende buurt,
vereenigingen in de stad, terwijl
de tooneelclub van „De Expres
se" tevens reeds uitgenoodigd is
in de Schermer en te St. Pancras.
Gisteravond trad „De Expres
se" op voor een goeddeels met
jongeren gevulde zaal in het
Wapen van Heemskerk. Het pu
bliek heeft zich met „Een Zomer
zotheid'' van Dom de Gruijter
uitstekend vermaakt; er zijn dan
ook in dit stuk gelegenheden te
over amusante tooneelen te
scheppen, en van deze kunst had
de nog jonge tooneelgroep aar
dig slag. Er werd vlot en met
enthousiasme gespeeld, en de
onervarenheid van deze club in
aanmerking genomen, kan men
over het spel zeer tevreden zijn.
Alleen zouden wij willen waari
schuwen, dat men niet moet
trachten de zaak buiten de rol
om nog komieker te maken dan
ze al is.
Overigens een prettige avond,
die door een gezellig bal en ver
dienstelijke dansmuziek werd
besloten.
Bij K.B. is prof. dr. L. F. R.
Sassen, directeur-generaal van het
onderwijs, met ingang van 1
Maart benoemd tot hoogleeraar
in de faculteit der letteren en
wijsbegeerte aan de Rijksuniver
siteit' te Leiden. In zijn plaats is
dr. P. H. J. Idenburg benoemd
tot directeur-generaai van het
onderwijs.
Indertijdls bericht, door eenige
bladen, dat de verkiezingen voor
de Tweede Kamer gehouden zou
den worden op Vrijdag 17 Mei,
die voor de Provinciale Staten op
24 Mei. Officieel is dat bericht bij
ons weten nooit geweest. In de
Eerste Kamer, die de Kieswet
wijziging behandelde, is nu uit een
mededeeling van Minister Beel
gebleken, dat er toch blijkbaar
inderdaad wel van 17 en 24 Mei
sprake was. doch dat de mogelijk
heid bestaat, dat het nog iets later
zal worden. Dit in verband met
het voornemen van de Regeering,
om een wijziging van de proce
dure der Grondwetsherziening
voor te bereiden, waarover wij
reeds eerder hebben bericht. Die
wijziging brengt op zichzelf al
Grondwetsherziening mede, welke
met spoed haar beslag zou moeten
krijgen en als gevolg van de be
staande procedure vertraging in
den verkiezingsdatum mee zou
kunnen brengen. De Eerste Ka
mer heeft overigens de voorge
stelde en door de Tweede Kamer
nogal veranderde Kieswetvoor-
stellen, aangenomen. De „Maas
bode" waarschuwt in een artikel
tegen een overhaaste wijziging
van de Grondwetsprocedure, welke
onberekenbare gevolgen zou kun
nen hebben.
De Tweede Kamer is bijeen ge
weest. om eenige formeele wets
ontwerpen goed te keuren.
(2aalste nieuws
Maarschalk Timosjenko is be
noemd tot Russisch gezant in
Abessinië! Aan de Fransche
grens zijn 4000 man Spaansche
troepen geconcentreerd. Frank
rijk is bereid, zoo verklaarde Mi
nister Bidault gisteren, de Spaan
sche kwestie voor den Veilig
heidsraad te brengen. De moei
lijkheden over prof. Wibaut, aan
de Amsterdamsche Universiteit,
duren voort.
Sir Archibald Clark Kerr is,
vergezeld van enkele raadgevers,
met onbekende bestemming uit
Batavia vertrokken. Men bericht
thans, dat hij lijdende is aan een
plotselingen aanval van buik
griep. Hij moest in zijn auto wor
den geholpen. Ofschoon geen bij
zonderheden met betrekking tot
zijn reis zijn bekend gemaakt,
zijn welingelichte kringen' van
tneening, dat deze reis in verband
staat met belangrijke beraadsla
gingen. waarvan Sir Archibald
Clark Kerr een uitstel niet raad.
zaam achtte. Het is echter moge
lijk, dat hij van deze gelegenheid
gebruik zal maken om tegelijker
tijd eenige dagen volslagen rust
te houden in afzondering.
Sir Archibald Clark Kerr heeft
heeft zich aan boord van den
Britschen kruiser „Norfolk" be
geven. met geen ander doel, dan
te herstellen van de ziekte,
waaraan hij sinds kort lijdende
is, meldt ANP-Aneta uit Batavia.
De „Daily MaiT' schrijft, dat
zich met betrekking tot het doel
van zijn vertrek twee mogelijk
heden voordoen, nl. dat hij zich
aan boord van een Britsch oor
logsschip, dat op een afstand van
de kust ligt wilde laten behan
delen,
of dat hjj persoonlijk een
laatste poging ging onder
nemen om de» Indonesiërs
van de ernstige consequen
ties te overtuigen, indien zij
de Nederlandsche voorstellen
als basis voor onderhande
lingen niet aanvaarden. Dit
laatste wordt in bepaalde
kringen te Batavia eveneens
verondersteld. Daar is men
namelijk van - meening, dat
Sir Archibald met het oog
op zijn ziekte zijn woning
niet zou hebben verlaten,
indien hij niet een dringen
de zending had moeten ver
vullen.
Donderdag zullen de Indone
siërs in een conferentie te Djok
jakarta de vraag, of men het
Nederlandsche voorstel zal aan
vaarden; bespreken. Officieele
Nederlandsche kringen in Bata
via verklaren met nadruk, dat
het vertrek van de Britsche troe.
pen van Java in belangrijke
mate zal afhangen van het re
sultaat der besprekingen te
Djokjakarta.
Naar Reuters correspondent te
Washington verneemt voorspel,
len gezaghebbende kringen te
Washington, dat de drie groote
mogendheden een verklaring zul
len publiceeren over Snanie. ver.
vat in termen, die aanzienlijk
sterker zullen zijn dan die van
Potsdam. De verklaring zal ech
ter uitdrukkelijk vermelden, dat
men niet de bedoeling heeft zich
te mengen in de binmenlandsche
aangelegenheden van Spanje.
Zij zal ten eerste de afkeuring
der mogendheden te kennen ge
ven over het regiem van Franco,
vervolgens uitdrukking geven
aan de bereidheid een soort in
terim regeering op breeds basis
te erkennen, en tenslotte het
Spaansche volk mededeelen, dat
het zijn taak is zich te ontdoen
van Franco, en dat het niet moet
rekenen op materieele hulp van
het buitenland. Naar men aan
neemt, zijn dit tevens de termen
van de voorstellen, vervat in de
Amerikaansche nota, die naar
Londen en Parijs is gezonden
QjiAtüfautiemeu^
OFFICIEELE BONNENLIJST
Officieele bonnenlijst voor de
tweede helft van de 3de periode
1946 (3 t.m. 16 Maart 1946),
Elk der volgende Geeft recht op
bonnen het koopen van
Bonkaarten KA, KB. KC 603
Algemeen:
060 t m 066
067
068
069
070
071
072
Reserve:
B16
B 17
800 gram
200 gram
400 gram
125 gram
250 gram
100 gram
100 gram
brood
.bloem
suiker
boter
marg.
vet
kaas
800 gram brood
1 kg. aardap.
Bonkaarten LA, LB, LC 602
029, 030, 031 vleesch
Ï00 gram vleesch
025 aardappelen
2 kg aardappelen
A 10 melk 1liter melk
B 10, C 10 melk 3 liter melk
Bonkaarten KD, KE 603
Algemeen:
560, 561
562
563
564
565
566
Reserve:
D 16, D 17
E 16
D 18
800 gram brood
200 gram bloem
500 gram suiker
250 gram boter
125 gram marg.
100 gram kaas
400 gram brood
500 gram rijst
of kindermeel
1 ei
Bonkaarten LD, LE 602
529, 530, 531 vleesch
100 gram vleesch
525 aardappelen
1 kg aardappelen
D 10, E 10 melk 5 liter melk
Tabakskaarten enz
T 15 2 rants, tabaksartikeien
(geen import-cigaretten)
V 15 100 gram chocolade of
suikerwerken
X 15 2 rants, tabaksartikelen
(geen import-cigaretten)
De bonnen voor melk en aard-
appelen zijn geldig tot en met
Zaterdag 9 Maart a.s.
Voor de week van 10 t.m. 16
Maart a.s. zullen nog bonnen
worden aangewezen voor melk,
aardappelen, jam, thee, tabak en
versnaperingen, huishoudzeep en
zachte zeep.
Op de bonnen voor kaas zal
uitsluitend buitenlandsche kaas
worden geleverd.
EEN EI VOOR KINDEREN VAN
JAAR
DE EGYPTISCHE REGEE
RING heeft bij het Engelsche
Ministerie van Buitenlandsche
Zaken een nota ingediend, waarin
onmiddellijk ontruiming van
Cairo en Alexandrië door de
Engelsche troepen wordt verzocht.
Voor de kinderen van 14 jaar
zal deze week wederom een bon
voor een ei worden aangewezen.
Zij die in heij. bezit zijn van een
petroleumkaarl voor kookdoel-
einden of verlichting, kunnen od
onderstaande bonnen dezer kaar
ten gedurende de maand Maart
de daarachter vermelde hoeveel
heden petroleum koopen, Op bon
25 t.m. 28 der kaart UA 510: vier
liter; op bon. 25 en 27 der kaart
UB 510: vier liter: op bon 67 der
kaart UC 510: vier liter en op
bon 121 en 122 der kaart UD 510:
drie liter.
Bon 06 der lederkaart is aan
gewezen voor het doen reoareeren
van schoenen met leder en/of
rubber zolenmateriaal.
Met intgang van 1 Maart a.s.
komen schildersbedrijven en be
drijven met eigen schilders we
derom in aanmerking voor kunst
terpentijn. Bonnen voor kunst
terpentijn zullen in den vervolge
door de plaatselijke distributie
diensten worden uitgereikt.
Bij Kon. Besluit van 9 Februari is'
ingesteld een eereteeken genaamd de
Erkentelijkheidsmedaille. Zij kan
worden toegekend aan Nederlan
ders, Nederlandsche onderdanen en
vreemdelingen, die zich voor de Ne
derlandsche zaak verdienstelijk heb
ben gemaakt hetzij door het verlee-
nen van hulp in eenigerlei vorm of
wel aan Nederlanders; Nederlandsche
onderdanen en Nederlandsche instel,
lingen; die zich gedurende de jaren
19401945 op het door den vijand be
zette grondgebied van het Koninkrijk
der Nederlanden bevonden ofwel aan
Nederlanders en Nederlandsche on
derdanen; die genoemd grondgebied
in die jaren hebben verlaten, hetzij
door leniging van den nood van
evengenoemde personen na de be
vrijding van dit grondgebied. De me
daille kan in zilver of in brons wor
den verleend.