MINISTER RINGERS
SPEELT OPEN KAART
EEN NATIONALEN OMROEP
Vele scholen worden ontvolkt
Nieuw Noordhollandsch Dagblad
3
Over de weerstanden v. d. wederopbouw
Paaschvigilie
r\IT is de dag, waarop ons de
juichkreet ontwelt: „Hij is
van den dood opgestaan!"
Doodstraf voor den „beul
van Ommen"
De geestelijke Volks
gezondheid
STAKINGEN.
Verbinding met
Curacao
De Regeering en de
kunst.
Ultimatum aan een repu-
blikeinsche „resident"
Voorstel inzake
DOOR GEBREK AAN
LEERKRACHTEN
Onderwijsdebatje in de
Tweede Kamer
DONDERDAG 18 APRIL 1946
dat de bijdrage, welke is geba
seerd op 9 Mei 1940, slechts veer
tig nrocent van de bouwkosten is.
Dit verschil, dat nu is ontstaan,
zal worden gefinancierd in den
vorm van credieten. Dit kan niet
anders. Immers, stijgen de bouw
kosten, dan stijgen ook de huren
voor nieuwbouw.
Dit is voor vele huishoudens niet
te dragen. Anderzijds behoort ons
land ook niet tot de rijksten der
aarde en kan zij moeilijk crediet
verleenen fonds perdu.
Belangrijk was ook de door
den minister aangeroerde re
gel, dat alleen die gevallen
rijkshulp genieten, waarvan
vaststaat, dat de gemeenschap
behoefte heeft aan den her
bouw van het betrokken pand'
JkilNISTER RINGERS verstaat
bij uitstek de kunst, de meest
ingewikkelde onderwerpen zelfs
voor den minst-ontwikkelden luis
teraar glashelder uiteen te zetten.
Hij jongleert met droge cijfers
zonder droog te worden. Die ver
dienstelijke eigenschap demon
streerde hij opnieuw dezer dagen
in een radiopraatje, toen hij sprak
over de wijze waarop het minis
terie van Openbare Werken en
Wederopbouw de getroffenen ver
der denkt te helpen, om den her
bouw van het beschadigde of ver
loren gegane onroerend goed uit
te voeren.
Z. Exc. schept niet gaarne illu
sies en hij is er zich van bewust,
welke weerstanden er zijn te over
winnen, alvorens het gezicht van
ons arme land. zooals hij het
noemde, opgefrischt en schoonge-
wasschen zal zijn teruggegeven,
ieder dus weer aan zijn eigen wo
ning zal zijn geholpen, kerken,
scholen, ziekenhuizen, fabrieken,
pakhuizen, winkels enz. herbouwd
zullen zijn, havens, kanalen,
spoorwegen en andere verkeers
verbindingen zullen zijn hersteld.
De groote man van den weder
opbouw heeft zijn kortelings ge
publiceerde tienjarenplan, zooals
wij dit hadden voor den afsluitdijk
van de Zuiderzee, en, zoo liet hij
doorschemeren, als iemand op z'n
Hollandsch aanpakt, zal ook deze
afsluitdijk, evenals die van de
Zuiderzee, in zes jaar klaar zijn.
Hij onderschatte echter de weer
standen op den langen weg niet,
a.d.z. moeilijkheden met betrek
king tot het transport, gereed
schappen, materiaal, stedebouw-
kundige en architectonische plan
nen.
Ook is er het vraagstuk van den
arbeid in de geteisterde gebieden,
met daaruit voortvloeiende moei
lijkheden van huisvesting, voe
ding, reisgelegenheid en verzor
ging. En dwars door al die weer
standen heen. loop het probleem
der financiering van den particu
lieren bouw, die volgens den mi
nister zoodanig moet zijn. dat onze
Nederlandsche gemeenschap, die
zoo deerlijk getroffen is. dat ook
nog kan dragen
Over de boerderijen kon spr.
nog niets zeggen, omdat daar
over met zijn ambtgenoot van
Landbouw, visscherij en Voed
selvoorziening nog overleg ge
pleegd wordt.
Ook heeft de minister de motie
ven genoemd, waarom van rijks
wege aan de financiering van den
wederopbouw wordt medege
werkt.
De regeering verleent n.l. een
vergoeding voor de geleden oor
logsschade. welke is gebaseerd op
de prijzen, zooals die op 9 Mei
1940 waren. Doch met deze ver
goeding alleen kan de wederop
bouw niet tot stand komen, want
de bouwkosten zijn thans zoo hoog
Die aan het Kruis stierf en
begraven werd, is glorierijk
verrezen; de catechumen zijn
aan het einde van hun voorbe
reidingstijd: het water vloeit
over hun hoofden: als nieuw-
gedoopten verrijzen zij met hun
Keer en Verlosser! De boete
lingen zijn uit het graf van
hun zonde opgestaan.
Wij, ledematen van Christus,
die ons H. Doopsel in veertig-
daagsche voorbereiding heb
ben vernieuwd, die de asch van
Aschwoensdag hebben gedra
gen als zondaars, boetelingen,
morgen hebben wij deel aan
de Glorie van Hem, met Wien
wij gestorven zijn
Ons Paaschlam Christus is
geslacht en morgen begint het
feest! Een onvergelijkelijk
oogenblik, wanneer onder het
Gloria de Paaschklokken gaan
luiden en wanneer het wonder
zoet drievoudig Alleluia weer
klinkt! Zalige vreugde v\oral
voor hen, die zich goed heb
ben voorbereid.
MARCUS
Zijn er bijv. in een kleinere stad
15 bakkerijen aanwezig en maken
deskundigen van Handel en Nij
verheid uit, dat er met zeven
reeds voldoende zijn, dan zou het
kunnen gebeuren, dat er onder de
vijftien getroffen bedrijven een of
meer aanwezig zijn, die een niet-
economisch bedrijf hadden, reeds
voor de vernieling een zorgelijk
bestaan voerden. Moet in zoo'n
geval een nieuwe bakkerij ge
bouwd worden? Het is den minis
ter gebleken, dat in onderling
overleg daarvoor een beiderzijds
aanvaardbare oplossing gekozen
kan worden. Maar, zoo merkt mi
nister Ringers terecht op: Of dit
steeds zal gelukken is iets anders,
want koning Salomo is niet altijd
bij de hand.
Op den langen weg naar weder
opbouw had spr. nog meer onef
fenheden ontdekt, die zwaar kun
nen wegen voor de betrokkenen.
Maar, zoo besloot de minister zijn
„praatje": God geeft kracht naar
kruis, gelooft daarin; draagt el
kanders lasten, geeft al uw ver
mogen om te werken, wie ge ook
zijt, om onzen weg vrij te maken,
dan zullen wij zeker in afzieriba-
ren tijd weer op een gladde baan
naar. ons ideaal marcheeren: een
hernieuwd en vrij Nederland.
Tegen den „beul van Ommen"
den 43-jarigen M. Scheffer uit
Koog aan de Zaan, had de advo
caat-fiscaal bij het Bijzonder Ge
rechtshof te Amsterdam, twaalf
dagen geleden 15 jaar gevange
nisstraf geëischt. Zonder een
spier van zijn gezicht te vertrek
ken. hoorde Scheffer zich Woens
dagmorgen tot de doodstraf ver-
oordeelen.
Zes jaar gevangenisstraf, waar
van drie door te brengen in een
rijkswerkinrichting, was de uit
spraak tegen C. A. van Nuland
en J. Koene, die zich tijdens den
oorlog voor landwachters uitga
ven en zich op deze wijze we
derrechtelijk hadden bevoor
deeld.
De St. Ursula-kerk te Warmenhuizen, een der oudste bouw
werken in Noordholland, welke zal worden gerestaureerd door
de goede zorgen van een daartoe tot stand gebrachte stichting.
EEN PUNT waar veel te
weinig de aandacht op ge
vestigd wordt is de geestelijke
volksgezondheid.
Prof. Dr. L. v. d. Horst
sprak er over op het Congres
van de openbare gezondheids-
regeling te Utrecht.
De (jeugdcriminaliteit nam in
de afgeloopen jaren ontzettend
toe, aldus Prof. v. d. Horst, doch
hieraan hebben wij. ouderen, ook
ongetwijfeld schuld. Wij waren te
zeer geschokt om het contact met
de jeugd voldoende te kunnen
onderhouden en de geest om maar
te eten en te leven, want morgen
kan de wereld wel vergaan, kon
den wij niet tegenhouden. Vooral
de jongeren in de puberteitsjaren
hebben geleden; zij zijn volgens
sommigen opstandiger geworden.
Het gebrek aan rechtsgevoel en
bestaanszekerheid, gevoegd bij het
onvoldoende voedsel, heeft invloed
gehad op de arbeidsprestatie. Bij
handarbeiders was. ae achteruit
gang quantitatief, maar bij geeste
lijk werkenden vooral qualitatief
zoodat de jeugd ook van de oude
ren te weinig leiding en steun ont
ving. De leugen, het misbruik ma
ken van vertrouwen, 't bedriegen
en ontduiken van overheidsmaat
regelen. heeft zich ingevreten in
ons volksbestaan en de leugenaar,
die zich buiten de gemeenschap
plaatst, tracht, toch contact te krij
gen en moet dit dus forceeren!
60.000 ongeschoolde Deensche
arbeiders zullen vermoedelijk op
23 April het werk neerleggen.
Nadat 4 weken lang over loonen
is onderhandeld, heeft de indu-
strieele bemiddelaar zijn pogin
gen tot een overeenkomst te ge
raken opgegeven. Ook het per
soneel der Deensche abattoirs zal
vermoedelijk Zaterdag in staking
Haan.
Op 16 April j.l. is te 16 uur
de nieuwe radio-telefoondienst
tusschen Nederland en Cura
cao geopend met een telefoon
gesprek tusschen den minister
van verzeesche gebiedsdeelen,
prof. dr. J. H. A. Logemann en
den gouverneur van Curagao,
dr. P. A. Kasteel.
Het is noodig, dat zoo spoedig
mogelijk tot de instelling van een
inspectie voor het orkestwezen
wordt overgegaan. Hiervoor is
f 12.000 uitgetrokken op de Rijks-
begrooting.
Ter bevordering van de dilet-
tantenmuziek en de organisatie
van jeuigdconcerten over het ge-
heele land meent de -minister
met een bedrag van f 25.000 te
kunnen volstaan.
Het ligt in de bedoeling een
jaarlijkschen staatsprijs voor let
teren in te stellen. Overwogen
wordt te Amsterdam een letter
kundig centrum te stichten.
Voor het verbeteren van het
zeer gezonken peil van woning
inrichting en verzorging van den
levensstijl in het algemeen zal
thans een door deskundige ad
viezen leiding gevend centrum
van overheidswege georganiseerd
worden.
Het nationalistische dagblad
„Rajat'' meldt, dat het Britsche
gezag te Buitenzorg een ultima
tum aan den republikeinschen
„resident" gesteld heeft, voor het
verwijderen van de leuzen in de
stad.
Er bestaat toenemende belang
stelling voor immigratieplannen
naar Nederl. Nieuw-Guinea on
der de Nederlanders. Het eerste
contingent kolonisten zal Hollan-
dia op den 5den Mei verlaten
als KNG. (Kolonisatie Nieuw-
Guinea) groep.
LIET COMITé Nationale
Omroep is met een ont-
werp-regeling gereed geko
men. De voorgestelde regeling
gaat er van uit, dat een
Staatsomroep, een neutrale-
of een eenheidsomroep even
als een federatief samengaan
van de bestaande omroepver-
eenigingen moet worden af
gewezen. Er moet komen: „een
radio-omroep, die onder wet
telijk vastgestelde garanties
aan de levende verscheiden
heid van ons volk op gods
dienstig, maatschappelijk en
cultureel terrein gestalte geeft
in een met eerlijke zorg vast
gestelde verhouding en sa
menwerking".
Voor de verzorging wenscht men
een publiekrechtelijk lichaam met
wettelijk vastgesteld statuut. Aan
het hoofd staat een bestuursraad.
De verantwoordelijke minister be
noemt dezen op voordracht van
den Radio-raad. Een wettelijk ge
garandeerde toewijzing van de in
tegrale opbrengst van de verplich
te luisterbijdragen vormt zijn fi-
nancieele basis.
De TWEEDE KAMER heeft
Woensdagmiddag een onder
wijsdebatje gevoerd naar aanlei
ding van het wetsontwerp inzake
verlenging van den werkingsduur
van het reglement voorioopige
pensionneering onderwijzers. De
heer v. S1 e e ra (P.v.d.A.) verwees
naar het vermoeiende van 'net
sohoolmeestersvak. De noodige
energie is op den zestigjarigen
leeftijd veelal niet meer aanwe
zig.
Het onderwijs bevindt zich in
een impasse; geef aldus spr.
den onderwijzer eindelijk de
plaats, die hem. toekomt; geef
hem een behoorlijk salaris. Ook
het on'derwijsb.elang is met een
snelle afwikkeling van de door
den Minister in uitzicht gestelde
herziening der onderwijzerssala
rissen gebaat.
In denzelfden geest spraken
vele anderen.
De heer v. B o c h o v (St.Gerf.)
schetste de moeilijkheden waarin
■het onderwijs, vooral ten platte-
lande, is geraa.kt door gebrek aan
onderwijzers.
De heer v. Velthoven (R.K.)
betoogde, dat de salariëering der
onderwijzers zoo miniem is ge
worden. dat er zoo spoedig mo
gelijk moet worden ingegrepen,
niet door een herziening, maar
door 'een geheel nieuwe salaris-
regeling.
Vele scholen worden ont
volkt niet door gebrek aan
kinderen, maar omdat er geen
leerkrachten zijn. De Minis
ter bedenke: wie spoedig
helpt, helpt dubbel.
Hoever is het onderzoek naar
een betere salariëering der on
derwijzers gevorderd en wanneer
kan een ingrijpende verbetering
der salarissen worden tegemoet
gezien?
De heer S we ens (R.K)
meende, dat slechts in uiterste
noodzaak onderwijzend perso
neel in militairen dienst moet
worden opgeroepen. De onder
wijzers hebben in het bezoldi
gingsbesluit nooit de plaats ge
kregen, welke hun in 1921 was
toegezegd.
De Minister van Onderwijs.
Kunsten en Wetenschappen, prof.
dr. G. v. d. Leeuw. acht. zoo
zeide hij, het onderwijsbelang
ongeveer het grootst; het militai
re b'elang is echter op dit oogen
blik zóó groot, dat alle andere
belangen daarvoor moeten wij
ken. Een verbod voor de over
heid om onderwijzers in andere
diensten dan bij het onderwijs op
te nemen achtte hij volkomen
onjuist.
De noodtoestand bij het onder
wijs hangt zeer zeker ten nauw
ste samen met de meer dan ge
brekkige salariëering. Met een
tooverformule is dat niet op te
lossen. De salarisschaal van het
onderwijzende personeel is zeker
een deel van den noodtoestand.
Er zal een terugvloeiïng van on
derwijzers naar de school plaats
hebben. Tenslotte moet men toch
spreken van een tijdelijk ver
schijnsel. Allerlei middelen zijn
voorgesteld; ze helpen misschien
iets. De salaris-herziening is een
integreerend deel van de onder-
wijshernieuwing: deze zal het
eerst aan de orde moeten komen.
Bij den Raad van State is aan
hangig een Kon. Besluit volgens
hetwelk de studietijd voor de on
derwijsakte van hen. die H.B.S.-
opleiding hebben gehad, met een
jaar verkort wqrdt en dus van
drie op twee jaar wordt gebracht.
De Minister zegt ervan
overtuigd te zijn, dat de sa-
larieeringskwestie meer is dan
een actie om meer te verdie
nen. Deze zaak heeft zijn vol
le andacht.
Het wetsontwerp is daarna
z.h.st. aangenomen.
De zorg voor de samenstelling
van de programma's wil men op
dragen aan een Programmaraad,
te benoemen door den Bestuurs
raad. Alleen de voorzitter wordt
op voordracht van den Radioraad
door den verantwoordelijken mi
nister aangewezen. Dit lichaam
zal een breede vertegenwoordiging
moeten vormen van ons nationale
leven in godsdienstig, maatschap
pelijk, cultureel en regionaal op
zicht. Het ziet er op toe, dat op
oordeelkundige wijze in de pro
gramma's wordt opgenomen alles
wat, zooals dr. Gunning het in een
persconferentie formuleerde, „ge
wetensvol gefundeerd is en ach-
tenswaarig wordt voorgedragen".
Vooropgestaan heeft, dat niet de
Staat, maar het volk het program
mabeleid bepaalt.
Er komen programma-commis
sies voor bepaalde onderdeelen,
samengesteld in overleg met de
daarvoor in aanmefking komende
toporganen van het nationale le
ven. Eensdeels zullen deze pro
gramma-commissies een voorlich
tende functie vervullen, ander
deels kan in hun handen worden
gelegd de algeheele voorbereiding
voor een bepaalde programma
rubriek.
Wanneer een programmacommissie
het gewenseht oordeelt, dat over een
bepaald onderwerp van principieelen
aard door een of meer groepeerin-
g'en beschouwingen worden gegeven;
zal zij aan deze groepeeringen voor
die speciale uitzendingen autonomie
verleenen, hetgeen inhoudt, dat zij
deze speciale uitzendingen zelfstan
dig voor eigen verantwoordelijkheid
voorbereiden. Een dergelijke autono
mie kan ook op het verzoek van 'n
bepaalde g'roepeering verleend wor
den, wanneer deze groepeering ver
klaart, dat de door haar gewenschte
uitzending van principieel belang is'.
Tegen een afwijzing van een derge
lijk verzoek door een programma
commissie staat beroep bij den pro
grammaraad open.
Met nadruk wordt vastgesteld, dat
voor elke uitzending van principieel
karakter, dus in de eerste plaats
voor alle godsdienstige uitzendingen,
alleen de direct verzorgende instan
tie de verantwoordelijkheid draagt,
zoodat in de programma-commissie
ten aanzien van deze uitzendingen
geen meerderheidsbesluit een min
derheid kan dwingen.
Een Radio-controle-commissie
zal, volgens het ontwerp, gehand
haafd moeten blijven. Voor zuiver
propagandistische doeleinden zal
slechts een strikt beperkt gebruik
van den omroep worden oege-
staan.
Contact met de luisteraars is
een levensvoorwaarde voor het
goed functionneeren van een na-
tionalen omroep. In hoeverre
daartoe de oprichting van luister
aarsorganisaties kan dienen, ver
dient nadere overweging. In ieder
geval zullen dergelijke organisa
ties op grond van haar bestaan
als zoodanig geen zendtijd kunnen
krijgen.
De nationale omroep geeft een
programmablad uit. dat hetzelfde
karakter behoort te dragen als de
nationale omroep.