Duitsch vandalisme grijpt
andermaal de Schermer
De Roode Duivels waren sterker
4
Nieuw Noordhollandsch Dagblad
Benauwde oogenblikken in de onder-
grondsche schuilplaats
Solidariteit in de
Schermer
Persmannen namen
revanche op Kamer
leden
^Sportnieuws
Zwaluwen leggen met 2-3 het loodje
DONDERDAG 18 APRIL 1946
|^E BOERDERIJ „Iloutlust" aan de Zuidervaart is niet de
eenige, die door de Duitschers als gevolg van een botsing
tusschen de ondergrondsche strijders en de bezettingsmacht,
in vlammen opging. Nog geen twee maanden voor de bevrij
ding staken Lages en zijn mannen de boerderij van den heer
M. J. Koning aan de Noordervaart in den Schermer in brand.
En zooals men bij een onderzoek naar de feiten rond het drama
op „Houtlust" tot de conclusie komt, dat veel van wat hier
gebeurd is, niet had behoeven te gebeuren, zoo bleek ook in dit
drama, dat een en ander een gevolg is'van een samenloop van
onvoorziene omstandigheden. Dit moge uit het verdere verloop
van dit verhaal blijken.
Een zevental jonge mannen
uit de buurt van Hoorn, die zich
aan houtdiefstal hadden schuldig
gemaakt, waren door de Duit.
schers gearresteerd en in fort
Spijkerboor opgesloten; op 22
Maart 1945 zouden zij paar Alk
maar worden vervoerd.-Dit was
de knokploeg Ursem te weten
fekomen, die, omdat er enkele
an de jonge mannen bekend
waren met het werk van de on
dergrondsche, het plan opvatte
pet transport te ontzetten. Dit
zou gebeuren op den Jisperweg
in den Beemster, doch, omdat de
leden van de knokploeg niet allen
óp tijd ter bestemder plaatse
waren, moest het plan de cam
pagne inderhaast gewijzigd wor
den en werd op het laatste
oogenblik besloten, dat men op
de Noordervaart' tusschen Zui
dervaart en Omval het transport
zou overvallen. De deelnemers
aan dit knokp'artijtje brachten
hun fietsen op het erf van de
boerderij van den heer Koning,
waarin, sedert den tijd, dat de
„droppings" begonnen waren, het
hoofdkwartier van de Geweste
lijke Stoottroepen gevestigd was.
Tusschen de knokploeg Ursem
en dit hoofdkwartier bestond
geen organisatorisch verband,
zoodat aanvankelijk door „Oom
Theo" bezwaar gemaakt werd,
dat de fietsen hier gedeponeerd
werden. Na eenigen uitleg, waar
bij een koerierster, die beide par
tijen kende, bemiddelend optrad,
bleven de fietsen toch hier ach
ter.
De aanval
Ter hoogte van de boerderijen
van Kieft en Koopmans werd het
transport, bestaande uit twee
met paarden bespannen wagens,
op den eerste waarvan de zeven
arrestanten zaten, begeleid door
arie gewapende Duitschers, door
de jongens aangevallen.
Op den tweeden wagen zaten twee
meisjes van Kalis', die onderweg wa.
fen opgestapt om mee te rijden. Het
pleit was gauw beslecht; twee Duit
schers werden gewond en de derde
wist met een paard en wagen over
dfn weg zig-zaggend te ontkomen om
bu den Omval den S.D. in Alkmaar
Op te bellen.
De arrestanten op den eersten wa-
fen en al de deelnemers aan deze
eslaagde bevrijdingspoging wisten te
Ontkomen.
Het duurde echter niet lang1 of de
S.D. verscheen op het terrein. Het
eerst genoot de PI. B'ureauhouder de
heer A. Jansen de eer van een huis-
Zoeking, waarbij het personeel met
"handen hoog" er getuige van was
dat het heele huis ondersteboven
werd gehaald, zelfs werd de vloer
opengebroken. Toen dit geen resul
taat opleverde, was de beurt aan den
heer D. Kramer Glynis. Deze had
eenige maanden geleden een auto in
bewaring genomen; welke, toen de
Landwacht dit ter oore was gekomen
"zeker-gesteld" was. Toen de moffen
twee dagen later kwamen om dezen
4pto te halen was die verdwenen. De
ondergrondsche was hen buiten
medeweten van den heer Kramer
voor geweest. Dit voorval was voor
de Duitschers aanleiding om den heer
Kramer ervan te verdenken, dat hij
bij den overval op het transport be
trokken was. Het heele huis werd
doorzocht waarbij een partij van 1000
knotten breigaren van de Ned. Wol
federatie, bestemd voor de boeren;
die aan hun leveringsplicht voldaan
hadden, gevonden werd. Den heer
Kramer werd bevolen deze 3—4 balen
Wol per paard en kar naar Alkmaar
tg brengen, doch hij weigerde, waar.
<jp hij den knecht met dit karweitje
belastte. Onder de bedreiging, dat
dezé boerderij de eerstvolgende zou
fail; die in brand gestoken zou wor-
en, verlieten de moffen het erf.
Intusschen zat men op de boederij
van Koning' in angstige spanning en
werd het archief van het hoofdkwar
tier en een hoeveelheid lijfgoederen
al bij voorbaat in veiligheid gebracht.
Op het goede spoor
Eerst den volgenden avond kwamen
de ihoffeh op de boerderij van Ko-
mng; waar men al in de meening
begon te verkeeren,; dat de bui was
afgedreven. De jongste zoon, Piet,
die den vorigen dag meteen onderge
doken was, was teruggekeerd om de
koelen te melken, ook twee jongens
van de B.S., n.l. Henk en Jan 3, die
geregeld op het hoofdkwartier ver
bleven, waren juist even teruggeko
men, toen het moffentuig arriveerde.
Zij doken in een geheime schuilplaats
onder den grond in de boerderij. Piet
werd gegrepen en verhoord, waaraan
vijftien landwachters deelnamen
Bij de huiszoeking werden 25
Duitsche stafkaarten gevonden,
die op een andere plaats dan het
archief verstopt waren en zoo
doende niet mee verhuisd wa
ren, een fleschje sten-olie en
enkele vliegtuigonderdeelen van
een neergestort toestel. Terwijl
de moffen het huis doorzochten,
zaten Henk en Jan 3 In doods
angst onder den vloer, waarover
de laarzen van huil aartsvijan
den dreunden. Door een spleet
kwam een kiertje licht uit een
zaklantaarn in het hol en even
later stak een bajonetpunt door
den vloer. Menig schietgebedje
steeg vanuit deze onderaardsche
schuilplaats ten hemel.
M ADAT de Duitschers
1 onder commando van
den S.D'er Lages op 11
October de boerderij
„Houtlust" aan de Zui
dervaart in de Schermer
in brand hadden gesto
ken, roofden zij den ge-
heelen veestapel weg.
Kort daarna namen drie
bestuursleden van de
fokvereeniging Stom-
petoren het initiatief, om
de weduwe van Piet de
Boer hiervoor schadeloos
te stellen. Een beroep op
de solidariteit van de
Schermer boeren bleef
niet onbeantwoord en
tenslotte konden de ini
tiatiefnemers de wed. de
Boer een nieuwen vee
stapel aanbieden van 24
koeien, 8 pinken, 8 kal
veren, 14 fokschapen en
2 zeugen, alles geregis
treerd vee; bovendien
nog een bedrag van circa
5000 gld. voor den aan
koop v_an een nieuwen
boerderij-inventaris. Nog
vóór de bevrijding en
wel op 20 April '45
kon de overdracht hier
van plaats vinden. Onge
twijfeld een prijzens
waardige daad van soli
dariteit van de Schermer
gemeenschap.
Burgemeester Jb. Posch spreekt tijdens een herdenkingsplechtigheid
op het erf van de verbrande boerderij den vader en
zusters van Piet Koning toe
Tenslotte trokken de moffen
af, den jongsten zoon des huizes
als hun gevangene meevoerend.
Henk en Jan 3 konden 's avonds
de boerderij verlaten.
„Sie haben zehn minuten"
Den volgenden dag, Zaterdagmid
dag, kwamen zij terug, onder aan.
voering van den beruchten Lages,
die den bejaarden heer Koning en
zijn drie dochters tegen de muur liet
plaatsen. Met een militant gebaar
keek hij op zijn gouden armbandhor
loge en snauwde den boer en zijn
dochters toe; "Sie haben zehn minu
ten". Zij konden in dezen tijd wat
kleerenuit hun huis halen welke zij
op den bakwagen deponeerden. Na
dien werden zij het erf afgestuurd
waarop de moffenhorde, zooals zij dat
op Houtlust gedaan hadden, begon
nen te plunderen. Alles wat eetbaar
was, werd uit de boerderij gesleept,
drie kalveren en een pink werden op
het erf gesacht, terwijl ook kippen
en konijnen werden opgeladen. De
koeien had de boer reeds eerder het
land in gestuurd. De heer Koning en
zijn dochters; die tegenover de Duit.
schers niet lieten blijken, dat zij
oreder den indruk waren, hadden zich
voor de boerderij in den wegberm
neergezet, in afwachting' van de din
gen die komen zouden. Zij werden op
barsche manier weggejaagd. Daarop
staken de moffen de boerderij, een
der oudste van den Schermer, die
zoo'n belangrijke rol gespeeld had in
den ondergrondschen strijd, in brand;
hun wraaklust ging zoo ver, dat zij
alles wat los en vast was, kruiwa
gens en gereedschap, nog in den
brand gooiden. De familie Koning
vond een liefderijk onderdak bij den
heer Jansen.
Op 6 April werd Piet Koning,
22 jaar oud, met nog andere po
litieke gevangenen, w.o. dr. Ha
verkamp in Limmen gefusilleerd,
als represaille tegen een aanslag
op Duitschers, daar geplefegd.
Reeds eerder waren vijf politieke
delinkwenten uit de .Wetering
schans als represaille tegen den
aanslag op het transport op de
.Noordervaart gefusilleerd; de
femeente Oterleek kreeg de re
ening thuis gestuurd van de
kosten der „begrafenis" dezer
slachtoffers, doch heeft deze
qooit betaald.
Hoe de Duitschers tenslotte op
het goede spoor gekomen zijn, is
nog eenigszins een raadsel, doch
vermoed wordt, dat de „dames"
Kalis, die op den tweeden wagen
van het transport meereden, ge
zien hebben, dat de fietsen van
de leden der knokploeg bij Ko
ning werden neergezet en daar
van mededeeling gedaan hebben
aan de Duitschers.
Zoo ging voor de tweede maal
een boerderij in den Schermer i'n
vlammen op, als gevolg van den
ondergrondschen strijd tegen den
tyrannieken bezetter, dat deze
boerderijen tot de eerste behoo-
ren, die in aanmerking komen
voor den wederopbouw, is niet
meer dan een plicht van dank
baarheid jegens hen, die hun le
ven en hun goed veil hadden
voor het vaderland.
FR. OTTEN.
55 JAAR TROUWE DIENST
Mei. M. v. Baar herdacht vori_
ge week den dag. waarop zij 55
jaar geleden als dienstbode in
dienst trad bij de fam. Bakker,
Hoeverweg. Alkmaar.
In het gebouw van de Tweede
Kamer had Woensdagmiddag een
merkwaardige plechtigheid plaats.
De heer Joekes heeft daar name
lijk aan den Kamervoorzitter een
herinneringsprent aangeboden
naar aanleiding van een voetbal
wedstrijd, destijds gehouden in
het gijzelaarskamp te Gestel tus
schen Tweede Kamerleden en
menschen van de pers. De ge
denkplaat is geteekend door Jhr,
Ir. J. de Ranitz, inspecteur der
volkshuisvesting te Bergen op
Zoom.
De elftallen waren als volgt sa
mengesteld:
Tweede Kamerleden: Bommer,
Ruys de Beerenbrouck, Joekes
(aanvoerder). Suurhoff, Van den
Goes van Naters, Algera, Rool-
vink. Brugmans, Van der Zaal,
en Bachg.
Persmenschen: Bresser. Van
Wermes-Kerken, Van Keppel,
Roeste, Peereboom, Algra, Von
Balluseck, Boskamp. Dequaad-
stemiet, Dikkers en Dosker.
De aftrap geschiedde door oud
minister de Wilde.
Geconstateerd dient te worden,
dat beide partijen aardig tegen
elkander opwogen. Wonnen eerst
de Kamerleden met 31, een re
vanchepartij bracht de persman
nen met 31 in de meerderheid.
K.N.V.B.
PROGRAMMA 2DE PAASCHDAG
Eerste klasse
District I: Herin. D VS—RFC; Vole,
wijekers—Xerxes; EDO—Ajax; Em
ma—'t Gooi; VSV—DOS.
District II: Blauw Wit—DFC; DHO
Haarlem; NeptunusHBS; VUC—
Sparta; Feijenoord—DWS.
District III: Ensch. Boys—Enschede
QuickHeracles; AGOVV—Tubahtia;
Go Ahead1—Wagening'en; Be Quick-
NEC.
District IV: NOADRBC; RKTVV.
B'VV; Willem IIEindhoven; Hel
mondLonga; De Bar.DNLVliss.
District V: AchillesHeerenveen;
LSC—HSC; FrisiaGVAVLeeuwaf.
denBe Quick; VelocitasVeendarih
District VI: JulianaDe Spechten;
VVVMaurits; BrabantiaBleij er-
heide; LimburgiaMVV; Roermond-
Sportclub Emma.
2de klasse
A: West-FrisiaZFC; VolenctamK
FC; WFCDWV; ZVV—OSV,
B: WatergraafsmeerDe Kenner
mers; De SpartaanRCH; TOG—UVS
HBC—VIOS; Velsen—Quick H.
2fln lrlnecA
B: Zaandijk—RKVVA; VVZ—Pur-
mersteyn; Zaanlandia—QSC; Hollan-
diaGVO; De MeteoorHelder.
ZandvoortmeeuwenKinheim;
DTS—Terrasvogels; HFC—DEM; Be
verwijkHRC; ADO '20Bloemen-
daal.
D: HalfwegJ. H. Kwartier; DEC—
SDW; WA—Schagen; De Germaan—
Ripperda; SchotenSucces.
4de klasse
A: Watervogels—Schoorl; BKC
Vrone; Wiering'erwaardTexel; Nwe
NiedorpOudesluis; LSVV 1926
B: -VVWMFC; WestfreiezenAlw.
Forward; SijbekarspelSEW; Spor
ters—Grasshoppers; St. George
Andijk.
C: WBVitesse '22; Alkmaar-
Bergen; UitgeestUSVU; VVEZee.
vogels; CSV—IEV.
EMonnikendamDEC.
F: OFC—Zilvermeeuwen; RCZ
Meervogels; ODIZ—De Rijp; Assen
delft—WVS 1939.
DAMSPEL
Met de le ronde (2e en slot
gedeelte) om het Nationale Vera-
damspelkampioenschap won G.
Belderok (Amsterdam) van H.
Hermeyer (Den Haag) en J. Wa
genaar (Hoorn) van G. Bloem
(Buitenveldert). Belderok behoudt
hierbij nog de leiding.
De stand is thans: G. Belderok
8 punten; J. Wagenaar 6 punten;
G. Bloem 2 punten en H. Her
meyer 0 punten. Allen uit 4 par
tijen. Elk heeft thans nog 2 par
tijen te spelen.
DE 100-PARTIJEN MATCH
Met deze match om het Vera-
damspelkampioenschap van Am
sterdam. die met veel belangstel
ling wordt gevolgd, heeft G.
Belderok partij No. 1, 2, 3, 4, 7
en 10 gewonnen en J. Haagen
partij No. 5. 6, 8 en 9.
De stand is momenteel: G. Bel
derok 12 en J. Haagen 8 punten.
In een nagenoeg uitverkocht
Feijenoord.stadion werd gisteren
voor het eerst na de bevrijding
de traditioneele semi.officieele
Holland-België-ontmoeting Zwa
luwenRoode Duivels, welke in
een alleszins verdiende Belgische
3—2 zege eindigde, gehouden.
Direct na den aftrap ontketen
den de Roode Duivels een ge
vaarlijk offensief, dat geruimen
tijd aanhield, waardoor onze
achterhoede voor heete vuren
kwam te staan. Een snelle com
binatie van den linkervleugel der
Roode Duivels bracht den bal
voor den voet van Vaillant, die
met een onhoudbaar schot van
der Vliet passeerde (01). Weer
kwamen de Belgen terug, hun
samenspel vlotte uitstekend. Van
der Vliet toonde zich toch wel
een doelman van klasse, op mees
terlijke wijze wist hij enkele ma
len 'het steeds dreigende gevaar
te bezweren. Het tweede Belgi
sche doelpunt kwam na een aan
val van den rechtervleugel, waar
uit Govard op korten afstand
scoorde. De Hollandsche backs
gingen hier geen van beiden vrij
uit. (20.) De Belgen speelden
nu kennelijk met zelfvertrouwen
verder. Na ca. 30 minuten kwam
er wat kentering in den strijd.
Zelfs maakten de Hollanders den
indruk, iets in de meerderheid te
zijn. Bakker miste een pracht
kans door vlak voor doel den bal
verkeerd te raken.
Na de rust
De tweede helft gaf een geheel ge
wijzigd spelbeeld, het tempo was di
rect hooger dan voor de rust en ook
de spanning steeg, vooral toen na 'n
kwartier spelen scheidsrechter Nijs
een overtreding van den Blegisclten
back Aernouts', die Hazeveld wat al
te enthousiast ''omhelsde" strafte
met een penalty, welke door Schij-
veliaar werd benut (12). Nu pas
kreeg het publiek de Interland-sfeer
te pakken en moedigde zijn spelers
aan. Uit een goed opgezetten Belgi
schen aanval verwachtte i'eder een
derde doelpunt der Roode Duivels,
enorm hard schoot Govard het leer
tegen de lat, terug In het veld schoot
Thrifayt weer hard in, nu versperde
een Hollandseh been den bal den
weg, een langdurige chaotische'
scrimmage volgde en met een zucht
van verlichting uit duizenden kelen
werd het gevaar door Chouffour be
zworen. De spanning steeg met de
minuut. De Hollandsche aanvallen
waren niet van de lucht, totdat na
een half uur spelen de Belgische
linksbinnen van den Adenaerde,. die
een sublieme partij voetbal demon
streerde, doorbrak en Van der Vliet
voor de derde maal werd gepasseerd
(13). Nog gaven de Hollanders het
niet op. Het tempo bleef hoog. Het
laatste doelpunt scoorde v. d. Gijp
met een schitterenden kopbal uit eert
voorzet van Bakker, waardoor de
stand 23 werd. Enkele minuten
later floot de scheidsrechter het ein
de en kon de keuzecommissie van het
Nederlandsch elftal terugzien op eert
eenigszins mislukt experiment, waar.
in weinig, zeer weinig lichtpunten en
veel teleurstellingen naar voren
kwamen.
De 'spelers
Van der Vliet heeft in het doel een
betrouwbaren indruk gemaakt, van
de béide backs speelde Choufour een
gedecideerde partij, van der Heide
was iets minder. Van onze midden
linie heeft Schijvenaar wel bijzonder
teleurgesteld. Wyijts en van der Hoe
ven waren bepaald zwak. In de voorl
hoede heeft Bouwmeester het meest
voldaan, zijn voorzetten waren goed
geplaatst, hij beschikt over een be
hoorlijke snelheid en kon het tempo
tot het eind toe goed volgen. Het bin.
nentrio viel volkomen uit dén toon
en was niet tegen de hechte Belgi
sche verdediging opgewassen. Rechts,
buiten Bakker tenslotte bleef even
eens onder de verwachtingen.
De heer Herberts van de Keu
zecommissie verklaarde, zeer be
grijpelijk, dat met dezen wed
strijd nog het spilprobleem niet
is opgelost, en dat het niet uit
gesloten zal zijn, dat tegen Bel
gië op 12 Mei a.s. Kick Smit op
de spilplaats zal worden opge
steld. Met een binnentrio van
Wilkès, Roozen en Rijvers zal
men zich die luxe wel kunnen
permitteeren.
