RADIO.
DE BEVRIJDING IS NOG NIET
VOLTOOID
De verklaring van Logemann
in de Tweede Kamer
Nieuw Noordhollandsch Dagblad
3
Invloed van revolutionaire denkbeelden
remt de nationale samenwerking
r\E PRINCIPIEELE, diep.ge.
130 jaar!
Heiligdom thuis
kil IJ1V HUIS is mijn kasteel,
zeggen de trotsche bezit
ters van have en goed. Voor
ons, katholieke christenen, is
ons huis ons heiligdom.
f Boebi Trep en Jipoie Jee in Nederland^
DONDERDAG 3 MEI 1946
WIJ HERDENKEN de bevrij
ding. Vandaag in weemoed
en rouw! morgen in meer feeste.
lijken toon. Er is reden voor
beide. Tienduizenden en tien
duizenden hebben de bevrijding
met hun leven betaald. Wij lazen
dezer dagen een beschouwing
onder den titel: Laten wij niet
vergeten, wat het heeft gekost.
Dat sloeg op de achtergebleve
nen van de mannen der koop
vaardij, van wie er duizenden
hun leven hebben gelaten in de
oorlogsjaren op zee. Maar zij zijn
de eenigen niet. Naast hen zijn
er tienduizenden en tienduizen
den gevallen als slachtoffer van
den oorlog en als offer voor de
bevrijding Niet alleen aan de
fronten, niet alleen in de rijen
van het actieve verzet, maar ook
onder de wreede slagen van den
bezetter, in de concentratiekam
pen en nog zooveel meer. Een
oceaan van leed overspoelt onze
herinneringen, wanneerwij ons
zetten tot een overpeinzing. En
wij kunnen nog verder gaan en
beseffen, dat er niet tienduizen
den en tienduizenden gevallen
zijn, maar honderdduizenden en
honderdduizenden aan de fron
ten van onze bondgenooten. In
derdaad, laten wij niet vergeten,
wat het heeft gekost.
EN LATEN wij Jtoch dankbaar
zijn. Dankbaar en laten
we eerlijk zijn: méér dankbaar
dan we toonen! jegens den
goeden God, die ons het groote
goed van de bevrijding heeft ge
schonken. Hoeveel bezwaren wij
terecht ook mogen hebben tegen
de politiek, de na-oorlogsche
vooral, van het kabinet.Ger.
brandy, dit mag dezen christen
staatsman worden nagegeven,
dat hij altijd weer toonde, chris
ten-staatsman te zijn, door aan
God de eer te .geven, die Hem
toekomt. Ook toen hij dezer da
gen in een persinterview de ge
lukkige dagen der voedselbom.
bardementen in herinnering
bracht en verklaarde: het was
God, die uitkomst gaf; ook, toen
hij aan het slot van zijn dezer
dagen-te publiceeren verslag van
het Londensche beleid schreef:
Wü danken God, die dit voor ons
b" verkte
Wij wéten het en wij wisten
het een jaar geleden: 'God gaf
uitkomst en wij moeten Hem
daarvoor heel ons leven voor ons
en voor het komende geslacht
dankbaar zijn, en die dankbaar
heid ook toonen metterdaad.
DE OORLOG is gewonnen, de
bevrijding is gekomen, maar
den vrede hebben wij nog niet,
de bevrijding is nog niet vol
tooid. O zeker, ons land leeft
weer op en vooral sinds in
Augustus van verleden jaar ook
onze overzeesche gebiedsdeelen
bevrijd werden, kwamen wij er
beter voor te staan, hoezeer ook
daarna juist om Indië veel ont
nuchtering is gekomenMaar
ons land leeft weer op. Dank zij
de medewerking van onze bond
genooten, dank zij het krachtig
ingrijpen van de regeering, dank
zij de medewerking van breede
lagen van het volk, kon door
een samenwerking van talloos
vele goedgezinde elementen veel
worden bereikt, sinds wij aan
den heropbouw begonnen Niet
de Amerikanen en Engeischen
of Canadeezen alleen, niet de
regeering alleen, niet het volk
alleen, maar samenwerking tus.
schen deze drie heeft er toe ge
leid. dat wij óns berooide en be
roofde, uitgeschudde en verfom.
faaide land weer konden gaan
herstellen en vernieuwen.
MEN KENT het bekende, veel
zeggende rijtje, veelzeggend
in al zijn nuchterheid: we hadden
geen verkeer en weinig eten,
geen kolen en geen schoenen,
geen, kleeren en geen brandstof,
geen spoorwegen en geen fabrie.
- ken, geen landbouwwerktuigen
en geen auto's, geen kranten en
geen fietsen. En van dat alles
hébben we nu weer veel. Nie
mand lijdt meer gebrek aan het
eerstnoodige, ér zijn weer kolen,
er is weer gas en electra, er roo.
ken weer fabrieksschoorsteenen,
het lied van den arbeid klinkt
weer in een vrij land, er zijn
weer vereenigingen en vergade.
ringen, er zijn weer vrije kran
ten, al is hét met weinig papier,
er kwamen weer schoenen, er
is weer wat textiel, er rijden
weer treinen, spoorbruggen zijn
hersteld, de telefoon gaat weer,
er is weer benzine en er zijn
weer auto's. Dat alles en nog
veel meer is in nauwelijks een
jaar tijd gewrocht. Walcheren is
weer droog, de Wieringermeer
geeft straks weer voedsel. Dat
alles is bereikt, dank zij de mede.
werking van buitenlandsche
krachten, dank zij de samen
werking van regeering en volk.
N TOCHis de bevrijding
nog niet voltooid. Natuurlijk
niet. Maar het stoffelijk herstel
van' de geweldige schade kon
niet in een jaar tijds overwon
nen zijn. Het geestelijk herstel
evenmin! Geweldige na.oorlog.
sche krachten beu'"*i tegen de
dijken, die onmisbare oude waar
den beschutten. Niet alleen is de
bevrijding niet voltooid, noch in
geestelijk, noch in materieel op
zicht, maar ook worden de ont
zaglijk zware problemen van ons
herstel en onze vernieuwing
doorkruist door revolutionnaire
sociale, politieke en cultureele
denkbeelden, die in werkelijk
heid de groote rem zijn voor die
algemeene geestelijke samen
werking, welke de krachten kan
ontwikkelen, die de eensgezind
heid van onze volksgemeenschap
eigenlijk noodig heeft. Hier
openbaart zich de werkelijke
antithese, de in wezen niet on
vruchtbare, maar onvermijde
lijke anti-these, van de princi-
pieele tegenstellingen, gebaseerd
op verschil in levenshouding.
wortelde geestelijke tegen,
stelling tusschen levens, en we
reldbeschouwing, die Nederlan
ders in de eenvoudigste zaken
een verschillenden kant kan
doen uitgaan. Een tegenstelling,
die de aanvankelijk na en
„ondergrondsch" ook vóór de
bevrijding zoo gemakkelijk ge
predikte eenheid tot een leugen
maakte en nog maakt. Een te
genstelling, die niet het respect
voor en de samenwerking met
andere landgenooten onmogelijk
maakt, integendeel, maar
die toch aanwezig is en aan
vaard moet worden. Het foutieve
in de redeneering van bepaalde
eenheidsstrevers is niet, dat zij
herstel en vernieuwing willen,
maar wel, dat zij onder het
motief van vaderlandsche
en nationale eenheid e.d. een
bepaalde w ij z e vanherstel
en een bepaalde richting
van vernieuwing willen afdwin
gen, het voorstellend, alsof ieder,
die herstel en vernieuwing op
andere wijzen, langs andere we
gen, op andere grondslagen
zoekt, tegen het vaderland, te
gen de gemeenschap, tegen de
belangen van de natie is.
DIT vast te stellen is in het
geheel niet een zaak van
partij.politiek alleen; het be
treft hier overwegingen en in
vloeden en beginselen, die op elk
terrein van het menschelijk den
ken en handelen aan de orde
komen, die invloed hebben op
cultureel, maatschappelijk, eco
nomisch en staatkundig terrein.
Ook na weer een jaar zal dé
bevrijding nog niet voltooid zijn.
Maar in ons vrije Nederland zal
gereeder de grondslag voor
krachtiger gemeenschappelijk
werk gelegd worden, indien niet
met woorden, maar in daad en
in .waarheid de geestelijke ver
scheidenheid in ons land wordt
erkend en toegepast en niet lan
ger, soms ook van hooger hand,
bepaalde meeningen en beginse.
len worden opgedrongen als het
alleen-zaligmakende voor het
algemeen welzijn. Op alle ter.
reinen des levens worde een eer
lijke geestelijke strijd gestreden,
worde eerlijk overtuiging tegen
overtuiging afgewogen dan
zal in een waarlijk vrij en de
mocratisch, hecsteld en ver
nieuwd land, een voltooide be
vrijding de heerlijke vrucht van
eensgezind werken kunnen zijn!
VERVOLG VAN PAG. 1
uur ae Neüerianusune zi.iue
bestond de aantrekelijkheid
van een oplossing in den aan-
geduiden geest daarin, dat de
bereidheid van de republiek
om als constitueerend deel van
Indonesië te treden in het Ko
ninkrijk. impliceert het losla
ten van de revolutie.
Tot de erkenning van de souve.
reiniteit van het koninkrijk met
even zoovele woorden was men
bereid en daarnaast is uitgespro
ken de bereidheid om de toekom
stige structuur van Indonesië in
het algemeen te baseeren op de
beginselen, die belichaamd waren
in de verklaring van 10 Februari
1946. Gegeven het feit, dat in die
verklaring Indonesië gedacht is
als een federatief verband van
zelfregeerende onderdeelen, laat
deze verklaring voor de opname
daarin van de republiek alle ruim
te. De bijzondere bevoegdheden,
die aan den vertegenwoordiger
van de kroon op den grondslag
van evenbedoelde verklaring zul
len moeten worden voorbehouden,
opdat het Koninkrijk de uiteinde
lijke verantwoordelijkheid zal
kunnen dragen voor de eerbiedi
ging van fundamenteele rechten,
voor goed bestuur en gezonde fi
nanciën. werken voor het gebeele
gemeenebest Indonesië en dus
uiteraard ook in zijn constituee-
rende onderdeelen.
Erkenning van de republiek
als één dier onderdeelen
brengt dus in geenen deele
mede, dat bet koninkrijk die
zeggenschap uit handen zou
geven, die het behoeft om een
bevredigend functionneeren
van het nieuwe staatsbestel te
waarborgen. Voor het populai
re misverstand, dat erkenning
van de republiek zou beteeke-
nen abdicatie van het konink
rijk. is dus géén plaats gela
ten. Wel dient hierbij te wor
den beseft, dat de regeering
van het koninkrijk, in den ge-
dachtengang van de verkla
ring van 10 Februari, uit ver
tegenwoordigers van de ver
schillende deelgenooten zal
zijn samengesteld.
Java rijp voor de
republiek?
DE ERKENNING van de repu
bliek op den beschreven voet
past zeer wel binnen het kader
van de verklaring van 10 Februari
1946. De vraag kan slechts zijn, of
zij voor een bepaald gebied inder
daad in aanmerking kan komen
om beschouwd te worden als de
autonome organisatie van een der
samenstellende landen van het
gemeenebest.
De regeering is van oordeei, dat
deze opvatting voor Java inder
daad kan worden aanvaard. Zij
ziet daarbij niet over het hoofd,
dat tegen de republiek in haar
huidigen verschijningsvorm nog
vele bezwaren kunnen worden in
gebracht en dat dij geschiedt niet
alleen van haar zijde, noch alleen
van de Nederlanders hier en in
Indië, maar wel degelijk ook door
Indonesiërs.
Aan deri anderen kant echter
staat 't voor haar ook vast. dat de
groep, die op het oogenb'lik het
geenszins onaangevochten gezag in
de republiek draagt, representa
tief wordt geacht voor het natio
nale streven, ook van die Indone
siërs op Java, die zich om allerlei
redenen met de republiek niet
hebben willen inlaten. Dit is zelfs
onder woorden gebracht door Mr.
Slamet, aan wiens verknochtheid
aan het koninkrijk wel niemand
kan twijfelen. Een der voornaam
ste dier redenen, n.l. dat de repu
bliek de draagster "is der revolutie,
zal vanzelf wegvallen, wanneer
deze organisatie als zoodanig haar
revolutionnaire houding verlaat
door de erkenning van de souve-
reiniteit van de kroon. Het mag
verwacht Worden, dat, wanneer
eenmaal de samenwerking met de
regeering is hersteld, de huidige
leiding van de republiek spoedig
in staat zal zijn om de overige
ernstige bezwaren, die ook van
Indonesische zijde worden inge
zien. te boven te komen.. Deze be
zwaren zijn immers hoofdzakelijk
deze. dat de veiligheid van per
soon en goed en de vrijheid van
gedachte op het oogenblik op Java
ifog verre te zoeken zijn en dat
allerlei Japansche invloeden en
overgeloopen Japanners nog een
uiterst bedenkelijke rol in de Ja-
vaansche samenleving spelen.
In een dorp in het hoogland
van Sojvjet-Russisch Azerbeidz
jan, leeft de oudste vrouw, de 103'
jarige Kedhkhanoem Goeseinowa,
met haar nazaten ten getale van
59. Haar echtgenoot stierf op 105-
jarigen.ha ar oudste zoon op 85
jarigen leeftijd.
PROGRAMMA
ZATERDAG 4 .HEI
HILVERSUM I (301 M.):
VARA: 7.00 Nieuws, gym. en
gram.; 8.00 Nieuws en gram.;
10.00' VPRO: Morgenwijding;
10.20 VARA: Pianorecital; 10.45
Voor de continubedrijven; 11.45
Ber krijgsgevangenen; 12 00
Eday Walis; 12.35 Gram.": 12!40
Nationaal Programma; Nieuws;
12.55 J. de Jong, inleiding; 13.00
Klokgebeier Domtoren; 13105
Toespiaak Prof. Ii. W. Schermer,
horn; 13.20 Omroeporkest en Om
roepkoor; 14.15 Het Spel der be
vrijding uit het Stadion te Am.
stériam: 16.30 De vrouw in den
nationalen strijd: 16.50 Reportage
17.00 Vaudeville-orkest; 17.40
Feestgroet uit Batavia, Parama.
ribo en Willemstad; 18.00 Nieuws
18.15 Metropole.orkest; 18.30
Vóór de jeugd; 18.40 Metropole
orkest; 19.00 Reportage; 19.10
Orgelconcert; 19.30 Wat Neder
landers deden vóór onze bevrij
ding; 20.00 Nieuws; 20.25 Mijl
palen op den weg voor vrijheid;
20 25 Radio Philharmonisch or
kest; 21.15 Prof. Dr. P Geyl; 21.35
Concertgebouw; 22.15 Klankbeel
den uit de Meidagen van 1945;
23.15 Nieuws; 23.30 Reportage
en gram.
HILVERSUM II (415 M.):
KRO: 7.00 Nieuws en gym.;
7..30 Morgengebed en gram 8 00
Nieuws; 10.30 Concert; ll.'OO
Radio ziekenbezoek; 11.45 Splén.
dora; 12.15 Voordracht; 12.30
Gram.; 12.40 Nationaal program
ma zie Hilversum I.
ZONDAG 5 MEI
HILVERSUM I (301 M.):
8.00 Nieuws; 8.15 Van man tot
man; 8.30 Gram.; 9.15 Verzets-
poëzië; 9.30 Omroep-kamerorkest;
10.00 Hoogmis uit de Basiliek te
Meerssen; 12.00 Bevrijdingsspel;
13.00 Slottoespraak H K.H. Prin
ses Juliana; 13.15 Gram.; 13.30
AVRO pianoduo; 14 00 Gram.;
14.05 Dr. P. H. Ritter; 14.30 The
Romancers; 15.00 Kinderzang;
15.20 Voordracht; 16.05 Gram. van
stierengevechten; 16.30 Reportage
Varsity roeiwedstrijden; 17 00
VARA-cabaret; 17.30 Oome Keesje
18.00 Nieuws; 18.20 De spoorwegen
spreken; 18.30 Ned. Strijdkrachten
19.00 Prot. kerkdienst; 20.00
Nieuws; 20.05 Rubriek Weder
opbouw; 20.12 Radio Philharmo
nisch orkest; AVRO: 21.00 Hoor
spel; 21.30 Harpkwartet; 21.50
Actualiteiten; 22.00 Pierre Palla;
22.07 Cabaret; 23.00 Nieuws; 23.15
Causerie; 23.30 The Red. White
and Blue Stars.
HIVERSUM II (415 M.):
Van 8 tot 10 uur: zie Hilversum
I; 10.00 Gram.; 10.30 Herdenkings
dienst uit het Concertgebouw;
voorganger Ds. J. J. Buskes Jr.;
11.45 Gram.; Van 12.00 tot 13.15
zie Hilversum I; 13.30 KRO gram.
13.35 Rector W. Bekkers. Kath.
Actie; 13.50 Gram.; 14.00 Graal-
koor; 14.20 Herstel Betuwe; 14.40
Vervolg Graalkoor; 15.00 Apologie
15.15 Huisconcert; 16.00 Ziekenlof
uit Hilversum; 16.30 Hartvelt
Kwartet; 17.00 Prot. kerkdienst
uit Hilversum, voorganger Ds. F.
Slomp (Frits de Zwerver); 18.45
Gram.; 19.15 Causerie; 19.30
Nieuws; 19.45 Dr. Paul Juliën;
20.15 Hoorspel; 21.00 Vaudeville
Orkest; 21.30 Puzzlerubriek; 21.45
Vaudeville Orkest; 22.00 Nieuws;
22.15 Avondgebed; 23.00 Gram.
MAANDAG 6 MEI
HILVERSUM I (301 M.)
VARA 7.00 Nieuws, gym. en
gram.; 8.00 Nieuws en gram.; 10,00
VPRO Morgenwijding; 10.20 VA
RA Voor de zieken; 10.45 gram.;
11.00 Voordracht; 11,15 Concert;
11.45 Ber. krijgsgevangenen; 12,00
Accordeonorkest; 12,35 Ensemble
George Frank; 13,00 Nieuws; 13,17
De Minstreels; 14,00 Concert; 14,30
Voor de vrouw; 14,45 Johan Jong;
15,15 gram.; 15,30 Voor de kleu
ters; 15,45 Omroeporkest; 16,30
Voor de kinderen; 17,00 gram.;
17,35 Eddy Walis; 18,00 Nieuws;
18,13 Jan Corduwener; 18,30 Ned.
Strijdkrachten; 19,00 Kwartet Jan
Corduwener; 19,15 Vraaggesprek;
19.30 Om en nabij de twintig;
20,00 Nieuws; 20,05 Politieke le
zing- 20,25 Omroep-orkest; 21,'30
Herdenkin Adama van Scheltema;
22,05 The Ramblers; 22",35 Gfam.;
22,45 Geestelijk leven; 23,00
Nieuws; 23,15 Populair program
ma; 23,35 Gram.
HILVERSUM II (415 M.):
NCRV 7.00 Nieuws, gym. en
gram.; 8.00 Nieuws en gram.; 9,15
Voor jonge zieken; 10,30 Morgen
dienst; 11,00 Orgelbespeling; 11,15
Van oude en nieuwe schrijvers;
11,35 Zangrecital; 12,00 Molto
Cantabile; 13,00 Nieuws; 13,20
Stichtsch Salonorkest; 14,00 Voor
jonge moeders; 14,20 Gram.; 15,45
NCRV-koor; 16,00 Bijbellezing;
16,45 Gram.; 17,15 Mandolinata;
18,00 Populaire orgelbespeling;
18,30 Gram.; 18,45 Sportpraatje;
19,00 Nieuws; 19,30 Politieke lezing
20,00 Nieuws; 20,05 Voor den land
bouw; 20,20 Gram.; 20,30 Residen
tie-orkest; 21,30 Bevrijding van
Amsterdam; 22,00 Nieuws; 22,15
Het actueel geluid; 22,50 Gram.;
23,50 Schriftlezing.
Kousen, maar met A-bon
en punten
Kousen en sokken mogen door
den handel alleen worden afge
leverd tegen in ontvanigstneming
van den bon A van c'e textielkaart
VA 510 en de benoodigde pun
ten. Voor kousen, sokken en
sportkousen moeten 4 punten
woren ingeleverd met uitzonde
ring van onderkousen, ongemin-
derde dameskousen (standaard)
en skisokjes, waarvoor thans 2
punten verschuldigd zijn.
Dat ziet men aan het Kruis
aan den wand en aan ons Ma
riabeeld temidden van liefe
lijke lentebloemen.
Dat hoort men, wanneer de
stemmen van vader, moeder en
de kinderen 's avonds als één
stem het „Wees Gegroet, Ma
ria!" herhalen
Maar in een heiligdom ge
draagt men zich niet als in een
nachtkroeg of als in 'n roddel
salon: in een heiligdom worden
geen hatelijkheden gelanceerd
en wordt niet (o zwarte mis
daad van zoovele „vromen"!)
kwaad gesproken!
Anders ontheiligt ge uw hei
ligdom en klinkt het bidden
valsch.
MARCUS
JIPPIE JEE, bang van de harde vaart, die de jeeps altijd heb
ben, keek heel voorzichtig Boebi aan, die hoe is het mo
gelijk het stuur losliet en deed of hij schreef. Die slimme
Jippie snapte Boebi dadelijk. Terstond schreef hij een briefje,
dat ze in gevaar waren en naar Germania werden ontvoerd.
Maardaar in de verte was de grens al. Hermetisch afge
sloten door een slagboom, met op den grond witgekalkte let
ters „Stop". Dat moest dus gebeuren. Als' een bliksem kwam
de jeep aanvliegen. Wat nu? De grens bleef hermetisch geslo
ten. Zelfs geen briefje zou er door kunnen. Nu waren ze er
vlakbij. En dan
