Nieuw
SOEKARNO NEEMT DE
MACHT IN HANDEN
EEN ONVERGANKELIJK
WERELDDRAMA HERLEEFT
DE ATOOMBOM VIEL
Sjahrir c.s. ontvoerd en
weer bevrijd
r
Om elf uur twee minuten
Voor Alkmaar en omgeving nergens fdel)
Bureaux:
J
De bevrijding
van Sjahrir
Palestina midden in Tegelen
Hoofdredacteur: H. N.
Smits; rayon-redacteur
Fr. Otten; binnenland
P. Sigon.
Abonnementsprijs 1 3.40
per kwartaal; 11.20 per
maand; Inclusief incasso.
Advertentie-prijs: per
editie 13 ct. p. m.m.;
minimum t 2-50; in alle
edities 26 ct. p. m-m.;
minimum 4.
Fam. ber. 20 ct. p. m.m.;
in alle edities 30 ct
Noordhollandsch Daqblad
^Ji Buiten God is 't
MAANDAG 1 JULI 1946
41e JAARGANG - NUMMER 10967
ALKMAARLangestraat
42A tel. 2046 (adm.);
2047 (redactie) K 2200
HOORN: Draafsingel 59
tel. 4243 (K 2290) 2 lijnen
DEN HELDER: West
straat 80; tel. K2230
SCHAGEN: Molenstraat
52 tel. 459 (K 2240)
Bankrelatie:
Noorderbank
DEN GEWAPENDE BENDE heeft, volgens een bericht van de
republikeinsche radio, den minister-president van de repu
bliek Indonesia, Sjahrir, en vele andere ministers, waaronder
Santose (Sociale Zaken), gen.-maj. Soedibijo en ir. Warnaman,
Donderdagnacht uit hun hotel te Soerakarta ontvoerd. Soekar-
no, de „president" van de Republiek Indonesia, heeft, voordat
dit bericht bekend was, de dictatoriale macht in geheel Indo
nesië tot zich getrokken. In republikeinsche kringen begreep
men deze machtsovername pas, toen het nieuws van de
ontvoering van Sjahrir bekend werd.
Soekarno verklaarde, dat de
ontvoering „betreurenswaardig''
is en dat maatregelen zullen
worden genomen. Het decreet
volkomen in Japansche stijl
waarbij Soekarno de macht in
handen neemt luidt als volgt:
„Met het oog op de gebeurte
nissen in het land, welke het wel
zijn en de onafhankelijkheid in
gevaar brengen, heb ik, president
van de republiek in overleg met
het kabinet op 28 Juni besloten,
persoonlijk alle macht in handen
te nemen, totdat in het land
weer normale toestanden heer-
schen en het kabinet en de ande
re bestuursinsellingen weer nor
maal kunnen werken."
över de ontvoering van de mi
nisters zegt Soekarno. „dat deze
gebeurtenis aan de wereld zal la
ten zien, hoe zwak de republi
keinsche regeering is, op het
oogenblik, dat. de onderhande
lingen over de vrijheid aan den
gang zijn, in het voordeel van de
Nederlanders is.
Wij verwachten, dat het Indo
nesische volk aciilei de republiek
sta„t, zooda* onze eeiste minis
ter en de anderen zoo spoedig
mogelijk bevrijd zullen zijn."
Te Batavia acht men de nieu
we situatie ernstig omdat thans
alle gematigde Indonesiërs van
het tooneel verdwenen zijn, het
geen de toekomst van de bespre
kingen in gevaar brengt.
Uit Den Haag wordt gemeld,
dat de Nedërlandsche regeering
nog geen standpunt heeft be
paald wegens het ontbreken van
officieele berichten uit Batavia.'
Men wijst er ook op dat het hui
dige kabinet demissionair is.
In republikeinsch kringen in
Batavia acht men de communis-
'ische volgeling ;n va" Tan Ma-
laka verantwoordelijk voor de
ontvoering. Men ziel in hun ac
tie een miöuel om Tan Malaka,
die zelf huisarrest heeft in staat
te steken met de republikeinsche
regeering te onderhandelen. On
danks de kloof tusschen Sjahrir
en Soekarno meent men daar te
weten, dat Soekarno Sjahrir
thans oprecht steunt, omdat hij
zich zeker bewust zal zijn dat dit
voorval enorme schade aan de
republiek berokkent.
„President" Soekarno heeft in
een radiorede over de zender
van Djoqjakarta de vijfde colon
ne van deze daad beschuldigd'.
Hij verklaarde voorts, dat er
geen wijziging zal komen in de
evacuatie der Nederlanders, die
thans per trein en door de lucht
wordt uitgevoerd'.
Gedurende de gevechten van de
laatsten tijd zijn de telefoonver
bindingen tusschen Batavia en
het binnenland verbroken, zoodat
nad'er nieuws over de ontvoering
niet te krijgen is.
Zoowel republikeinsche als
Nederlandsche kringen zien in het
gebeurde een verschuiving naar
den extreruistischen kant, die de
macht zou leggen in handen van
de onlangs opgerichte republi-
kleinsche verdëdigingsraad, be
staande uit vertegenwoordigers
van de communisten de militaire
moslems en het Indonesische
jeugdcongres (de beruchte Pe-
moeda's)
Op dit moment staan eenige
vragen op den voorgrond', die nog
niet beantwoord kunnen worden:
Ten eerste: Waar bevinden
zich Sjahrir c.s.?
Ten tweede: Welke maatrege
len heeft Soekarno tegen de ont
voerders genomen?
Ten derde: Ofschoon de repu
blikeinen in Batavba aannemen,
dat Sjahrir nog in leven is. is dit
inderdaad het geval?
Wat betreft het motief, dat de
daders gehad kunnen hebben,
zijn een aantal theorieën in om
loop. Ten eerste de meening,
dat dë ontvoering zou hebben
plaats gehad door een gewapen
de bende zonder politieken in
vloed. Dit wordt niet waarschijn
lijk geacht.
In republikeinsche kringen' te
Batavia is men van meening, dat
de volgelingen van Tan Malaka
Volgens een bericht van
A.N.P.-Aneta uit Batavia
van hedenmorgen 9 uur
Ned. tijd, zijn Sjahrir en
de zijnen door een klei
ne eenheid van de T. R.
I, het republikeinsche
volksleger, bevrijd. Vol
gens een nadere mede-
deeling van de republi
keinsche zender bevin
den Sjahrir c.s. zich in
goeden welstand te Soe
rakarta.
VJ
en Soebardjo. den minister van
buitenlandsche zaken in Soekar-
no's eerste kabinet tot deze ac
tie besloten hebben terwijl hun
leiders zelf nog huisarrest had
den. Indien deze laatste theorie
juist is, zou de ontvoering geor
ganiseerd' kunnen zijn om Tan
Malaka en Soebardjo in staat te
stellen met de republikeinsche
regeering te onderhandelen.
Nog een andere theorie, die
verkondigd wordt, is, dat de be
volking in het binnenland de
laatste weken groote ongerust
heid aan dén dag heeft gelegd
ten aanzien van Sjahrirs belofte
de geallieerde bezettingszones
van rijst te voorzien. Bij deze be
volking blijkt eveneens de nei
ging te bestaan om Sjahrirs te
genvoorstellen te verwerpen, om
dat deze in haar oogen niet ver
genoeg gaan.
(Van onzen eigen redacteur)
Midden in het Limburgsche stadje Tegelen ligt het openlucht
theater, waar voor den oorlog elke vijf jaar de Passiespelen
werden opgevoerd. De oorlog, die ook hier niet ongemerkt
voorbij is gegaan, had dit schoone Limburgsche monument
in brokken geslagen en het leek een hopelooze taak, een
absolute onmogelijkheid, de vrijwillig aanvaarde belofte, om,
zoodra de strijd tegen den bezetter zegevierend beëindigd zou
zijn, deze beleving van het grootste werelddrama aller tijden
Christus' veroordeeling en Kruisgang opnieuw te doen
plaats vinden, te volbrengen. Maar Tegelen's bevolking heeft
ondanks bovenmenschelïjke moeilijkheden de belofte vol
bracht. En zoo ging Zondag j.l. voor genoodigden de première
van dit Noordlimburgsche cultuurmonument.
„Het tweede Oberammergau"
wordt Tegelen zoo vaak genoemd.
Het is waar en vrij van chauvi
nisme, wanneer men zegt, dat. de
Tegelsche Passiespelen een verge
lijking met Oberammergau kun
nen doorstaan. En vooral nu het
Duitsche dorpje door de tijdsom
standigheden niet in staat is, voor-
loopig haar traditie voort te zet
ten is men geneigd te veronder
stellen. dat Tegelen in de naaste
toekomst de plaats van het we
reldvermaarde Duitsche dorpje zal
erven
Dat is het echter, wat men in
Tegelen juist niet wil, tenzij dit
automatisch zou groeien. Men wil
geen cliché van Oberammergau
forceeren. Tegelen wil op zijn ma
nier het Lijdensverhaal aan de
menschheid brengen, zonder fran
je, open en onbevangen, zooals
deze gemoedelijke Limburgers het
zelf zien en beleven. Misschien
gaat daarom ook een vergelijking
met Oberammergau niet op.
Zoo hebben gisteren, hiér in
Tegelen, honderden genoodigden
het Lijdensverhaal, Christus' gang
van Gabbatha naar Golgotha,
doorleefd. Hier was geen sprake
van het zien van een spel. Er was
geen zien en er was geen spel.
Men doorvoelde in zich zelf een
drama, zoo grootsch en aangrij
pend. zoo ontroerend en sugge
stief, dat men zich wel moest
wanen in het Palestina van twin
tig eeuwen geleden.
In die sfeer werden dennen en
beuken palmen en olijven, wer
den 500 heel gewone burgers van
een Limburgsch stadje, tot een
opgezwiepte en van haat vervulde
volksmassa, uit wier monden het:
Weg met Hem; aan het Kruis,
klonk als een verbeten schreeuw
an losgeslagen beulen, werd een
Judas een levend symbool van
zucht naar geld en goed, zonder
de gemeenste middelen te schu
wen, werd het wrange gezicht van
Pilatus tot een uitbeelding van
hypocratie om der wille van eigen
lijfsbehoud.
Ja, in en om het openlucht
theater hangt hier de blauwe Pa-
lestijnsche lucht, loopen figuren
rond, eenvoudig en gewoon, doch
die straks in het openluchttheater
levende wezens oproepen uit grijs
verleden, zoo werkelijk, zoo le
vend, dat men wel in den ban
moet komen en niet eerder te
rugkeert tot de werkelijkheid,
vooraleer Christus' Lijden en ster
ven als in realiteit is voorbij ge-
Te Lunteren werd door de Katholieke Jeugdbeweging de "Kampoelan 1946"
gehouden Z. K. H. Prins Bernhard gaf blijk van zijn belangstelling. De
Prins volgt de spelen. Naast hem Z. H. Exc. Mgr. J. W. N. Baeten,
Bisschop van Breda. A.N.P. P.
QE ATOOMBOMPROEF is, volgens admiraal Blendy, uitste
kend geslaagd. De haven en Bikini en de schepen waren
spoedig in een geweldig hooge stofzuil verdwenen. Na vijf
minuten kon men de omtrekken van het eiland weer onder
scheiden. Alle palmboomen waren verdwenen. De „Nevada",
waarvoor de bom was bestemd, is nog drijvende, ook de
„Independence" drijft nog, zij het zonder bovenbouw. Alle
verkenningsvliegtuigen kwamen behouden terug, persoon
lijke ongelukken kwamen niet voor. Tengevolge van de
explosie is een luchtbeving ontstaan. Over drie weken zal de
proef onder water herhaald worden.
Luchtdruk was enorm.
De vierde atoombom werd
uitgeworpen om precies elf uur
en ontplofte eenige minuten la
ter. Er steeg onmiddellijk na de
ontploffing een rookkolom op,
die een hoogte bereikte van naar
schatting 20.000 meter.
Het geluid van de ontploffing
was minder sterk dan men had
verwacht, doch de luchtdruk was
grooter. Eenige microfoons van
waarnemers werden dan ook
„uitgeslagen" door de luchtdruk.
Op het eiland Kwajallein,
waarvan het toestel, dat de bom
had vervoerd, was opgestegen,
was de wolk boven Bikini duide
lijk zichtbaar. Men schatte daar
dat deze een hoogte had van
15.000 meter.
Het heele experiment had een
gunstig verloop. Alles was ge
gaan volgens de plannen, hoewel
een half uur later dan oorspron
kelijk was vastgesteld. Dit op or
der van admiraal Blandy. Men
vermoedt, dat het niet zeer gun
stige weer «ier de oorzaak van
was. Er waren namelijk boven
Bikini nu en dan tamelijk veel
wolken. Boven Kwajallein re
gende het licht.
De „atoomwolk" is duidelijk
gezien door een waarnemer, die
gleden. Dat is een bekoring, zoo
als die o.i. zelfs niet in Oberam
mergau zóó tot uiting komt als
hier.
Pater Jac Schreurs, die de tekst
verzorgde is er ongetwijfeld in
geslaagd, dat te brengen, wat hij
zich had voorgesteld, geen spel,
maar Leven. Heel gelukkig, kwam
ons zijn visie voor, de toeschou
wers niet bloot te stellen aan de
kritieke kanten van een verrijze-
nis-scene vlak na de begrafenis,
doch hiervoor in de plaats te stel
len een zinrijke apotheose waarin
alle medespelenden terugkeeren,
om als menschen van dezen tijd
van hun zekerheid te getuigen om
trent de Verrijzenis van Christus
Dan gaat men naar huis, eener-
zijds verkeerend in den sfeer van
eeuwen geleden, anderzijds ge
troffen door het feit, typeerend
voor onze dagen, dat menschen en
volken, die zich afkeeren van God,
onontkoombaar den verkeerden
weg gaan, den weg naar verderf
en ondergang.
Tegelen, 30 Juni p. S.
zich bevond op meer dan 300 ki
lometer afstand van Bikini.
Het super-vliegende fort „Da
ves Dream" steeg om ongeveer
9 uur Bikini-tijd op vanaf het
Kwajallein-atol op 320 km van
Bikini gelegen.
De bom was in gedeelten inge
laden, zoodat bij de start geen
ontploffing mogelijk zou zijn. in
dien het vliegtuig mocht veron
gelukken. De bemanning zette in
de lucht het gevaarlijke projec
tiel in elkaar, nadat de lange
startbaan op Kwajallein was ver
laten. Op groote hoogte boven de
„Daves Dream" snelde een sky-
master de „Voice" genoemd, om
dat aan boord van dit toestel
waarnemers en een groot aantal
camera's aanwezig waren. Bi
kini tegemoet.
De laatste 15 km vloog de „Da
ves Dream" op groote hoogte
naar het doel. De vloot was in
hel zonlicht duidelijk waarneem
baar, ofschoon nu en dan kleine
wolkjes onder het toestel dreven.
Naarmate de bommenwerper Bi
kini naderde, werd dë bewolking
dichter. Desondanks kwam van
het admiraalschip het bevel:
„Houdt u gereed voor het afwer
pen van de bom." De comman
dant van de „Daves Dream"
meldde, dat hij klaar was voor
de z.g. droog-proef. de proef-
overvlieging van het toestel. De
radio-uitzendingen, die reeds
zeer gestoord waren, bereikten
het toppunt van lawaai, toen de
bommenwerper zich op het doel
richtte.
Waarnemers op Kwajallein,
320 km van Bikini, zagen de
ontbranding, een verblinden
de oranjestraal volgde op de
explosie. De waarnemers,
voelden een rukwind en
hoorden een snerpend ge
luid, waarna de slag van de
explosie weerklonk. Onbe
mande vliegtuigen, door ra
dio bestuurd, werden in de
rookwolk gestuurd. Reeds
eenige minuten na de explo
sie was men reeds bezig om
de resultaten vast te leggen.
Ook onbemande en door radio
bestuurde motor-torpedobooten
werden naar het ziedende radios
actieve water in de Bikini-lagu
ne gestuurd.