EEN HEILIGE
„De idealen van het verzet
moeten blijven inspireeren"
Herkerstening van Duitschland:
Behoud van Europa
Nieuw Noordhollandsch Dagblad
V
DE PRIjZEN EN DE
LOONEN
JULI 1948
brkeljjk be-
aog kunnen
pelig is het
gangen,
geluiden en
It
bgeli.ikertijd
biedt, gaat
hoofdfilm
lin men een
^elfvertrou-
pich in een
ziet reha-
politie-
|elt een be-
beslist de
HER
tunnummer
het 15-
Toetb alver.
het or-
tiiging, dat
pschijnt. in
jen Het
dat dit
|eurig ver
lag, uitge-
ier veree-
geblokte,
de aan-
fë
uit tech-
aan het
de inhoud
dig
artikelen,
gina's tel
er bevat,
den bur-
ïeer Del
van den
Lutterot
iert
de beiaar-
|unsterdam
Carillon
concert
gehoore
alf voor
-ring)
fabrieks-
oerenkaas,
Hoogste
kg.
de Zondag
Idags- en
lapotheken
rr Schou-
3T FEEST
SID
's avonds
Uw: zang-
"i om 7
ïol-repe-
Igrepetitie.
6ur volks-
Bi St. Ba-
IEFEEST
Cresentia
]haar 25-
herden-
Alkmaar
al jaren
im in het
Is.
«C
md Juni
>ekjes in-
14,343,71)
308.518,63,
ie bedrag
reven op
uld 1946
inder in-
410,989,42
terugbe-
verschul-
aanvang
4,37, be-
:-73 (v.j,
van Juni
jes be
etrokken
4). Het
boekjes,
iet jaar
948 (v.j.
loop der
v.j. 351)
bedrag
,73) aan
et aantal
bij den
3689. be-
725)
-IMMEN
riEK
teraads-
'vdA en
neniijke
veel ge-
zijn; zij
voorts
1 en de
ZATERDAG 6 JULI 1946
LIET IS EEN BENAUWENDE VRAAG of het Europa van
1918 niet zijn historische beurt heeft laten voorbijgaan
om de periode der nationale hoovaardij en van het nationaal-
egoïsme in zijn geschiedenis af te sluiten en zich tot een
harmonische gemeenschap van vrije volken en staten te ver
eenigen. Het is een verschrikkelijke vraag, of voor het Europa
van 1945 verzwakt, verarmd, verscheurd, verbijsterd en
verward de kans niet voorgoed is - verkeken, om nog in
vrije overeenstemming tot stand te brengen wat, onder den
dwang van een revolutionairen machtswil, de zestien sovjet
republieken van Oost-Europa en Azië de wereld te zien geven.
En toch is deze vraag voor Europa als „Europa", in den
duizendjarigen zin van dit woord. een kwestie van: zijn
of niet-zijn.
Het is verheugend, dat een
man als Professor Schermerhorn
in een rede, die hij onlangs te
Leuven hield1, zich onmiskenbaar
voor dit ideaal van een federa
tief vereenigd Europa uitsprak
en met name eenige economische
perspectieven van een dergelijke
federatieve samenwerking aan
stipte: een Europeesch wegennet,
een Europeesch havenschap, een
Europeesche munt.
Het is vooral verheugend, dat
de spreker zich niet bepaalde
tot de vage schildering van een
toekomstbeeld, doch dat hij, in
goed-Nederlandschen trant, in
cFezelfde rede de vraag besprak,
wat ons concreet, hier en nu, tot
verwezenlijking van dit ideaal te
doen staat En in verband hier-*
mede was het van beteekenis,
dat deze rede in de katholieke
universiteit te Leuven werd uit
gesproken, zoodat met ,„ons" niet
alleen de Elf Provinciën, doch d'e
geheele Lage Landen werden
bedoeld; deze rede van prof.
Schermerhorn behoort in het
kader van het gelukkige streven
naar een cultureele en economi
sche samenwerking tusschen Ne
derland en de Belgisch-Luxem-
burgsche Tolunie.
Dit schijnt inderdaad het voor de
hand liggende gebod' van het oo&'en-
blik, dat kleine landen als Neder
land en België beginnen met| funda
menten van eenig g'ewieht voor een
samenwerking in grodter verband, te
leggen. In hun eentje kunnen klem-
formaat stagen dit gewicht niet meer
opbrengen.
Doch zelfs tot de lag'e landen in
den historischen zin mag or.*ze blik
met beperkt blijven:
"Het* zal er om gaan of wij
(Nederland en B'elgië) op grond
vati onze overtuiging voorstellen
kunnen uitwerken met betrek
king tot Duitschland; die een
beter perspectief bieden dan die
welke thans naar het schijnt aan
de macht zijn. Wij hebben allen
de vernietiging van Duitschland
verlangd en er vurig op gehoopt.
Deze is op gruwelijker wijze wer
kelijkheid geworden dajn velen
van ons zich ooit hebben kunnen
droomen, maar nu beseffen wij
allen dat deze vernietiging niet
alleen voor hel Duitsche volk,
doch voor geheel West-Europa
fatale gevolgen met zich mede
brengö" aldus Professor Scher
merhorn en verder: "Wij zullen
ons hebben uit te spreken over
de vraag naar de mogelijkheid
van het onder gemeenschappelijke
verantwoordelijkheid brengen van
een g'edeelte van West-Duitsch-
land; niet alleen door militaire
bezetting, doch ook door poliliieke
leiding op de lange baan."
Hier vei schijnt de annexatie
gedachte (die eenigen tijd de gemoe
deren zoozeer in beroering bracht en
plotseling' uit de belangstelling scheen
geweken) niet meer louter ails schade.
vergoedingseisch maar in het licht
van een algemeen Europeesch ver
antwoordelijkheidsbesef.
Het is duidelijk dat een annexatie-
of bezettingsac jie in den trant van
een botte machtspolitiek wel nieuw
zeer in het zieke lichaam van Europa
zou kunnen verwekken doch geen
versterking en uitbreiding' alan den
wil tot Europeesche samenwerking
zou kunnen geven. Terecht stelde de
spreker dar; ook de kwestie d"er "her
opvoeding" in verband met deze Ne_
derlandsch-Belgische taak |en aanzien
van West-Duitschland voorop. Maar
wanneer hij deze "heropvoeding" dan
omschrijft als "tuchtiging" aan den
eenen kant en "een perspectief van
wederopbouw en een bescheiden wel
vaart" aan den anderen kant; dan
vertoont dit essentieele punt van zijn
programma toch een ernstige leemte.
En dan valt ons tevens op, hoe
zeer d'it geheele Europeesche
probleem in het licht der econo
mie wordt bezien. Als daar de
heele zaak om draaide, konden
we ons veel moeite besparen en
beter Stalin verzoeken, om West-
Europa in het indrukwekkende
Vijfjarenplan der Sowjet-Unie in
te schakelen!
Men krijgt den indruk dat vele
menschen d'ie over „heropvoe
ding" van het Duitsche volk
spreken, het antwoord op de
vraag „tot wat?" schuldig moe
ten blijven; evenals anderen het
antwoord op de vraag: .„waartoe
moet .Hnropa als Europa behou
den blijven?."
„Voor menschen, die vol
gens de valsche religie
en zedeleer van het Ha
kenkruis hebben geleefd,
beslaat er geen andere
heropvoeding dan die
der bekeering tot het
Kruis van Christus".
Heropvoeding tot „fatsoenlijke
menschen" misschien, of tot
„nette burgers" of tot „goede
democraten"? Men behoeft zich
er maar even rekenschap van te
geven hoe verschillend en vaak
uitermate verdacht de ladingen
zijn, die deze vlaggen dekken,
om ze als onbruikbaar van de
hand te wijzen
Voor menschen die volgens
de valschs religie en zedeleer
van het Hakenkruis hebben
geleefd, bestaat er geen an--
dere „heropvoeding" dan die
der bekeeting tot het Kruis
van Christus. Evenmin als er
een ander teeken bestaat
waarin Europa zijn Middel-
eeuwsch eenheidsbewustzijn
kan terugwinnen dan het
Kruis van Christus.
Daarom moeten wij als de
noodzakelijke aanvulling van het
Lage Landen-program ten aan
zien van Duitschland de stichting
toejuichen van het „Katholiek
Genootschap voor Geestelijke
Vernieuwing" waarvan dezer da
gen melding werd gemaakt en
waarin, volgens een uiteenzetting
van den secretaris, Dr. K. J.
Hahn, „katholieken uit de aan
grenzende landen van Duitsch
land zich zullen vereenigen, om
den heropbouw van het katholi
cisme in Duitschland te steunen".
Zij die Paus Pius XI in zijn
encycliek „Met brandende be
zorgdheid" noemde: „de in ge
zindheid en woord de Katholieke
Kerk trouwe belijders en belijd-
sters te midden van het land en
het volk dat Sint Bonifacius eens
de licht- en vreugdeboodschap
van Christus en het Rijk Gods
gebracht heeft", zij staan met
hun vier kardinalen en hun bis
schoppen en priesters voor de
ontzagggelijke taak van de her
kerstening van Duitschland. Wij
allen echter die ons katholiek,
d.i. universeel noemen, mogen
hen bij deze taak niet aan hun
lot overlaten, wij zullen onze
bijdrage tot het welslagen van
deze arbeid moeten leveren: uit
broederlijke liefde die „een me
nigte van zonden bedekt", doch
ook uit het besef, dat een Chris
telijk Europa zonder een Chris
telijk Duitschland onmogelijk is
en dat een verder gaande ont
kerstening *van Europa met een
voortsnellen op den weg naar
Europa's ondergang gelijk staat.
Wat ieder persoonlijk hiertoe
te doen staat, hangt van beroep,
invloed en omstandigheden af,
doch een vurig gebed tot dien
Engelschman die Duitschland
eenmaal kerstende en in ons
Friesland den martelaarskroon
vond. tot Sint Bonifacius, is een
bijdrage tot Duitschlands herker
stening en Europa's behoud, die
van iederen katholieken christen
wordt gevraagd
D. S E.
AVONTUREN DER HEILIGEN
De grootste zorg van vele men
schen is deze: meer te schijnen
dan zij zijn! Al naar omstandig
heden trachten zij omtrent hun
schranderheid, flinkheid of god
vruchtigheid alom een Hoogen
dunk te verbreiden. Daarentegen
behoort het tot de' eigenaardig:
heden van onze heiligen, dat zij
niet alleen geen eer en erken
ning zochten, maar zelfs alles in,
het werk stelden om het voor
werp van vernedering en bespot
ting te worden.
Uit overdreven ijver? Wei
neen, uit doodgewone eerlijk
heid! De heiligen vonden zichzelf
neelemaal geen helden van hei
ligheid, maar schamele zondaars.
Doch hoe meer zij zich tegen hun
roep van heiligheid verzetten,
des te meer verbreidde deze zich.
Daarom namen deze uitverkoren
kinderen van God soms hun toe
vlucht tot de meest drastische
middelen, om hun reputatie van
heiligheid in die van krankzin
nigheid te doen omslaan.
Een verrukkelijk voorbeeld
van dezen radicalen ootmoed was
de zeer heilige Broeder Juniper,
die toj- de eerste metgezellen van
den Heiligen Vader Franciscus
behoorde. Er zijn daarvan tref
fende voorbeelden opgeteekend
en één daarvan wil ik hier ver
halen.
Op zekeren dag moest Broeaer
Juniper met een boodschap naar
Rome toe Nu was zelfs tot in de
Eeuwige Stad de faam van Broe
der Juniper's heiligheid doorge
drongen en daar zich bovendien
het. bericht van zijn komst had
verspreid, trok er een groote
menigte Romeinen naar den weg
waarlangs men „den Heilige3
verwachtte.
De goede Broeder Juniper be
greep eerst niet wat die groote
schare menschen te beteekenen
had, die hem roepend! en met
rozenkransen en kerkboeken
zwaaiend, tegemoet kwam. Groot
was zijn verbijstering en 'schrik,
toen bleek, dat de optocht hém
gold! Dat moest tot iederen prijs
voorkomen worden! Ja, maar
hoe? Hij moest snel een middel
bedenken, want nog een paar
minuten, dan zou de voorhoede
van de processie hem opvangen,
en dan was het te laat.
Hulp zoekend, keet Broeder
Juniper in het rond. Daar zag hij
juist twee kinderen, die aan het
wippen waren Ha! dacht Broe
der Juniper, dat is mijn redding!
Hij ging naar het spelend
tweetal toe en vroeg: „Zeg,
broertjes, mag ik meedoen?"
Om evenwel gj-en tijd te ver
liezen, wachtte hij het antwoord
van de verbaasde jochies niet af,
maar pakte er een onder den
arm en zette dien kleinen knaap
bij zijn vriendje op het eene eind
van de wipplank, ging zelf als
tegenwicht op het ander uiteinde
zitten en begon geestdriftig te
wippen.
Wie beschrijft de teleurstelling
van d'e menigte! Hadden zij een
wonder of een geestverrukking,
of toch minstens een mooie preek
verwacht, en zien ze daar „den
heilige" wippen! Maar overigens:
wie weet, welke bijzondere be
teekenis dit wippen had
Heiligen hebben soms zulke
UIJ KWAM BIJ ME. Onthutst en ontdaan. In den tijd der
bezetting was hij bij de eersten geweest, die uit volle
overtuiging, voor de zaak van het vaderland te werken, zich
bij de verzetsbeweging had aangesloten. Hij was niet een
der vele werkers van het laatste uur, die na de bevrijding
op de eerste plaatsen stondenHij heeft met doods
verachting gewerkt. Dal vertelt-ie niet allemaal zelf, maar
ik weet 't uit betrouwbare verhalen en rapporten. En ik
kende hem al eerder. Hij is een prachtvent. Een uit duizen
den, en tegelijk uit een stuk. Hij was in Zeist geweest bij de
herdenking der gevallenen van het verzet. Die herdenking
was meer een klaagrede geweest, welke niet zonder zin was.
Hij beaamde de klacht van zoovelen, daar geuit, dat er zoo
veel teleurstelling was geweest na de bevrijding. De men
schen van het Verzet hadden zich veel heel anders voorge
steld. Waar zijn de idealen uit dien tijd gebleven, was de
klacht, die hij herhaalde en die velen al zoo vaak hebben
geuit. Zij zijn verschrompeld onder de harde werkelijkheid.
Van corruptie, knoeierij, tegenwerking, ambtelijke kortzich
tigheid, en ook wel kwaadaardigheid en wat al niet.
Veel van zijn klachten zijn be
kend. Veel van zijn bezwaren
slaan ons met verbazing over de
taaiheid, waarmede wantoestan
dten gehandhaafd kunnen wor
den. waarmede dwaze bureau
cratie zich nestelt in belangrijke
posities en soms met hinderlijke
en kinderlijke plagerijen men
schen, die beter verdienen,
dwarsboomt en handicapt. Er
zijn menschen van het verzet, die
zich bevoordeelen boven ande
ren. dat behoeft niet. Maar nog
erger dikwijls is het, dat men
schen van het verzet, die alles
hebben geriskeerd', nu nog, dik
wijls door menschen die niets
hebben geriskeerd maar
soms veel erger worden bena
deeld geplaagd achteruit gezet
en dergelijke meer. En die soms
ongeloofeijke staaltjes hoor je
er soms. van door de halve
dorpsgemeenschap met. den nek
worden aangekeken, vooral nu
vrijgelaten N.S.B.-ers weer in
hun omgeving terugkeeren om
dat zij. plichtmatig indertijd' na
de bevrijding N.S.B.-ers, die dat
verdienden, hebben helpen ar
resteeren. De gevallen van bena-
deeling in zaken zijn niet zeld
zaam en in dit blad ook uit onze
omgeving al meermalen gesigna
leerd.
Maar ook afgezien daarvan
kan ik me de verzuchting van
den man begrijpen- waar zijn de
idealen gebleven? Weet men wel,
dat tal van jongemannen, die
aanvankelijk warm liepen voor
uitzending naar Indië thans bijv.
weigeren, naar Indië te gaan?
Weet men, dat gevallen vani ..on
derduiken" van dienstplichtigen
feitelijk desertie dusal niet
zeldzaam zijn? Niet alle gevallen
zijn gelijk maar iin vele gevallen
hebben we bier te maken met
een symptoom van onverschillig
heid. als gevolg van de onder
vonden teleurstelling. Er is zoo
weinig terechtgekomen van de
idealen van verandering en ver
nieuwing die men zich voor
oogen had getooverd', dat men
met ongewenschte en dikwijls
gevaarlijke reacties te doen
heeft. Reacties, die soms in cie
richting van opstandigheid gaan
en dan ook met allerlei sluwe
middelen in de hand gewerkt
worden door groepeeringen die
graag met opstand'igen e.d. te
doen hebben. Een goede ver
staanderEr zit aan dit pro
bleem meer vast, dan in een en
kel praatje kan worden verteld.
Gok dit bijv. dat de werkelijke
idealisten uit den aard van hun
inzichten en hun karakter wel
teleurgesteld moesten worden
door de werkelijkheid, zooals dat
nu eenmaal bij een botsing tus
schen idealen en werkelijkheid
altijd het geval is. Maar het :s
ook waar dat hel hoog tijd
wordt, dat ons volk zich weer
meer door idealen laat leiden.
Er waren goede idealen in den
verzetstijd al waren alle lui van
het verzet geen engelen. Maar
wil het goed worden in ons land.
dan moet ons volk zich politiek,
sociaal, cultureel, weer door wer
kelijke idealen van saamhoorig-
heid en gemeenschapszin en
naastenliefde en rechtvaardig
heid laten bezielen. Laat oils ho
pen dat het inzicht van den man,
die met me sprak, weer gemeen
goed wordt. De kans is er, nu
het. nieuwe kabinet het bij mon
de van minister Beel in de Ke-
geeringsverklaring gisteren in de
Tweede Kamer duidelijk heeft
uitgesproken aan het einde van
dit belangrijke staatsstuk, dat
een nieuwe aera in ons maat
schappelijk leven moge inluiden:
„Bij het leiden van ons volk naar
een betere toekomst, mogen de
idealen welke in de donkere
uren der bezetting zoovelen be
zielden ons volk blijvend inspi
reeren"
H. S. V. H.
merkwaardige invallen
De menschen schaarden zich
dus om de wip en begonnen
Broeder Juniper eerbiedige
groetwoorden toe te voegen.
Deze sloeg echter weinig acht op
dit alles, hij verdiepte zich zoo
in het spel, alsof hij op die plaats
alleen was. Riep „Oeoeoei!" als
hij omhoog wipte en „Boem!"
als hij op den grond stootte, tot
groot pieizier van zijn speel
genootjes.
Even vónden de menschen het
wel aardig, maar na een minuut
of tien begon het ze toch te ver
velen. Als ze thuis kwamen, zojj
er gevraagd wordén; „Heb je den
heilige gezien? Wat deed hij?"
en dan zouden ze moeten ant
woorden: „Wippen!" Bij die ge
dachte werden ze een beetje
kregel
Die man is niet goed! snik!
zeiden er eenigen, laten wij
teruggaan! De een volgde den
ander en zoo duurde het niet
lang of het was weer'rustig ge
worden. Broeder Juniper staakte
zijn spel, wisehte het zweet van
zijn voorhoofd, gaf zijn wip-
kameraadjes een kruisje en ging
welgemoed verder. Door niemand
opgemerkt kv am hij Rome bin
nen en daar begaf hij zich naar
het Minderbroedersklooster in
een zeer tevreden stemming, om
dat <het hem gelukt was een
huldiging te voorkomen en hij
daarvoor in de plaats zelfs voor
gek was verklaard!
De problemen, die met loonen
en prijzen verband houden, zijn
nog niet van de lucht. De 'Regee
ring heeft den wedloop loonen
prijzen wel wat geremd, maar 't
slot van het lied is toch tot nu
toe geweest, dat dit ten ongunste
van de loonen is gegaan. De ver
houding is weer ten eenenmale
zoek. E« de ontstemming over
hooge prijzen wordt tot verbit
tering, als wij zien, hoe in den
zwarten handel nog steeds voor
goederen, dié er niet heeten te
zijn, de gekste prijzen betaald
worden, terwijl in de winkels
gróenten en vooral fruit te koop
liggen tegen prijzen, welke voor
duizenden onbereikbaar zijn.
Dit maakt, om het populair en
zacht te zeggen, sche_eve gezich
ten, die leiden tot ontstemde en
verbitterde harten.
Dat voor de nieuwe regeering
op dit gebied een groote taak is
weggelegd zal iedereen duide
lijk zijn. Ook op het NVV-con-
gres is dit probleem in zijn ver
schillende aspecten ter sprake
gekomen. De voorzitter heeft dte
zaak zoo gesteld, dat de regee
ring moet weten te komen lot
een prijsdaling vpor tal van arti
kelen. anders zou een groote ac
tie voor een derde loonsverhoo-
■ging niet kunnen uitblijven. Hoe
wel een ander bestuurder op het
congres liet uitkomen, dat nieuwe
loonsverhooging tol inflatie leidt,
zijni toch duidelijke klanken ver
nomen, die ook de Regeering niet
mag misverstaan.
Er is ook kritiek gehoord op
het college van Rijksbemidde-
laars. en de Rijksbemid'delaars
zelf zullen beamen, dal hun werk
niet volmaakt is. Terecht is ook
de opmerking vernomen, dat de
vakbeweging invloed moet heb
ben op de prijsvaststelling, door
middel van de Stichting van den
Arbeid, die trouwens met de
werkgevers en de Regeering zelf
de regeling van loonen en prijzen
in handen behoort te nemen.
Dit is heelemaal geen nieuw
denkbeeld. Het is reeds geopperd
in de rede die prof. Romme op
het congres van de Stichting
van den Arbeid .in het najaar van
1945 hield, het ligt ook volkomen
in d'e lijn van de opvattingen van
de KVP en de Partij van den Ar
beid over de ordening van het
economisch leven en van de
vormgeving van het maatschap
pelijk leven, welke een der voor
naamste punten van het Regee-
ringsprogram is.
Juist ook op dit punt zien wij,
ierwille mede van de dringende
noodzakelijkheid, om loonen en
prijzen aan elkander aan te pas
sen een der meest urgente pun
ten van het komende regeerings-
beleid.
Het bovenstaande was reeds ge
schreven, toen wij kennis namen
van de Regeeringsverklaring, die
mededeelt, dat de Regeering zich
voorstelt, aan den eisch tot het
verschaffen van een redelijke be
staanszekerheid te voldoen door
een constructieve loon- en prijs
politiek. Dat hopen wij als een
goed voorteekên voor de vervul
ling van actueele wenschen te
mogen beschouwen!