Waterkracht wordt Kilowatt
Offensief tegen de ratten
4
Nieuw Noordhollondsch' Dagblad
Een uitvinding om de stroomkracht van
afvloeiend water te benutten voor het
opwekken van electrische energie.
Yoego-Slovische pers
tegen kathol, studenten
De Taalkwestie in
Brussel
Nieuwe zendmethode
Schade van 20 millioen
KATHOLIEKE DAG
VOOR POLEN
Joodsche dank aan
Poolsch Bisschop
De zaak Goudriaan
Italianen nieFgewenscht
Koppige Arabieren
De vader der Christen-
Democraten in Italië
terug
De Preanger vraagt1
portretten van de
Koningin
DINSDAG 10 SEPTEMBER 1946
HOE KUNNEN WIJ, in ons land, dat rijk is aan water, en
arm aan watervallen, stroomkracht van afvloeiend water
benutten voor het opwekken van electrische energie? De heer
R. Kolkman, thans te Amsterdam,, directeur van het Hydro-
technisch-Adviesbureau Arkos, heeft berekend, dat van het
door ons land afvloeiende water een volume van minstens
2 millioen M3. een afvloeisnelheid van circa 3 meter per
seconde kan verkrijgen door speciale leidkanalen, welke
buiten de beddingen aangelegd, ons de beschikking zullen
geven over minstens 250.000 K.W. electrische energie.
De door het Nederlandsche ge-
tied stroomende wateren kunnen
<ons, naast een besparing van
ruim één millioen ton kolen per
jaar, een energie-hoeveelheid. va?i
ruim twee milliard KW.U. per
jaar leveren. De verkoopwaarde
daarvan zal ongeveer 150 millioen
gulden per jaar bedragen.
Dit lijkt allemaal niet onbe
langrijk. Is het een utopie van
iemand, die reeds vijftien jaar
een onderzoek instelt naar .den
omvang der hoeveelheid vrijko
mende „kinetische energie" bij
het vergrooten der afvloeisnel
heid van water. (In 1930 zijn voor
rekening der V.S. aan het. stroom
bed der Mississippi normalisatie-
werken uitgevoerd, die ons den
invloed daarvan op de stroom
versnelling doen kennen).
Het onderzoek was in 1939 zoo
ver geyorderd, dat de resultaten
Iter kennis gebracht konden wor
den van H. M. de Koningin en
den Minister van Waterstaat.
Rusteloos zijn de onderzoekingen
\oortgezet. Het resultaat kon nu
meer tastbaar worden yoor een
groote kring van ingewijden.
In een uithoek van de uitgestrekte
terrein_complexen der Nederlandsche
dokmaatsdhappij in den Noorder IJ-
polder; waar omet verbeten energie
gewerkt wordt aan herstel en op
kalefatering van een veertiental scihe..
pen van verschillend formaat zoo
juist- heeft een onzer zeereuzen, de
"Johan van Oldenlbarneveldt" gedokt
staat een geheel nieuw type "wa.
terkTachtwerktuig'' opgesteld. Het is
een eenige meters lange, nog' geen
meter breede "goot", een houten g'e_
raamte met een zinken bak, met een
vlakken bodem. Op deze "goot", die
eenigszins schuin afloopt; is een buis_
leiding aangesloten, waardoor water
uit het IJ wordt opgepompt. Als dat
water in de goot stroomt; brengt het
een werktuig in beweging; dat aan
een band zonder eind (die dus als
een rupsband werkt) op gelijken af
stand een aantal "schoepen" (als van
een waterrad") bevat. Deze door de
versnelde waterkracht veroorzaakte
beweging' wordt per drijfriem over.
gebracht op een generator ende
electrische stroom is beschikbaar.
Het doet nu op het oogenblik niet
zoozeer ter zake, dat de eigenlijke
demonstratie Maandagmiddag; de be
te eken is van het werktuig niet vol
komen tot haar recht deed komen;
doordat vooralsnog zeer primitief
materiaal beschikbaar was. Dit zal
trouwens over enkele weken beter
worden; als er wèl beter materiaal
ter beschikking' komt, mede dankzij
de medewerking van de aanwezige
departementsambtenaren. Wij noteer
den o.a. ir. van Lakerveld; hoofd der
afdeeling Industrieele Ontwerpen van
het departement van Economische
Zaken; ir. Appafk; toegevoegd aan de
afdeeling Toegepast Natuurweten
schappelijk Onderzoek van het depar
tement vah Onderwijs, Kunsten
Wettenschappen en de directie van
(het Nederlandsch Scheepsbouwkundig
Proefstation t!e Wageningen. Deze
belangstelling bewees, dat er in offi-
cieele kringen belangstelling voor de
vinding van den heer Kolkman be
staat. Reeds eerder is in deskundige
kringen een voorloopig' gunstig oor
deel gegeven en de indruk van de
aanwezige technici was, in afwach
ting van de nadere proeven, bemoe
digend.
Wai gebeurt er nu? Het is de
bedoeling, dat goot-vormige ge-
leidkanslen, (gelijk er een op
kleine schaal gedemonstreerd
wérd) worden aangelegd in de
nabijheid van rivieren en beken.
(Men denkt in de eerste plaats
aan de Limburgsche Maas.) Uit
de rivieren e.d. wordt water ver
zameld in een „puit1", daarop sluit
het gootvormige leidkanaal aan.
De voortstuwing van het
water van schoep tot schoep
veroorzaakt dat het water
onafgebroken valt en weer
omhóóg gaat. Dat hierdoor
energie wordt vrijgemaakt is
van beslissende Deteekenis
voor de practische waarde
van het ontworpen werktuig.
In de praktijk op groote schaal
toegepast, zal het, naar de vaste
overtuiging van den uitvinder
(en zijn overtuiging winltr steeds
meer veld in bevoegde kringen)
van onschatbare beteekenis zijn
voor de economie van ons land.
Ter illustratie het volgende: In
Nederland bestond voor het vrij
maken van energie uilti water
kracht langen tijd weinig of geen
belangstelling. Toch is de totale
„neerslag-energie" op de vas e
aardkorst ruim 3000 millioen
K.W. En de wereldbehoefte aan
electrische energie is 500 mil
lioen K.W. Dit alles laat de
mensch zoo, om vele meters diep
in den grond te gaan. daar kolen
te delven en die te ver) randen
om energie op te wekken.
Vanzelfsprekend hebben de Mijnen
belangstelling voor de uitvinding'; die
een groote kolen/besparing zal betee_
kenen. Maar ook in de toekomst zul_
len onze kolen hun waarde houden;
ook voor export en dus als deviezen,
produet!
Wij zouden over de mogelijkheden
van deze vinding meer kunnen ver
tellen. Wellicht gebeurt dit in de
naaste toekomst, wanneer zal blijken
dat de resultaten van verdere proef,
nemingen inderdaad aan de verwach
tingen beantwoorden. De mogelijk,
beid daartoe is zeer groot en in de
kringen der betrokkenen ziet men;
vooral in verband met de thans vlot.
betoonde officieele belangstelling; de
komende weken met spanning tege
moet.
De heer Kolkman wenscht Wet oc_
trooi.geheim in handen van de Ne
derlandsche Regeering1 te stellen,
opdat dit een nationaal bezit blijve.
Voor industrie en huishoudelijk
stroomgebruik zijn de perspectieven
ook daarom belangwekkend,' omdat
volgens de berekeningen de prijs per
KWH belangrijk lager zal kunnen
zijn dan van stroom.enevgfe uit door
steenkool gestookte productie
H. N. S.
Het katholieke studenten-een-
frum te Zagreb staat aan hevige
aanvallen van de Yoego-Slavische
kranten boot. Dit siudentencen-
trum, dat onder leiding en be
scherming van den hulpbisschop
van Zagreb slaat, is het eenige
dat tot nu toe gespaard1 is ge
bleven De pers van Tito noemt
het, zooals trouwens alle organi
saties die niet communistisch
zijn, een „fascistisch" centrum.
Een delegatie van vier leiden
de Vlaamsche vereenigingen te
Brussel werden door den minister
van openbaar ondejwiis ontvan
gen De afgevaardigden hebben
de aandacht gevestigd op den
toestand van het onderwijs in de
Nederlandsche laai, zoowel in de
gemeentescholen als bij het bij
zonder onderwijs in Brussel.
De Vlamingen verwachten van
de regeering, dat zij de naleving
der wet van 14 Juli 1932 zal ver
zekeren, dat zij willekeur en
wetsverkrachting zal bestrijden.
De minister heeft zijn voorne
men te kennen gegeven over de
naleving der wet te zullen wa
ken.
De New-Yorksche pers heeft
kennis kunnen maken met een
nieuw systeem van radio
uitzending, dat vergeleken kan
worden met het Radar-systeem.
Volgens dit nieuwe systeem
maakt men namelijk gebruik van
series hoogfrequente electrische
„stooten" inplaats van continue
golven. Het voordeel van dit
nieuwe systeem is dat men op
die wijze meer dan een program
ma tezelfdertijd over denzelfden
zender kan uitzenden. De aan
gewende frequentie is zeer hoog,
930 megacycles.
Ratten en muizen zijn
nadeelig voor alle soorten
van bedrijven. Zij vernie
len veldgewassen, plunde
ren voorraden, rooven kui
kens en konijnen, knagen
zakken en kasten kapot,
ondergraven straten en
dijken en belagen zelfs de
gezondheid van den
mensch door het over
brengen van bacteriën,
zooals bij de ziekte van
Weil. Als men bedenkt
dat ons land minstens zoo
veel ratten als inwoners
telt, dan wordt het duide
lijk, dat de schade ook in
Nederland enorm groot is;
zij wordt wel geraamd op
twintig millioen gulden
per jaar.
De bestrijding van ratten is
geen gemakkelijke taak, om
dat zij, wat men noemt „slim
me" dieren zijn; een uniforme
methode bestaat dan ook niet.
Het is gewenscht de bestrij
ding aan te passen aan alle
voorkomende omstandigheden,
zoowel in huizen en pakhui
zen als in eigen huis en be
drijf. Men kent de indirecte
bestrijding, waardoor men het
de dieren onmogelijk maakt
gebouwen binnen te dringen
en ze van eetbare waar af
houdt, en de directe bestrij
ding, waarbij men beoogt de
schadelijke dieren te dooden.
Bij de eerste methode ligt het
voor de hand alle etenswaren
zoodanig weg te bergen, dat geen
rat er bij kan komen Een zak
met meel of havermout kan men
aan een touw hangen, doch het
blijkt al spoedig dat deze maat
regel niet voldoende is; het touw
moet worden afgeschermd met
een blikken kraag, daar ratten
voldoende goede klimmers zijn
om zich bij een touw neer te
laten zakken. Etensafval berge
men in een goed afsluitbaar vat.
Natuurlijk is het een eerste ver-
eischte orde en netheid te bewa
ren, zoodat de dieren geen kans
krijgen in onoverzichtelijke hoe
ken en gaten te nestelen.
Bij directe bestrijding geeft
vergiftigd lekaas de beste resul
taten. Door omstandigheden
heerscht er thans aan deze prae-
paraten- gebrek; soms zijn ze bij
een drogist of importeur nog te
krijgen De lokaaskwestie is een
ingewikkeld geval, omdat de
beestjes gauw achterdochtig
worden; verandering van spijs
doet dus ook hier eten! Voor
bruine ratten kan men gif het
beste mengen door gestampte
gekookte aard;«ipelen of brood,
voor zwarte ratten door haver
meel en voor woelratten, die men
bijna nooit in huizen aantreft,
door gemalen wortelen Kleine
hoeveelheden van het mengsel
worden in krantenpapier gewik
keld en op plaatsen gelegd, waar
ratten regelmatig komen. Voor
zichtigheid ten opzichte van hon
den. katten en jonge kinderen
blijft echter bij gif altijd gebo
den!
Ook honden en katten kunnen
meehelpen om de slag tegen het
thans wel abnormaal nooge aan
tal ratten te winnen. Kleine hon
den, vooral gladharige foxter-
riers, vangen meestal beter dan
grootere; katers hebben meer vat
op ratten terwijl katten de aan
gewezen „verdelgingsinstallatie"
zijn voor muizen Tenslotte blij
ken vallen ook zelfgemaakte
dikwijls zeer goed te voldoen.
De looppaden der veldmuizen,
die eenige holen met elkaar ver
binden kan men tot prachtige
vallen maken door er met een
Als de korenoogst wordt binnengehaald. De werkzaamheden
op het land zijn in vollen gang. {De Haas P.)
Zondag 8 Sept. is voor de Brit-
sche katholieken den dag der
voorspraak voor Polen geweest.
Kardinaal Griffin, de aartsbis
schop van Westminster, heeft o.
m. verklaard, dat „men de mach
tige tusschenkomst van Maria en
haar Goddelijken Zoon zou af
smeken. opdat het katholieke le
ven in Polen versterkt zou wor
den en het land de vrijheid zou
herkrijgen, waarvoor het gestre
den heeft.
De kardinaal zei, dat er fond
sen moesten komen om de Polen
in ballingschap te helpen, spe
ciaal de soldaten van generaal
Anders kwam hulp toe.
De Opper-Rabbijn van Palesti
na. Dr Herzog, die momenteel
in Polen vertoeft, heeft een dank-
telegram gezonden aan. den
bisschop van Czestochowa waar
in hij zijn erkentelijkheid betuigt
voor de verklaring die de bis
schop heeft afgelegd na d'e Jo-
denrelletjes te Kielce. Men zal
zich herinneren, dat bij de ge
beurtenissen in Polen, waarbij
vele Joden om hel leven'gebracht
werden, de bisschoppen deze ter
reurdaden zeer scherp hebben
veroordeeld
Het getuigenverhoor in de
zaak dr. ir Goudriaan, oud-pre
sident van d'e Nederlandsche
Spoorwegen, tegen ir.Driessen,
hoofd-ingenieur. chef van den
dienst Weg en Werken van de
Ned. Spoorwegen-, dat hedenmor
gen voor de civiele rechtbank te
Utrecht gehouden zou worden, is
voor onbepaalden lijd uitgesteld1
grondboor of Iets dergelijks een
gat in te steken met loodrechte
wanden, dat tot in het grondwa
ter reikt.
Een toepassing van de ge
noemde middelen zal echter
slechts tot resultaat voeren, in
dien de bestrijding regelmatig
wordt voortgezet Indien de mo
gelijkheid tot bestrijding ont
breekt. is er altijd wel een goede
nestrijdingsfirma, die het geval
wil opknappen. En dat de bestrij
ding noodig is wordt wel bewe
zen door de schadepost van twin
tig millioen. die deze dieren
jaarlijks op onze nota zetten.
Ingezonden
Ex-politieke gevangenen uit België en Nederland hebben te
Vught hun kameraden, die in 1943 werden geëxecuteerd,
plechtig herdacht. Aanwezig waren o.m. de Belgische minis
ters Merlot en Ternee. Een overzicht tijdens de plechtigheid.
Uit universitaire kringen te
Triëst verluidt, dat men de Ita-
liaansche delegatie bij het we
reldcongres van universiteiten
heeft gedwongen zich va.i het
congres terug ie trekken, daar
men duidelijk had laten merken,
dat hun aanwezigheid de andere
delegaties hinderde Reeds bij het
begin werd het 'aantal deelne
mers aan het congres tot de helft
verminderd. De Joegoslavische
delegatie heeft de Italigansche
beschuldigd tan let zingen van
liederen, waarin maarschalk Ti
to werd beleedigd.
Te Jeruzalem wordt officieel
medegedeeld, dat vijf leiders der
•Palestijnsohe Arabieren o.a. de
burgemeester van Jaffa en vijf
van de negen uitgenoodigde
vooraanstaande Joden buiten
het Joodsch bureau, o.a. de op-
perrabijn van Palestina. Ben
Sion Uziel, en d'e burgemeester
van Tel Aviv, geweigerd heb
ben aan die conferentie inzake
Palestina, welke vandaag te
Londen wordt geopend1, deel te
nemen.
Don Luigo Sturzo, de stichter
der oude vokspartij. de voorloo-
per van de Paliaansche Christen
Democratische Partij is uit de
Vereenigdie Staten teruggekeerd
naar zijn vaderland'.
De Italiaansche volksparlij die
in 1919 werd opgericht was d'e
eerste partij waardoor de katho
lieken zich weer met de politiek
gingen bezighouden, sinds de op
slorping der Pauselijke slaten in.
1870. De opkomst van het fascis
me maakte een einde aan de goe
de vooruitzichten van d'e partij
en in 1924 verliet Don Slurzo zijn
land om zich naar Frankrijk te
begeven. Daarna woonde hij in
Engeland en sinds 15)40 in de
Vereenigde Staten. Don Sturzo,
die vele functies in het openbare
leven in Italië heeft bekleed zal
zich niet meer met de politiek
bezighouden, hij zal slechts blij
ven schrijven en desnoods men-
schen ontvangen, die zijn raad
inroepen.
De C. Coamacab van Java, mr.
Ch. W. A. Abbenhuis, heeft na
een driedaagsch bezoek aan de
Preanger zijn bewondering uitge
sproken voor het schitterende
pacificatiewerk der Nederland
sche militairen alsmede voor de
prestaties van de werkers in de
buitenressorten, waar ondanks
groote moeilijkheden en wemig
hulpmiddelen succesvol wordt
opgebouwd Bij een bezoek aan
de hospitalen te Tjirandjong en
Tjiandoer heeft hij kunnen con-
stateeren hoe groot de medische
nood is en tevens hoe er wordt
gewenkt dezen nood te lenigen.
De bevolking is voor een gedeel
te teruggekeerd en is wederom
aan het werk, terwijl het andere
gedeelte weder begint terug te
keeren. In een dessa heeft men
een verrassende ontvangst mehari
Enkele honderden schoolkinde
ren zongen het gezelschap toe,
terwijl er dringend' gevraagd
werd naar portretten van H.M
de Koningin.