HONGARIJE
VOOR HET TRIBUNAAL
Nieuw Noordhollandsch Dagblad
3
ACHTER HET STALEN SCHERM
HET LAND AAN DE DONAU
n.
Opvoering
arbeidsproductiviteit
GEZ1NSMAAND
Kermisbrand
De divisie vaart uit
Dr. H. E. Reeser
Onze Rozenkrans
Houten huizen op
komst
Terroristen vallen aan
onze Duitsche gasten
MAANDAG 7 OCTOBER 1946
HET TRAGISCHE LOT van landen als Hongarije en Polen
gaat ons wel zeer ter harte en wat Hongarije betreft is
de bewering, als zou dit land een vazalstaat van de as-mo-
gendheden zijn geweest te simplistisch om zonder meer aan
vaard te worden. Daarvoor is de politieke, geografische en
historische ontwikkeling ervan te gecompliceerd. Als bekend
mag worden verondersteld, dat geheel Hongarije door de
Russen is bezet. Deze beijveren zich hun ideeën ingang te
doen vinden en allerlei hervormingen in te voeren, die ver
band houden met het Sovjet-systeem, waarin voor godsdien
stige herstellingen geen plaats is. Zoo is b.v. het grondbezit
van kerken en kloosters onteigend en aan de staat gekomen,
die er naar willekeur over beschikt.
Er was een geestelijke orde,
die zestigduizend morgen land,
waarop vele modelbedrijven, in
eigendom had. De baten hiervan
kwamen ten goede aan de Ka
tholieke scholen en weldadig
heidsinstellingen van het land.
De Russen hebben de Orde
slech s 100 morgen land gelaten,
weliswaar voldoende om in eigen
levensbehoeften te voorzien
maar toch is zfj thans door het
ontbreken van de noodige finan-
cieele middelen zwaar gehandi
capt in de uitoefening van haar
veelomvattende geestelijke taak.
Hoe zullen de door de Russeri
bezette landen weer in bezit van
hun volledige vrijheid komen?
Dit moet aan de toekomst wor
den overgeia'en. Er kan niet
met genoeg nadruk op gewezen
worden, dat de eenheid der Wes-
tersche volkeren door een in alle
opzichten toegepaste sociale
rechtvaardigheid, een dam moe.
ten vormen tegen het opdringen
de communisme
De financieele chaos.
In ons eerste artikel is gespro
ken over het publiceeren van
eenige ac uaiiteften uit Honga.
rije Uit betrouwbare bron be
reiken ons berichten, die een
schril licht werpen öp de toe
standen in da land.
Vóór de stabilisatie van de
munt, (de voormalige Pengö is
thans omgedoopt in Forint),
woedde een inflatie van onge
kende omvang. De prijzen ste.
gen bijna van iiur tot uur en de
in circulate gebrachte bankbil
jetten vertoonden astronomische
cijfers, die tenslot e in de mil-
liarden biljoenen en triljoenen
liepen. De arbeiders moesten
hun tasch of koffer meenemen,
wanneer ze hun weekloon ont
vingen, om zoodoende de.s'apels
bankbiljetten te kunnen dragen
Niemand hechtte waarde aan dit
papier, levensmiddelen waren er
nie voor te koopen, alleen voor
textiel of goud. Deze toestand
-herinnert ons dus sterk aan da',
wat wij in de hongerwinter 1944-
1945 moesten doormaken.
Om een klein beeld van de fantas
tische prijzen te geven volgen er
hier enkele: een ei kostte 6 biljoen
pengö; een glas bier 15 biljoen; een
ritje met de s-ads'ram 4 biljoen; een
cigaret 5 tot 6 biljoen pengö. Schrik
nief dames maar voor 'n paar kou
sen moesten de Hongaarsche sehoonen
400 biljoen pengö neertellen. De prijs
voor een gewoon costuum zullen we
maar niet noteeren, want dan ko
men we nullen tekort. Vlak voor de
stabilisatie kon men cte papieren
bankbiljetten overal op straat vinden
omdat men er geen waarde meer aan
hechtte en men liet ze er rustig lig
gen.
Wie zal de wanhopige positie van
waar de Zigeuners
meesleevende melodieën
uit hun instrumenten
tooveren
en waar koningen stier
ven als heiligen
de Hongaren kunnen begrijpen met
zoo'n chaotische geldsituatie? Nu «Je
stabilisatie van het geld een feit is
geworden is hier en daar eenige ver.
lichting te constateeren, ofschoon er
een nijpend gebrek aan levensmidde.
len bestaat.
Suiker is een weeldeartikel, al
meer dan twee jaar is dit belangrijke
voedingsmiddel niet in distributie.
In Apn van dit jaar betaalde
men voor een behoorlijk diner in
een goed restaurant tien millioen
pengö. Dit bedrag staat gelijk
met de bouwkosten van de be
roemde Hortliy Miklósbrug een
der vijf bruggen over den Donau
die de sladsdeelen Buda en Pest
verbinden.
"Ik heb mij", zoo berichtte on
langs een bevriende relatie, "het
eten van brood1 reeds afgewend en
tracht mij in het leven te houden
't eten van mee] vermengd met olie"
De gezondheidszorg staat voor
een hopelooze taak.
Wij laten nu een clrirurg aan het
woord: "De medische verzorging laat
engevolge van een volslagen gebrek
aan geneesmiddelen, verbandstoffen
en instrumenten zeer veel te wen_
schen over De ziekenhuizen en an
dere geneeskundige inrichtingen lig
gen groolehdeels in puin en die nog
gespaard zijn g«ebleven werden be
roofd van hun inventaris, voor een
foed functioneeren toch zoo noodza-
elijk. Vele inrichtingen zijn nog
steeds door de Russen in beslag ge
nomen en de weinigen die intact zijn
trachten de toestand eenigszins het
hoofd te bi eden, zij lig'gen ech er
wijd en zijd in dit land dat acht
en twintig provincies telt verspreid
en zijn voor velen niet te bereiken
wegens de verkeersmoeilijkheden,
veroorzaakt door kolenschaarschte,
waardoor er bijna geen treinen rij
den. Bovendien heerscht er een vol
slagen gebrek aan auto's en andere
transportmiddelen.
Het sterftecijfer is hoog gestegen
mede tengevolge van het ontbreken
der chirurgische instrumenten, waar
door bij gevallen als bloedingen,
perforatie's e.d. niet kan worden in-
gegrepen. Deze slachtoffers ziin ten
doode gedoemd.
Als men beseft dat men kan hel
pen; maar dat men machteloos is
tengevolge van de over ons gekomen
ellende en armoede voelt men een
niet onder woorden te brengen
smart."
En verder schrijft deze chirurg;
"Uil mijn wi\ om te leven en om te
helpen is een droom ontstaan, die ik
u slechts durf voorleggen om het
edele doel wat er mee beoogd vtordt.
De eenige badplaats in Hongarije met
warme bronnen voor hartlijders
hètt sanatorium van Balatonfüred
heeft door den strijd zijn geheele in
ventaris verloren. Toch heeft men op
deze Hongaarscbe grond, zoo dik
wijls- beproefd in den loop der eeu
wen, thans meer dan ooit behoefte
aan een behandeling' voor hartlijders
en andere patiënten.
Dat een jeep uitstekend dienst kan doen als aandrijvings
kracht of tractor voor verschillende soorten landbouwwerktui
gen werd bewezen tijdens een demonstratie, welke in tegen
woordigheid van prof. ir. M. F. Visser, van de Landbouw
school te Wageningen te Abbenes werd gegeven (A.N.P. P.)
Daar er in de omstreken van
deze plaats geen andere zieken,
huizen zijn zou het voor een ge.
heele streek een ware zegen zijn
als ik het sanatorium zou kun
nen inrichtten als ziekenhuis met
een dertigtal bedden. Medewer
king van de geestelijke orde en
van vooraanstaande persoonlijk
heden is mij al .toegezegd. Slechts
van de hulp, de offervaardigheid
van hen in Holland, die ons een
warm hart toedragen, zal alles af
hangen. De opgave van de benoo.
digde artikelen doe Ik hierbij (is
bij de schrijver van dit artikel
aanwezig). Niets van dit alles wat
ik genoemd heb kan bij ons wor
den aangeschaft en het gemis er.
van vormt een belemmering voor
doeltreffende ernstige arbeid."
Tot zoover het relaas van deze
medicus.
Deze menschen weten, dat de
Nederlanders spontaan zijn in
het toonen van hun daadwerke
lijke med'eleven. Dat heeft Hon
garije en dat hebben anderen
ondervonden in de loop der ver
achter ons liggende jaren en
daarom ook treffen we herhaal
delijk in de berichten, brieven
en rapporten dankbare woorden
aan, die tot d!e Nederlanders
boekdeelen spreken en die bij
ons het besef wakker houden,
dat wij ik bedoel hier dat
kleine landje aan de Noordzee
een naam van naastenliefde in
de wereld hebben om tot het ein
de der tijden hoog te houden.
Een Benedictijner abt, Hon-
gaarsche ridders van de Souve-
reine Orde van Malta en leden
n he Hongaarsche Roode
Kruis ondersteunen het verzoek
van dezen geneesheer en. doen
een hartstochtelijk beroep op
ons. Er worden geen groo'e
offers van enkelen, maar eerder
aalmoezen van velen gevraagd.
Een roerende dankbaarheid zou
het gevolg zijn als deze actie
mocht slagen, terwijl het succes
'egelijk zou zijn te beschouwen
als een teeken van de vitaliteit
en de historische roeping van de
kleine volkeren
C D Ko
Het tusschen een aantal or
ganisaties en instellingen ge
voerde overleg inzake het
vraagstuk van de verhooging
van het Droductiepeil heeft ge
leid tot de vorming van een
..Initiatief-comité tot opvoe
ring van de arbeidsproductivi-
tet". In dt comité hebben zit
ting genomén vertegenwoordi
gers van: het Nederl. Verbond
van Vakvereenigingen. de Ne
derl. Katholieke Arbeidersbe
weging. het Christelijk Natio
naal Vakverbond in Nederl.:
de Stichting voor den Land
bouw, het Centraal Sociaal
Werkgeversverbond, het R.K.
Verbond van Werkgeversvak-
Vereenieingen en de Alg. Ka
tholieke Werkgeversvereeni-
ffinf*. het Prot. Chr. Werkge
versverbond. den Nederl. R.K.
Middenstandsbond, den Prot.
Chr Middenstandsbond. de
ministeries van Econ. Zaken
en van Sociale Zaken, de Mij.
van Handel en Nijverheid, het
Centraal Planbureau i.o.. den
Regeerings voorlichtingsdienst
en de stichting ..Fundatie Wer-
keliik Dienen".
C1NT AUGÜSTINUS heeft de
zegeningen van het hu
welijk drievoudig genoemd,
n.l. de kinderzegen, de huwe
lijkstrouw en het sacrament.
Juist deze drie zegeningen zijn
in onze dagen een voorwerp
van spot en verachting. Men
aanvaardt ze niet. omdat men
het huwelijk zelf niet erkent
als een instelling van God;
omdat men het volkomen los
wil maken van zijn bovenna
tuurlijk doel en het buiten de
orde der liefde wil houden.
God wil niet alleen, dat het
menschelijk geslacht zich
voortplant om dit doel alleen,
maar opdat wij Hem dienen
de beminnen en om ons, door
Zijn aenade, te verheffen tot
„de bovennatuurlijke orde".
Wij hebben immers aan de
Kerk van Christus kinderen te
schenken „om medeburgers
der Heiligen en huisgenooten
Gods voort te brengen, opdat
het volk. aan den dienst van
onzen God en Zaligmaker ge-
wiid. mei den dag aangröeie".
Gistermorgen tegen 5 uur is
brand uitgebroken in het Lu
napark. dat, met een maritie
me tentoonstelling op het Ma
lieveld te 's-Gravenhage is op
gesteld. Waarschijnlijk is een
tusschen serpentines geworpen
brandende sigarettenpeuk de
oorzaak geweest van dezen
brand, die ontstond in de
groote stoomcaroussel van me
vrouw Janvier. Deze caroussel
die rijk was bezet met spiegels
en fel gekleurde houten beel
den. werd een gemakkelijke
prooi van de vlammen en
stond, samen met de cakewalk
en een danstent van Janvier,
in lichterlaaie, toen de brand
weer met drie spuiten arri
veerde. Om zes uur kon de
brandweer met het nablus-
schen beginnen. Behalve de
stoommachine van de carous
sel. ziin de drie kermisinstal-
laties volkomen verloren ge
gaan. De schade wordt op 4
a 5 ton geraamd.
Zaterdagmiddag vertrok het
troepentransportschip de Joh.
van Oldenbarneveldt met on
geveer 2000 man van de 7 De
cember divisie uit de Amster-
damsche haven naar Indië.
Evenals voorgaande keeren
verliep de inscheping vlot. Met
dit schip is de eerste zending
sport- en recreatie-artikelen,
waarbij een volledige uitrus
ting voor bokswedstrijden,
kisten boeken en gramofoon-
platen, ingezameld door het
comité ..Rotterdam en de ma
riniers". ingescheept. Deze
zending is bestemd voor de
eerste mariniersbrigade te
Soerabaia.
Wegens het bereiken van den
pensioengerechtigden leeftijd
is bii KB. aan dr. H. E. Ree-
ser. directeur der Riiksserum-
inrichting te Rotterdam, te re
kenen van 1 September 1946 af,
ontslag verleend met dankbe
tuiging voor de bewezen dien
sten
ALS GOED KATHOLIEK
dragen wij steeds onzen
rozenkrans bii ons. Hij is als
een herkennngsteeken van ons
Christen-zijn. Laten we ons
daar niet voor schamen. Veel
eer moeten we er fier op zijn.
Maar gebruiken we hem ook
goed. Den rozenkrans bidden
moet een waar gebed zijn.
Vooral als we hem bidden
volgens het mooie katholieke
gezinsgebruik: Vader en Moe
derlet al hun kinderen, in
het avonduur, na het beëindi
gen van onze dagtaak.
MARCUS
De Nederlandsche regeering zal
in het kader van een handels
verdrag mei Oostenrijk overgaan
lol den aankoop van 800 Oosten-
rijksche huizen.
De levering van deze wonin
gen kan tegemoet gezien worden
in het begin van 4947. Het zijn
houten huizen die in Oostenrijk
in de fabriek zijn vervaardigd en
in onderdeelen naar Nederland
worden getransporteerd. De
bouwtijd na het leggen van de
fundeering is gesteld op enkele
weken. De omvang en de kost
prijs stempelen het geheel tot
middenstandswoningen
Twee sterke terroristenben
den hebben twee kampen van
-het K.N.I.L. bii Gloegoer. in
de nabiiheid van Medan, aan
gevallen aldus meldt de le-
gervoorlichtingsdienst. Zware
j machinegeweren zoowel als
I lichte wapenen werden ge-
bruikt. Beide aanvallen wer
den teruggeslagen. Aan Ne
derlandsche ziide telde men
1 drie zwaar- en twee lichtge-
wonden. Df Indonesische ver-
i liezen ziin onbekend. In den-
zeliden nacht werd 'n Rapwi-
kamu voor de tweede maal
door een rooversbende aange
vallen.
Drie van de NSVO
Antje Schaak te Beemster on -
kende een fanatiek partijlid e
zijn geweest, hoewel verschillen,
de uitlatingen zwar op wit het
tegendeel deden veronderstellen.
Haar man, die geen NSB-er ge
weest was, beweerde zich slech s
met zijn werk te bemoeien, zijn
vrouw kon d'oen wat zij wilde.
Ieder heeft zoo zijn meening.
Haar verdediger, mr. H. J. F, M,
Hüffer, legde he. zwaartepunt
meer op haar bedoeling om den
economisehen toestand op land
en tuinbouwgebied te verbete
ren en hij noemde de NSVO een
'consequen ie van de NSB
Voor Neeltje Met, eveneens te
Beemster, vroeg mr. A, V. M.
Leesberg onmiddellijkeinvrij
heidstelling, erwiji dan de zaak
zal aangehouden worden totdat
de zaak van haar man zal be.
hand'eld worden. Tijdens de mid-
dagzit ing besliste het Tribunaal
gunstig.
Ook dé zaak betreffende Griet
je Koog te Beemster werd uil-
gesteld tot de behandeling van
de zaak van haar man en zoon
op 25 Oct. He verzoek echter
van haar verdediger, mr. Win
kel, om haar voorloopig 'vrij te
laten op grond van haar zwakke
gezondheid, werd niet ingewil
ligd, aangezien het Tribunaal
eerst wil onderzoeken in hoe
verre zij medeschuldig is aan de
daden van haar gezin. Indien di'
onderzoek ten haren gunste ver
loopt, zal zij den 25sten onmid
dellijk op vrije voeten worden
gesteld.
Legaal illegaal werker?
De oud-Indischman Cornells
ten Bruggencate te Broek op
Langendijk stond in vreemd
contras met het gewone genre
van beschuldigden i Als voorzit
ter van de vereeniging Oost en
West, welke vereeniging zich ten
doel s elt voorlichting te geven
over Indië, had! Hij m 1940 bü
een vergadering eens in een wel
komstwoord gesproken over
„onze Duitsche gasten".
In zijn uitvoerig pleidooi ver
klaarde mr. dr. C Berkhouwer
deze woorden; om nl. toes em.
ming te krijgen voor deze ver
gadering, kon beech, alleen te
recht bjj de Ortskorrimandanrur.
Deze verzoch hem toen eenige
plaatsen vrij te houien voor een
paar Duitsche gasten
„We moesten maar zwijgen
over die uitla ing", aldus mr.
Berkhouwer. Na die vergadering
is niemand er over gevallen en
nu, 6 jaar later, zouden wij hem
er om veroordeelen. Volgens spr,
speelde besch. met de moffen
het „aap, wat heb je mooie
jongen"
Tegenover een bezwarenden
brief aan het Verkeersbureau,
waarin hij den vijand geluk
wensch e met overwinningen in
Rusland, werden drie getuigen
gesteld, die met 'of spraken over
de houding van -josch. tijdens de
bezetting. He doel, dat besch.
nastreefde, was goed, slechts dé
middelen waren niet comme il
faut.
Tenslo te werd hem ten taste
gelegd, dat hij, om niet uit zijn
woonplaats Heiloo verdreven te
worden, beweerd had, dat zijn
zoon bij de Kriegsmarine diende.
Toen hem ech er het wethou
dersambt te Heiloo werd aange
boden, weigerde hij, om welke
reden men hem uit de gemeente
wilde verwijderen; op een vraag
echter van den burgemees'er, of
het gerucht waarheid bevatte,
dat zjjn zoon bij de Kriegsmarine
was, an woordde hij bevestigend,
'11 Grove leugen, zeer beleedi-i
gend voor zijn zoon, die in de
Indische wateren voer bij de
Ned Koopvaardij,
De raadsman verzocht de
klacht te seponeer en en besch.,
die reeds vanaf Januari op vrije
voeten verkeerde, niet weer op
te sluiten, opdat liij zoo spoedig
mogelijk naar Indië kan. De uit
spraak zal over 14 dagen plaats
hebben
