Meer spreiding van den eigendom
DE MIJNCONCESSIES
Nieuw Noordhollandsch Dagblad
3
Uit de Tweede Kamer
Ordening van Staat en Maatschappij
Voor en tegen geleide economie
Communisten eischen loonsverhooging
Nibeg voor de radio
Resten U.S.-Navy naar
Nederland
waar Nederland aanspraak op maakt
Beton-blokken
DÊ gewone burger-man, die
zich de weelde van een
luxe-auto voorloopig nog niet
veroorloven kan, is blij, als hij
met den trein oj de bus mee
mag. Toch moet me eens iets
van het hart, dat me al lang
dwars zit. Het kan gebeuren,
dat in een over-volle coupé
iemand, een heer of een dame
binnenkomt, die eigenlijk be
hoorde te zitten. Maar die
moet blijven staan, omdat een
of andere baardelooze knaap
het eenvoudig vertikt zijn zit
plaats af te staan. Weinig hof
felijk is dat, weinig ridderlijk.
De inboorling gaat onbe
schaamd door met zitten,
blijkbaar dood-moe. Maar zelfs
dan is hij, neen, geen zoutzak,
want daar zit tenminste nog
wat bewegelijkheid in, maar
een beton-blok. Zooals uit den
bezettingstijd. Die men nu op
blaast. Dat moest men dien
knaap ook doen. En hem een
draai om zijn ooren erbij ge
ven.
KRONIEK
Crisis dreigt
in België
Treedt Bidault af?
DONDERDAG 14 NOVEMBER 1946
DIJ DE ALGEMKENE BE-
SCHOUWINGEN in de
Tweede Kamer stond, zooals
wy reeds deden uitkomen, het
Indische probleem wel in het
centrum van de belangstel
ling. Maar er zijn toch ook
nog enkele andere punten,
ook op den tweeden dag, be
handeld. Prof. Ho mme beeft
o.a. het vraagstuk van de
Derde Kamer aan de orde ge
steld, dat z.i. de aandacht
verdient, nu er toch in
elk geval Grondwetsherziening
komt, daar de Kegeering een
Staatscommissie wil instellen.
De K.V.P. staat op het stand
punt, dat er in de verhouding
tusschen Staat en Maatschappij
zelfstandige onderdeelen zijn, die
niet „ondergeordend" zijn aan den
Staat. Dit zou mede tot uitdruk
king moeten kunnen komen in een
z.g. Sociale Kamer Romme heeft
vervolgens een en ander in het
midden gebracht over bet groote
gezin. Wij komen daarop nog te
rug. Hij wil ruimere, grenscorrec.
ties en overweegt een uitspraak
van de Kamer in die richting.
Hy bepleitte een Staatscom
missie, wier laak het zal zijn,
middelen te beramen om den
privé-eigendom meer te sprei
den, ook door de werknemers
te laten deelen in de winsten
van ondernemingen.
Wat hel vraagstuk van loonen
en prijzen betreft, bepleitte de
heer Schouten soberheid, ook bij
de Overheid. Er moet sterker ge
waakt worden tegen zwarte loo
nen. Ook publieke werken worden
tegen te hooge prijzen uitgevoerd!
Wat wordt daartegen gedaan? De
spanning tusschen loonen en prij
zen moet vermeden worden door
prijsverlaging. Hij verzette zich
tegen de geleide economie der so
cialisten
De heer Tilanus o.a. pleitte voor
betere verzorging der ouden van
dagen en voor de nagelaten be
trekkingen der slachtoffers van
concentratiekampen.
De heer Bierema (P.V.V.) wees
in verband met de Zuiderzeewer
ken op de wenschelijkheicl, dat
boeren in het bezit komen van
den grond en arbeiders in het be
zit van een woning. Hij pleitte
voor verlichting der lasten voor
het bedrijfsleven en achtte voor
de verhooging der productie de
oprichting van een sociaal-econo
misch orgaan noodzakelijk.
De Communist de Groot betoog
de, dat de Regeering tegen de ar
beiders is, hij zegt, dat de open
bare school benadeeld wordt ten
gerieve van de bijzondere en
noemde de toestand op radioge-
bied onbevredigend. Onze buiten,
landsche politiek vond hij eenzij
dig gericht op de volkeren die
oorlog willen. Wij moeten samen
werken met de Sovjet-Unie! Spr.
hekelde de K.V P. omdat zij pro
testeert tegen de veroordeel ing
van mgr. Stepinac.
De heer v. d. Goes van Naters
zei, dat de PvdA na anderhalf jaar
diep. teleurgesteld was. De sociale
en politieke onzekerheid zijn ster
ker geworden. Hij critiseerde de
houding van den Hoogen Raad.
Zijn partij wil constructief en
creatief ingrijpen. De nota-Ger.
brandy over het Londensche be
leid moet in handen gesteld wor
den van een Kamercommissie, De
geleide economie moet vastbera
den worden doorgezet. Er moet
ook socialisatie der mijnen ko
men. Hij steunt de motie. Romme
inzake uitzending van een parle
mentaire commissie naar West-
Indië bepleitte verder nieuwe
rechtsvorming en staatkundige
vernieuwing. Hij bepleitte wette
lijke regeling van de politieke
partijen en van de pers. Hij was
er voor, dat uit de Grondwet be
palingen verdwenen, die voor de
Katholieken discrimineerend zijn
(processievrijneid en kerkelijk hu
welijk vóór het burgerlijke).
De heer de Wilde (A.R.) nam
de financieeie toestand onder han
den, die een ernstig karakter
draagt. Nog steeds dreigt het ge
vaar van inflatie en van afhanke
lijkheid van vreemde machten.
Deze oud-minister van Financiën
keerde zich krachtig tegen de ge
leide economie. Om inflatie te
voorkomen, zal men enkele wen-
schen, die overigens gerechtvaar
digd zijn, moeten laten vallen! Er
moet meer bezuinigd worden. Hij
besprak de stijgende staatsschuld:
ieder kind, dat in Nederland ge
boren wordt, brengt een schuld
van 2500 gld. mee, rekende de
heer de Wilde uit. Dta we ander
half millioen geleend hebben, is
een ziekelijke toestand. Er worden
te veel deviezen gebruikt voor
doeleinden, die niet strikt noodig
zijn.
De heer Teulings (K.V.P.) was
van oordeel, dat er heel wat uit-
gavenkraantjes zijn opengezet, die
niet zoo gemakkelijk meer dicht te
krijgen zijn. De Millioenennota
is niet overzichtelijk genoeg, om
een goeden grondslag te bieden
voor een bespreking van den fi-
nancieelen toestand en de finan
cieeie toekomst. Het tekort van
Twee milliard op de begrooting
moet worden weggewerkt door
doelma'jg overheidsbeheer en zui
nigheid. De egoïstische zwarte
handel moet met kracht worden
bestreden. Er wordt nog teveel
voor genot in het buitenland ge
profiteerd van kostelijke deviezen
De heer Wagenaar betoogde
dat tijdens de bezetting niet alleen
tegen het fascisme, maar ook vóór
de democratie gestreden is. Thans
wordt te veel naar het grootkapi
taal gekeken. Er is een relatieve
en absolute verarming der arbei- j
dersklasse. Hij bepleitte de nood
zakelijkheid van onmiddellijke
loonsverhooging van 10 pet.!
Het nieuwe K.V.P.-lid c!e heei
Dassen ging nog nader in op het
vraagsluk van prijzen en loonen.
De regeering stelt zich op het
standpunt van loonbeheersching
en terecbl, maar dan is het nood
zakelijk, dat zij de prijzen in de
hand houdt. Hij vroeg o.a. of dë
regeering bereid is de instelling
van een sociaal-economischen
raad te bevorderen, in afwach
ting der bedrijfsorganisatie, op
dat waarborgen worden gegeven
voor gezonde onderlinge sociaal-
economische verhoudingen. De
aankondiging van de onmiddel
lijke prijsstijging van eersle le
vensbehoeften achtte spr. psy
chologisch onjuist. Hij verzocht
de maatregelen, welke nog niet
zijn ingevoerd op te schorten.
Grootere inspanning der ar
beiders dienl ook tot uitdruk
king le komen bij de loon
vorming. Sprekers fractie
wenscht de loonpolitiek der
regeering te aanvaarden, in
dien de regeering in baar
pryspolitiek zal slagen.
De heer Hofslra (PvdA) ver
klaarde, dal de voorzieningen
voor ouden van dagen en herzie
ning der salarissen voor over
heidspersoneel en onderwijzers
niet mogen worden uitgesteld.
Zijn fractie spreekt haar vertrou
wen in de financieeie poliliek
der regeering uit. Scherper con
trole op de prijsvorming is nood
zakelijk.
De heer Kikkert (C.H.) ver
klaarde geen voorstander te zijn
van opheffing van den loonstop,
verzette zich tegen handhaving
van alle loonen op het huidige
peil. Voor landarbeiders moet hei
aanbrengen van een looncorrec-
tie mogelijk zijn.
In de vergadering van heden,
Donderdagochtend elf uur, zou
de minister-president aan het
woord komen.
Dinsdag 19 Nov. zal de heer
W. J. L. de Lange, voorzitter
van de af deeling Nederland
van de N.I.B.E.G. (Ned. Ind.
Bond van ex-krijgsgevangenen
en gerepatrieerden) over den
zender Hilversum I een nade
re uiteenzetting geven van de
bedoeling van de Nibeg, om
aan alle gerepatrieerden een
enquêteformulier toe te zen
den ter verkrijging van gege
vens over de bij de evacuatie
achtergebleven bezittingen en
de daaraan vermoedelijk toe
gebrachte schade.
De N.V, Holland le Hendrik
Ido Ambacht heeft van de Ame-
rikaansche marine aangekocht 2
vliegdekschepen Nabob en Tha
ne en drie torpedobootjagers
Halstead, Duff en Ekins
De eerste twee behooren tot
het type „eilanden der zee" die
tijdens den oorlog dienst deden.
Om een idee te geven van de
afmetingen van deze kolossen
zij vermeld, dat de holle
lot het vliegdek 72 voet is.
De holte lot het hoofddek van een
schip als de Statendam is 53 voet.
Al deze schepen zijn in 1943-
1944 in Amerika gebouwd en
hebben slechts 3 5 4 maanden
dienst gedaan. Daarna zijn zij
door mijnen oi anderszins be
schadigd en werden in een En-
gelsohe haven opgelegd. Zij wor
den binnenkort naar Hendrik Ido
Ambacht gesleept om te warden
gesloopt.
MARCUS
yfOuALb BEKEND, strekken de Nederlandsche eischen tot
schadevergoeding ten aanzien van Duitschland zich niet
alleen uit tot de reeds bekende grenscorrecties. De economi
sche belangen van Nederland maken andere bijzondere voor
zieningen noodzakelijk. In - het memorandum dat door de
Nederlandsche regeering is voorgelegd aan de Groote Vier
wordt uiteengezet, dat teneinde Nederland in de toekomst
minder afhankelijk te doen zijn van zijn achterland, een indu
strialisatie noodzakelijk is.
De regeering gaat hierbij van de overweging uit, dat deze
industrialisatie een ruimere kolenpositie noodzakelijk maakt.
Teneinde deze grootere behoeften te kunnen dekken, bepleit
het memorandum de overdracht aan Nederland van een aan
tal met name genoemde concessies, welke ten deele wel en
ten deele niet in exploitatie zijn. Behalve de op de kaart aan
gegeven concessies, wordt tevens aanspraak gemaakt op de
nog niet ontgonnen kali-lagen bij Wesel, om de voorziening
van de Nederlandsche landbouw met meststoffen te waar
borgen.
Indien deze eischen worden ingewiligd, zullen de betrokken
mijnen met Nederlandsch kapitaal worden geëxploiteerd. De
handel in deze kolen zal eveneens in Nederlandsche handen
blijven.
De duur van deze toewijzing van de Duitsche concessies
wordt geschat op 4050 jaar. Indien Duitschland dan weer
een normale economie heeft, zal een nieuwe regeling getrof
fen moeten worden, waarbij rekening gehouden dient te
worden met het geïnvesteerde Nederlandsche kapitaal.
Indien Duitschland zich op genoemd tijdstip nog niet eco
nomisch heeft hersteld, dan zal de mogeijkheid open moeten
zijn om de termijn waarvoor deze concessies zijn verleend
te verlengen.
AL DAN NIET onder den in
vloed van de gebeurtenis
sen in het buitenland, dreigt
thans toch weer een crisis in
de Belgische regeering. De
aanleiding daartoe is een een
voudige zaak. In de Belgische
Kamer is, anders dan was af
gesproken, geen communist als
ondervoorzitter gekozen, ten
gevolge van het feit, dat een
aantal' socialistische leden dien
heer niet gestemd hebben. Het
ging om den afgevaardigde
Lahaut en van socialistische
zijde beweert men nu, dat het
niet tegen de Communisten,
maar tegen den heer Lahaut
persoonlijk ging. De Commu
nisten zijn, wellicht niet hee-
lemaal ten onrechte er is nu
eenmaal een socialistisch
communistischliberale coali
tie boos en twee van de vier
communistische ministers heb
ben aan den minister-president
Camiel Huysmans medege
deeld, dat zij zich uit de re-
geeringscoalitie zouden terug
trekken, als geen genoegdoe
ning wordt gegeven voor het
geval-Lahaut. Natuurlijk zit
er meer achter. Men heeft
dezer dagen in ons1 blad gele
zen, dat de socialisten geneigd
waren, aan den on-democra-
tischen toestand, dat de C.V.P.
niet in de regeering zit, een
einde te maken. Maar men
weet ook, dat dit niet zoo
eenvoudig gaat. Er zijn nog al
tijd voetangels en klemmen.
Denk slechts aan de Konings
kwestie, al schijnt een deel
van de C.V.P. wel geneigd,
ten dezen aanzien water in de
wijn te doen. Ook bestaan de
bekende politieke tegenstel
lingen in België, niet het
minst tusschen Socialisten en
Communisten, evengoed als in
andere landen. Bij de bewuste
stemming, die natuurlijk al
leen maar aanleiding en geen
oorzaak van het conflict is,
zouden volgens Reuter-berich-
ten uit Brussel, wel 25 socia
listische Kamerleden door niet
op Lahaut te stemmen, hun
gezindheid jegens de Commu
nisten hebben willen doen blij
ken. De heeren zijn lastig in
de zwakke coalitie, die alleen
maar bij hun gratie houdbaar
is. En dan, de gemeenteraads
verkiezingen in België zijn in
het zicht! Ook hier speelt de
groote politiek een rol. De
Communisten eischen, dat de
verkiezing van Marchand, die
gekozen werd inplaats van den
communist, ongedaan gemaakt
wordt. Anders gaan zij loopen
en dan zijn de poppen aan het
dansen. Men beweert, dat een
zucht van verlichting in de
rijen van soci's en liberalen
zal opgaan. Maar: dan komt de
moeilijkheid, het over een
nieuwe regeering eens te wor
den met de Katholieken. Die
hebben recht, bepaalde eischen
te stellen, als met hun mede
werking een sterkere regee-
ringsmeerderheid tot stand
komt. Zoo staat België aan den
vooravond van de zesde poli
tieke crisis sinds de bevrij
ding
Te Parijs beschouwt men het
als practisch zéker, dat Georges
Bidault, de Fransche premier, te
gen het eind van deze maand
het verzoek om ontslag van zijn
regeering zal indienen. Mes
verwacht, dat omstreeks dezes
tijd de nieuwe Nationale Verga
dering haar voorzitter zal kle*
