Geteisterde wederopbouw
in geteisterd gebied
TOCH BUITEN HET
KONINKRIJK?
U/eteidnizuurt-^oiitnaal
Nieuw Noordhollandsch Dagblad
Een papieren verstikkingsdood
K.V.P. „met groote reservetegenover
de opiossing voor Indië
Recalcitrante Labourleden, Churchill en Frank
rijk, Engeland en Egypte, China, Zweden en Rus
land, Engeland en Alba nië
Novembermaond
Alierzielenmaand
VRIJDAG 15 NOVEMBER 1946
(Van onzen eigen redacteur)
yiER LANGE DAGEN hebben wij van vroeg tot laat
in autobussen gehobbeld en geschommeld door ons
geteisterde land. Wij zagen Noord-Limburg en de Betuwe,
doorkruisten van Oost naar West het Brabantsche land en
waadden door de vettige, kleverige klei van de modder-
weggetjes van Zeeuwsch-Vlaanderen en Walcheren. En
wanneer je dan op de thuisreis weer wandelt door de
vriendelijk-verlichte straten van het vrijwel ongeschon
den Amsterdam, kan je nog niet goed beseffen, dat in ons
land zelfs na dezen dubbelen krijg, een oord zoo onher
bergzaam, zoo troosteloos en droevig van aanzien kan zijn.
Betuwsche boomgaarden, de felle
aanklacht tegen systemen en me
thoden heusch niet vaak zoo
kwaad bedoeld tegen practijken
die niet duldbaar zijn.
Het geteisterde gezin dat nu nog
zijn dagen slijt in een vochtig
bunkertje, zonder licht en zonder
lucht, oudjes, gekromd door den
tijd en gebukt onder het leed van
verbanning uit het plekje grond
waar zij geboren en getogen zijn,
zijn niet gebaat met een fleurige
driekamerwoning met e-erl knus
keukentje en een vriendelijk
voortuintjeop papier.
Er zijn zooveel factoren in dezen
wederopbouw die er debet aan
zijn, dat de geplante woningen
nog maar steeds kaartenhuisjes
blijven, dat de restauraties getrai
neerd worden, dat de geteisterden
den indruk hebben vergeten te
worden en den moed in verbitte
ring laten zakken.
Wij zullen het niet bij suggesties
laten die in de lucht zweven.
Wij zullen U in onze volgende
reportages meenemen naar ons
geteisterde land om U te overtui
gen en besluiten voorloopig met
deze conclusies:
1. Er wordt gebouwd, er kom:
wat tot stand.
2. Het zou, ook met de huidige
schaarschte aan materialen,
enz., zoo veel vlugger kun
nen.
3. Het roer van den wederop
couw dient te worden om
gegooid, radicaal en onmid
dellijk.
Resumeerend meenen wij te
moeten constateeren:
Het Ministerie van Openbare
Werken en Wederopbouw was on
ze gastheer en wij zijn het dank
baar dat, het ons in de gelegen
heid heeft gesteld, met eigen
oogen te constateeren, hoe het in
■die streken nu wel staat met den
vooruitgaing in den wederopbouw.
Gretig accepteerden wij dit
aanbod in de goede hoop en de op
rechte bedoeling, onze lezers te
schilderen hoe snel het den goe
den kant op gaat, hoe uit het puin
van een Pompei thans al weer de
rook kringelt uit de schoorsteenen
.van met onversaagden moed en
taaie volharding herbouwde vrien.
delijke huisjes pm een herademend
land.
Het kan onze bedoeling niet zijn
ons volk met pessimisme te stem
men of te desillusioneeren.
Want, lezers, er wordt ge
werkt en er Is gebouwd.
Wij zagen de noodwoningen,
zelfs in aantal, wij bezichtigden
de permanente woningwetwonin
gen, zij het karig verspreid hier en
■daar. Daaun steekt dan ook niet
de desillusie. Maar het moet ons
van het kart dat in deze vier da-1
gen als een spookbeeld kwam vast
te staan, dat het zoo ontzaggelijk
veel sneller zou kunnen, dat er
veel meer bereikt had kunnen zijn,
dat onze reportage één aaneenge
schakeld loflied op den wederop
bouw zou kunnen demonstreeren,
wanneer deze niet zou lijden aan
chronische bureaucratie, niet zou
verstikken in een papierlawine,
niet zou versnipperen in decen
tralisatie naar meerdere departe
menten, kortom en erg reccl ge
zegd, wanneer het geteisterde land
niet zoo geteisterd zou worden in
zijn herrijzenis
Die woorden zijn hard, dat zijn
wij ons bewust, maar de bittere,
naakte, waarheid, dient ons volk
meer dan het uitdeelen van wel
zeker hier en daar verdiende
pluimen.
Ondanks de verspreide nood- en
nieuwbouw ligt achter de Zeeuw-
sche dijken, tusschen de Limburg-
sche bosschen en midden in de
Het gaat met den weder
opbouw, maar het gaat niet
e-i* goed en zekerte traag.
P. S,
In de omgeving van Moskou
is de bouw van een luchtschip
voltooid. Het gevaarte is 48 m.
lang en 15 m. hoog, het wordt
voortbewogen door twee mo
toren van 170 p.k. men schat
de snelheid op 100 k.m. terwijl
de maximaal bereikbare hoog-
+e 4 5 k.m. bedraagt.
Op uitnoodiging van het Departement voor den Wederopbouw
in ons land heeft een aantal journalisten een tocht gemaakt
door de geteisterde gebieden, om er de resulaten van noesten
arbeid in oogenschouw te nemen. Rechts op de foto ziet men
de noodboerderij, welke in de plaats kwam van de door bom
inslag vernielde oude boerderij (links). A.N.P. P.
Amsterdam looft vier
prijzen uit voor
literatuurwerken
De gemeente Amsterdam heeft
een viertal geldprijzen beschik
baar gesteld en wel f 1000 voor
een looneelwerk, f 2000 voer een
prozawerk ,f 1000 voor poëzie en
f 1000 voor een essayistisch werk
De werken moeten in het Ne-
derlandsch door Nederlandsche
schrijvers geschreven zijn en in
1946 zijn voltooid of uitgegeven.
Inzendingen worden ingewacht
bij het gemeentebestuur van de
stad Amsterdam. Raadhuis, afd'.
kunstzaken.
Degenen wier werk reeds in '46
door de gemeente Amsterdam
werden bekroond komen niet m
aanmerking voor de prijzen in
1947 Inlichtingen zijn verkrijg
baar aan het gemeenleraadhuis
van Amsterdam. De jury zal nog
nader bekend gemaakt worden.
Frankrijk en Vietman
Admiraal Thierry d'Argen-
lieu, Fransch hooge commissa
ris voor Indo-China, zal he
denavond uit Saigon te Parijs
per vliegtuig arriveeren. Naar
verluidt zijn de delegaties van
Frankrijk en Vietnam in een
impasse geraakt bij hun on
derhandelingen over de maatr
regelen, die na het staken der
vijandelijkheden op 30 Octo
ber moeten worden genomen.
De officieele besprekingen
hadden gisteren hervat moe
ten worden.
N ZIJN ANTWOORDREDE aan de Tweede Kamer heeft
Minister-president dr. Beel ook een en ander over Indo
nesië gezegd. In groote trekken, zoo verklaarde hij, kan
de regeering, wat de Commissie-Generaal zou willen over
eenkomen, aldus inleiden, dat de Commissie-Generaal het
Koninkrijk zou willen zien omgezet in een Nederlandsch-
Indonesische Unie, waarvan de Koningin het Staatshoofd
zou zijn en welke twee leden zou tellen: de Vereenigde
Staten van Indonesië en het Koninkrijk der Nederlanden.
Tot de eerste zouden behooren de republiek Indonesia,
waarbij Sumatra een eigen plaats naast Java zou kunnen
verlangen en de Malino-gebieden, met name Oost-Indo-
nesië en Borneo; tot het Koninkrijk der Nederlanden zou
den behooren Nederland, Suriname en Curagao, waarbij
vanzelfsprekend Suriname en de Nederlandsche Antillen
onverkort het recht behouden om hun verhouding tot
Nederland en tot de Unie zelf mede te bepalen. Het
koninkrijk zou dus nóch worden gebroken, nóch vermoord,
zooals de heeren Tilanus en Schouten vreezen, maar het
zal anders worden geordend en genoemd naar de eischen
van dezen tijd.
Bij de replieken heeft de heer
Schouten, de anti-re volution -
naire leider, volgehouden, da1'-
het Koninkrijk wel gebroken en
vermoord wordt, Z.i. gaaf het
hier niet om een andere orde
ning van het Koninkrijk, maar
om de ontbinding, of om losma
king ui/ het Koninkrijk van he>'
zeer belangrijke gebiedsdeel Ne-
derlandsch Indië Het Konink
rijk wordt gecontinueerd door
In het Engelsche Lagerhuis
is toch tot uiting gekomen,
dat er in de Labour-partij een
groote groep is, die meer van
Rusland dan van Amerika
wil weten. Er moet 'n storm
achtige zitting van de ruim
300 leden tellende Labourfrac-
tie geweest zijn, waarin de
recalcitrante leden voet bij
stuk hielden: zij wilden een
motie indienen, als een amen
dement op de Troonrede, om
de buitenlandsche politiek
meer op Rusland te oriëntee-
refi. Ondanks het verzet van
Attlee is de zaak gisteren in
derdaad in dien geest in het
Lagerhuis besproken. Wij zul
len er meer van hooren.
Het Fransche conservatieve
blad „l'Ordre" heeft Chur
chill ervan beschuldigd, dat hij
te veel blijk geeft van buiten
sporige vriendschap voor
Duitschland. Deze schijnt den
oorlog te beschouwen als een
voetbalmatch, maarna de par
tijen, die elkander fel hebben
bekampt,- elkaar weer harte
lijk cfe hand schudden! Oo"
Attlee zou maar dat is de
meening van 'n communistisch
Fransch blad! met Chur
chill accoord gaan, om van
Duitschland een waakhond te
maken tegen Frankrijk.
-
Koning Faroek heeft een
Troonrede gehouden. Hij is
goed te spreken over de on
derhandelingen met Engeland
en spreekt over ware vriend
schap tusschen Engeland en
Egypte, die geconsolideerd
moet worden. Binnen vijf
maanden zullen de Britsche
troepen de groote Egyptische
steden hebben verlaten, zei
Faroek en ook de Egyptische
eisch, om den Soedan onder
de Kroon van Egypte te bren
gen, komt in orde. Het is, als
we deze troonrede hooren, al
les koek en ei tusschen Brit-
tannië en Egypte.
In China is het vuren ook
gestaakt. Maar dat is al eens
meer gebeurd en als puntje
bij paaltje kwam, werd er nog
braaf gevochten. Vandaag zou
nu eindelijk, na een zesmaal
herhaald uitstel, de Chineesche
nationale vergadering bijeen
komen. Ook daar gaat het om
een nieuwe grondwet. De com
munistische troepen van Je-
nan zijn. intusschen gemobih
seerd, wantmen vreest een
dreigende invasie van de Re-
geeringstroepen. Erg vreed
zaam- schijnt het gesternte,
waaronder de nieuwe toestand
in China geboren moet wor
den, niet te zijn.
Zweden, dat in den oorlog
neutraal kon blijven, groote
diensten bewees aan honge
rende landen en pas tot de
V.N. is toegelaten, heeft nu
definitief een er edietov er een
komst met de Sovjet-Unie
goedgekeurd. Zweden heeft
wat je noemt dik verdiend in
den oorlog en laat daar nu
anderen ook van profiteeren.
Duizend millioen kronen krij
gen de Sovjets ter leen, om
daarmee allerlei belangrijke
aankoopen in Zweden te kun
nen financieren. Zoo wascht
de eene hand de andere!
Albanië protesteert tegen
het optreden van de Engelsche
vloot in de wateren rondom
zijn land. Albanië heeft de
bemiddeling van de V.N. in
geroepen. Men wil de grens
van territoriale en niet-terri-
toriale wateren bepaald zien.
Engeland zegt dat het om mij-
nenzuivering gaat, maar de
Albaneezen beweren, dat de
schepen in gevechtsformatie
provoceeren en intimideeren!
-dxuooJij, ap do luauispuawv
Nederland, Suriname en Cura.
pao, en daarnaast komen te staan
de Vereenigde S'aten van Indo
nesië, en tusschen deze beide
komt een Unie. Bij die Unie gaat
men er toe over, een kroon in
ha1 leven te roepen, maar dat
is niet de Kroon, waarover de
Grondwet spreekt! De heer
Schouten wilde over deze zaak
een openbaar debat, en wilde niet
wachten.
Prof. Romme vond het, zoo
lang de besprekingen niet zijn
afgesloten, twijfelachtig of een
debat in het openbaar gewenscht.
is. Hij zou het me' verantwoord
achten een openbaar debat te
houden op een oogenblik, dalt
het v°or een oplossing niet be
vorderlijk zou zijn.
De heer Romme zegt het wel
op prijs ile stellen, als de regee-
rinig een weg zou kunnen vin
den om een uiteenzetting te ge
ven hoe de verhouding ''usschen
de rijksconferentïe en de voor
bereidende besprekingen wordt
gewenscht Voor een definitief
oordeel over de voorsi'ellen is
het z.i. thans te vroeg, want hoe
is he' wellichf nog ver ander d?
Afgewacht moet worden tot
de zaak voor ons ligf. Tegen
over deze aangelegenheid
staat de KVp met zeer
groote reserve. Zij behoudt
zich volledige vrijheid van
beoordeeling voor en ziet
geen enkele aanleiding en
zij is dat °°h niet voorne
mens om een andere
maatstaf bij de beoordeeling
aan de leggen dan de grond
gedachte van de Koninklijke
rede.
QNZE aandacht is nu meer
dan anders gekeerd naar
onze dooden. Zij rusten daar
in de schaduw van onze paro
chie-kerk, dicht bij het huis
waar God in ons midden
woont. In afwachting van de
verrijzenis die eens zal komen.
En hun zielen? Wij moeten
dat aan de barmhartigheid
van God overlaten, maar mo
gen ons troosten met de ze
kerheid dat die oneindig is.
Op ons rust echter de groote,
dringende plicht van liefde en
trouw, voor onze afgestorve
nen te bidden. Hoe prachtig is
het gebed der Kerk tijdens de
H. Mis bij het Memento der
overledenen: „Wil, Heer, aan
hen en aan allen die in Chris
tus rusten, de plaats van ver
kwikking, licht en vrede ver-
leenen, zoo vragen wij door
denzelfden Christus onzen
Heer. Zoo zij het",
MARCUS
