Het Splinter Kof je 300 jaar
FILMS VAN DE WEEK
ONZE SOLDATEN ROEPEN U
2
Nieuw Noordhollqndsch Dagblad
Een rustige levensavond
voor acht arme vrouwen
Tentoonstelling
„Doorwerken"
„Gekooide jeugd"
Het Thuisfront paraat!
ZATERDAG 16 NOVEMBER 1946
't Splinter Hofje
Het Splinterhofje aan de Lindegracht, hoek Ritsevoort,
bestaat 300 jaar; het is één van de negen Provenhuizen
voor vrouwen, die Alkmaar telt, naast twee dergelijke
inrichtingen voor mannen.
gekoch', in 1647 gesloopt, waar.
na het huidige provenhuis ge.
bouwd Werd, dat sindsdien aan
een achttal vrouwen een rusti-
gen levensavond en een be
scheiden woning heeft geboden.
De acht kamers zien allen uit
op de Lindengracht; een z.g,
onder. en bovendeur geeft toe.
gang tot de vertrekken, waar
voor zich een kleinere ruimte
bevindt, die als keuken dienst
doet. De kamers zijn voorzien
van een fraai-betegelde schouw;
een klein 'trapje in de kamer
leidt naar een deurtje, dat toe.
gang geeft tot een zolder, die
als bergplaats van wintervoor
raad e.d. kan worden gebruikt.
Waar vroeger een olielamp hing,
brandt nu *>t moderne electrisclli
en waar vroeger de pomp stond,
zorgt nu de koperen kraan voor
de waterleiding Een bleekveld
aan het eind van de galerij, met
een droogrek, geeft de vrouwen
gelegenheid de wasch te bleeken
en te drogen, nadat deze in een
gemeenschappelijk waschhok is
gedaan. De waschdagen zijn bij
huishoudelijk reglement vastge
steld onder den titel: „Wetten
van he. Provenhuis", onderling
geregeld. Dit reglement schrijft
o.m. voor: onderlinge hulp bij
ziekte, terwijl he voorts dron
kenschap, zoowel binnens. als
buitenshuis, verbiedt!
De Stich' ing heeft moeilijke
tijden doorgemaakt en het kapi
taal heef geleden door heffin
gen in of na oorlogen en tijdens
het Fransche bewind. Maar toch
is er nog voldoende overgeble-
'ven om een acht'al vrouwen een
tehuis aan te bieden; de uitkee.
ring van f 100 wordt ech'er nog
maar aan één bewoonster gege
ven; enkele andere krijgen 60
cent Per week
I
De tentoonstelling van de
schildersvereeniging „Doorwer
ken" in hel vereenigings-atelier
Geest, hoek Kanisstraat is mor
gen voor het laatst geopend.
In haar testament van 19 Nov
1643 liet Margaretha Splinter
door notaris A. C. Heemskerck
vastleggen, dat na haar over
lijden door de door haar aan
te wijzen executeurs „uit de
gereedste goederen zou wor
den gekocht en gemaakt een
plaats, om daarop te timmeren
een provenhuis voor zes arme
vrouwen".
Deze vrouwen, die ongetrouwd
moesten zijn, moesten in dit pro.
venhuis elk een kamer hebben,
terwijl zij honderd carolus-gul.
dens per jaar zouden ontvangen;
het provenhuis zou erfgenaam
zijn van alle goederen, welke zij
zou nalaten. Ter harer nage
dachtenis moest haar wapen in
het huis worden aangebrach'.
Dit heeft dan ook aan de voor.
zijde een plaatsje gekregen.
Als beheerder wees zij aan
Jacob Baert, no aris en secreta
ris van de Schermeer, die ver
antwoording schuldig was aan
de executeurs, die uit het ge
slacht van Foreest of van Tey.
lingen afkomstigmoesten zijn;
als eerste executeurs wees zij
aan M. Jan v Foreest, raad in
den Hoogen Raad van Holland
en jhr. Corn. v. Teylingen, sche
pen en raad van Alkmaar; bei
den waren neven van haar.
Deze verantwoording moest
geschieden ten overstaan van-
twee regeerende burgemeesters,
een bepaling, die ook in testa
men1 en van andere dergelijke
stichtingen voorkomt, al is het
ons niet bekend, of de beheer
ders van die stichtingen zich
daaraan houden Die van het
Splin' erhofje dóen dit wel, even
als die van het Huis van Achten,
ofschoon in de rekeningen van
het Splinterhofje alleen de hand-
teekeningen van de burgemees
ters Maclaine Pon', Ripping en
Wendelaar^voorkomen, die dan
ook voor hun aanwezigheid de
daarvoor vastgestelde presentie
gelden ontvangen hebben. Het
komi. ons voor, dat waar vroe
ger van „burgemeesters" ge
sproken werd, thans van „B. en
W.'' gesproken moet worden.
Hen werd nl. in het 'testament
opgedragen, er voor te zorgen,
dat de goederen, welke ten bate
van de s ad zouden komen, niet
daarbuiten zouden worden ge
bracht
Na den dood van haar man
stelde Margaretha Splinter
haar neef, Pie er Jansz.
Splinter, burgemeester van
Den Haag, als derde execu
teur aan; tevens werd het
aan' al kamers van 6 op 8
gebracht en werd de plaats,
waar het provenhuis ge
sticht zou worden, vas ge
legd, terwijl t.a.v. de be
woonsters werd voorge
schreven, da. deze mochten
zijn „lieden van goeden
huize, die tot armoede wa.
ren vervallen, zoowel inge
zetenen als personen van
buiten de stad, die door den
oorlog uil haar woonstede
waren verjaagd". Naast een
aantal legaten wordt hierbij
ook een twee al legaten ver
meld voor de armen van
Egimond aan Zee en Petten,
die elk per jaar f 150 moes.
ten ontvangen; deze ui kee
ring geschiedt dan ook nog
regelmatig Ook voor twee
s'udenten in de godgeleerd
heid werd een bedrag van
f 600 vastgesteld.
Margaretha Splinter werd 2
December 1645 in de Groo'e
Kerk begraven en -3 April 1646
kon Baert de administratie van
de Stichting beginnen. Deze be-
s' aat dus 300 jaar; het tegen
woordige gebouw is echter van
later datum. Omdat men de wo
ning van de stich' ster niet voor
het bestemde doel kon gebrui
ken, werd deze, nadat, nog een
aangrenzend.stuk grond was bij-
„Gekooide jeugd", de film, die
momenteel in „Harmonie" ge
draaid wordt, is een gegeven,
ontleend aan het gestichtsleven,
waarin jongens, nauwelijks tien
jaar, worden behandeld als vol
wassen misdadigers, gevolg: el
lende, kindermisdadigheid en
verwilderde toestanden. Wan
neer echter een surveillant ver
schijnt, die deze misdeelde jeugd
'gaat begrijpen komt de werke
lijke kinderaard naar boven en
de opvoeding gaat zooals het
hoort Natuurlijk is dit te veel in
de oogen der hoogere regionen
en volgen de botsingen. Geluk
kig voltrekt zich het juiste men-
schelijke oordeel.
Een film, die vele ambtelijke
opvoeders een harde, maar ge
voelige les zal geven, zooals in
dertijd „Jongensstad". Deze is
evenwel niet 200 sterk, Frausch-
overdreven en sentimenteel,
maar ondanks de fouten waarde
vol. omdat dergelijke toestanden
al dan niet in gelijke mate, voor
komen, hoe onbegrijpelijk dat
ook is. Noël-Noël, de Fransche
karakterspeler acteert in deze
film een treffende surveillant,
geassisteerd door de zangertjes
van ,,A la Croix de Bois" Aan
te raden, vooral voor jeugdlei
ders en menschen met sociale
ideeën.
Vooraf actueel nieuws en oen
aardig teekenfilmpje.
In Victoria
deze week „I'll be your ^sweet
heart" met Margaret Lockwood
en Vic. Oliver.
Een zeer interessant verhaal
over de kleine muze in Engeland
die jaren her nog niet door de
wet beschermd werd Oneerlijke
concurrentie bij het uitgeven der
muziek is oorzaak van de groote
armoede der musici.
Avonturen, afgewisseld met
muziek, zang, dans en show,
maken deze film tot een goed
geheel.
Vooraf interessant binnen, en
buitenlandsch nieuws.
Cinema Americain.
„De Winterkoningin", de film
welke deze week in Cinema
Americain op 't programma staat
is ongetwijfeld de moeite waard
om gezien te worden"Al is de
inhoud dan vrij eenvoudig, dé
prachtige ijsfafereelen en mooie,
groote shows houden de aan
dacht wel geboeid.
In deze film viert de Tsjechi
sche schaatskampioene trium.
phen, met haar knappe staaltjes
van kunstrijden. Maar zij niet
alleen, ook de apadh.endans op
de schaats trekt de aandacht-
Verder dienen vermeld de mooie
opnamen en de medewerking van
Ray Noble en zijn orkest, terwijl
de komische noot niet verge
ten is.
Vooraf nieuws en een musical
van dames-orkesten
A.B.T.
„De Witte Gorilla" geeft op
laten we het voorzichtig uit
drukken zeer phantastische
wijze de haat weer van een go
rilla, welke om zijn kleur ver-
stooten is uit de zwarte gorilla
familie, en welke daarom een
onverzoenlijke haat gezworen
heeft in zooverre een gorilla
zweren kan tegen elk wezen
dat zich verplaatst door middel
van twee beenen. Daar de ont.
I dekkkingsreizigers in het oer-
woud zich toevalligerwijze ook
ook op twee beenen voortbewe
gen, worden ook zij het doelwit
van de gorilla's haat.
I Als sensatiefilm geeft deze ver.
I tooning weinig bevrediging door
de al te doorzichtige kunstmatig
heid. Over artistieke waarde
zullen we daarom maar zwijgen.
Het voorprogram is interes,
santer. Vooral een marionetten
filmpje was het aanschouwen
waard. Voorts werden nog en
kele snapshots gegeven uit de
UNO.vergadering te New York.
IN ALLE GEMEENTEN in den lande zijn de parochieele
comité's „Katholiek Thuisfront" reeds opgericht of nog
in oprichting. Behalve de weinige ingewijden is de nauw
keurig gedefinieerde bedoeling nog niet in uitgebreiden
kring bekend. Dezer dagen ontvingen wij van een Comité
te Alkmaar een mededeeling, die het doel en de directe
plannen van het Katholiek Thuisfront in extenso weer
geeft. Aan deze mededeeling is het volgende ontleend.
Het Katholiek Thuisfront is
opgericht om een nauw contact
in stand te houden tusschen onze
katholieke soldaten voorna
melijk in de tropen en de
thuis achterblijvenden. Natuur
lijk bestaat een contact tusschen
de familieleden onderling, doch
er is meer noodig. De soldaat
dient zooveel mogelijk in de
sfeer van zijn woonplaats en pa
rochie in Nederland gehouden te
worden; en alles wat hij aan
hartelijkheid en gezelligheid in
de Overzeesche gebiedsdeelen
mist, moet door het Thuisfront
worden aangevuld. Slechts op
deze wijze zullen onze jongens
,en mannen hun moreel kunnen
bewaren en even ongerept kun
nen terugkeeren als zij vertrok
ken
Het Thuisfront heeft tot in
standhouding en versteviging
van dit contact verschillende
acties in voorbereiding en zelfs
al in bewerking. Couranten en
tijdschriften wonlen naar Indo
nesië gezonden; vooral streek,
en parochiebladen dragen er toe
bij onze soldaten een levendig
beeld van het milieu, waaruit
zij vandaan komen, bij te hou
den Brieven, niet alleen van
familieleden, maar ook van
vrienden, clubgenooten, van
medewerkers in de jongeren-
standsorganisaties en K.A, kun
nen zoo heel veel goed doen.
Behalve deze acties van al-
gemeenen aard, heeft het
Thuisfront momenteel éen
St. Nicolaas.actie en een
Kerstpakketten-actie op sta
pel gezet. Nu iedereen zioh
volgens oud.vaderlandsch
gebruik opmaakt het tradi-
tiomeele St Nicolaasfeesf te
vieren, is dè tijd aangebro
ken onze soldaten bijzonder
te gedenken.
Het Thuisfront doet een be
roep op den middenstand en op
de groot-winkelbedrijven. Zou
het niet een aardige gedachte
zijn, als in de winkels een spe
ciale stand werd opgericht om
propaganda te maken voor de
pakketten-actie Van het Thuis,
front? Middenstanders kunnen
in hun zaak een kist neerzetten,
waarin dan zij, die voor een on
bekenden militair een geschenk
je willen koopen, hun gaven
liefst voorzien van een naam
kaartje met adres kuninen
deponeeren. Het plaatselijk co.
mité van het Kath, Thuisfront
geeft gaarne inlichtingen en ver
strekt zoo mogelijk propaganda,
materiaal. Dat de klanten hun
naamkaartje insluiten is geen
blijk van onbescheidenheid of
opdringerigheid het is een
middel om een duurzaam con
tact te vestigen Voor de pak
ketjes kan men allerlei voor.
werpen in de kisten deponeeren,
die een jongen of man graag
bezit. Sigaretten van de ge
combineerde kaarteen
pijp, aansteker, schrijfbenoodigd-
heden, zakdoeken, pleisters,
blikjes vleesch of sardines, pot-
looden, zakagenda's en meer vaar
deze voorwerpen. Ook inzen
dingen van boeken stelt het
comité op hoogen prijs. Neemt
een boekhandel eens het initia.
tief?
Het directe St. Nicolaasge-
schenk bestaat uit het aanbie
den van twee compleet inge
richte militaire tehuizen in In.
dië. Hiervoor is geld noodig;
daarom zullen eerstdaags in ver
schillende parochiekerken reeds
collectes worden gehouden.
Naast het onmisbare geld wor
den echter nog gevraagd: gra_
mofoons, radio's, bibliotheken,
leestafels met abonnementen op
goede couranten en tijdschriften;
optimisten denken zelfs wel aan
piano's
Om de geheele apparatuur
van het Thuisfront in staaf
te stellen vlot te function-
neeren en zonder bezwaren
de noodige aankoopen te
doen, heeft het Centraal
Comité een fonds gesticht,
waarvoor de gelden worden
bijeengebracht door: 1. Be.
gunstigers met een jaarlijk.
sche bijdrage van f 1f 25;
2. Donateurs met een jaar-
lijksche bijdrage van f 25.
f 100; 3. Beschermers met
een jaarlijksche bijdrage
vain f 100f 500 en 4. Stich
ters, die vóór 1 Januari '47
f 500 of meer storten.
Zij, die zich als financieel be
gunstiger wenschen op^te geven
of die nadere inlichtingen om.
trent de werkwijze van 'f Thuis
front in eigen parochie verlan
gen, kunnen zioh wat Alk
maar betreft wenden tot de
heeren P J. J. Hilbrand, reserve
'eerste luitenant, Corfstraat 31
(St. Dominicusparoohie) H, van
Mierlo, Rozenstraat 32 (St. Jo-
sephparochie) en J. Put, Tromp.
sitraat 24 (St. Laurentiusparo-
chie).
