Nieuwe vormen van vrijwillige samenwerking
tusschen Nederland en Indonesia
De kwelling van 'n mooi prentje
Nieuw Noordhollandsch Dagblad
Tekst der ontwerp-overeenkomst
bekend gemaakt
Het Koninkrijk wordt omgezet
in een Unie onder de Koningin
Ministeries in den knoop
DINSDAG 19 NOVEMBER 1946
DE NEDERLANDSCHE REGEERING, vertegenwoordigd door
de Commissie-Generaal, en de regeering van de Repu
bliek Indonesia, vertegenwoordigd door de Indonesische de
legatie, beiden geleid door een oprecht verlangen om een
goede verhouding te verzekeren tusschen de volken van Ne
derland en Indonesia, en zulks in nieuwe vormen van vrij
willige samenwerking welke de beste garantie bieden voor
een gezonde en krachtige ontwikkeling van beide landen in
de toekomst, en welke het mogelijk maken dat een nieuwe
grondslag wordt gegeven aan de verhouding tusschen de
twee volken, komen als volgt overeen en zullen deze over
eenkomst zoo spoedig mogelijk ter goedkeuring voorleggen
aan de respectieve parlementen.
Aldus de inleidende beschou.
wing (preambule) van de ont
werp-overeenkomst, welke op 15
November 1946 tè Batavia is ge
parafeerd door de Nederlandsche
en Indonesische delegaties. De
tekst luidt verder als volgt:
De Republiek
Artikel 1.
De Nederlandsche regeering er
kent de regeering van de Repu
bliek Indonesië als de facto uit
oefenend het gezag over Java,
Madoera en Sumatra. De door ge
allieerde of Nederlandsche troepen
bezette gebieden zullen geleide
lijk door wederzijdsche samenwer
king. in het republikeinsche ge
bied'worden ingevoegd. Hiertoe
zal aanstonds een aanvang worden
gemaakt met de noodige maatre
gelen, zoodat uiterlijk op het tijd
stip in artikel 12 genoemd de in
voeging zal zijn voltooid.
De Vereenigde Staten van
Indonesië.
Artikel 2.
De Nederlandsche regeering en de
regeering van de republiek wer
ken samen tot de spoedige vesti
ging van een souvereinen, demo.
cratischen staat op federatieven
grondslag, genaamd: de Vereenig
de Staten van Indonesië.
Artikel -3.
De Vereenigde Staten van In
donesië zullen omvatten: het ge-
heele grondgebied van Neder-
landsch-Indië met dien verstande
dat indien de bevolking van eenig
gebiedsdeel ook, na overleg langs
democratischen weg, te kennen
geeft niet of nog niet tot de Ver
eenigde Staten van Indonesië te
willen toetreden, voor dat gebieds
deel een bijzondere verhouding
tot deze staten en het Koninkrijk
der Nederlanden in het leven kan
worden geroepen.
Artikel 4.
Eerste lid: De samenstellende
staten van de vereenigde staten
van Indonesië zuilen zijn de Re
publiek, Borneo en de Groote
Oost, onverminderd het recht van
de bevolking van eenig gebieds
deel om langs democratischen weg
te kennen te geven, dat zij haar
plaats in de Vereenigde Staten
van Indonesië op anderen voet ge
regeld wenscht te zien.
Tweede lid: Onverminderd het
bepaalde in artikel 3 en in het
eerste lid van dit artikel, kunnen
de Vereenigde Staten van Indo
nesië een bijzondere regeling tref
fen ten aanzien van het grondge
bied van haar hoofdstad.
Hoe komt do Grondwet tot
stand.
Artikel 5
Eerste lid: De Grondwet van de
Vereenigde Staten van Indonesië zal
worden vastgesteld door 'n constituee-
rende vergadering, die zal zijn sa.
mengesteld uit op democratische
wijze aangewezen vertegenwoordigers
van de Republiek en van de andere
toekomstige deelgenoten der Ver
eenigde Staten met Inachtneming
van het bepaalde ln het volgende lid
van dit artikel.
Tweede lid: Partijen! zullen in
overleg treden omtrent de wijze van
deelneming aan deze oonstltueeren-
de vergadering door. de Republiek,
door de niet tot het gezagsgebied van
de Republiek behoorende gebieds-
deelen en door de niet of onvoldoen
de vertegenwoordigde bevolkings
groepen. een en ander met inachtne_
ming van de onderscheidene verant
woordelijkheden van de Nederland
sche Regeering en van de Regeering
der Republiek.
De Unie
Artikel 6.
Eerste lid: De Nederlandsche
Regeering en de Regeering der
Republiek zullen ter behartiging
van de gemeenschappelijke belan.
gen van Nederlanders en Indone
siërs samenwerken tof de vorming
van een Neflerlandsch-Indonesi-
sche Unie, waardoor het Konink.
rijk der Nederlanden, omvatten
de Nederland, Nedcrlandsch-Indië
Suriname en Curacao, worden
omgezet in genoemde Unie, be.
staande uit eenerzijds het Ko
ninkrijk der Nederlanden, omvat
tende Nederland, Suriname en
Curacao en anderzijds de Veree
nigde Staten van Indonesië.
Tweede lid: Het vorenstaande
laat onverkort de mogelijkheden
tot nadere regeling van de ver
houding tusschen Nederland, Su
riname en Curagao.
Eigen organen.
Artikel 7.
Eerste lid: Ter behartiging van de
belangen van het Koninkrijk der
Nederlanden en de Vereenigde Sta.
ten van Indonesië; zal de Neder.
landsch.Indonesische Unie beschkken
over eigen organen.
Tweede lid: Deze organen zullen
worden samengestteld door de Re
geeringen van het Koninkrijk der
Nederlanden en van de Vereenigde
Staten van Indonesië; eventeel door eenigde Naties te verkrijgen,
de volksvertegenwooordigingen dier
landen. i Erkenning aanspraken.
Derde lid: Ais gemeenschappelijke i Artikel 14.
belangen zullen worden aangemerkt: De Regeering van de Republiek
samenwerking inzake buitenlandsche erkent de aanspraken van alle niet.
betrekkingen, defensie en voorzoo. Indonesiërs op herstel van hun rech_
ver noodig financiën, alsmede on. i ten en teruggave van hun goederen
derwerper.' van economischen en cul_ voorzoover deze worden uitgeoefend
tureelen aard. of zich bevinden in het gebied
In naam der Koningin
Artikel 8: Aan het hoofd van de
Nederlandsch Indonesische Unie
staat de Koning (Koningin) der Ne
derlanden. De decreten en de be
sluiten ter behartiging van de ge
meenschappelijke belangen zuilen
door de organen der Unie worden
genomen in naam des Konings (der
Koningin).
Hooge Commissarissen
Artikel 9.
Ter behartiging van de belangen
der Vereenigde Staten van Indone
sië in Nederland en van het Konink.
rijk der Nederlanden in Indonesië:
zullen door de onderscheidene Re. i
geeringerj Hooge Commissarissen
worden benoemd.
Artikel 10.
Wat hel Statuut zal moeten
bevatten.
Het Statuui van de Nederlandsch
Indonesische Unie zal voorts o.m.
bepalingen bevatten over:'
Verzekering van de rech.en
van beide partijen jegens elkander
voor de nakoming hunner weder.
zijdsehe verplichtingen.
b. De wederzijdsche uitoefening
van het staatsburgerschap door Ne
derlandsche en Indonesische staats
burgers.
c. Eer.' regeling houdende voor
zieningen voor het geval door de
organen der Unie geen overeenstem
ming kan worden verkregen.
d. Een regeling van de wijze
waarop en de voorwaarden waaron
der de organen van het Koninkrijk
der Nederlanden bijstand zullen ver.
loer.en aan de Vereenigde Staten van
Indonesië, zoolang deze niet of on
voldoende over eigen organen be
schikken.
e. De verzekering in beide deel en
van de Unie van de fundamenteele
en menschelijke rechten en vrijhe
den waarnaar ook het handvest der
Vereenigde Naties verwijst.
Unie-conferentie
Artikel 11
Eerste lid: He^ statuut van de
Unie zal worden ontworpen door
een conferentie van vertegen
woordigers van het Koninkrijk
der Nederlanden en van de toe
komstige Vereenigde Staten van
Indonesië.
Tweede lid: Het statuut zal in
werking treden na goedkeuring
door de onderscheidene volksver
tegenwoordigingen.
Artikel 12.
Binnen twee jaar!
De Nederlandsche Regeering en de
Regeering der Republiek zullen er
naar streven dat de vestiging van
de Vereenigde Sta^n van Indonesië
haar beslag krijgt vóór 1 Januari '49.
Artikel 13.
De Nederlandsche Regeering zal
inmiddels de noodige stappen onder_
nemen.' teneinde onmiddellijk na de
tofc standkoming der Nederlandsche
Indonesische Unie de toelating' van
de Vereenigde Sraten van Indonesië
als lid van de organisatie der Ver_
waarover zij de facto gezag uitoefent
Een gemengde commissie zal wor_
den ingesteld om dit herstel of deze
terug'gave te bewerkstelligen.
Positie van het Koninkrijk
aanpassen.
Artikel 15
Teneinde de regeering van In-
dië te hervormen op zoodanige
wijze dat haar samenstelling en
werkwijze zoo nauw mogelijk zul
len aansluiten op de erkenning
van de Republiek en op de ont
worpen staatsrechtelijke struc
tuur, zal de Nederlandsche Regee
ring inmiddels bevorderen, dat
wettelijke maatregelen worden
getroffen om in afwachting van de
totstandkoming der Vereenigde
Staten van Indonesië en der Ne
derlandschIndonesische Unie de
staats- en volkenrechtelijke posi
tie van het Koninkrijk der Neder
landen aan den nieuwen toestand
aan te passen.
Artikel 16
Aanstonds na het tot stand ko
men van deze overeenkomst zul
len beide partijen overgaan tot
vermindering der strijdkrachten.
Zy zullen in overleg treden om
trent mate en tempo van deze
vermindering en omtrenj hun sa
menwerking op militair gebied.
Een organisatie van samen,
werking.
Artikel 17.
Eerste lid: Voor de in deze over.,
eenkomst beoogde samenwerking
tusschen de Nederlandsche Regee
ring en de Regeering der Republiek;
zal een organisatie in het leven wor»
den geroepen; bestaande uit dëlega»
ties door elk van beide Regeeringen
aan te wijzen met eer.' gemeenschap»
pelijk secretariaat.
Tweede lid: De Nederlandsche Re»
geering en de Regeering' der Repu»
bliek zullen alle geschillen welke
naar aanleiding van deze overeen»
komst mochten rijzen en die niet
door partijen in onderling overleg in.
een conferentie tusschen deze dele»
gaties tot een oplossing' kunnen wor_
£en gebracht, door arbitrage doen
beslechten. In dat geval zal door de
delegaties bij overeenkomst of
indien zulk een overeenkomst niet
kan worden beTeikt, door den pre»
sident van het Internationale Hof
van Justitie een voorzitter van
andere nationaliteit met beslissende
stem worden benoemd.
Slotbepaling: Deze overeenkomst
wordt opgesteld in het Nederlandsch
en in het Indonesisch. Beide teksten
zullen gelijk gezag hebben.
De zeewering te Scheveningen, welke tijdens de bezetting
door de Duitschera in verband met den bouw van den „on-
neembaren Westwall" afgebroken moest worden, wordt thans
weer hersteld. Links op de foto ziet men de golven hoog op
slaan tegen de eerste borstwering. (Ned. Fotobur. P.)
.n (Jchten's noodgemeenienuis hangl een mooi plaatje. Het
hangt er al zoo lang, en de burgerij die voor distributiebonnen
of anderszins op het raadhuis moest zijn keek er naar, maan.
den lang. Opgewekt en met een vleugje méér hoop togen zij
weer huiswaarts naar een benard twee-meter-kamertje of een
strooien schuurtje, waar de regen doorsijpelde en de wind de
krant van de geïmproviseerde tafel blies. Nieuwemoed en
nieuwe hoop, want dat prentje gaf toch zoo'n mooi beeld hoe,
in zeer afzienbaren tijd, het dorpje er toch weer vriendelijk
uit zou zien, met kleine, wat primitieve huisjes weliswaar,
maar toch weer een eigen hutje, zooals vroeger toen men het
kanongebulder sléchts van over onze grenzen had gehoord en
het zelf nog niet zoo wreed aan den lijve had ondervonden.
Hef zoefhouderfje van
Lieffinek
jjSue.iüe pienije nangt er nu0
maar nu is het een hoon en een
tantaiuskweliing voor Ochten s
dorpelingen. Want er is nog zoo
oitter weinig van verwezemijiit. I
Luchtkasteelen, zegt men mans,
verbitterd.
Wij spreken eemge ïruukwee-
kers. Hun boomgaarden zijn ofwe. j
verdwenen ofwel mateioos be
schadigd. Welvarend was het dorp
er door geworden en de inwoners
waren oirbare burgers met een
paar spaarduitjes m een oude
kous. Nu kunnen zij de kleinste
uitgaven niet meer bekostigen.
Opbrengsten zijn er vrijwel niet
en het geid van de regeering
de schadevergoeding waarop zij
recht hebben en die ai zoo iang
geleden is toegezegd blijft uit.
Zoo is in de uitgestrekte gemeente
35% van de boomgaarden ver
nield, door geschutvuur en inun
datie.
Geld speelt bij den Wederop
bouw een voorname rol. Er is een
keurig financieringsplan, maar
wat komt er in de practijk van
terecht? Wat wij nu schrijven
betreft niet slechts de gemeente
Ochten. Het is een droevig geval
van den pap.ieren wederopbouw in
vrijwel alle geteisterde streeken.
Drs. J. A. Verhorst, hoofd van de
afdeeling Financieel-Economische
Zaken is ongetwijfeld een be
kwaam econoom. Hij heeft deze
excursie meegemaakt en was er
dat is zijn plicht en goed recht
als de kippen bij de argumen
ten van Ochten's burgemeester te
weerleggen. Hij goochelde met cij
fers en financieele verordeningen,
die kort, op het volgende neerko
men.
De basis voor de rijksvergoeding
is:
Herbouw: de taxatiewaarde van
het verwoeste pand per 9 Mei
1940.
Herstel: Het bedrag dat P®r
Mei 1940 noodig zou zijn ge
weest om de vastgestelde
schade te herstellen.
Maar die vergoedingen worden
niet dadelijk uitbetaald, doch in-
geschreven in het Grootboek voor
den Wederopbouw, en eerst uit
betaald wanneer de getroffene met
den herbouw of herstel heeft laten
beginnen. Zelfs deze uitbetaling is
veelal theorie. Komt misschien
wei eens, maar is er nog niet.
Wachten maar, zelfs met de cre-
peergevallca.
Natuurlijk is die basis van 9 Mei
194 o on Doei emend. Officieel is be
mand dat de kostprijs rustig met
2 y2 maal vermenigvuldigd kan
worden. Uoen zo: gen. i^aar heeft
het Rijk rekenmg mee gehouden
en zich bereid verkiaard het ver
schil te financieren met ge
deeltelijk rentelooze credieten.
Acn hoe edelmoedig!
Toen dat punt ter sprame kwam
wist Drs Verhorst de gemoederen
al weer te kalmeeren. Volgens hem
moet ook die financiering als een
vórm van ooriogsschadevergoeding
worden gezien. Zelfs kondigde hij
(in het geheim) aan, dat er nog dit
jaar een regeling zou komen,
waardoorNee dat is waar.
Dat mogen wij niet zeggen, want
de regeling is nog geen feif. Het
zal dus voorloopig we. een zoet
houdertje zijn.
Misschien kunnen de genomen
maatregelen niet soepeier zijn.
Mogelijk iaat onze staatskas dat
niet too. Maar waarom dan zoo
lang gewacht met de vergoedings-
uitkeeringen en waarom de men-
schen in onwetendheid gelaten.
Vaak durven zij niet te bouwen,
omdat zij niet weten waar zij aan
toe zijn en met de huidige rege
ling hun risico te zwaar en onver
antwoordelijk zou zijn. Waarom
smijt het ministerie de kaarten
niet op tafel. Harde werkelijkheid
is altijd beter dan verdoezelarij.
Wanneer wij op dit alles wijzen,
heeft de econoom al weer zijn ant
woord klaar. Die regeling is dèn
Wederopbouw opgelegd, beter de
Wederopbouw heeft daarmee niet
veel te maken. Dan moet U zijn
bij Lieftink's Departement.
Hier ligt practijk, hier in
Ochten en in Zeeuwsch Vlaande
ren, in de Betuwe en Limburg, dat
dit op zich reeds een verschrikke
lijke wantoestand is. Wel degelijk
zou men den Wederopbouw daarin
medezeggenschap moeten geven.
Dit is een der ergste voorbeelden
van foutiaue decentralisatie der
Departementen. Wij zullen in vol
gende reportages daar nog andere
voorbeelden van aanhalen. Dan
zullen wij U voeren naar andere
streken, waar het me' den weder,
opbouw niet veel beter gesteld is.
P. S.
