FRANSCHE TAPIJTWEEFKUNST
POLITIEKE DELINQUENTEN
INDE TWEEDE KAMER
Nieuw NoordhoHandsch .Dagblad
3
POLITIEKE MOORDEN
EN BOMAANSLAGEN!
Dr. Kortenhorst vraagt
inlichtingen
Betrekkingen tusschen
Griekenland en J. Slavië
verbroken?
Lijst van geïnterneerden
NEDERL.-FRANSCH
CULTUREEL VERDRAG
GETEEKEND
VRIJDAG 22 NOVEMBER 1946
De wandeling, tapijt uit het begin der 16e eeuw, voorstellende een edelman en edelvrouw,
begeleid door twee dienaressen waarvan de een bloemen aanbiedt en de andere een
schaal met vruchten vasthoudt. Een der mooiste werken uit het Museum van Cluny, Parijs.
IN HET RIJKSMUSEUM
r Een weelderige tentoonstelling
£EN DER VOORNAAMSTE GEBEURTENISSEN op cultu
reel gebied in dit jaar is ongetwijfeld, naast de tentoon
stelling der Vlaamsche meesters in den voorzomer gehouden,
de expositie van de Fransche wandtapijten in het Rijksmu
seum te Amsterdam. Hier is bijeengebracht een kunstschat
van ongekende weelde, afkomstig uit de kathedralen en palei
zen van het oude Frankrijk en uit de ateliers van de moderne
kunstenaars. In den afgeloopen zomer was deze verzameling
te bezichtigen in Parijs en het is een eer voor ons land dat
direct daarna deze unieke verzameling kostbare tapijten voor
eenigen tijd aan ons land werd afgestaan.
J\E TAPIJTWEEFKUNST is een
zeer specifieke Fransche kunst
richting waarin de Fransche geêst
zich als op geen ander terrein ma
nifesteert. Daarnaast is de tapijt
weefkunst in Frankrijk tot een
ontwikkeling gekomen, die door
weinig, andere kunsten te evena
ren is. Slechts de glasschilderkunst
is een waardige pendant van de
weeftechniek waarin zich de bloei
periode van de middeleeuwen, de
verfijnde geest van de zestiende
eeuw en de pompeuze, zwierige
sfeer van de zestiende eeuw weer
spiegelt.
Tijdens het Gothische tijdperk
"beleefde de edele kunst van het
tapijtweven haar opkomst om al
heel spoedig, reeds in de 13de en
14de eeuw tot een hoogtepunt te
geraken waarvan zij nimmermeer
is afgedaald. Wel heeft de tapijt
weverij geruimen tijd weinig be
oefening gevonden en dreigde zij
zelfs in de 19e eeuw tot verval te
geraken, doch de grooten onder
de Fransche kunstenaars hebben
haar tot nieuw leven gewekt.
De techniek van de tapijtweverij
bereikte haar grootste bloei in het
begin van de 16e eeuw, de tapijten
werden grof geweven, later toen
de productie technisch volmaakter
werd gebruikte men fijnere dra
den terwijl men in den nieuwen
tijd weer overgegaan is tot het ge
bruik van grover materiaal.
PvE OUDSTE TAPIJTEN die
bewaard zijn gebleven 'datee
ren uit de veertiende eeuw. Zij
kenmerken zich door een sobere
kleurschakeering, 15 tot 20 kleu
ren werden veelal gebruikt, doch
een overvloed aan voorstellingen.
Het zijn de tapijten van Angers,
„de openbaring van Johannes", het
belangrijkste, dat ons uit de mid
deleeuwen is nagelaten.
De kroning en eenige veldtoch
ten van Koning Clovis zijn ver
tolkt in prachtige tapijten afkom
stig uit de Kathedraal van Reims,
gemaakt in, het midden der 15de
eeuw. De kleuren doen ons den
ben aan die uit de oude miniatu
ren, licht en toch treffend door ex
pressiviteit.
Helderder van kleuren is de Le
gende van St. Stephanus, gevormd
door een carré van meterslange
tapijten, afkomstig van het Mu
seum van Cluny te Parijs. In een
zevental tapijten zien we hier het
religieuze leven uit de laatste
helft der vijftiende eeuw op mees.
terlijke wijze uitgebeeld. Treffend
zijn vooral de voorstellingen van
Gamaliel en de monni£ Lucas en
de gevangenneming en steeniging
van den H. Stephanus.
UET HOOFSCHE LEVEN in de
zestiende eeuw wordt op ver
fijnde, haast geraffineerde, kunst
zinnige wijze vertolkt door de ta
pijten uit dat tijdperk, die
allen zeer weelderig gekleede per
sonen voorstellen met een achter
grond van bloemen, boomen en
dieren. De voorstellingen zijn
werkelijk hoofsch, zoowel van
compositie als van kleur. Wij aan
schouwen hier uitingen van ver
fijnde Fransche geest. De techniek
wordt in dit tijdperk meer vol
maakt en ook de kleurenrijkdom
is aanzienlijker dan in de vooraf
gaande periode. De Fransche tek
sten maken in de Renaissahce
veelal plaats voor Latijnsche zoo
als in de prachtige, uit Reims af
komstige tapijten, voorstellende
het leven van de H. Maagd, een
zes in getal.
De Barokstijl kenmerkt zich in
een serie meer wereldsche voor
stellingen, hier en daar wat zinne
lijker van vorm, met overdadige
decoratie en fellere kleuren. Tref
fend zijn ook de voorstellingen
uit het leven van Mozes. Dan ko
men wij in zalen met sprookjes
achtig gekleurde tapijten in rose
en blauw, werkstukken uit het
tijdperk van Lodewijk XIV ge
maakt o.l.v. de meester der ko
ninklijke tapijtwevers Le Brun.
Geestig uitgevoerd is de geschie
denis van Don Quichote, werk uit
de achttiende eeuw. De weeftech
niek wordt veelal voorbijgezien
door de kunstenaars uit deze pe
riode, de tapijten doen in kleur
en compositie teveel denken aan
schilderijen. Beter geslaagd zijn
de tapijten van Francois Boucher
die doen denken aan damast, en
waarin de weefkunst zich weer
sterk uit.
In een volgend artikel hopen wij
nog een beschouwing te wijden
aan de moderne wandtapijten, die
eveneens in ruime mate vertegen
woordigd zijn.
Wij willen deze regels besluiten
met een opwekking deze schoone
producten van de Fransche kunst
te gaan zien, men behoeft geen
„kenner" of „deskundige" te zijn
om van de pracht en de weelde, in
het Rijksmuseum tentoongesteld,
te kunnen genieten. De zorg en
toewijding, waarmede deze expo
sitie is samengesteld, is een veel
vuldig bezoek overwaard.
LOU STEYGER
DIJ DE VOORTZETTING der
behandeling van de Justitie-
begrooting in de Tweede Kamer
is vooral nog uitvoerig gesproken
over de politieke delinquenten.
Zoo constateerde de voornaamste
juridische specialist van de KVP,
de heer dr. Kortenhorst, 'dat er
ten aanzien van deze menschen
een kentering in de rechtsover
tuiging is gekomen. Besprekingen
als thans in de Kamer worden ge
voerd, hebben een serie zelfbe
schuldigingen van de vertegen
woordigers van het Nederland-
sche Volk opgeleverd. In dit ver
band herinnerde dr. Kortenhorst
ook aan het laatste Herderlijk
schrijven terzake, van de Neder-
landsche Bisschoppen. Op 15 Oc
tober 1946 waren nog 39.044 per
sonen gedetineerd. Zijn dit de
laatste cijfers, en is er nu van al
deze gedetineerden een dossier
aanwezig?
Wat is, zoo vroeg dr. Korten
horst verder, het resultaat ge
weest van het onderzoek naar po
litieke moorden en aanslagen, die
hebben plaats gehad? Genoemd
werden in dit verband de moord
op ir. Guljé en de bomaanslag op
den deken van de orde van advo
caten te Maastricht, mr. van Op
pen. Overal komt na den oorlog
de amnestie-maatregel aan de
orde. Hoe denkt de minister daar
over?
Het hoofdkwartier van
het Grieksche leger meldt,
dat zuiveringsoperaties rond
om de beboschte heuvels
van Tzena, nabij de Joego
slavische 'grens, „practisch
beëindigd zijn, doordat
Grieksche jagers „de laatL
ste concentratie van opstan
delingen, die zich op gerin
gen afstand van de grens
ingegraven hadden", met
machinegeweervuur be
stookt hadden.
De wegen tusschen Saloniki
en de Joego-Slavische grens
vertoonden heden een leven
dige activiteit van gemotori
seerde troepen, die naar hun
garnizoenen terugkeerden, na
dat zij versterkingen in het
gebied van den berg Skra
hadden aangevoerd.
Het Grieksche parlement
heeft na een debat van vier
dagen het regeerings-decreet,
volgens hetwelk clementie
kan worden betoond aan ver
zetslieden, die zich vrijwillig
overgeven, aanvaard. Volgens
het .decreet wordt den ver
zetslieden een maand van tijd
gelaten om zich aan de auto
riteiten over te geven.
De Joego-Slavische persatta
ché te Praag heeft volgens
Radio Praag in een persconfe
rentie verklaard, dat de
„jongste uitvallen van offi-
cieele Grieksche kringen"
(volgens welke de Grieksche
opstandelingen in Noord-Grie
kenland door het buitenland
gesteund zouden worden) de
diplomatieke betrekkingen tus
schen de twee landen zouden
doen afbreken.
Aan onze bureaux liggen
ter inzage de lijsten met de
namen van de geïnterneerden,
die uit diverse kampen op Ja
va naar Batavia en Bandoeng
werden overgebracht.
De heer Mr. Donker (PvdA)
hield nog eens een betoog om aan
te fponen, hoe fout het geweest is,
dat na de bevrijding massale ar
restaties hebben plaats gehad;
men kwam in een impasse, en om
daar uit te komen, moest men wel
komen tot voorwaardelijke buiten-
vervolgingsstelling. Het is volko-,
men onjuist, menschen, tegen wie
geen dossier aanwezig is, nog lan
ger vast te houden. De massale
vrijlating had dan ook vele voor.
deelen.
Van verschillende zijden be
sprak men de toestand in de kam
pen, waarover de Vast Commissie
terzake indertijd een rapport heeft
uitgebracht, dat eveneens aan da
orde werd geseld bij deze debat
ten. Mien vroeg, hoe de toestand
nu is en of een nieuw bezoek aan
de kampen overweging verdient.
In dit verband bepleitte men o.a.
het toelaten van kranten in de
kampen. Al deed niet iedere spre
ker terzake dit op dezelfde gron
den als de communist Stokvis, die
meende, dat „de gedetineerden
kunstmatig verre worden gehou
den van de democratische stroo
mingen in ons land", die ze blijk
baar volgens dezen heer zullen
moeten leeren uit de Waarheid..
Over berechting en zuivering
werd nog heel wat in het midden
gebracht. Zoo zei de heer Scheps
(PvdA) dat er veel teleurstelling
bestaat over den gang van zaken.
Er is weinig terecht gekomen van
de Londensche beloften, dat in
Nederland het heilig recht zou
worden hersteld; z.i. heeft de il
legaliteit de berechting en de
zuivering verloren! Van verschil -
Dinsdagmorgen is op Qual
d' Orsay te Parijs een
Fransch-Nederlandsch cultu-
reel accoord onderteekend dat
een uitgebreid programma
omvat van cultureele uitwis
seling tusschen Frankrijk en
Nederland, vooral op het ge
bied van lager-, middelbaar-
en hooger onderwijs en op het
gebied van technisch- en
landbouwonderwijs.
Er zal uitwisseling v an professo
ren en leerlingen plaats hebben,
bovendien hebben de regeeringen
van beide landen haar steun toe
gezegd aan initiatieven, die door
cultureele en kunstzinnige organi
saties zijn genomen. De Fransche
regeering zal medewerken aan het
stichten van een lectoraat voor de
Nederlandsche taal en letterkunde
te Parijs.
Het accoord is namens de Fran
sche regeering onderteekend door
Georges Bidault, hoofd van de re.'
geering en minister van buiten-
landsche zaken, en Naegelen, mi
nister van volksopvoeding. Namens
de Nederlandsche regeering door
dr. E. Gielen, minister van O., K.
en W. en leider van de Neder
landsche delegatie ibij de Unesco,
en mr. Star Busmann, gevolmach
tigd minister, zaakgelastigde van
de Nederlandsche ambassade te
Parijs.
lende kanten werd nog in het bij
zonder de aandacht gevraagd voor
de belangen van de jeugdige de
linquenten.
De Minister
van Justitie, mr. van Maarseveen,
deelde o.a. mede, dat in de kam
pen op 17 November een enquête
is ingesteld over het aantal ge
vallen, waarin geen dossiers aan
wezig zijn; het resultaat daarvan
is nog niet bekend. Op 16 Novem
ber j.l. bevonden zich nog 33.425
gedetineerden in de kampen. Hij
betreurde het, dat met de voor
waardelijke buiten vervolging
stelling niet grootere resultaten
zijn bereikt.
Nagegaan zal worden of het
kamp „Duindorp" kan worden
ontruimd.
De Minister zegde toe, dat
hij kranten en tijdschriften in
de kampen zal toelaten.
De regeering is voornemens "het
voorbeeld te geven, inzake het in
dienst nemen van politieke delin
quenten, maar zij moet daarmede
voorzichtig zijn.
De berechting dient snel te ge
schieden; wanneer ze niet uiter
lijk in een jaar gereed is, vreest
hij hoogst ongewenschte reacties
bij het publiek.
De Minister verklaart geen
voorstander te zijn van amnestie.
Met het interneeringsreglement
komt men ook ver; het bepaalt,
dat ontslag uit de interneering
mogelijk is op grond van goed ge
drag.
Voor een nieuw bezoek aan de
kampen zal de vaste commissie op
zijn medewerking kunnen reke
nen.
Dat men de groote misdadigers
laat losloopen en dat de kleine
gestraft worden, mag men niet
zeggen. Overigens: de tribunalen
zijn volksrechtbanken; wat voor
reden zouden zij hebben voor zulk
een handelwijze.
De Minister had verscheidene
dossiers gelezen in zaken, waarin
de doodstraf verdiend was, maar
de wijsheid der regeering zal blij
ken uit het verschil tusschen het
aantal menschen dat de doodstraf
v&'dient 'en het aantal executies.
Hij dringt erop aan, dat er steeds
meer zaken naar de Tribunalen
gaan, anders vreest hij, niet ge
reed te komen in 1947.
Overwogen zal worden een
regeling t°t tegemoetkoming in
gevallen dat men ten onrechte ge
detineerd is.
De begrootingen 1946 en 1947
zijn tenslotte zonder hoofdelijke
stemmen aangenomen.
