Nieuw MEENING VAN GERBRANDY Voorstanders van Linggadjati Een regeling, die dringend verbetering behoeft Een gevecht van drie dagen bij Medan T Voor Alkmaar en omgeving Kras oordeel over Linggadjati EEN MANIFEST EN EEN ADRES Van progressieve Indië- kenners en Hoogleeraren Voor onze jongens in Indië HET N.N.H.D. HEEFT DUIZEND ABONNé'S IN INDSë En mag 21 kranten verzenden! Roofmoordenaars in Duitschland gearresteerd Export van aardappelen stopgezet Extremisten gebruikten dum-dumkoge/s Hoofdrerfa-'teur: H. N. Smits; rayon-redacteur Fr Otten; binnenland P. Sigom Abonnementsprijs t 3.40 per kwartaal; f 1.20 per maand; inclusief incasso Advertentie-prijs: per editie 13 ct. p. m.m^ minimum 2.50; in alle ecïities 26 ct. p m.m.: minimum f 4.—. Fam. ber. 20 ct. p. m m.; in alle edities 30 ct. Buiten Gofl is 't nergens veilig Vondel DINSDAG 3 DECEMBER 1946 42e JAARGANG - NUMMER 11093 BUREAUX: ALKMAAR: I -ngestraat 42A - tel. 2046 (adm.); 2047 (redactie) K 2200 HOORN: Draafsingel 59 tel. 4243 (K 2290) 2 lijnen DEN HELDERWest straat 80; tel. 2230 2333 SCHAGEN: Molenstraat 52 tel. 459 (K 2240) Bank: Noorderbank Directeur: E. J. M. Stumpel DROF. GERBRANDY, die als minister-president van on ze Regeering te Londen, ook achter de schermen gekeken heeft en weet, wat er interna tionaal te koop is, terwijl hij mede-verantwoordelijk is voor de Koninklijke rede van 7 De cember 1942, heeft Maandag avond een interessante lezing gehouden in verband met de a.s. beslissing over Indië. Hij sprak van het onheil, dat zich zal voltrekken over 70 mïllioen Nederlandsche onderdanen in onzen Oost-lndischen Archipel. „Wij Nederlanders, staan op het punt den oorlog alsnog te verliezen .Het ergste bij het zich voltrekken van deze ramp is, dat het geschiedt met onze eigen medewerking. Tenzij wij resoluut ons omkeeren op den weg, die ons thans heeft ge bracht tot de ontwerp-over- eenkomst van Linggadjati, is onze rechtvaardige zaak ver loren. Deze, door de Commissie- Generaal geparafeerde over eenkomst, die de Nederland- sche souvereiniteit over Ne- derlandsch-Indië prijsgeeft, en feitelijk de volken aldaar uit levert aan een kleine boven laag, welke staat onder leiding van een man, die met onzen vijand en dien van zijn eigen land collaboreerde en welke overeenkomst, om een zekeren schijn te redden, een koning aan den top zet van een unie, die voor de helft republiek is, deze, door de Commissie-Ge neraal of waarschijnlijk meer naar waarheid: deze door de driehoeksfiguur dr. van Mook, Sjahrir, Lord Killearn gepro jecteerde staatsregeling beëin digt, als ze grondwet wordt, het rijk der Nederlanden en verspert de volken in 'Neder- landsch-Indië en het volk van Nederland den weg naar een betere toekomst." „Men heeft n*®t zelfstandig het beleid bepaald, allhans dat voor een deel aanvaard uit Brit. ©dh.e hand", aldus prof. Ger. brandy. Spreker trok een vergelijking tusschen de Britsohe bemidde ling in Indië en de rol, die Lord Runciman in 1938 in Praag heeft gespeeld en zeide; „Ik som nieï de knievallen op, die gedurende d'e werking van den Britschen driehoek in Nederlandsch-Indië achtereenvolgens door Dr. v. Mook en zijn discipelen zijn ge daan voor de extreme nationa listen. Ze leggen evenals in Praag stuk voor stuk geluigenis af van de onmogelijkheid' een staatkunde te bouwei# op het drijfzand van stroomingen en wilsuitingen, cfie het °°g sluiten voor de waarachtige werkelijk heid eener historisch bepaalde staatsorde." Prof. Gerbrandy keerde zich vervolgens tegen het argument „het kon niet anders". Volgens spreker had het echter zeker anders gekund, indien niel eeni. gen der huidige bewindsmannen Nederlandsoh-Indie innerlijk reeds hadiden losgelaten. „Het nopens Indië gevoerde beleid, gedragen door het „het kon niet anders" is oorzaak ge weest dal men aan de extreme nationalisten in eigen oog en in dat der wereld een prestige h.eeft gegeven, dal in geenen deele dekt wat ze werkelijk waard zijn." Vervolgens kwam prof. Ger brandy te spreken over de be- teekenis van Linggadjati en de gevolgen, die het aecoord op Nederlandsch positie zou heb ben. „Het roer moet radicaal om. Het transigeeren over de hoog ste belangen des rijks met Soe. karno, president van een repu bliek, die geen republiek is, moet ophouden. Het heeft Se~ leid van de eene vernedering naak de andere en zal dal blij. ven doen." „Men late zich toch niet in een dwangpositie brengen. Laten toch regeering en Slaten.Gene- raal, die voor groofe moeilijk heden, maar ook voor groote verantwoordelijkheden staan, ook niet den weg bewandelen van amendeering van een ac- coord, hetwelk zou zijn als het slaan van een spijker in het zand." DE LEDEN van de Commissie Generaal werden Maandag avond door H.M. de Koningin ten paleize Huis ten Bosch te den Haag in audiëntie ontvangen, in ver band met de bespre kingen te Linggadjati. Op het terras van Huis ten Bosch v.l.n.r. de heeren Max van Poll, prof. W. Scher- merhorn en F. de Boer Het onderhoud duur de ruim een uur. Thans hebben de heeren prof. dr. C. C. Berg, dr. K. J. Brouwer, zendingsdirector, mr. A. B. Cohen Stuart, oud-regeeringsgemaehtigde voor de decentralisatie, ir. Ch. G, Cramer, oud-lid Van den Volks- ILNDUI ZENDEN Nederland sche jongemannen zijn in mi litairen dienst. Tienduizenden zijn in Indië. Wie even doordenkt zal begrijpen dat al die jongemannen snakken naar nieuws uit het Va derland, naar nieuws vooral uit de omgeving waarin ze zijn gebo ren en opgegroeid. Sinds maanden is er onderhan deld moeten worden om kranten naar Indië te kunnen verzenden. En nu eindelijk is er dan een regeling. Maar die regeling is vol komen onvoldoende, die regeling is eenvoudig bespottelijk. Er zijn twee mogelijkheden voor verzending, per boot en per lucht schip. Bij verzending per boot komen de kranten vier a 6 weken na verschijning in handen van on ze mannen en jongens in Indië., Aan dergelijke oude lectuur heb ben ze weinig of niets. Dus verzenden per luchtpost. Dat Is de oplossing. Dan toch zijn de kranten in een paar dagen op hun bestemming. Maar.ver zending per luchtpost is zoo duur dat slechts weinigen daarvan ge bruik kunnen maken. De porto voor verzending van een krant in het huidige kleine formaat bedraagt twintig cent per dag. dus f 15,60 per kwartaal. Het abonnementsgeld hebben wij te ruggebracht op de helft, du,s fl.70. Enveloppen voor verzending kos ten f 1,70 per kwartaal. In totaal kost een abonnement voor Indië dus f 19, Maar nu komt de getroffen re geling: ieder dagblad mag een klein aantal couranten voor mili tairen in Indië verzenden per luchtschip en tegen binnenland- sche porto. Een abonnement komt dan op ruim f 3,per kwartaal Dat is te aanvaarden. Het aantal couranten dat op deze wijze verzonden mag worden is echter vastgesteld op ongeveer een duizendste van de geheele oplage. Wij mogen dus 21 couranten op deze wijze verzenden. Als men nu weet, dat we bijna duizend abonnée's in Indië heb ben genoteerd, dan begrijpt men dat de getroffen regeling nergens op lijkt. Er is te weinig ruimte in de vliegmachines zegt men. Dat kan juist zijn. Ons leger kost echter millioe- nen.. Is het nu onmogelijk, voor zulk een belangrijk doel van al die millioenen een beetje meer te besteden voor de zoo broodnoodige lectuur voor onze jongens? Als men het belang inziet van lectuurverschaffing voor hen, die zoo ver van huis zich geheel moe. ten geven in het belang van de goede zaak, dan zal er en dan kan er een oplossing gevonden wor den. Moge regeering en legerleiding spoedig handelen. Wij doen wat mogelijk is. Wij gaan voorloopig nog door met ver zending aan de opgegeven adres sen in Indië in het vertrouwen dat spoedig een betere regeling tot stand za komen. Volgens de be staande tarieven zou de verzen ding aan de duizend door ons ge noteerde lezers een tekort opleve ren van ruim tienduizend gulden per kwartaal. En dat is toch al te erg! IN HAMBURG neemt de mis daad, vooral door minderjarigen, hand over hand toe- Maandelijks komen 350 min of meer zware gevallen voor den rechter. raad en van de Tweede Kamer, Alb. de La Court, oud-hoofdamb tenaar dep. van ond. en eerediensf, H. J. de Dreu, oud-lid van den Volksraad, E. Gobee, oud-advi seur voor inl. en arab. zaken, mr." W. Hakker, itisp. van financiën, prof. dr. J. P. B. de Josselin de Jong, prof. dr. H. Kraemer, oud afgevaardigde van het Bijbelge nootschap, W. Middendorp, oud lid van den Volksraad, mr. F. C. Graaf van Randwijck, zendings. coinsu^ J. E. Stokvis, oud-lid van den Volksraad en lid van de Tweede Kamer, Z. Stokvis, oud inspecteur M. O., mr. B. van Tijn, rechterlijk ambtenaar, dr. J. A. Verdoom, zendingsarts, een mani fest tot het Nederlandsche volk gericht, waarin zij, die verant woordelijke functies in Indonesië hebben bekleed, verklaren, dat zij de basis-overeenkomst, welke te Linggadjati tusschen de Commis sie-Generaal en de delegatie der Indonesische Republiek is tot stand gekomen, beschouwen als een bruikbare grondslag voor een gerechtvaardigde bevrediging van nationale aanspraken der Indone siërs en voor de verkrijging van een in moreel en staatkundig op-" zicht juistere verhouding. Een poging om op eenigerlei wijze aan de Indonesiërs het oude Rijksverband op le leggen, zouden zij in strijd achten met de voor waarde van vrijwillige samenwer king, welke in de Koninklijke re.' de van 7 December 1942 in ver band met een herbouw van het Koninkrijk staat vermeld. Dat de te Linggadjati verkregen overeenstemming zou leiden tot In Frankfort werden gear resteerd Cornelia Hoogen- bocm, oud 24 jaar en diens broer Jacob Hoogenboom) oud 22 jaar, verdacht van den moord in de Wannoesstraat, Amsterdam, op de 61-jarige alleenwonende vrouw Anna M. Marsman op 2 November. De arrestatie geschiedde op 28 November j.l. door de Duitscho politie, wegens onbevoegde grens, overschrijding en het zich bevin den in andermans wening zonder verbVjfsvergunning. De export van aardappe len is door den Minister v. Landbouw naar de „Volkskrant" meldt plot seling stopgezet Verder overweegt de Minister een algemeen verbod om aard appelen als veevoeder te gebruiken. een ontbinding van het Konink rijk, ontkennen zij met nadruk. Door de overeenkomst zal h.i. „in vrijheid en vriendschap een duurzame band kunnen worden gelegd, welke in w aarde verre zal uitgaan boven elk dwingend ver band. Een vrije rijksverscheiden heid zal Nederland en Indonesië dichter bijeenhouden dan een on vrijwillige rijkseenheid." Voorts hebben een veertiental Hoogleeraren van de verschillen de universiteiten een adres gericht tot den Raad van Ministers, waar in zij op een spoedige behandeling van de ontwerp-overeenkomst van Linggadjati en op goedkeu ring daarvan aandringen. Zij rich ten zich daarbij in het bijzonder tegen het adres van de vijf hoog leeraren, die betoogd hebben, dat de ontwerp-overeenkomst in strijd is met de Grondwet. Zij betoogen, dat de normale Grondwetsproce dure thans niet kan worden ge volgd. Zooals men weet, kunnen wij in dit geval op dit punt de veertien hooggeleerde heeren niet volgen. Wij hopen nog gelegenheil te vinden, daarop in te gaan. Een woordvoerder van het Kon. Ned. lnd. Leger heeft verklaard, dat met Neder landsche artillerie, gesteund door de luchtmacht, Pemoe- da's verdreven zijn uit stel lingen, welke dezen bij Me dan hadden betrokken en welke zij, volgens beloften, op 28 Nov. hadden moeten ontruimen. In het door de Nederlanders bezette gebied van den Zuid- Oostelijken sector van Medan handhaafden de Indonesiërs hun sedert kort ingenomen stellingen en versterkten deze zelfs, ondanks toezegging van de Indonesische delegatie, dat zij ten laatste op 28 November zouden worden ontruimd. Na vijf uur schermutselingen werd, volgens den militairen woordvoerder, geciteerd door den L.V.D., Zondagmorgen de orde en rust te Medan hersteld. De Legervoorlichtingsdienst deelt mede, dat er volgens of ficieren van gezondheid en burgerartsen van de gesneu velde Nederlandsche militairen in gevechten bij Medan 70 ge dood zijn door dum-dum ko gels. Een gevangen genomen Pemoeda had een tasch met 51 dum-dumpatronen bij zich.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Nieuw Noordhollandsch Dagblad : voor Alkmaar en omgeving | 1946 | | pagina 1