ADVENT
Spelen met ons goede geld
r
Berucht Kempei-spionne
gearresteerd
U/et sidnieuL u?5 -^owcnaal
Nieuw Noordhollandsch Dagblad
3
DE GRONDWET
4 EN INDIë
De Rome-pelgrims terug
Een Fatima-beeld in
Amsterdam
Regeeringscommissaris
voor Opsterland
Inmiddels verloofd met
Australisch officier
R 1946
WOENSDAG 4 DECEMBER 1946
graag,
en noteer_
^rove uien
en
QE HOOGLEERAREN, die
betoogd hebben, dat het
niet noodig is, de gewone
procedure van Grondwetsher
ziening te volgen, nu excu-
sez dü peu! „de hervorming
van het Koninkrijk" aan de
orde is, hebben geen antwoord
van een bescheiden dagblad
meer noodig, nu zij dit ant
woord inmiddels bekomen heb
ben van niemand minder dan
professor R. Kranenburg, hoog
leeraar in het staatsrecht te
Leiden, voorzitter van de Eer
ste Kamer, waarin hij zitting
heeft 'voor de Partij van den
Arbeid.
Niet alleen deze hoogleera
ren kunnen het voorloopig met
dit antwoord doen, maar het
is een hart onder den riem
voor degenen, die terwille van
een vooruitstrevend Indisch
beleid meenen, dat het in de
gegeven omstandigheden met
de formeele entourage van de
Grondwetsherziening maarniet
zoo nauw moet worden geno
men.
Het verheugt ons, in den ge-
dachtengang van prof. Kra
nenburg dezelfde gedachten
terug te vinden, welke wij Za
terdag in een artikel hebben
ontwikkeld.
Het is zoo betoogde prof.
Kranenburg, een dwaling te
meenen, <ïat de Grondwet wordt
geschonden, indien de lijnen
van het accoord van Linggadjati
worden aanvaard. Geen rede
lijk-oordeelend mensch zal kun
nen meenen aldus Prof. Kra
nenburg! dat „een nieuwe
verhouding met onze Overzee.
sche gebiedsdeelen, zooals die in
de bekende rede van H.M. de
Koningin werd aangekondigd",
zonder Grondwetsherziening, tot
stand zou kunnen worden ge
bracht. Dè vraag is alleen, welke
wijzigingen in onze Grondwet
zullen moeten worden aange
bracht, in verband1 met de
nieuwe verhoudingen.
Voorts betoogt prof. Kranen
burg, dat he^ onlwerp-accoord
slechts een schets is, „een zeer
globale, ruwe schets", waarin
wordt aangegeven, hoe de ont
werpers, ha onderling overleg,
zich in zeer grove trekken, de
beginselen van de verhouding
denken.
Men zou kunnen meenen, dal
prof. Kranenburg hier de be-
teekenis van d'e ontwerp-over.
eenkomst wat te veel kleineert,
maar toch moet men wel be
denken, dat het een ontwerp is
van een basis-overeenkomst,
een afspraak dus, op de basis
waarvan verder zal worden ge
werkt.
Natuurlijk komt dit met de
politieke instelling van den
Prof. overeen, om te trachten
de goedkeuring van het accoord
zoo gemakkelijk mogelijk te
maken, maarhier komen
wij dan meer op politiek ter
rein, terwijl het rumoer rondom
de Grondwet meer van staats
rechtelijken aard is; niettemin
is het voor den rechtsstaat van
enorm belang!
Overigens maakt prof. Kra
nenburg nog een belangwek
kende opmerking, als hij, ook al
tegenover onstuimige progres
sieven in eigen kring, vaststelt,
dat „de grove schets (van de
nieuwe verhouding met Indië)
tal varj vragen opwerpt, die bij
nadere vaststelling van de ver
houding in een te houden
conferentie moeten wor
den opgelost. (De spatieering is
van ons.
Hier heeft Prof. Kranenburg
zeer duidelijk de door sommigen
weer-graag vergeten Rijksconfe
rentie, die de Koninklijke rede
vier jaar geleden ook beloofde,
op den voorgrond geplaatst. Dit
is daarom ook zoo van belang,
omdat een sterke strooming in
de Partij van den Arbeid, die
Rijksconferentie maar liever
vergeet, terwijl zij in het stand-
DEEDS VAKER is naar voren gekomen, dat door onze
regeeringsinkoopers in het buitenland, voornamelijk
Amerika, op een niet te verantwoorden wijze met onze
schaarsche deviezen wordt omgesprongen Een half aar
geleden ongeveer kocht men in de Ver. Staten ettelijke
mïllioen aspirientjes aan, een artikel dat voor een groot
gedeelte door onze eigen industrie kan worden verzorgd.
Ongeveer den zelfden tijd deed men een „goeden greep"
met den aankoop van vele wagons bouten en moeren van
een onbruikbare samenstelling en afmeting. Daarop kwa
men die verrukkelijke Zuidamerikaansche sigaretten.
De Zuidamerikaansche exporteurs lachten in hun vuistje;
de Nederlandsche rooker was ontstemd, zelfs verontwaar
digd. Begrijpelijk! Ook de niet-vakman had immers met
handen en voeten kunnen weten, dat men die zware,
zwarte tabak nog niet voor niets wilde hebben.
Drie maanden geleden heb
ben inkoopers in een royale
bui een angstwekkende hoe
veelheid Amerikaansche col-
bertcostuums aangekocht.
Cbstuums dan, zonder vest,
half en slecht gevoerd, met
weinig zakken en van een
ge van een en ander, allerlei
bonte verhalen de ronde deen
over de handelingen en gedra
gingen van onze inkoopers in
den vreemde. Zoolang er geen
feiten zijn, zullen we daaraan
niet meedoen. Maar één ding
is zeker: men springt in dezen
De Nederlandsche pelgrims,
die naar Italië waren gereisd
om de zaligverklarng bij te
wonen van Zuster Marie Adol-j
phine, zijn in ons land terug
gekeerd.' Pastoor Vermunt uit
Ossendrecht was opgetogen
over de reis en vooral over
het bezoek bij den H. Vader.
15 Dec. zal de zaligverklaring
in de Ossendrechtsche paro
chiekerk plechtig gevierd wor
den.
In de Krijtberg te Amster
dam werd Dinsdagmorgen door
den chef van het passagekan
toor der K.L-M. een beeld
overhandigd van O. L. Vrouw
van Fatima, afkomstig uit Lis
sabon. Op Zondag 8 Dec. a.s.
zal het door den pastoor, den
Zeereerw. Heer Stumpel S-J.,
worden gewijd.
den worden en ons land niet
zoo arm.
P. S.
De heer J. J. G. S. Falkeaa,
oud-burgemeester van Heeren
veen is benoemd tot regeerings
commissaris in -de gemeente Op
sterland, waar de Noodraad wei.
gerde dè geloofsbrieven te onder
zoeken van den nieuwen'raad.
Rorate coeli desuper
etnubes pluant justum
verdere kwaliteit en afwer- tijd met ons dure geld wel erg
king als nog nimmer beleefd, roekeloos om.
Maar: gekocht is gekocht- De I Het ZQU gQed zijn> wanneer
groothandel en de winke ter deze kwestie eens terdege on-
werden er,mee volgestopt en de j werd genomen.
wekenlang prijkten deze vod- Qns yolk ZQU wat meer tevre_
den voor den toegestanen prijs
van f 58.60 in de etalages.
Maar het publiek slikte het
niet. Dat blijkt nu wel over
duidelijk. Noodgedwongen zijn
winkeliers er toe overgegaan
diezelfde costuums in de-eta
lage te prüzen voor f35--. Nóg
worden ze niet verkocht. Wij
kennen een textielhandelaar,
die er 2000 had gekocht. Met
veel moeite wist hij er 600
„weg te drukken", waarop hij
een geoorloofde winst van
3000 gulden boekte. Met de
overige 1400 stuks zit hij thans
in de maag. Misschien zal hij
ze nooit kwijt raken. Heeft hij
echter <*eluk" en kan hij ze
tenminste nog voor 30 gld. van
de hand doen, dan nóg heeft
hij een strop, die de geboekte
winst verre overtreft.
Het publiek heeft groot ge
lijk. De textielpunten zijn nog
te schaarsch, zeker voor der
gelijke rommel. Men wil het
zelfs niet zónder punten.
Er zijn in Amsterdam en
Rotterdam, vermoedelijk ook
wel in andere plaatsen, reeds
winkeliers, die dit artikel met
alle geweld willen loozen en
hun personeel reeds een pre
mie uitkeeren van vijf, zelfs
van tien gulden, wanneer het
hen maar gelukt den textiel-
loozen cliënt een dergelijk
wangedrocht aan te smeren.
Niemand is daarmee ge
diend. De klant is ontevreden.
De winkel heeft een strop en
de deviezen zijn weg!
Begrijpelijk is, dat tengevol-
Onlangs is te Batavia op last
van het hoofd Parket in pre
ventieve hechtenis gesteld
Wilhetmina van H. geb. Kco-
ten, gescheiden echtgenoote
van een officier. Met deze ar
restatie is voorkomen, dat
Kempei-spionne „no. 20" wier
activiteit velen noodlottig
werd, zich door een huwelijk
met een buitenlander aan de
strafvervolging onttrekt.
O Heer, wees niet vertoornd
en denk niet aan ons kwaad.
En zie niet hoe ik steeds weer
U eenzaam achter laat.
Ons hart is vol van weemoed
om zonden vaak gedaan.
't Gewicht van onze boosheid
doet ons ter neder slaan.
Aanschouw onz' diepe droefheid
en zend Uw afgezant.
Laat hem ons toch verlossen
ons brengen 't beloofde land.
Wij zullen ons vertroosten,
verheugen in Uw woord.
Want we hebben Uw belofte.
Uw boodschap reeds gehoord.
LOU STEYGER
V.-
„No. 30" heeft Japan gediend
zooals weinig andere vrouwen van
Nederlandse-hen bloede. Overwe-
i gend, dat er zeer geringe kans be
stond, dat Japan tenslotte met Bel
gië in oorlog zou komen, schafte
zij zich, kort na 8 Maart 1942, Bel
gische papieren aan. Zij trad 'n
dienst van den poütieken inlich-'
tingen dienst, welke dienst te Ban
doeng onder leiding stond van den
Japanner Matsui en den Indone
siër Djanakoem. Al spoedig bleek,
dat „no. 30" een zeer goede spion
ne was en de aandacht van de
Kempeitai viel op de blondine, di«
deswege officieel bij de Kempe,-
tai in dienst trad Zij kreeg haar
nummer.
Hoe actief de spionne was, blijk:
uit het feit, dat zij heeft bijgedra
gen tot den dood van minstens 15
personen, onder wie de heer Ger
ritsen, de oude heer van Polanen
Petel, de jonge Hoetjer en kapitein
de Lange, terwijl honderden loyale
Bandoengers door haar toedoen in
de handen van de Kempeitai of
P.I.D. oP onmenschelijke wijze zijn
m handeld.
Zij heeft tot ongeveer 4 maan
den voor de Japansche capitulatie
haar spionnage uitgevoerd in sa
menwerking vaak met andere
Kempei-spionnen, meer of minder
beruchte collaborateurs, die nu ook
gegrepen zijn o.a. Flinzner, Helle
mond, Quix, 'Bruning, Cohen e.a.
Na de capitulatie van Japan kon
zij door middel van de Rapwi met
een K.D.P.-pas naar Australië uit
wijken. tot zij dacht, dat men hier
te lande haar geheel en al verge
ten had. Toen keerde zij terug en
liep in den val. Doch niet dan na
dat de Kempei-favoriete zich in
Britsche kringen wederom favo
riete had gemaakt. Zij bewoog zich
in de „Box-club" en geraakte ver
loofd met een hoofdofficier van het
Australische opsporingsbureau
voor oorlogsmisdadigers....
De politieke crisis, waarin I Spoorwegen, om kolen uit te
België verleden week Donder- I sparen, een verbod uitgevaar
dag voor de zooveelste maal
was geraakt, is geëindigd. Bij
het stemmen in den Senaat
over een begrooting, hadden
de stemmen gestaakt en de
Katholieke Senatoren eischten
hierop het aftreden van de
regeering. Maar Huysmans
en zijn collega's dachten niet
aan heengaan, waarop de op
posanten mededeelden, voor
taan niet meer te zullen ver
schijnen. Het is echter weer
een storm in een glas water
geweest. Het warme bloed
van onze zuidelijke vrienden
De heer J. H. Poppinga, tot dus-
ver burgemeester, heeft den mi- j was gisteren blijkbaar afge-
nister van binnenlandsche zaken koeld, want de Katholieke Se-
verzocht niet voor een benoeming
tot regeeringscommissaris in aan.
merking te komen, onder mede-
deeling, dat hij op deze wijze hoop'
het zijne ertoe bij te dragen om in
de gemeente Opsterland zoo spoe
dig mogelijk weder tot normale
bestuursverhoudingen te geraken.
punt van de Katholieke Volks
partij een overwegende plaats
inneemt. Dat in de wijze waar
op <Je zaak verder moet worden
behandeld, de standpunten van
KVP en PvdA elkaar zoo dicht
mogelijk naderen, kan voor den
weerslag van de komende be
slissing in ons volk slechts
voordeel be teekenen!
digd, dat heden ingaat en
waarbij het vervoer per trein
van voor overzeeschen export
bestemde goederen, uitgezon
derd voedsel en brandstof, is
verboden. Een nader bericht
voor verdeeldheid. Volgens
„I.e Monde'' geeft de fusie
aan de Angelsaksische mo
gendheden een sterke positie
bij de besprekingen van de
ministers van buitenlandsche
zaken
meldt, dat ook het vervoer De stellino, volgens welke
van voor het buitenland be- het moreels peil van een volk,
natoren waren weer op het
appèl. De socialisten hadden
om de vergadering te doen
plaats hebben een ernstig
ziek zijnde fractiegenoot de
vergaderzaal binnengesleept.
We zien nu weer met belang
stelling naar de volgende po
litieke crisis. In ieder geval Fransche blad „Le Monde",
kan het absentisme het er nu
weer van nemen.
stemde postpakketten met in
gang van Vrijdagmorgen zal
worden gestaakt. Dit verbod
geldt echter niet voor pakket
ten van strijdkrachten over
zee.
De fusie van de Engelsche
en Amerikaansche zones in
Duitschland, die 1 Januari a.s.
zal ingaan, wor.dt door Fran
sche kringen nu niet bepaald
toegejuicht. Zoo heeft het
De gevolgen van de Ameri
kaansche mijnwerkersstaking
doen zich uiteraard in de eer
ste plaats gevoelen in de lan
den overzee. Thans heeft de
bond van Amerikaansche
dat dikwijls de meening van
het Fransche ministerie van
buitenlandsche zaken weer
geeft, commentaar geleverd
over deze fusie en met instem-
iping de beweringen aange
haald van onder Russische
controle staande Berlijnsche
bladen, die schrijven, dat jie
overeenkomst den weg effent
binnen hetwelk een bezetten
de macht Is gehuisvest, sterk
achteruitgaat, behoeft voor
ons niet verduidelijkt te wor
den Thans yeniet Dvitsch-
i and zelf een bezetting en de
gevolgen zijn gelijk. Zoo
wordt in een Amerikaunsch
rapport gewaagd van ztnlooze
en niet-uit gelokte aanvc/.en
van militairen op Dui\che
burgers en politie, dronken
schap en zwarten handel Be
paalde generaals, aldus het
rapport, ged.t agen zich op een
wijze, die de zedelijkheid van
de geheele bezettingsmacht in
gevaarbrengi Vooral or, de
negers, die een achtste deel
van de bezetting uitma<en,
wordt scherpe critiek gele
verd. Zij zouden 35 procent
der grootste misdaden op hun
geweten hebben.
