Nieuw
In groote lijnen achter het accoord
Grondslag van instructie
der C.-G. was te eng
Slechts een basis voor verdere besprekingen
T
J
J
Voor Alkmaar en omgeving
SCHMALLE
POLITIEK
Geen stemming in de Kamer?
Rijkskabinet uit de lucht gegrepen
Overeenstemming
te Medan
Fransche duikboot
gezonken
Dreigende vermindering
der Brifsche rantsoenen
(2a als Ie nieuws
Onthulling In de Memorie van Antwoord
van Minister Jonkman
een
len.
aar
Hoofdred.: H. N. Smits;
rayon_red.: Fr. Otten.
Dir.: E. J. M. Stumpel
Abonnementsprijs f 3.40
per kwartaal; 1.20 per
maand; Inclusief incasso
Advertentie_prijsper
editie 13 ct. p m.m.;
minimum 2.50; in alle
edities 26 ct. p m.m.;
minimum 1 4.
Fam. ber. 20 ct. p m.m.
in alle edities 30 ct.
NoortUiollandscli Dagblad
Buiten God is
nergens veilig
VondelI
ZATERDAG 7 DECEMBER 1946
42e JAARGANG - NUMMER 11097
BUREAUX:
ALKMAARLangestraat
42A tel. 2046 (adm.);
2047 (redactie) K 2200
HOORN: DraafslngeL 59
tel. 4243 (K2290 2 lUnen
DEN «ELDER: West.
Straat 80 tel. K 2230 2383
SCHAGEN: Molenstraat
52 tel. 459 (K 2240).
Bank: Noorderbank
|"\E CHR.-HISTORISCHE heer
U Schmal heeft, in de Tweede
Kamer, Vrijdagmiddag ,met zijn
partijgenooten Deernisik en v. i.
Feltz, een amendement van ds.
Zandt en den anderen staatkun
dig-gereformeerden heer van Dis
ondersteund, om op de begrooting
van Buitenlandsche Zaken het be
drag van begrootingsartikel 6 te
verminderen met 40.000 gulden.
De lezer zal .dadelijk begrijpen,
waarom wij dit „schmalle" poli
tiek noemen, als wij mededeelen,
dat dit artikel 6 het bedrag voor
het Nederlandsch Gezantschap bij
den Pauselijken Stoel bevat en de
heeren Zandt en van Dis kwamen
er, in de toelichting tot hun voor
stel rond voor uit, dat zij beoog
den, dit Gezantschap op te heffen.
Van deze Staatkundig-Gerefor
meerden. kon blijkbaar in de we
reld van dezen tijd, terwijl het
Nederlandsche Volk bovendien al
zoo betreurenswaardig verdeeld is
over de Indische kwestie, niet
worden verwacht, dat zij het Ge
zantschap bij het Vaticaan met
rust zouden laten. Van de Christe
lijk Historischen hadden wij een
breeder visie verwacht.
Wij behoeven ons over de argu
menten van de voorstanders van
dit voorstel, dat een poging is, om
Nederland nog weer eens klein te
laten zijn in alles, waarin een
klein land klein kan zijn, niet
druk te maken. Men weet, dat de
Regeering in haar Londensche
tijd tot het herstel van dit Ge
zantschap had besloten. In een
noodtijd van het menschdom, die
bovendien nu nog niet ten einde
is, besloot zij terug te keeren van
den weg, die kleine politiek ons
land in 1925 had doen verlaten.
Zij ging toen uit van de gedach
ten, die de heer v. d. Goes van Na-
ters namens de fractie van de
Partij van den Arbeid in krachtige
bewoordingen weergaf, toen hij
zei, de Kerk te zien als een macht
ten goede terwijl het hier gaat om
een Kerkelijken Staat, die zijn be
lang ontleent aan internationale
contacten. Het benige internatio
nale centrum in Europa is het Va
ticaan, riep hij uit en hij zei, het
roekeloos te vinden, dat ios te la
ten! Zijn fractie zou dan ook tegen
het amendement stemmen. Later
bleek, dat de heer Scheps van de
PvdA., daarbij niet gerekend
wenschte te worden. Hij zou vóór
het amendement stemmen, „op
grond van zijn evangelische op
vattingen". Een betreurenswaardi
ge uitzondering!
Terecht bracht de Katholieke
Fractie niet haar voorzitter in het
vuur. Dat zou te veel eer geweest
zijn voor de schmalle dominees-
politiek en ten onrechte den in
druk wekken alsof het hier om
een zaak van specifiek katholiek
belang ging. Het geldt hier een
nationale zaak en daarom volstond
de heer Serrarens met te zeggen,
dat Nederland verkeerd zou doen,
zich te doen afbrengen van het
contact met het internationale
centrum, dat het Vaticaan is. De
Minister van Buitenlandsche Za
ken verspilde er terecht ook al
niet veel woorden aan. Hij zei
eenvoudig, dat het amendement
onaannemelijk is! Er zal a.s. Dins
dag over het amendement worden
gestemd.
Jammer, dat dit kleine gedoe
nog zooveel eer geniet. Over ,dit
amendement had de Nederland
sche Volksvertegenwoordiging in
dit tijdsgewricht „la mort sans
frase" moeten uitspreken. Afwij
zen, zonder meer, wil 'dat zeggen.
Het heeft niet mogen zijn. In een
grooten tijd had het parlement
toch nog weer behoefte aan een
staaltje van „schmalle" politiek..
van
yAN BEVOEGDE ZIJDE vernemen ■wij: dat de stand
de besprekingen tusschen den Ministerraad en de Com
missie-Generaal en die in den Ministerraad de verwachting
wettigt, dat .het Kabinet Zondag de laatste hand zal kunnen
leggen aan de officieele verklaring, welke de Regeering voor
de Tweede Kamer der Staten-Generaal zal afleggen en waar
in zij zich zijn wij wel geïnformeerd in groote lijnen
achter het basis-accoord van Lingadjati zal stellen.
Nadat Maandag 9 December de Ministerraad in gebruike
lijke wekelijksche vergadering bijeen zal zijn geweest, zal de
aldus verwacht men officieele regeeringsverklaring op
Dinsdag 10 December door Minister Jonkman in de Tweede
Kamer worden afgelegd, terwijl tevens een Memorie van Toe
lichting van de hand der Commissie-Generaal, ongeveer 40
bladzijden tellende, aan de Kamer zal worden aangeboden.
De bedoeling is, dat Woensdag een begin zal worden gemaakt
met de debatten.
In gezaghebbende kringen te
's Gravenhage wordt de veron
derstelling van den Haagscihen
correspondent van de „New.
York-Times", als zou de Neder
landsche regeering de gedachte
van <fe instelling van een Rijks
kabinet voorstaan, „volkomen
uit de ludht gegrepen" genoemd
Men wijst er in deze kringen
op, dat de onlwerp.overeen.
komst" niet meer is dan een
basis-acoord en dat dit accoord
als zoodanig uitsluitend is be
doeld als grondslag voor ver
dere besprekingen, welke tot
een constructie van de gepro
jecteerde unie moeten leiden.
Omtrent den naderen vorm
dezer constructie heeft het Ka-
biftet voorshands zijn definitief
standpunt nog niet bepaald.
In parlementaire kringen
wondt volgens het ANP
rekening gehouden met
de mogelijkheid, dat de ont-
werp-overeenkomst in de
Kamer weliswaar in dis
cussie, doch niet in stem
ming zal worden gebracht.
De aangelegenheid kan
constitutioneel zoodanig
worden beschouwd, dat
slechts over een overeen
komst stemming mogelijk is,
doch niet over algemeen ac
coord, dat nog tot een over
eenkomst moet uitgroeien.
Men wijst erop, dat het voor
leggen van een dergelijk alge
meen accoord aan de Stalen.
Generaal in onze Parlementaire
geschiedenis geen praecedent
kent. Indien dus de zienswijze,
dat over de basis-overeenkomst
niet kan worden geslemd, door
de regeering zou worden ge
deeld, dan zou daarmede het
initiatief op de oppositie over
gaan, welke dan eventuefel
door een motie de Kamer lot
een uitspraak omtrent het ac
coord van Linggadjati zou moe
ten brengen.
Na een vergadering van
vier uur zijn een Nederland
sche en een Indonesische
militaire delegatie gisteren
morgen tot overeenstem
ming gekomen over de de.
marcatielijn. Men heeft een
bevredigende oplossing voor
beide partijen gevonden.
Hel algemeen oordeel in deze
kringen is volgens dit ANP
voorts, dat de Katholieke Ka
merfractie, .bij welke door de
huidige parlementaire ver hou-1
dingen de beslissing berust, al
les zal doen om een Kabinets
crisis te vermijden.
Een Fransche duikboot, die
vroeger tot de Duitscbe ma
rine heeft behoord en 250 ton
meet, was Donderdagochtend
met een bemanning van 21
koppen van Toulon uitgeva
ren voor het nemen van proe
ven met duiken tot grootere
diepte. De duikboot is echter
niet teruggekeerd.
Volgens officieele mededeeling
van de Marine Prefectuur te Tou
lon heeft een mijnexplosie de lui
ken waarschijnlijk opengerukt,
waarna de duikboot onmiddellijk
zou zijn gezonken.
De hevige storm, die momenteel
in dit gebied woedt, heeft red.
dingspogingen tot nog toe onmo
gelijk gemaakt. Marine-autoritei
ten hebben alle hoop opgegeven,
de 21 leden van de bemanning te
kunnen redden.
De Britsche minister van
voedselvoorziening John Stra-
chey, heeft in het Lagerhuis
medegedeeld, dat het niet uit
gesloten is, dat de rantsoenen
brood en spek verlaagd wor
den. Als oorzaak noemde Stra-
chey de moeilijkheden met ar
beiders in de Vereenigde Sta
ten. Daardoor, zoo .zei hij, zijn
de Britsche graanvoorraden
thans de helft van hetgeen ze
het vorig jaar omstreeks dezen
tijd waren.
Volgens Associated Press zou
een kabinetscrisis op Java dreigen,
daar de Mohammedaansche minis
ters uit het kabinet zouden treden,
nu hun party de Islamitische Ma-
sjoemi, de ontwerp-overeenkomst
verworpen heeft. Dr. Soekiman,
de leider van de Masjoemi, zou
in plaats van Sjahrir een kabinet
vormen. De Groote Vier zijn
accoord over vijf vredesverdragen,
vandaag zouden de besprekingen
over Duitschland beginnen.
Volgens een bericht uit den Maag,
zouden de besprekingen over Indië
in de Tweede Kamer niet Woens
dag, maar Donderdag beginnen.
Er zouden in bet binnenland van
Java nog meer dan 14.000 geïnter
neerden zijn. Byrnes heeft
voorgesteld, de Duitsche krijgsge
vangenen voor «4 October 1947
naar huis te zenden, Frankrijk en
Rusland hebben bezwaren.
"EGELÏJK met de Memo
rie van Antwoord op het
Voorloopig Verslag van de
Tweede Kamer over de be
grooting van Overzeesche
Gebiedsdeelen, is de in
structie van de Commissie-
Generaal bekend gemaakt
Uit d9 instructie blijkt, dat
het de taak van de C.-G.
was, mede te werken aan
de voorbereiding van een
nieuwe staatkundige orde
ning voor Nederlandsch-
Indië, een Rijksconferentie
voor te bereiden, waarop in
onderling overleg tusschen
vertegenwoordigers uit alle
rijksdeelen de hervorming
van het Staatsbestel van
het geheele Koninkrijk zal
worden overwogen.
Het vertrek vgn de Britsche troepen. Manschappen van de
7 December-divisie nemen de wacht over van Britsch-Indi-
sche militairen voor het geallieerd hoofdkwartier, dat geves
tigd was in het K.P.M.-gebouw aan het Koningsplein Oost
te Batavia, dat thans in gebruik is genomen door de Neder
landsche troepenA-N.P.
Verder zegt punt 5 van ar
tikel 14, dat de grondrechten
van de verschillende volke
ren moeten worden gewaar
borgd, en dat op cultureel,
sociaal, economisch en finan
cieel gebied en op het gebied
der defensie, ook de belan
gen van de andere rijksdee
len, van het Koninkrijk als
geheel en van de internatio
nale samenleving, beschermd
en behartigd moeten worden.
Verder moest de C.-G. na
gaan, welke belangen bij een
omzetting van de oude Rijks
eenheid in een op den grond
slag van een vrijwillig aan
vaard volledig deelgenoot
schap gevestigden meer fe
deratieven staatsbouw ge
meenschappelijk door middel
van Rijksorganen behartigd
zullen moeten worden.
Volkenrechtelijk moest de
C.G. uitgaan van het hand
vest der Vereenigde Naties,
staatsrechtelijk van de Grond
wet voor het Koninkrijk der
Nederlanden en de daarop
steunende Koninklijke rede
van 7 December 1942, de Re
geeringsverklaring van 10 Fe
bruari 1946, de Troonrede van
23 Juli 1946, de aide-memoire
van 6 Augustus 1946 en het
Regeeringsbeleid, zooals dat
uit de stukken bekend is.
Daarvan uitgaande, moest
de C.G. zich laten leidendoor
de volgende richtlijnen: 1. de
nieuwe rechtsorde, welke zij
voorbereidt, zal eenerzij ds
moeten passen bij de omstan
digheden, zooals de tweede
wereldoorlog die elders in de
wereld, in het bijzonder elders
in Azië, heeft geschapen, zal
anderzijds Nederlands roeping
overzee, met name ten aan
zien van de Indonesische vol
keren, moeten erkennen;