DE ONRUST OP BALI
KOOPERS ONMONDIG
Melkhandel gebonden
IINGGADJATI, het teeken van tegenspraak
4
Nieuw Noordhollgndsch Dagblad
Fransche wielrenner
verongelukt
Ned. schip loopt op mijn
1
;-1
Zuiveringsacties ter
bescherming van
blank en bruin
Mijnramp in Engeland
Bokser sterft na een
knock-out
DINSDAG 10 DECEMBER 1946
^"UDENS DE BEZETTING hebben de Duitschers vele kleine
zelfstandigen verplicht hun zaken op te heffen of te
combineeren met andere zaken. Zij wilden daardoor werk
krachten vrij maken voor den arbeid in Duitschland. Zij heb
ben die maatregelen ook voorgeschreven voor den melkhandel.
TAL van melkboeren hebben
hun zaak toen moeten op
heffen of verkoopen. Bij op
heffing werd hun een jaar-
lijksche uitkeering toegezegd.
Die uitkeering is echter al
heel gauw opgehouden. De be
trokkenen waren toen hun
zaak kwijt en hun bestaan.
Nu, nog geen twee jaar na
de bevrijding, worden de
melkboeren andermaal slacht
offer.
In enkele plaatsen van Ne
derland ging of gaat men er
namelijk toe over zoogenaam
de „wijkindeeling" in te voe
ren. Iedere melkboer krijgt
een wijk aangewezen. In die
wijk zal hij de eenige bezorger
van melk zijn.
Het veel gebruikte gezegde:
„de klant is koning" kan niet
meer gelden voor den melk
handel. De klant heeft niets
meer te zeggen. Hij is ver
plicht den hem toegewezen
melkboer te aanvaarden. Doet
hij dat niet, dan moet hij de
melk halen.
Maar zeer weinigen hebben
daartoe gelegenheid.
De leuze „Vrijheid - blij
heid" heeft afgedaan. Men
verplicht den koopers als le
veranciers te aanvaarden wie
daarvoor door de organisatie
is aangewezen.
Of de melkboer, die tot nu
toe iederen dag aan de deur
kwam, een u sympathiek
mensch is en de nieuwe een
onwelwillend, die u wel weg
kunt kijken, doet er niet toe.
Of hij iemand is, die zich
politiek, maatschappelijk of
zedelijk misdraagt, 't doet er
niet toe.
Dat uw tegenwoordige le
verancier u al twintig, dertig
jaar goed bediende; dat hij u,
ook in den hongerwinter, nog
al eens geholpen heeft; dat hij
zelfs uw zoon of uw broer of
uw vader is, 't doet er niet
toe.
De kooper heeft niets te
zeggen. Hij moet zich schikken
in wat de organisatie over u,
den vrijen kooper in een vrij
Nederland, beslist.
Waar gaan we heen? Denkt
u eens in, wat er gaat gebeu
ren, als 't voorbeeld van de
melkorganisatie eens navol
ging zou vinden?
Voor slagers, bakkers, krui
deniers, zou „wijkindeeling"
op dezelfde gronden ook wel
zijn te verdedigen.
En zouden de koopers dat
nu allemaal maar goed moe
ten vinden? Zouden zij nu
maar zoo hun vrijheid van
handelen moeten prijsgeven,
omdat de Staat of een orga-
De bekende Fransche wielren
ner Mallet kwam heden te Pa
rijs om het leven toen hij op zijn
fiets in botsing kwam met een
vrachtwagen.
Het Fransohe Persbureau
Agence France Presse meldt, dat
het 391 ton metende Nederland-
sche schip „Tromp" tusschen de
eilanden Laaland en Langesand
op een mijn is geloopen. De be
manning is gered en overge
bracht naar Odense. De „Tromp",
een kustvaarder, maakt deel uit
van J. Vermaas' Scheepvaartbe
drijf te Rotterdam
nisatie hen tot onmondigen
wil maken?
Zoo gaat het met de koo
pers.
De verkoopers, in dit geval
dus de melkboeren, worden
veel ernstiger getroffen.
Van zelfstandige onderne
mers worden zij gemaakt,, tot
afhankelijken. Zij krijgen hun
wijk aangewezen en daarmee
afgeloopen.
Of zij hard werken of zich
in 't geheel niet inspannen,
of zij al het mogelijke doen
om hun klanten te gerieven,
of zij de melk met de grootst
mogelijke zorg behandelen, het
geeft hen allemaal niets, hun
omzet, hun aantal klanten
blijft hetzelfde.
Alle energie wordt gedood.
Nog een stap verder en de
vrije melkboer van vandaag is
morgen de afhankelijke be
zorger van een grootbedrijf.
Zoo en niet anders zal het
gaan. Zie maar eens naar de
„Sierkan" in Den Haag, de
„V.A.M.I." in Amsterdam. De
Unilever schijnt ook al bij een
groot melkbedrijf te zijn be
trokken.
Wat heeft nu toch de orga
nisatie, het bedrijfschap bewo
gen tot zulke vérgaande maat
regelen?
Op de eerste plaats: econo
mische overwegingen. In een
en dezelfde straat komen soms
tien a twintig melkboeren.
Een melkboer moet de heele
stad of het heele dorp door
kruisen. Hier en daar en over
al zijn klanten. Bij wijkindee
ling kan hij in minder tijd
veel meer huizen bezoeken,
want ze liggen vlak bij elkaar.
Verder meent men, dat ook
de kwaliteit van de melk be
ter zal zijn, omdat zij vlugger
bij den gebruiker komt.
Zijn deze argumenten nu
zoo zwaarwichtig, dat daarom
zulke ingrijpende en naar on
ze meening zulke principieel
onjuiste maatregelen zijn te
verdedigen?
Het komt ons voor, dat de
evei tueele voordeelen van de
nieuwe regeling niet opwegen
tegen de nadeelen.
Op de eerste plaats is het te
bereiken economisch voordeel
van ondergeschikt belang
Ook langs andere wegen en
door andere middelen waren
economische verbeteringen te
bereiken. Bovendien zijn zui
ver economische maatregelen
voor het bevorderen van het
menschelijk geluk in de mees
te gevallen weinig geschikt.
De geschiedenis laat zien, dat
uitsluitend economische maat
regelen nimmer een wereld
gelukkig kunnen maken. In-
tegendggl.
De hygiënische voordeelen
zijn zoo beperkt, dat die ook
door andere middelen zijn te
bereiken. -
Het is te hopen, dat melk
boeren en melkgebruikers sa
men zullen werken om verde
re uitbreiding van wijkindee
ling te voorkomen.
Laten zij de medewerking
inroepen van andere organi
saties.
Het bestaan van alle zelf
standigen staat op het spel.
S. H.
r u
Jhi|jSHp§ 11
Tengevolge van het verval en de hooge kosten van onder
houd, zullen de straatwegen, welke de verbinding vormden
tusschen de eilanden Orkney, Lamb Holm, Glims Holm, Bur-
ray en South Ronaldsay, welke door Italiaansche krijgsge
vangenen waren aangelegd, kort na het tot zinken brengen
van de „Royal Oak" te Scapa Flow en welke wegen moesten
dienen ter bescherming van deze belangrijke oorlogshaven,
in de toekomst waarschijnlijk niet meer gebruikt worden. Op
de foto ziet men een der wegen en tevens de zgn. blokkee-
ringsschepen, welke vroeger werden gebruikt, om de wateren
te beveiligen, echter niet met voldoende resultaat. (Fox P.)
Naar aanleiding van een door
ons op 38 Augustus jl. gepu
bliceerd Antara-bericht als
zou op Bali een wijdvertakte
revolutie zijn uitgebroken,
deelt een lezer te Singaradja
(Bali) ons mede, dat hier van
een volkomen onjuistheid
sprake is. Op Bali is van een
revolutie geen sprake, even
min als er in Augustus sprake
van zou zijn geweest. Wel
moesten de aldaar gestation-
neerde Nederlandsche troepen
voornamelijk bestaande uit
mannen van de z.g. Y-brigade,
waarin vele Noordhollandsche
oorlogsvrijwilligers dienen
herhaaldelijk optreden om
zichzelf en de bevolking te be
schermen tegen troepen ban
dieten, die uit den verwarden
toestand, waarin het nog niet
geconsolideerde bestel van In
donesië verkeert, voordeel
probeeren te trekken. Eenige
'knipsels uit de „Bali. en
Lombokbode" geven daarover
verduidelijking.
Over het algemeen werken de
kleine terroristische benden niet
in grooter verband. Dikwijls is er
ook sprake van los-staande Ja-
pansche soldaten, die roofover
vallen plegen. Vooral na het ver
trek der Y-brigade naar Makas
sar in het midden van November,
vond er een merkbare opleving
van het bandietisme plaats. Bijna
dagelijks werden er moorden ge
pleegd, die zich in het bijzonder
richtten tegen hen, die tegenover
de Nederlanders een vriendschap
pelijke houding hadden aangeno
men. Klaarblijkelijk had de door
de Jappen aangehitste haat tegen
de blanken zich diep ingevreten.
De invloeden 'van den toene-
menden terreur deden zich spoe
dig voelen. De bevolking durfde
de Nederlanders bijna niet meer
te groeten uit vrees voor een Ni-
ca-medewerker te worden aange
zien. De activiteit der benden cul
mineerde tenslotte in een aanval
op het Politiebureau van Taba-
nan, die door het verraad van den
Javaanschen Posthuiscommandanl
maar al te goed gelukte.
De bandieten konden echter
niet vermoeden, dat een groot-
scheepsche tegen-actie op t
punt van uitvoering stond
Maanden was de Inlichtingen-
DE STROOM van rede.
voeringen en adressen en
petitionnementen gaat
door. Vóór en tegen de
voorgestelde basis der toe_
komstige regeling. Er is
een heeleboei waardeloos
goed bij. Dat schijnt een
onparlementair gezegde;
maar sinds prof. mr. W. C.
de Vries, hoogleeraar in *t
staats_ en administratief
recht aan de Economische
Handelshoogeschool te Rot_
terdam voor de radio Zon
dagmiddag' heeft verklaard
dat "ze aan hem geen mak
kie hebben*' als het er om
gaat in deze zaak te zeg
gen waar het (staatsrech
telijk) op staat; sindsdien
behoeven gewone sterve
lingen zich over ordinaire
uitdrukkingen niet te
schamen.
Bij het waardelooze g'oed
bthooren telegrammen van
besturen van vakbonden;
die zich een oordeel aan
matigen "namens hun tien
duizenden leden"; welke
zich daar nooit over uitge
sproken hebben en dat niet
kunnen ook. Evenmin is'
het juist als een spreker
op een vergadering zegt. dat
"de" arbeiders van Neder_
land achter de voorge
stelde regeling' staan; want
zij hebben dat nooit te ken
nen gegeven en van een
deel is het in elk geval
niet waar. Gewone sterve_
lingen kunnen deze zaak
niet beoordeelen. Zij kun
nen wel zeggen dat de In
donesiërs recht hebben op
vrijheid en op de ontwik
keling van een eigen;
zelfstandig bestaan. Maar
daar gaat het geschil niet
over. De kwestie loopt over
de wijze waarop en de mate
en het tempo waarin. Dat
is een zaak die van vele
kanten sefieus bestudeerd
moet worden. Volgens pre
sident v. Schalk van de
Tweede Kamer, hebben de
studenten van de verschil^
lende Universiteiten dat
gedaan; die een petitionne
ment ten gunste van Ling-
g'adjati bij hem kwamen
aanbieden. Hij nam dat
hoofsch in ontvangst en
zei blij te zijn dat de heeren
hun stem lieten hooren en
blijk gaven de zaakbe_
studfeerd te hebben.
Of ze den hint begrepen
weet ik niet! In elk geval
hadden deze heeren hun
oordeel al klaar toer; de
Regeering nog niet uitge
studeerd was. Er is ook op
dit oogenblik nog veel on
zeker in het heele geval.
Een professor, die er meer
van weet, vertelde op een
vergadering dat we een
troef in handen hebben te
genover de Indonesiërs, die
heel goed weten dat zij po
litiek en economisch niet
zonder Nederland kunnen,
want ze weten ook dat ze
van de groote mogendheden
niets te verwachten heb
ben. Maateen Indone
sisch blad, de Ra jat; wat
Volk beteekent; schreef
Zaterdag jl. dat de Interna
tionale wereld vast en ze
ker zaken met de repu
bliek wil doen en dat han_
ïelskringen in India; Groot
Brittannië en Amerika om
den voorrang in den han
del met Indonesië strijden!
Als we het accoord aanne_
men dan gaat Indonesië
den chaos tegemoet, zeg
gen Welter c.s. en de man
nen van de Partij van den
Arbeid roepen- het als om
strijd: wie Linggadjati ver_
werpt brengt den chaos
over Indië. Hulde aan
Schermerhorn; de groote
man van het accoord, zegt
een politieke vergadering in
Groningen, maar mr. Joe_
kes verklaart op een ver
gadering dat het accoord
meer aan v. Mook dan aan
de Commissie-Generaal te
danken is! Mijn vriend
Goedhart van "Parool", die
eên paar weken in Indië
geweest is er; er dus alles
van weet, slooft zich uit
om Soekarno te verdedigen.
Ja, hij heeft wel iets te
maken gehad met het weg
voeren van vele duizenden
en duizenden Indonesiërs,
die door de Jappen zijn ge
ronseld en van wie er ve_
Ier; nooit meer terugkee_
ren, dochals hij dat
geweten had zou hij het
niet hebben gedaan. Dit
veTtelt meneer Goedhart
met droge oogen, dezelfde
man, die er als rechtgeaard
verzetsman op staat dat in
Nederland collaborateurs
straf krijgen. Zij worden
van hun burgerrechten
voor korter of langer tijd
beroofd. Collaborateurs die
den dood van medeburgers
op hun geweten hebber;;
krijgen straf als verraders.
Maar Soekarno wordt er
kend als president van een
nieuwe republiek, die we
als souverein erkennen. Hij
accepteerde de onafhanke_
lijkheid uit de handen van
den overweldiger. Dat deed
Nederland met medewer_
king van Goedhart niet. En
België deed het ook niet in
1914 maar bet veroordeelde
dr. Borms als activist en
verraderWèl kan gezegd
worder; dat Linggadjati een
teeken van tegenspraak is
m de lage landen
POLITICUS
dienst bezig geweest met het
verzamelen van gegevens over
het bende-wezen en tenslotte
stond het vastt dat het com
plex Marga-Al'eh-Kloetoeng, 25
K.M. van Den Passar het cen
trum van de terroristische ac
tiviteit was. De zuiveringsope
ratie begon op den ochtend na
den overval op TabSnen.
Woensdagmorgen om kwart over
zeven vielen de eerste schoten.
Een hevig vuurgevecht ontwik
kelde zich; Marga-O'leh was door
de Nederlandsche troepen geheel
ingesloten en de belegerden, waar
onder zich ook de overvallers van
Tabanan bleken te bevinden, ver
dedigden zich met den moed der
wanhoop. Een Pipercub, het ver
kenningstoestel, cirkelde voortdu
rend boven de veste. Om'vijf uur
in den middag meldde de piloct,
die radio-telefonisch met de com
mandopost in verbinding stond,
dat de laatste haard van verzet
vernietigd was; zingend vloog hij
huiswaarts!
In dit gevecht werden vooraan,
staande bendeleiders gedood, be
nevens enkele zeer beruchte Ja
panners. Een groote buit aan
vuurwapenen viel den Nederlan
ders in handen. De gevechtswaar.
de van den troep was uitstekend
gebleken; dit was voor Majoor
J. B. T. König aanleiding om een
zeer waardeerende dagorder uit te
vaardigen, waarin hij met vol
doening constateerde, dat de pa
cificatie van Bali een belangrijke
stap was vooruitgegaan door de
afrekening met lieden, die onder
het voorwendsel der „Merdeka"
hun land en bevolking terrorisee-
ren en daardoor een gestadige en
rustige ontwikkeling tegenhouden.
In een kolenmijn nabij Lon
den heeft zich een ontploffing
voorgedaan, tengevolge waar
van 16 arbeiders van de bui
tenwereld werden afgesloten.
Drie hunner zijn ongeveer een
uur na de explosie door een
reddingsploeg bevrijd. Zij wa
ren gewond. De dertien ove
rige mijnwerkers bevinden
zich nog in de mijn.
De Fransch-Nrd. Afrikaan-
sche zwaargewicht bokser
Benet is gisteren gestorven,
nadat hij Zondagavond tijdens
een wedstrijd in de laatste
(achtste) ronde in Balmö was
uitgeslagen. Benet ging reeds
in de eerste ronde van ge
noemd gevecht voor twee tel
len neer en leek daarna half
verlamd, maar hij hervatte
het gevecht. Benet was 34 jaar
oud, doch had als zijn leeftijd
29 opgegeven.
