In Linggcfdjati is de Kroon geen
ornament
Principieel tegen de N.O.M.A.
r
Nieuw Noordhollandsch Dagblad
3
Aan de waardigheid mag men
het Koninkrijk niet ophangen!
r\B BELANGSTELLING voor de
uiteenzetting van prof. Rom
me was redelijk, maar zeker niet
overdadig, en zal wel gevonden
moeten worden in het feit, dét
men deze bijeenkomst vrij overbo
dig oordeelde, als mosterd na den
Musici naar menschwaardig bestaan,
maar slechts in principieele organisaties
U/eteldnIguwó~ ^Qutnaa.1
Vijfde O-antifoon
ZATERDAG 21 DECEMBER 1946
(Van onzen eigen redacteur)
^UVGGADJATI, in weinige dagen een gevleugeld woord ge
worden, was en is nóg een brandend probleem. Het was het,
toen de zeventien punten van de ontwerpovereenkomst van
15 November openbaar werden. De manier van publiceeren
was onduidelijk en daardoor ondeugdelijk en zooals prof. Romme
het gisteravond in de openbare vergadering, te Amsterdam
gehouden, uitdrukte, „zooals het daar eenzaam lag, zelfs on
aannemelijk". Linggadjati is nóg een probleem, omdat het
ongetwijfeld het begin zal zijn van nog groote moeilijkheden.
Maar het is een groote stap in de goede richting, een basis
voor een duurzaam vergelijk.
socialen, economischen en cultu-
reelen aard.
Er is van serieuze zijde ge
steld, dat Linggadjati zou be-
teekenen schending van de gel
dende grondwet. Maar grond
wetschenders zij® wij niel en
maaltijd beschouwde. Immers de I willen wij niet zijn. Onze grond-
beslissing is gevallen. Linggadjati wet wordt door de overeenkomst
is aanvaard. Niettemin mag men
prof. Romme's optreden van gis
teravond een uiterst gelukkige
noemen. Zijn betoog was van a tot
ongerept gehandhaafd, meende
spr.
In het Nederlajndsche volk
dringt ook nog het element
z glashelder en zal er zeker toedoor van praten met de repoe-
bijdragen, dat men ook in de eigen bliek en pacteeren met de re-
K.V.P.-gelederen thans een beter poebliek Er is verzet tegen het
handreiken aan die wederpartij
met baar illegale elementen
en juister beeld heeft van wat
Linggadjati in feite inhoudt.
Zooals prof. Romme s Detoog in
de Kamer, heeft ook deze rede be
vorderd dat de juiste beteekenis
van het accoord uit de doeken is
gedaan, wat het accoord wél en
wat het niet omvat, waartoe het
ons verbindt en waartoe niét. Spr.
sprak gisteravond niet om verant
woording af te leggen, maar wel
om, van aangezicht tot aangezicht,
een ieder die het hooren wil te
zeggen, dat en waarom het alge
meen belang van het Koninkrijk
en alle volkeren die daarin vervat
zijn, het toestemmen in Linggadja
ti heeft geëischt en zich met een
andere houding niet verdraagt.
Niet uit lichtvaardigheid, uit
oppervlakkigheid of partijpo
litieke overwegingen is de
K.V.P. er toe overgegaan het
accoord te accepteeren, doch
om wille van de hooge
belangen die op het spel staan.
Wij willen Indië behouden,
niet om het te exploiteeren
maar, om overeenkomstig de
beginselen van de Koninklijke
rede van 7 December 1942, in
gelijkwaardigheid samen te
gaan en duurzaam samen te
gaan.
Wij hebben steeds in Indië een
roeping te vervullen gehad. Die
roeping ligt nóg'tot in verre toe
komst voor ons.
Wij moeten naar elkaar toebui
gen en niet van elkaar afwijken.
Daarom volgen wij, aldus spr.
voor onze practische politiek den
weg der koninklijke rede met haar
grondslagen van vrijwiligheid,
gelijkwaardigheid der deelen en
eenheid van het geheel.
Houdt het werkelijke Liggadjati
dat in? Houdt het werkelijke Lin-
gadjati het bewandelen van den
weg der koninklijke rede voor ons
open? Talloozen zeggen: neen!
Linggadjati aanvaarden is het
uitbreken van het koninkrijk. Het
maakt ons koninkrijk tot" een or
nament.
Lingadjati bestaat echter niet
uit de 17 punten van de ontwerp
overeenkomst. Veel meer heeft
men aan de memorie van 5 De
cember van de Commissie Gene
raal en aan de regeeringsverkla-
ring van 10 December. In die
beide stukken is neergelegd, dat
gene wat volgens de Commissie-
Generaal nu eigenlijk in Lingga
djati is overeengekomen. Eerst
uit het geheel dezer stukken wor
den wij het werkelijke Lingga
djati gewaar. In dit werkelijke
Linggadjati is de kroon geen ver
siersel, doch zal zetelen boven de
Nederlandsch-Indonesische Unie,
gedragen door onze Koningin en
haar wettige opvolgers, wakende
over de onafhankelijkheid van alle
gebieden van de Koninklijke Unie,
constitutioneel regeerend in zaken
van buitenlandschen, financieelen,
waartegen wij van na lure in
verzet komen.
Prof. Romme splitste de in
formaties, die wij hier over de
repoebliek krijgen, in drie cate.
goriën: die, welke zeggen, dal
het geheele nationale ontwaken
samenvalt met de repoebliek,
die, welke willen doen geloo.
ven, dat er niemand achter de
repoebliek staat en tenslotte de
grootsle bron: men weet het in
Indië zelf niet. Wij hebben thans
in Indië voldoende machtsmid
delen om de bpel te redden en
behoeven niet meer in een di
recte dwangpositie te spreken.
Deze omstandigheden maken
het ons minder moeilijk, althans
te pogen een langjarigen oorlog
te voorkomen, te besparen aan
Indonesië en ons volk hier, te
pogen, binnen de grenzen van
jde Koninklijke rede, te komen
langs overleg tot oplossing.
I Daarbij zijn wij ver gegaan,
heibben zelfs met Soekarno ge
sproken. Gelet op alle realitei
ten, hebben wij het Koninkrijk
niet in de positie willen bren
gen, dat internationaal zou kun
nen worden gezegd, dat wij
zouden hebben geweigerd wat
een machtiger staat en bondge
noot zelfs niet heeft gedaaa.
3pr. wenschte een optreden in
waardigheid, doch aan dat
woord mag men het Koninkrijk
niet ophangen. Wij zijn over ge
voeligheden heen gestapt. En
zeggen prof. Hamel, overigens
een fel tegenstander van Ling
gadjati, na, dat, indien Soekarno
een wezenlijk element is in het
geheel van de toenadering van
Indonesië en ons land hier, dat
dan de staatkundige realiteit
eischt met dit element rekening
te houden en tot spreken over
te gaan. De historie zou het als
een misdaad aanrekenen als men
kon zeggen: zij hebben de mo
gelijkheid" van een duurzaam
samengaan voorbij laten gaan.
Wij hebben te vechten met
een vertrouwenscrisis en moe
ten in het algemeen belang po
gen snel een begin aan 't einde
te maken. Dat nu, doel het wer
kelijke Linggadjati. Verwerping
van Linggadjati zou, naar alle
waarschijnlijkheid, het einde
vain het Koninkrijk geweest zijn,
de liquidatie van de staatkun
dige eenheid. Linggadjati is het
begin van een berg van moei
lijkheden en zorgen, die alleen
tot een goed einde gebracht
kunnen worden als alle Neder-
landsche krachten samengebun
deld worden. Van onze maat
schappelijke kraohten vooral zal
het afhangen of Linggadjati
het gebouw zal zijn waar het
goed is te wonen.
Een vragensteller uit de zaal
had weinig vertrouwen in de
repoebliek. Hij meende, dat het
goed kan zijn een overeenkomst
te maken, doch alleen dan, wan
neer men overtuigcl is, dat beide
partijen zich aan he' overeen
gekomen e zullen houden en
kunnen houden. Prof. Romme
antwoordde daarop, dat men
bezwaarlijk bij het sluiten van
een huwelijk reeds over de echt
scheiding kan gaan prafen. Men
moet vertrouwen schenken, om
vertrouwen te winnen.
Een spontaan applaus was de
dank voor spreker's zeer helder
betoog. En wij zouden wen-
Tengevolge van den ijsgang op de rivieren zijn verschillende
schipbruggen ingenomen. Een van de sporen op de dubbel-
spoorbrug over de Lefc bij Culemborg is thans ter beschikking
gesteld van het autoverkeer. Dieseltrein en auto naast elhgar
op de spoorbrug. A.N-P. P-
Er is d«fini Jef stelling ge
nomen in de kwestie hoe de
musici zich zullen organi.
seeren. Zcoals men weet
bestaat er een landelijke
bond, de NOMA, die hel op
zich heeft genomen de be
langen van de kleinkunste
naars te behartigen. Op zich
zelf zou dat zoo erg nog niet
zijn, wanneer de NOMA niet
het monopolie van die be
hartiging voor zich op.
eischte. En tegen deze nei
ging tot alleen-beschikking
heeft Vrijdagmiddag de
KAB., bij monde van den
het was af.
Bloemen waren ervoor
zijn werken in bet Linggadjati-
probleem en.voor zijn Abra.
schen, dat niet honderden, zoo- hamschap van heden. P. S.
als gisteravond, doch duizenden
en minstens alle leden van onze
K.V.P. deze rede zouden hebben
aangehoord Wat prof. Romme-
sprak was nood'ig, brooinoodig heï,e<fe oogenbUk alleen maar
nieuwen districtsbestuurder,
den heer L. J. van Jaars
veld, die per 1 Januari den
heer G. van Slingerand in
deze functie opvolgt, stelling
geromen.
De argumenten, die de heer
J. de Waal, voorzitter van de
NOMA, te Alkmaar aanvoerde
om de eenheid te bepleiten, zijn
niet nieuw. Zij werden reeds
vanaf het ontstaan der vakorga
nisaties te berde gebracht. Aan
den anderen kant echter be.
schouwen sommigen ze nog als
zoo actueel, dat zelfs na-oor_
logsche vakcentrales ze meenen
te kunnen ophalen om de arbei
ders bijeen te trommelen in 'n
eenheidsorganisatie.
't Zijn de argumenten, die
den arbeider willen overtuigen
De Antwerpsche havenar-'
beiders hebben nog steeds niet
het werk hervat, ondanks de
pogingen van de regeering om
tot een vergelijk te komen. De
takers moeten het zonder den
steun van hun organisaties
stellen. Dit is al een opmerke
lijk feit, hoewel hier de zwar
te handel wel in mindere of
meerdere mate de financie
ringsbron zal vormen. Maar
het meest belangrijke feit in
dit sociaal conflict is echter,
dat de staking wordt afge
keurd door de communis
ten. Een communistische volks
vertegenwoordiger pleitte,
hoewel tevergeefs, voor on
middellijke hervatting van
het werk. En hij gebruikte als
voornaamste argument, dat
deze wilde staking groote
schade brengt aan de prijs- en
loonpolitiek van de regeering
Ja, we gaan toch vooruit. Nu
België de eer geniet van ultra-
roode ministers, die mede de
verantwoordelijkheid dragen,
praten de Marxistische broe
ders wel anders. Wij beginner
nu ook bijna naar communis
tische ministers te verlangen.
Terwijl ons land een om
vangrijk militair apparaat aan
het opbouwen is, dat vergele
ken kan worden met een twee
snijdend zwaard, omdat het
eenerzijds enorme financieele
offers eischt en anderzijds een
groot aantal arbeiders ont
trekt aan het productiepraces,
verkeeren onze Zuiderburen in een wereldparlement als
in de gelukkige omstandigheid dit aldus Smuts, onze deuk
te kunnen overgaan tot ingrij- beelden voor honderd procent
pende bezuiniging op de Icos- of zelfs voor vijftig procent
ten van de Defensie. De Hel- opgeld doen. Dit is een van
gische Minister van Lands- de vraagstukken, die wij, niet
verdediging verklaarde dezer slechts in Zuid-Afrika, doch
dagen, dat hij het tot zijn taak in de geheele Europeesche we-
beschouwde het leger weer reld onder het oog moeten
aan te passen aan de eischen zien.
van de vredesperiode. Hij kon ie
dan ook met genoegdoening Er komen berichten van het
vaststellen, dat voor 1946 de congres der Zionisten, dat mo
uitgaven voor de. Defensie menteel te Bazel gehouden
slechts een vierde gedeelte wordt, waarin melaing ge
bedragen van die van 1945 en maakt wordt van een onover-
dat in het komende jaar 10.700 brugbare kloof, die bestaat
recruten minder zullen worden tusschen de zienswijze van dr.
opgeroepen dan in 1946. Wa- Weizmann, den voorzitter van
ren wij ook maar zoover. de wereldorganisatie van Zio-
- nisten en van het Jewisch
Agency en die van David Gu-
Voor de eerste maal in de rjon, voorziter van de execu-
geschiedenis hebben wij de
menschheid in een lichaam
samengebracht ter wille van
den vrede en tweederde van
dat lichaam is gekleurd
dus verklaarde maarschalk
Hij wees er op, dat het
derde deel, dat steeds de heer-
schende macht is geweest en
nog is, zal moeten gehoorza
men, want bij de Vereenigde
Naties beslist men door stem
ming en de stemming geschiedt
tieve van het Jewisch Agency
in Palestina. Weizmann is
voorstander van een soepele
politiek ten aanzien van de
a}~ kwestie Palestina. Hij heeft de
vertegenwoordigers van het
Jewisch Agency aangeraden
onvoorwaardelijk deel 11e ne
men aan de komende bespre
kingen te Londen over Pa
lestina. Daarentegen staat Da-]
vid Gurion er op, dat de nieu
we executieve van het Je
wisch Agency een krachtiger
bij meerderheid en de meer
derheid is niet blank. Men kan houding zal aannemen,
dan ook niet verwachten, dat
vakbelangen en het andere mo
ment ook nog dingen als gods
dienst, moraal en cultuur in de
aandacht te hebben. Zij schei
dien den mensch in geheel af
zonderlijke sferen en ontken
nen, dat de levensfoesohouwing
alle handelingen van den mensch
bepaalt.
Zoo ook de heer de Waal, die
het overigens met zijn bescher
melingen niet slecht voor had.
Spr constateerde, dat de musi
cus na dezen oorlog weer de
zelfde paria rechteloos en
machteloos dreigt te worden
als in den malaisetijd. De NOMA
heeft hiertegen den strijd aan
gebonden. Zij eischt beroeps
bescherming, opname in de so
ciale wetgeving en maatregelen
tot opvoering van het cultureele
peil der bevolking. Een van de
ergste vijanden van dit streven
noemde de heer de Waal de
beunhazerij. En hier begon
eigenlijk de verwarring, die al
zooveel haat en nijd heeft ge
bracht onder de musici, opnieuw
De bond wil de vakmensöhen
voorrang verleenen bij de gun
ning werk. Nu is de moei
lijkheid, dat men zoowel onder
amateurs als onder beroeps
musici vakmenschen aantreft;
in de praktijk worden niet zoo
zeer de vakmenschen als wel
de beroepsmusici voorgetrokken.
Dit principe consequent door
gevoerd, leidt tol een resultaat,
(Zie vervolg pag. 7)
Q, OPGANG, Afstra-
ling van het eeuwig
Licht, Zon der gerechtig
heid,
Kom, verlicht ons die
zitten in den nacht, in de
schaduw van den dood.
K--
