Het Wereldnieuwsjournaal
VAN HET OUDE JAAR
7946
1947
Moeizame eerste stappen der
internationale samenwerking
Altijd het Russische probleem op den achtergrond
PAC. 4
NIEUW NOORDHOLLANDSCH DAGBLAD
Dinsdag 31 December 1946
fANNEER wij de balans hebben opgemaakt
van de wereldpolitiek in 1946, dan zullen
wij constateeren, dat de menschheid heeft ge
tracht de sporen uit te wisschen van het Nazi
systeem, dat de wereld in het ongeluk heeft
gestort. Het grootste deel van de energie van de
leidende staatslieden moest worden gebruikt om
de gevolgen van den tweeden wereldoorlog te
liquideeren. Belangrijk was in dit verband voor
al de Parijsche Vredesconferentie, die op 29 Juli
in het Paleis de Luxembourg bijeen kwam ter
vaststelling van de vredesverdragen met Italië,
ttvlgarijè, Hongarije, Roemenië en Finland. Rus
land. was op deze conferentie zeer dikwijls in de
oppositie en de andere mogendheden moesten
dan ook meermalen aandringen op sp&ed, Italië
dat van Monarchie naar Republiek overging,
werd gedwongen afstand te doen van zijn kolo
niën. Het zwaarste en omvangrijkste werk op
het gebied der oorlogsliquidatie staat echter nog
voor den boeg, n.l. het vredesverdrag met
Duitschland. Hiermede zal een aanvang morden
gemaakt op de conferentie van de Groote Vier,
die op 10 Maart 1947 te Moskou zal worden
gehouden.
Het proces te Neurenberg te
gen de voornaamste oorlogsmis
dadigers liep dit jaar ten einde.
Op 16 October moesten elf van
deze wereldmisdadigers hun
wandaden boeten door den
strop. Dit was een mijlpaal in
de geschiedenis omdat nu was
komen vast te staan, dat in het
vervolg ook staatslieden per
soonlijk verantwoordelijk zijn
voor misdaden begaan tegen de
menschheid.
De verhouding met
Rusland
De verhouding tusschen de
groote mogendheden, met 'name
tusschen Engeland en Amerika
eenerzijds en Rusland anderzijds
is in het afgeloopen jaar aan
spanningen onderhevig geweest.
Onderling wantrouwen, o.a. ver
oorzaakt door willekeurige toe
passing van de overeenkomst
van Potsdam, bracht mee een
gevoel van vrees en onveilig
heid. Het was vooral Churchill,
die in verschillende redevoerin
gen, aan deze gevoelens uitdruk
king gaf en waarin hij wees op
het Russische gevaar. Zoo be
toogde hij reeds op 5 Maart, dat
niemand'weet, wat Rusland en
zijn communistische Internatio
nale in de naaste toekomst zul
len doen of wat de grenzen zijn
van hun neigingen tot expan
sie. Hij stelde daarom voor de
Ver. Naties terstond van een
internationale gewapende macht
te voorzien. Vurig propagandist
voor de vorming van de Ver.
Staten van Europa, deed hij de
wereld verbazen door zijn be
wering, dat de eerste stap naar
de her-oprichting .van de'Euro-
peesche gemeensphap moet be
staan in een samengaan van
Frankrijk en Duitschland. Hij
kreeg den naam van oorlogsop-
hitser toen hij in October in het
Lagerhuis wederom een heftigen
aanval deed op het communisme
en zeide, dat hij de bewijzen kon
overleggen, dat nog 200 Russi
sche divisies zich bevonden in
de bezette gebieden van Europa.
Ook zijn rivaal in de binnen
landsche politiek, premier Att-
le.e hield een rede, waarin ook
deze van leer trok tegen de Sov
jet-Unie. Geheel in tegenstel
ling met deze uitlatingen van
Engelsche zijde, was de verkla
ring van den Amerikaanschen
minister van Handel, Henry
Wallace, die aandrong op een
verzoenende politiek ten opzich
te van Rusland. Amerika, moet
zich, z_oo betoogde Wallape, zich
meer richten op de Sovjet-Unie.
Deze rede" bracht onrust in de
kringen van de Amerikaansche
regeering, vooral waar ook Byr
nes zich ontevreden had getoond
over de houding van Rusland en
had mede tot gevolg, dat Wal
lace moest aftreden.
Nog meer spanningen
Niet alleen tusschen de groo
te mogendheden bestond er
spanning. Ook tusschen de groo-
tgp en de kleintjes en tusschen
de kleintjejs onderling bestonden
er moeilijkheden en kwam het
zelfs tot incidenten. Daar was
allereerst de kwestie tusschen
Rusland en Turkije over de Dar
danelles Rusland heeft voor
gesteld over te gaan tot oprich
ting van gemeenschappelijke
RussischTurksche bases aan
de zeeëngten en herziening van
het verdrag van Montroux, dat
de scheepvaart door de Darda-
nellen regelt. Deze voordellen
hebben niet alleen bij Turkije
maar ook bij Engeland en Ame
rika heftige tegenstand ontmoet
die willen, dat bij eventueele
herziening van het verdrag van
Montreux alle onderteekenaars
van deze conventie hun stem
mogen laten hooren. Tot een de
finitieve beslissing in deze
kwestie is het nog niet geko
men. Grootere moeilijkheden
kwamen er al in het begin van
1946 door de inmenging van
Rusland in de binnenlandsche
zaken van Perzië (Iran). Rus
sische troepen bezetten Iraan-
sche steden, waarop Amerika
door middel van een nota Rus
land verzocht de souvereine
rechten van Iran te eerbiedigen.
Ondanks heftige tegenstand van
de Sovjet-Unie werd de zaak
behandeld in een besloten zit
ting van den Veiligheidsraad.
Tenslotte trok Rusland zijn troe
pen terug nadat een autonome
provincie Azerbeidsjan was ge
vestigd, die sterk onder Russi
sche invloed staat. Een nieuw
conflict ontstond in December
toen de centrale Perzische re
geering troepen wilde zenden
naar Azerbeidsjan om toezicht
te houden op de verkiezingen
Azerbeidsjan bond echter spoe
dig in zoodat de rust weer werd
hersteld.
Incidenten
In Augustus kwam er een in
cident tusschen Amerika en
Joego-Slavië over het neerschie
ten van Amerikaansche vlieg
tuigen. Hoewel het aanvankelijk
leek, dat Tito niet zou voldoen
aan de Amerikaansche eisch tot
genoegdoening, liep het ook hier
op een capitulatie uit. Een ern
stiger crisis is ontstaan tusschen
Griekenland eenerzijds en Joe
go-Slavië, Bulgarije en Albanië
anderzijds. Talrijke grensinci
denten kwamen voor. Grieken
land, dat op 1 September zijn
Koning bij referendum terug
riep, werd sindsdien slachtoffer
van een burgeroorlog, waarbij
de partisanen werden gesteund
door geestverwanten uit de na
buurlanden. Griekenland bracht
de zaak voor den Veiligheids
raad. Inmiddels gaat de gueril-
la-oorlog nog steeds voort.
Positief werk
^Gelukkig was er ook positief
werk waar te nemen in het stre
ven naar grootere veiligheid en
hooger recht voor de staten door
middel van het instituut der
Ver. Naties. Te Londen kwam
op 10 Januari de eerste alge-
meene vergadering der Ver-
eenigde Volkeren bijeen, die op
14 Februari geëindigd was. Tij
dens deze eerste vergadering
werden de grondslagen gelegd
voor dit grootsche internationa
le opbouwwerk met als voor
naamste resultaten de instelling
van den Veiligheidsraad en een
Economischen en Socialen Raad.
Op 23 October kwam men we
derom bijeen, thans te New
York. Een zeer belangrijk agen
dapunt was het voorstel van
Australië en Cuba een wijzi
ging te brengen in het Veto
recht. Dit veto-recht, dat een
der neteligste punten vormt in
de nieuwe volkeren-gemeen
schap, bestaat hierin, dat wan
neer het geen procedure-kwes
ties geldt, het tegenstemmen
van een der Groote Vijf in den
Veiligheidsraad een voorstel tor
pedeert. Ook Nederland heeft
meermalen, bij monde van Mi
nister van Kleffens, zich tegen
het veto-recht verklaard. De
Groote Drie, Amerika, Engeland
en Rusland, verzetten zich ech
ter scherp tegen iedere poging
hun invloed te beknotten en het
eindresultaat was pover door het
aannemen van een resolutie,
waarin werd aangedrongen op
een zoodanig gebruik van het
Veto-recht, waarbij het werk in
den Veiligheidsraad niet zou
worden belemmerd.
Ontwapening
Meer succes werd bereikt
op het gebied der ontwapening.
Molotof, die hiertoe een eerste
voorstel had ingediend, verkreeg
de medewerking van de Ver.
Staten, Amerika verklaarde zich
bereid mededeelingen te doen
over het aantal gewapende
strijdkrachten in het buitenland.
Op 14 December nam de Alge-
meene Vergadering de resolutie
aan, waarin de beginselen zijn
vastgelegd voor het beperken
der bewapening en de controle
en regeling van alle wapenen,
met inbegrip van de atoombom.
De Veiligheidsraad zal plannen
voor de beperking der bewape
ning opstellen en aan den Vei
ligheidsraad ter overweging
voorleggen.
De actie tegen Franco
Het geheele jaar heeft gestaan in
het teeken van den strijd tegen Fran_
co. Nu; op fret einde van heft ja^r,
is er echter nog niets; wat er op
zou wijzen, dat de cfagen van Franco
geteld zijn. Integendeel; het heeft er
meer van, dat alle pogingen om
Franco uit het zadel te lichten tot
gevolg hebben, dat de Caudillo er
steviger komt in te zitten. In dit
verband is het goed nog even te her
inneren aan de verklaring' van Lord
Templewood die als eenig advies gaf:
'"Zwijg over Franco'"'. Dat de actie
tegen Franco zoo weinig succes heeft
opgeleverd komt wel voornamelijk
hierdoor; dat deze actie doorbroken
woTdt door ideologische verschillen
tusschen de groote mogendheden.
Rusland wil de onmiddellijke ves'i-
ging van een "democratischregiem,
wat ech.er in de pröctijk een bolsje_
wistisch regiem zou beteeker.en. En_
geland en Amerika voelen daar echter
niels voor en trachten slechts te be_
reiken, dat Franco vrijwillig zal af_
treden na waarborging' van vrije ver_
kiezingen. Hoewel reeds op 4 Maart
met een gemeenschappelijke verkla»
ring van Amerika; Engeland en Frank
rijk de actie tegen Franco werd in
geluid, is thans niets meer bereikt,
dan dat ingevolge een beslissing van
de Ver. Na'ies, de Ambassadeurs en
gezanten uit Madrid worden terugge
roepen hetgeen echter nie1 verbreking
der diplomatieke betrekkingen be_
teekent.
Engelands moeilijkheden
In Engeland heeft de regeering niet
alleen een zwaren strijd te voeren te
gen de economische moeilijkheden,
die het moederland bedreigen. Ook is
er scherpe crltiek geweest op de bui_
'enlandsche politiek van de Labour-
regeering. Deze critiek kwam nog wel
uit de Labour.fractie van het Lager
huis. Een slerke groep uit de fractie
voelt meer voor samenwerking met
de Sovje'-Unie. In de troon
rede van Koning George is de natio
nalisatie van het binnenlandsche ver
voer in uitzicht ges'eld. Met de na
tionalisatie van de electrici eitsvoor_
ziening was al de eerste stap gedaan
op den weg naar de socialiseer in g\
Grootere moeilijkheden levert ech_
4er de kwes ie Pa^stina op. De Engel
sche regeering heeft het plan opge
steld Palestina te verdeelen in twee
autonome gebieden: Een Joodsche
Staat en een Arabische S'aat. Dit plan
heeft echter niet den steun van
Amerika.
De toestand in België
België heeit ook in het afgeloopen
jaar met binnenlandsche politieke
moeilijkheden te kampen gehad. Hier
is het nog altijd de Koningskwestie
die den ondergrond vormt van alle
pili'ieke verwikkelingen. De regee
ring, bestaande uit socialisten, com
munisten.' en liberalen ontmoet krach
tige oppositie van de Ka'holieken,
die bij alle plaafsi gehad hebbende
verkiezingen vers'erkt uit de sten^bus
♦e voorschijn kwamen. De Koning
heeft voorgesteld een referendum uit
'e schrijven, dat beslissen moet over
zijn terugkeer. De regeering wil ech
ter dit uiterst democratisch middel
niet han'eeren dat een einde zou kun
nen maken aan den onzekeren en on_
democraftiechen' politieken toestand
van het la°d en dat een gezamenlij-
ken en doel treffen den heropbouw van
België belemmert.
Hoewel België minder gelden heeft
van den oorlog dan Nederland en er
steeds wordt beweerd dat dit land er
beter voor staat dan de rest van de
wereld; zijn er ook in Belg'ië sociale
moeilijkheden; getuige de demonstra
ties van de arbeiders tegen de duurte
en de havenstakingen.
Frankrijk
Frankrijk heeft dit jaar twee
maal gestemd over een Grondwet.
De verkiezingen brachten sterke
winst voor Katholieken en Com
munisten. De fronten heibben zich
scherp afgeteekend. Ook Frank
rijk heeft met enorme financieele
en economische moeilijkheden te
kampen. De communisten steu
nen thans ook de bezuiniirings-
maatregtelen, die noodzalitelijk
zijn voor het herstel. Voor vijf
weken is er thans een regeering
van enkel socialisten, die ook nog
ot taak kreeg maatregelen te
emen om den opstand in Indo
china te bedwingen.
Amerika
Amerika heeft in het afgeloo
pen jaar meermalen te kennen
gegeven, dat hert nooit meer den
weg van het isolationisme zal op
gaan. Dit is wel de kern van de
Amerikaansche buitenlandsche
politiek geweest. Wilden de Ver.
Staten vroeger geen lid worden
van den Volkenbond, lhans speelt
Amerika de voornaamste rol in
het instituut der Ver. Naties. New
York is definitief de zetel van het
wereldparlement geworden. In 't
binnenland had Amerika ook te
kampen met sociale onrust. Tal.
rijke stakingen zijn er uitgebro
ken, die ook groot nadeel brach
ten aan de Europeesche landen.
Ook de Amerikanen zijn. ter stem
bus geweesl. De verkiezingen
brachten een meerderheid voor de
republikeinen.
,Uit onze balans blijkt, dat men
in 1946 getracht heeft bouwstee,
nen aan te brengen voor een be
tere wereld. Een wereld; waarin
naastenliefde, gerechtigheid, vrij
heid, elementen van een gezonde
democratie zouden 'beerachen. He
laas moeten we vaststellen, dat
nog vele, zoo niet alle bouwstee.
nen, ontbreken. Millioenen ver.
oiaaiste personen zwerven nog in
Europa, niet wetende wat de toe.
komst zal brengen. Honger wordt
er geleden in uitgestrekte doelen
van Europa en ook van gerech
tigheid is nog weinig te bespeu
ren. Denken we slechts aan Joego
Slavië, waar de communistische
dictator Tilo een onrechtvaardig
proces deed voeren tegen Mgr.
Siepinac. De volkeren verkeeren
nog steeds zooals Z.H. de Paus
het in Zijn Kerstrede zoo terecht
zeide in voortdurende onrust
en er heerscht ontgoocheling en
ontevredenheid, die aanleiding
kunnen zijn voor hei uitbreken
van een nieuw conflict. Moge het
komende jaar het beeld te zien
geven van een eerlijk pogen van
de staatslieden van alle landen
der wereld den echten vrede le
geven, die tevens de basis zal
vormen van nieuwe welvaart
M. P. J.
FOTO-REPORTAG
BIB
WIJ STAPPEN over
van een oud op
een nieuw jaar en
het is goed, dan
nog eens even om
te zien. Ook in dit
prille verleden ligt
het heden en in het
nu wat worden zal.
Als we dat „nu" be
schouwen, begrijpen
wij het pessimisme
van Rome. Ook in
het verleden van '46
ligt weinig opwek
kends. De foto's van
deze bladzijden loe
ren het Moge 1947
toch 'n Zalig Nieuw
jaar zijn!
E H. VADER is de
centrale figuur, waarheen
de wereld ook in het afge
loopen jaar schouwde. D'
plechjigheid van de over
handiging van den Kardi
naalshoed aan Z.Em. Kaï
dinaal De long herinnerde
ons weer aan de univer
seele beteekenis van de
Kardinaalscreatie, die voor
ons land in het bijzonder zoo
belangrijk was. Zij brach
een Nederlander weer ne
lange jaren in het wereld
bestuur der Kerk en bewee'
eer aan den stoeren pre
laat, die het alles omvatten
gevaar van het nationas!
socialisme op den eeni;
juisten grondslag van hi
Christendom bestreed.
Daaronder: Een blik op c
ontzettende uitwerking van
de atoombom, zooals die
bij Bikini bleek. En toch her
inneren wij ons, dat de deskundigen het niet eens zoo hee,l erg vonden. He» viel meel
Maar Bikini bleef niettemin het vermanend teeken aan de menschheid, om zijn
kracht niet te zoeken in de werken der vernietiging, maar alles te richten op her
stel erf vernieuwing. Een volk, dat leeft, bouwt aan zijn toekomst en niet aan de
vernieling daarvan. De atoombom waart als een dreigende schaduw over de
aarde rond en dringt tof een oplossing van het bewapeningsvraagstuk!
HNGGADJATI en Commissie-Generaal, toovl
woorden voor den een, schrikbeelden voor den ander; ook in deze zaak van vitaal belal
voor ons land, was Nederland hopeloos verdeeld. Toch kent iedereen deze vier mj
nen. Van Poll, De Boer, Van Mook en Schermer horn, die op hun wijze hebben getracht,
moeilijkheden in Indonesië te ontwarren. Hierboven rechts: De onrust in Palestina, el
der zorgenkinderen van het Britsche imperium. Gewapende troepen, tanks, prikkeldra/
zooals wij hier In de straten van Jeruzalem zien, waren permanente verschijningen in
werelddeelen! Hiernaast: Een naam van kracht en snelheid: Tommy Lawton, de gevaarlijl
middenvoor van het Engelsche elftal, scoort in den befaamden wedstrijd te Huddersfief
die ons een smadelijke nederlaag bezorgde, een der Engelsche doelpunten. En daarondq
Eerst in de latere maanden van het jaar kreeg ook de K L M haar deel In de ree
vliegongevallen, welke de wereld verontrustte. Op Schiphol landde een vliegtuig zoo
gelukkig, dat het in brand vloog, zes en twintig passagiers kwamen om het leven,
daarnaast weer een meer opwekkend beeld: De verbinding over de Maas bij Dordrecht|
hersteld, het traject Noord-Zuid is weer berijdbaar De autoriteiten hebben reden tot ji
chen. nu weer een herinnering aan het oorlogsgeweld is opgeruimd. Een der vele bruggJ
die in het afgeloopen jaar herbouwd is, als een bewijs van de onverwoestbare lever]
kracht van ons volk, dat ondanks alles vooruit will
