Nieuw
K.V.P. en het probleem Indonesië
I
De heer Sybesma, nieuwe Indische specialist
van de Partij, geeft zijn meening
Piesmari kondigt uitbreiding aan
van de K.L.M.
DE REPLIEK VAN GERBRANDY
STUUR ONS
Kleermakerij
de voering
iid??
Hoogervorsl
IELOT
Voor Alkmaar en omgeving
De republiek is wel van Japansche makelij
Van Mook is onjuist beschuldigd
Duitsche stroom-
levering stopgezet
Aanhoudende
terreur bij Soerabaja
Financiering
particuliere
woningbouw
Russische
militaire bases
op Spitsbergen?
KRONIEK
BIJ HET AFTREDEN
VAN BYRNES
-/
medegaat. (ThuringP.)
>or de Jordaan te Am-
n een bezoek aan de
vereeniging „Tot Heil
Dudt zich in een der
.N.P. P.)
Hëerenmaatkleeding
NTJARI a-s. houden
r Jjtting in Hotel
li»pr. SCHAGEN
jeft, maken wij
AS,
of
'AK naar maat
en.
D 6—8 WEKEN
raat 156, Tel. 16176
ian 115, Tel. 28975
.04, Tel 6055
Tel. 874
STTJARI aanstaande
g in ALKMAAR,
)n, Waagplein 24
an 'n PHILI-SHAVE
heerapp. Prijs L44.
seft geen last meer
ELECTRA HUIS
LENENSTRAAT S
AR - TELEF. 2803
a erkend Service
handelaar
4 uur uw apparaat
jerepareerd
T 16 JAN.:
gs it)
iyu Kibbee,
le anderen,
msche film,
n vergeten,
's avonds 8 uur.
Zondag 2, 4,30, 7
2,30 uur.
Ier geleide!
Duimelot het eerst
bij vader en moeder
:e~ Jaap en Likkepot
ladder te halen. Het
ngens eens proberen
Ier te krijgen. Dat zal
jullie even hard jon-
uimelot niet te lang
ug gaan Lange Jaap
ttap. Daar zien ze in
rij. De boer is juist
al de boer even een
:ven. Ze zullen het
'ieuws waarna Sym_
HoofdredacteurH. N. Smits,
rayonredacteur: Fr. Otten.
Directeur: E. J. M. Stumpel
Abonnementsprijs 3.40 per
kwartaal; 1.20 per maand;
incl. incasso. Adv.-pr. p. editie
13 c. p. mm.; minimum 2.50;
in alle edities 26 c. p. mm.;
minimum 4.-; Fam.ber. 20 c.
p. mm.; in alle edities 30 ct.
Buiten God is
nergens veilig
(Vondel)
VRIJDAG 10 JANUARI 1947
42e JAARGANG - NUMMER 11122
BUREAUX:
ALKMAAR: Langestraat 42 A,
Tel. 2046 (adm-), 2047 (red.),
K 2200.
HOORN: Draaf singel 59, Tel.
4243 (K 2290) 2 lijnen.
DEN HELDER: Weststraat 80,
Tel. 2383 (K 2230).
SCHAGEN: Molenstraat 52,
Tel. 459 (K 2240).
Bank: Noorderbank
De heer Sybesma, de nieuwe .Indische specialiteit van de
Katholieke Volkspartij, oud-lid van den Volksraad, oud-lid van
het college van gedelegeerden van den Volksraad en sinds kort
lid van het dagelijksch bestuur der K.V.P., heeft op een zeer druk
bezochte vergadering van de afdeeling 't Zandt van de Partij,
bij G. A. de Wit gehouden, een interessante uiteenzetting gegeven
over het Indonesische probleem. Hij mei zijn twintig-jarige
ervaring van het Indische leven, heeft zeker recht van spreken.
Hij gaf duidelijk zijn visie op de zaak. en kwam tot de conclusie,
dat Linggadjati de eenige uitkomst isMOok de heer Sybesma, die
werkzaam is bij het onderwijs in Indonesië, heeft 42 maanden
kampstraf van de Jappen achter den rug; hij sprak met mee-
sleepende overredingskracht en vol liefde voor den inlander.
Na de opening door voorzitter
C. Veul begon de heer Sybesma
met het roemloos einde van het
Koninklijk Nederlands Indisch
Leger in herinnering te bren
gen. Na de capitulatie in Ban
doeng stegen onmiddellijk de
luchtballons op voorzien van
het opschrift: Hidoe Asia Raja,
de eerste anti Westersche pro-
pagandadaad der Jappen. Hier
op volgde de smadelijke wegva
ging van de dragers der Weste
lijke cultuur en het Nederland-
sche gezag. De dragers van deze
cultuur en dit gezag werden in
gevangenissen vernederd en ge
pijnigd door Jappen en Indone
siërs. Intusschen belooft Japan
aan Indonesië de onafhankelijk
heid; deze belofte wordt gelei
delijk ingelost en wel temeer
naarmate duidelijker werd dat
Japan de oorlog moest verlie
zen. Een voorloopig comité
krijgt onderricht in Japansche
bestuurskunst en hen wordt in
geprent dat ze zullen moeten
strijden tegen Engelsche en
Amerikaansche pogingen om In
donesië te heroveren. Nederland
werd zelfs niet meer genoemd.
Dan volgt de onverwacht snelle
capitulatie van Japan
en er komt even aarzeling bij de
Indonesische leiders, maar de opge
zweepte en vermilitariseerde jeugd
eischt nu de proclamatie der onaf-
hankeijke Indonesische staat.
Deze revolutie is dus onbetwist
baar Japan's werk en de Jap-
sche hulp werd tot nu toe
dankbaar aanvaard. Moge de
Japansche activiteiten de direc
te oorzaak geweest zijn van de
revolutie, wij hebben op dit
oogenblik rekening te houden
m.et de gevolgen waarvan wel
het meest funeste is dat een van
de grootste hoekpijlers van het
Nederlandsche gezag: het enor
me prestige, diep geschokt was.
Dit opzien tegen de „toean blan
da" zat niet alleen diep geworteld
ij) den eenvoudigen inlander, maar
spreker heeft zelf ondervonden dat
intieme toenadering tot de hoogste
ontwikkelde Javanen afstuitte op
een niet te doordringen muur van
gereserveerdheid en ontzag. Stel
hiertegenover de Japansche behan
deling der toeans besar in de kam
pen. De schok die den inlander
daardoor kreeg moet wei hevig ge
weest zijn en verklaart veel.
De eenige instantie die na de ca
pitulatie van Japan de gebeurtenis,
sen met gezag tegemoet kon treden
was het South East Asia Command
onder Mount Batten. In plaats van
onmiddellijk de voornaamste punten
te bezetten stelde Mount Batten de
aanwezige Jappen verantwoorde
lijk voor rust en orde totdat enkele
maanden later generaal Christison
meer effectief kon optreden.
Hij kwam echter niet tegenover
Jappen te staan, maar tegenover
Indonesiërs, die'hem heel laconiek
mededeelden dat zij de Jappen ont
wapend hadden en de eenige ge-
Generaal George C. Marshall,
stafchef van het Amerikaan
sche leger, die Byrnes zal op
volgen als minister van Bui-
tenlandsche Zaken in de Ver.
Staten. (Anefo P.)
zagsdragers in Indië waren. Als
eerste eisch stelden zij dat de Ne
derlanders niet na de Engelschen
mochten komen. In dat geval zou
Christison alle steur) der Indone.
siërs ontvangen bij'het volbrengen
van zijn bevelen: herstel van orde
en rust en bevrijden van de geïn
terneerden. Christison en met hem
het S.E.A.C. weken voor dezen
eisch!
De Repoebliek kreeg schoone
kansen.
Direct gevolg was verlenging en
vererging van het lijden der Ne
derlandsche geïnterneerden.
Men heeft de schuld voor deze
betreurenswaardige gang van zaken
vaak Doctor v. Mook in de schoenen
geschoven. Hij had immers het
S.E.A.C. geadviseerd!
Deze beschuldigingen zijn even.
wel nooit weer gemaakt. Inte
gendeel! De voorlichting hier te
lande en elders beeft altijd een
zeer voornaam punt in het Indië-
probleem over het hoofd gezien
en dat is het feit dat een zeer
intensieve internationale, maar
vooral Amerikaansche anli-kolo-
niale agitatie gevoerd is op grond
van de smadelijke gebeurtenissen
van '42, toen Singapore bijna
zonder slag of stoot in Japansche
handen viel met alle gevolgen
van dien. Deze enorme Japansche
successen zouden een gevolg zijn
van de slechte koloniale politiek
van Engeland en Nederland, waar
door de bevolking niet bereid ge.
vonden was om den Japansehen
indringer het hoofd te bieden.
Vooral bet International Institute
of Pacific Relations pleegde deze
propaganda met daverend succes.
Engeland en Ned. hebben een
zware tegenpropaganda moeten
voeren om 't internationale forurp
althans eenigszins naar hun in.
zichten te keeren. Het is dp on
sterfelijke verdienste der Neder
landsche diplomatie geweest, dat
dit bovenmenschelijk stuk werk
tot een goed einde gebracht is.
Alleen daardoor toch erkent tot
op dit oogenblik Amerika de Ned.
regeering als eenige souvereine
macht in Indonesië.
Onware propaganda
Toen Hollandia gevallen was.
werd het bestuur door Nederland
spoedig hersteld. Bij de bezetting
van Batavia bleek echter dat heel
veel wat de Nederlandsche tegen
propaganda beweerd had, onwaar
was. De Nederlanders werden
niet meer met open armen ont
vangen, allerlei gebeurtenissen en
opschriften bewezen het tegen
deel. Ook de Koninklijke Rede
van '42, waarin sprake was van
samengaan van Nederland en In
dië voor den wederopbouw van
Indonesië, bleek voorbarig te zijn
geweest. Vandaar de aarzelende
houding van het S.E.A.C.
Van Mook doorzag de situatie
onmiddellijk en vloog naar
Mount Batten om verruiming
te verkrijgen van de bevelen
van Christison, zoodat de En
gelschen ook tegen de revo
lutie ingezet zouden worden,
maar.... tevergeefs!
Bijna tegelijkertijd komt een
officieele verklaring van het Ame
rikaansche ministerie van buiten-
iandsche zaken: Nederland wordt
erkend als souverein, maar de
orders van Christison mogen niet
worden verruimd en bet zal de
Amerikaansche regeering hoogst
aangenaam zijn als de twiöv Ne
derlandIndië door onderffnde.
iing en zonder bloedvergiet" be
slecht zou worden.
Er waren geen troepen! Wa
pens moesten komen uit Amerika!
Deze Amerikaansche suggestie
was dus een bevel, waaraan
slechts te ontkomen was op straffe
van afsnijding van alle toevoer
voor het leger enhet dage
lijksch brood voor het moeder
land.
Aan dr. v. Mook is ook in de
schoenen geschoven, dat er geen
Dr. J. de Groot, geneesheer van
H.K.H. Prinses Juliana, deelde
in een vraaggesprek met een
A.N.P.-verslaggever mede: Hare
Koninklijke Hoogheid voelt zich
bijzonder goed, zoodat ik U
niets kan vertellen. Ik verwacht
dat het nieuwe Oranje-telgje te
gen half Februari geboren zal
worden. Dr. de Groot in zijn
werkkamer. (A.N.P. P.)
FANTASIEëN WORDEN
WERKELIJKHEID
Kleine landen dreigen te
worden weggedrukt
Aan het Senaatsdiner ter ge
legenheid van zjjn promotie tot
doctor in de technische weten
schappen, heeft de heer Ples-
man Woensdagavond een rede
gehouden, waarin hij o.a. wees
op het snelle tempo, waarin het
vliegtuig zich gedurende nog
geen halve eeuw heeft ontwik
keld. De twee wereldoorlogen
vormden een belangrijke stimu
lans en de laatste bracht den
straalmotor. Sprekende over
den wederopbouw van de
K.L.M. na den oorlog, kondigde
Dr. Plesman een jaar van groo-
te uitbreiding aan, die met een
moderne vloot zouden worden
uitgevoerd, n.1. met 15 Constel
lations, 7 Do-6 vliegtuigen, 12
Convairs, 18 Skymasters en een
30-tal Dakota's.
„Met de ontwikkeling van de
nieuwe vindingen" aldus de nieuwe
doctor, „zijn enorme kosten g,e-
moeid, welke door de kleinere na
ties met beperkte industrieën zeker
niét kunnen worden geriskeerd. Het
arbeidsterrein is thans wijder dan
ooit tevoren en de oplossingen, wel
ke een tiental jaren geleden als
fantasieën werden beschouwd, be
ginnen werkelijkheid te worden."
Spr. wees er op. dat reeds thans
niet alleen meer'de militaire autori
teiten, maar ook de verkeersmaat-
schappijen groote sommen voor de
ontwikkeling van nieuwe vervoers
wegen beschikbaar stellen. De heer
Plesman zeide voorts dat de ex
ploitant van luchtlijnen voor vraag
stukken wordt geplaatst, die be
langrijke financieele risico's inhou
den. Hij behoeft een voorzichtige en
gelukkige hand om tot de gunstigste
keuze en combinatie te komen, ten
einde niet door de crmcurreerende
wereldluchtverkeers-maatschappijen
te worden verdrongen. De groote
mogendheden hebben thans in de
luchtvaart de beste kansen en de
kleine dreigen te worden wegge
drukt. Sechts als grootbedrijf heeft
de luchtverkeersonderneming een
kans en spr. hoopte, dat het Ne aer-
landsche luchtverkeer, door „amen-
werking van alle krachten, zich zal
kunnen handhaven en dat de
K.L.M. in het wereidluchtverkeer
haar plaats zal weten te verdedigen.
DE STRIJD IN
INDO-CHINA
Blokkade van Hanoi
verbroken
Gisterenavond is bekend ge
maakt, dat de blokkade van Ha
noi, de omstreden hoofdstad van
Vielman (Indo-China) is verbro
ken. De stad was drie weken van
alle communicatie over land afge
sneden geweest.
Men verwacht binnen enkele
dagen de verbinling tusschen Ha
noi en de op 100 kilometer af
stand liggende havenstad Haifong
te herstellen. Fransche troepen
uit Hanoi hebben reeds met de
Fransche strijdkrachten uit Ha-
fon contact gemaakt. Het herstel
van de verbindingen tusschen
Hanoi en de zee heeft de critieke
voedselpositie van de stad aan
zienlijk verlicht. De eerste groep
zwaargewonde Fransche soldaten
zijn per vliegtuig uit Indo-China
in Cairo aangekomen.
Officieel is medegedeeld, dat als
gevolg van de critieke situatie,
waarin de electriciteitsvoorziening
van West-Duitschland door de vorst
is komen te verkeeren, alle stroom-
levering naar Nederland, België en
ten deele ook aan de Fransche zone
van Duitschland is stopgezet.
Deze maatregel is getroffen daar
de productie van bruinkool door de
bevriezing der vede zoodanig is ver
minderd, dat de voorziening der
centrales niet meer gewaarborg is.
De scheepvaart op de Rijn in
Duitschland. de eenige tot dusver
nog gebruikte waterweg, is wegens
drjjfjjs, geheel stopgezet.
troepen waren! Als dit zoo is, dan
valt deze schuld terug op de re_
geering-Gerbrandy en Schermer.
horn en Beel, want zij handhaaf
den van Mook in zijn enorme
macht. Het tegendeel is echter
waar.
Dat Nederland voor het inte:
nationale forum alle veran'
woordelijkheid en de souverei-
niteit draagt is te danken aan
van Mook. Als die het anders
gewild had, zou hij zeer veel
hebben kunnen tegenhouden!
Wel moet Nederland bedenken,
dat de economische afhankelijk
heid van USA ondragelijk gaat
worden als de beloften samen
gevat in de Koninklijke rede
van 1942 niet gestand gedaan
worden.
Alle Nederlanders willen deze
beloften houden, maar velen wil
len niet confereeren met collabo
rateurs als Soekarno en Sjahrir.
Soekarno en Sjahrir.
Deze beschuldiging geldt niet
voor' Sjahrir en ook niet voor
Sjarifoedin. Deze beide promi
nente menschen erkennen vol
mondig, dat de Repoebliek van
Japansche origine is, evenals b.v.
alle Indonesiërs in Nederland dit
erkennen. Ook zij verafschuwen
de Pemoeda-terreur, maar blijven
ondanks alles Soekarno zien als
een product vanJoet rechtsbeloop.
Oim dit recht te verkrijgen aan
vaarden zij ook de resultaten van
Soekarno's demagogie en Japan
sche terreur.
Een paar jonge Indonesische
leerlingen van spreker kwamen
hem in het kamp feliciteeren na
de capitulatie en waren zeer ver
bouwereerd toen hun leeraar hen
als zijn meening gaf, dat Soekar
no nu wel gauw opgehangen zou
worden. Deze jongens droegen dg
Nederlanders geen haat toe en ze
waren uitstekend katholiek, maar
zij konden zich een dergelijke
„schanddaad"" niet voorstellen.
Linggadjati
In dit licht nu moet Linggadjati
gezien worden. Dan wordt de ont-
werp.overeenkomst een enorm
politiek succes. immers niet alleen
de Nederlandsche regeering heeft
voor de internationale rechtsge
meenschap water in den wij'n ge
daan, maar ook de tegenpartij.
Hier kan men de noodzaak
om tot overeenstemming te
komen natuurlijk extra bena
drukken, maar daar staat te
genover, dat de Republikein-
sche leiders zeer goed weten,
dat het volk van Java en Su
matra rust wil, dat voor lange
tijd buitenlandsche hulp noo-
dig is, die het beste door Ne
derlanders gegeven kan wor
den, dat deze overeenkomst
beter is dan een schijnvrijheid
en dat het Indische volk als
zoodanig den Nederlander
niet haat.
Ja maar, het koninkrijk wordt
gebroken door Linggadjati. Als
men met het koninkrijk de staats
structuur van vóór '40 bedoelt, is
dat inderdaad waar, maar heeft
de Koninklijke Rede van '42 dat
dan niet ingeleid!?
Men kan het koninkrijk echter
ook zien als een samenstel van
staten onder één Souverein. Mi
nister Jonkman heeft terecht ge
zegd, dal de Nederlanders dit
maar moeilijk zullen slikken. Dan
blijft als derde mogelijkheid de
federatie over en dit staat Ling
gadjati voor.
Wat verloren gaat.
Er gaat dan wel iets verloren wat
groeiende was, maar niet iets
wat schoon was. Dit was n.l. de
kleine Westersche samenleving in
Indië die het geheele land be.
heerschte en waaraan de groote
massa der Indonesiërs geen deel
had. Dit was slechts schoon voor de
weinigen die er deel van uitmaak
ten, maar deze moeten voor het al
gemeen welzijn van Indonesië dit
offer weten te brengen. Want spre
ker herhaalt met klem dat ondanks
al het goede wat Nederland in In
dië gewrocht heeft in de laatste 75
jaar, deze volken tot Maart '42 door
Nederland tot armoede zijn gebracht
en gehouden, en niet in staat waren
zich economisch of cultureel te ver
heffen, noch in de toekomst eenig
uitzicht hadden om dit te bereiken.
Intusschen blijft het de plicht
van de Nederlandsche regeering
speciale zorg aan den dag te leggen
voor hen die voortgekomen zijn uit
In den sector van Padang heb
ben Nederlandsche troepen een
succesvolle zuiveringsactie onder
nomen zonder zelf verliezen te lij
den. Veel munitie en wapens zijn
hierbij in beslag genomen.
Uit den sector van Soerabaja
wordt vernomen, dat de berichten
over terreur onder de Indonesi
sche bevolking, waarvan reeds
eerder is melding gemaakt, nog
steeds aanhouden. In de stad zijn
verschillende personen wegens ex
tremistische activiteit gearres
teerd. De Nederlandsche controle
patrouilles werden beschoten en
beantwoorden het vuur. In den
centralen sector van Soerabaja
werden de Nederlanders met ar
tillerie beschoten, waarbij echter
aan Nederlandsche zijde geen ver
liezen waren. In den Zuidelijken
sector zijn republikeinsche pa
trouilles, die in sterkte varieerden
van van 5 tot 50 man, door be
schieting uit Nederlandsch gebied
verdreven.
Naar wjj vernemen is bjj de
Regeering in voorbereiding
een regeling, waarbjj het on
rendabele deel van de tegen
woordige zeer hooge bouw
kosten van den particulieren
woningbouw zal worden opge
vangen.
Waarschijnlijk zal dit geschie
den door een rentevergoeding,
welke het Rjjk aan de betrok
kenen zal verieenen, nadat de
ze gelden door de particuliere
kapitaalmarkt gefourneerd zul
len zijn. du
Tien ton cacao ging in vlammen op tijdens den hevigen brand,
welke in een opslagplaats van cacao en papier in Westzaan
heeft gewoed. Personeel van het bedrijf bezig met het oprui-
mingswerk. (A.N.P.)
Den Bosch bereidt zich
voor op Carnaval
Dit jaar zullen de vasten-
avonddagen gehouden worden
op 16, 17 en 18 Februari. De
Bossche carnavalsclubs zijn nu
reeds bezig met de voorberei
dingen voor het feest, dat se
dert zoovele jaren als een tra
ditioneel en karakteristiek volks
feest kan worden aangemerkt.
Alle vereenigingen hebben be
reids haar medewerking toege
zegd om te komen tot een groo-
ten carnavalsoptocht. In
hoofdlijnen ziet het program er
als volgt uit: Zondag: feestelij
ke intocht van Z.K.H. Prins
Amadeiro XVI, Maandag: ge-
costumeerde optocht, Dinsdag:
Breugheliaansch feestmaal op
de markt.
GUD-MINISTER-PRESIDENT
prof. Gerbrandy heeft gisteren
in het programma van de A.V.R.O.
en de N.C.R.V. gerepliceerd tegen
de verkaring van de Regeering in
zake zijn anti-Linggadjati-rede,
voor dezelfde omroepvereenigingen
op Donderdag 2 Januari gehouden.
Prof. Gerbrandy betoogde, dat de
Regeeringsverklaring er naast was.
Een eerdere toelichting op de Ko
ninklijke rede van 1942 was z.i. niet
npodig. Zij werd z.i. noodzakelijk na
de debatten over Linggadjati in de
Tweede Kamer, waarin die rede z.i.
„ergerlijk misbruikt" was. Want zij
wordt ten onrechte gebruikt als een
dekmantel voor een beleid, dat met
■die rede vloekt.
Over de kwestie van Mook deelde
prof. Gerbrandy mede, dat deze
ontslag als minister van koloniën
verzocht, toen de oorlog met Japan
uitbrak. Dit werd ingewilligd in
dien tijd van hoogsten nood. Even
als de gouverneur-generaal, jhr.
Tjarda van Starkenborgh, instemde
met de benoeming van van Mook als
minister, evenzeer vroeg hij, dr van
Mook lt. gouv. gen. te maken, om
dat er persoonlijk contact met Ame.
rika bijv. noodig was en de G.G. zelf
het grondgebied niet mocht veria-
het samengaan IndiëNederland:
de z.g. half-bloeds.
Vragen gesteld.
Bij het vragenstellen werden be
weringen als zouden Soekarno en
Soedirman halfbloeds zijn, en van
Mook een zwager van Sjahrir naar
het rijk derrfabels verwezen. Spre
ker legde er den nadruk op dat de
gewetenlooze kapitalisten, die in
Indië veel te vertellen hebben ge
had, dikwijls onverschillig staan t.o.
Linggadjati omdat ze de olie onder
iedere andere regeeringsvorm toch
ook wel weten te vinden.
Het was spreker zelf ook niet dui
delijk waarom Tjarda van Starken
borgh Stachouwer den eisch gesteld
heeft dat orde en rust verzekerd
moesten zijn als hij weer G. G.
werd. Deze eisch was op dat mo
ment onmogelijk te voldoen omdat
er geen Nederlandsch leger was.
De brandende vraag: wat is de
taak van ons leger in Indië, loste
spreker op met te wijzen op de
noodzaak van rust en orde. Behalve
kapitalisten zijn er in Indië zeer
veel kleine" Nederlandertjes op
scheepswerven, vrachtboot, kanto
ren etc. De bezittingen en het leven
van- deze menschen moeten verde
digd worden en tenslotte kan geen
regeering onderhandelen als er geen
militaire macht achter staat.
Tenslotte werd gevraagd of er een
principieel Katholieke Indië-poli-
tiek is. Spreker antwoordt bevesti
gend. Ook als Katholiek hebben
wij den plicht te zorgen dat de
vooroorlogsche politiek niet terug
keert in Indonesië, maar wij moe
ten de menschen daar helpen een
behoorlijk bestaan te verwerven.
Het was zeer laat geworden toen
voorzitter Veul den spreker bedank
te voor zijn buitengewoon betoog.
Hij heeft ons zijn visie op het groo
te probleem van den dag gegeven
en het de hier aanwezige jongens
gemakkelijker gemaakt te vertrek
ken als hun plicht hen naar het
verre gebied voert!
ten. Na de overweldiging zond de
G.G. van Mook met enkele andere
figuren naar Londen, om zelf het
lot der Indische bevolking te dee-
len. Van Mook werd toen weer mi
nister. Van Mook werd in het Lon-
densche milieu opgenomen, omdat
alle hens aan dek moesten voor de
gemeenschappelijke zaak.
Ondanks verschil van visie had
het belang van het Koninkrijk den
^jpotrang. Dat in het najaar van
1944 van Mook minister en lt.
gouv. gen. bleef kwam door de
verwachting, dat wij spoedig De-
vrijd zouden zijn. Van Mook bleef
minister, in de verwachting, dat
dit nog maar voor een klein tijdje
zou zijn en de spoedige terugkeer
naar Indië van Van Mook, als lt.
gouv gen. in uitzicht was. Toen
de bevrijding op zich liet wachten,
werd de koppeling van deze func
ties van Van Mook beëindigd. Dat
stond echter niet in de verkla
ring der Regeering van 3 Januari
jl.De lt. gouv. gen, van Mook
heeft niet alle bevoegdheden ge
kregen, die hij verlangde!
Dit heeft hij aanvaard. De op
zet was, dat jhr Tjarda t.o.v, den
heer van Mook weer in dezelfde
verhouding zou komen te staan,
gelijk voor den ooriog het geval
was. Aan de houding van jhr.
Tjarda bracht prof. Gerbrandy
alle hulde. Volgende regeeringen
hebben hem losgelaten, omdat zij
niet zijn beleid, maar dat van dr.
van Mook deelden. Prof. Ger
brandy oefende verder zijn beken
de critiek op den gang van zaken,
met betrekking van de uitwerking
van het accoord, „dat nog niet
eens geteekend is".
Volgens den diplomatieken
correspondent van de Londen-
sche Times verluidt, dat de
Sowjet-Russische regeering de
Noorsche regeering verzocht
heeft om faciliteiten voor het
aanleggen van militaire bases
op het eiland Spitsbergen. Bij
zonderheden zjjn nog niet be
kend.
De correspondent releveert, dat
tijdens den oorlog door een geal
lieerde raid den Duitschers het
gebruik van de Spitsbergensche
steenkool werd verhinderd. De
geheele Noorsche bevolking van
het eiland werd na de raid naar
Engeland overgebracht. Later ves
tigde zicih een kleine Noorsche
groep, hoofdzakelijk belast met
meteorologische werkzaamheden,
zich op het eiland.
De Noorsche „Aftenposten" geeft
over dit bericht in de Times, het
volgende commentaar: „Het is vol
komen absurd te denken, dat onze
bondgenoot Sowjet-Rusland eenig
onder Noorsche souvereiniteit
staand gebied- zou wenschen te
verkrijgen of te gebruiken. Tenzij
wij anders zullen vernemen, moe
ten wij weigeren te gelooven, dat
dit bericht op waarheid berust."
Het plotselinge aftreden van
Byrnes was een groote verrassing,
niet alleen voor de Amerikaansche
en Engelsche pers, maar ook voor
alle politieke persoonlijkheden. De
eerste reactie in de Amerikaan
sche bladen was er een van te
leurstelling en men gaf zich over
aan het uiten van allerlei veron
derstellingen, die een verklaring
moesten geven van dit onver
wachte aftreden.
Zoo herinnerde de New York
Herald Tribune aan het, zooals
het blad noemt, onhandig optre
den van president Truman in de
kwestie-Wallace. En het blad
vroeg zich af of hier niet weder,
om een of andere onhandigheid in
he spel is. Ook het Engelsche blad'
de Times was teleurgesteld en was
vap meening, dat Byrnes, wanneer
hij zich den steun had verzekerd
zoowel van democraten als van
republikeinen, in staat zou zijn
geweest een samenwerking tus
schen de Ver. Staten en Eurqpa
tot stand te brengen als nooit te
voren. Ook Duitsche politieke
kringen betreuren het aftreden
van Byrnes, op wien zij hun hoop
hadden gevestigd en hun vertrou
wen hadden geschonken na zijn
bekende redevoering te Stuttgart.
De teleurstelling over het aftre
den van Byrnes is echter over
schaduwd door de g^gemeene in
genomenheid met de benoeming
van generaal Marshall als leider
van de toekomstige buitenlandsche
politiek der Ver. Staten. Het feit
dat Truman een niet-dïplomaat
als minister van buitenlandsche
zaken heeft aangezocht heeft tot
het vermoeden geleid, dat Mars
hall bestemd is om te worden
voorbereid als een belangrijk can-
didaat bij de presidentsverkiezin
gen van 1948. Wanneer Mars
hali's politiek tengevolge mocht
hebben, dat hij in 1948 President
zou worden, dan zou dit inderdaad
een groot succes voor de democra
ten zijn, die bij de laatste veriöe-
z:ingen een groote nederlaag heb
ben geleden.
Behalve deze enge opvatting zijn
er ook de ruimere opvattingen^an
diplomatieke waarnemers. Deze
wijzen er terecht op, dat sommige
van de grootste diplomatieke pro
blemen van Amerika tevens mili
taire problemen zijn. In zijn nieu
we functie zal Marshall tot taak
krijgen met de andere leden van
de Groote Vier te onderhandelen
over de demilitarisatie van
Duitschland terwijl men ook nog
wijst op de andere militaire pro
blemen van het ministerie van
buitenlandsche zaken: de plar men
voor een defensief verdrag met
het WesteJijk Halfrond; de stan
daardisatie van wapens met En
geland en andere landen en het
vestigen van militaire bases op de
voormalige Japansche eilanden in
den Stillen Oceaan.
Hoewel sommige politieke krin
gen' te Berlijn nu een „sterker
Amerikaansche politiek" verwach
ten op de aanstaande bijeenkomst
te Moskou, is het opmerkelijk,
dat volgens berichten uit Moskou
ook daar de benoeming van Mars
hall met groote voldoening is ont
vangen. In Amerika zelf blijkt
men eensgezind gestemd te zijn
tegenover de benoeming van
Marshall, getuige het feit, dat de
Senaat, binnen twaalf minuten,
de benoeming goedkeurde.
het volledig adres van
militairen in Indië en een
bedrag van 3.40 gld. en
wij verzenden iedere week
de speciale Indië-krant
van het N. N. H. D. per
luchtpost!