Nieuuu
Oorlog tegen Frankrijk en Engeland
f
RIJ 1947
en
De vuurproef van 1672
Samenwerking te Modjokerto
zeer bevredigend
NGLAZEN f 0.95
ZEN f24.75
ïBORD f 3.95
i SCHOTEL f 0.46
!N f o.5o, 0.35,0.30
ELREK f 4.95
f 2.95
L f39.75
iCHT TUIN?
- HILLECOM
R N
ril 2 u. n.m.
baan-seizoen
prijscourant
1IL
Voor Alkmaar en omgeving
Nu 275 jaar geleden!
Tusschen Nederlanders en Indonesiërs
De razzia te Berlijn
RH
28 April:
PALESTINA
IN DE V.N.
J
Engelsch stoomschip
geëxplodeerd
Britsch vliegtuig bij
Dakar neergestort
Mgr. Huibers
naar Rome
Wereld-influenza
epidemie
De nieuwe partij
van de Gaulle
Waar het om gaat
30-deIig
kinderdécor
met décor
stofkammen
net deegrol
ken, gelakt
met 3 laden
Oregon Pine
ur af
IJKE ARTIKELEN
N
ILEM - UTRECHT
■onstellings Gladiolen;
borstjes; 15 dubb. As-
nje Bloesem; 15 pom-
dnings Lelie; 5 popu-
>eze schitterende coll.
;t., remb. 25 ct. meer.
Elite struikrozen in
w. of giro 9486 van
ARLEMMERSTR. 280
rs aan de
iana-baan.
VE f 1.50 extra
1.(incl tel.)
1 alles wat U noodig
nling, ommanteling
ere doeleinden, fruit-
2 tl
in in Nederland
n van het werk
te Heemstede,
22
1797
TER
ING
van
NA-
3000.—
1500.—
1400
10.
775.—
6. VELO-
7. PHILIPS
n een haan, w.
THEE en ONT-
r. 185.—; 12.
irp", w. 158.
INDERWAGEN,
3, w. 142.50
Itot 100.—
nee
^RIAAT TERUG
947
lem
aangekondigd
len na de trek
kend gemaakt,
gehouden met
skend te maken
[even lotkaarten
3 worden inge-
3 trekking men
fll
HoofdredacteurH. N. Smits,
rayonredacteur: Fr. Otten.
Directeur: E. J. M. Stumpel
Abonnementsprijs 3.40 per
kwartaal; 1.20 per maand;
incl. incasso. Adv.-pr. p. editie
13 c. p. mm.; minimum 2.50;
in alle edities 26 c. p. mm.;
minimum 4.-; Fam.ber. 20 c.
p. mm.; in al'e edities 30 ct.
Buiten God is 't
nergens veilig
Vondel
MAANDAG 14 APRIL 1947
43e JAARGANG - NUMMER 11201
BUREAUX:
ALKMAAR: Langestraat 42 A,
Tel. 2046 (adm.), 2047 (red.),
K 2200.
HOORN: Draafsingei 59, Tel.
4243 (K 2290) 2 lijnen.
DEN HELDER: Weststraat 80,
Tel. 2383 (K 2230).
SCHAGEN: Molenstraat 52,
Tel. 459 (K 2240).
Bank: Noorderbank
OVER DE OUDE wegen van Bourgondië, dwars door de velden
van Franche Comté, langs de liefelijke stadjes van Lotha
ringen marcheerden in de eerste dagen van April 1672, de sol
daten van „le roi soleil", Lodewijk XIV van Frankrijk. Naar het
Keulsche land en naar Charleroi werden ze gedirigeerd om van
uit deze twee steunpunten den vernietigenden aanval te begin
nen op de Republiek der Zeven Vereenigde Nederlanden, dat
land van „Canards, canaux, canailles", dat den toorn had op
gewekt van den grooten koning in Versailles. De geniale veld-
heeren: de schichtige, brillante Condé, de bedachtzame Turenne
en Monsieur le Due de Luxembourg, de bultenaar, die pochte
dat niemand zijner vijanden kon weten dat hij een bult had,
want hij had hun nooit in eenig gevecht den rug toegekeerd,
zouden de oorlogsverklaring, welke op 7 April 1672 namens hun
koning en zijn satelliet Karei II van Engeland in Den Haag was
overhandigd, in daden omzetten.
dend op Jan de Witt, aan wien hij
zijn échec weet.
Een „wraakoorlog" is de oorlog
van 1672 genoem'd; niet geheel
juist, want naast den kening rijst
te Versailles de figuur van Jean
Baptiste Colbert, die Frankrijk ook
tot de eerste handels- en zeemo
gendheid wilde maken. De Repu
bliek moet ook in economisch op-
broken worden. Daarom is de
oorlog van 1672 een economische
oorlog bij uitstek. Wraakgevoelens
en economie hebben beiden deze
vernietiging der republiek noodig
geacht tot glorie van Frankrijk.
Want de Europeesche cultuur
droeg steeds duidelijker een
Fransch cachet, een politieke over
macht en economische beïnvloe
ding moesten daaraan beantwoor
den.
Meesterlijk hebben de heeren
van Versailles hun plannen voor
Oorlog tegen Frankrijk en Enge
land, het zou de vuurproef worden
van onze Republiek; 1672 werd
het „Rampjaar", dat culmineerde
in de rampzalige Augustusdagen,
toen „het land reddeloos, de regee
ring radeloos en het volk redeloos"
werd genoemd.
De spil waar alles om draaide
heeft Mignet eens gezegd was
de Spaansche erfenis en daarnaast
Framkrijks droomen van grootheid.
En in béide opzichten had de Re
publiek „dat volk van kramers en
visschers", dat land „een aanslib
sel der Fransche rivieren", het ge
waagd den Zonnekoning te dwars-
boomen.
Lodewijk XIV was gehuwd met
de begaafde Maria Theresia, „de
parel der koninginnen", een doch
ter van den Spaanschen koning
Philips IV, die m 1665 den troon
had nageiaten aan zijn bijna imbe
cielen zoon Karei II. Met deze
Habsburger zou de Spaansche tak
zeker uitsterven en men dacht aan
de verdeeling der monarchie. On-
geloofelijk veel plannen en sche
ma's zijn opgemaakt, want Karei
van Spanje is er in geslaagd om
gedurende 35 jaren Europa in span
ning te houden omtrent de vraag,
wanneer hij nu eindelijk eens zou
sterven, terwijl zijn geneesheer
hem reeds A-t zijn 7de jaar in per
manent stervensgevaar had ver
klaard. Eerst in 1700 is het werke
lijk zoo ver gekomen. Maar Lode
wijk XIV had niet gewacht en
reeds kort na 1665 zijn aanspraken
op een deel der erfenis, de Zuide
lijke Nederlanden, op tafel gelegd.
Twee jaren later waren zijn troe
pen België binnengetrokken en zij
hoopten op een snelle bezetting.
Toen heeft onze Republiek, dat
Frankrijk wel als vriend, maar niet
als buur wilde, haar diplomaten
Johan de Witt, maar vooral Koen-
raad van Beuningen, den genialen
Amsterdamschen regent, aan het
werk gezet. België mocht onder
geen enkel beding Fransch bezit
worden. Men hoopte daarbij op
steun van Engeland, waar sinds de
dagen van Elisabeth als axioma
gold, dat Antwerpen „het pistool
op Engelands borst" nooit in han
den eener groote mogendheid
mocht komen. Het Parlement, waar
de jonge Sir William Temple als
de „coming man" werd beschouwd,
was direct gewonnen, maar de ko
ning, Karei II Stuart, was niet al
leen verwant van Lodewijk XIV,
maar hij was ook in financieel op
zicht aan Versailles verbonden. Op
het oog^nblik had het Parlement
nog de leiding, maar de vraag was
hoelang dit zou blijven.
Geheel duidelijk is de geschiede
nis der jaren 1665 tot 1672 nog niet.
Er is nog te veel in nevelen ge
huld. Alleen is in de laatste jaren
de figuur van Keizer Leopold I
van Oostenrijk en zijn vertrouwe
ling Baron de Lisola scherper om
lijnd. Het meesterlijk spel van De
Lisola, dat later door onzen Ko
ning, Stadhouder Willem III, is
overgenomen, had als inzet: een
politiek evenwicht in Europa, geen
Fransche overheersching. Op deze
basis is in 1668 het z.g. Drievoudig
Verbond tusschen Nederland, En
geland en Zweden gesloten om
Frankrijk te dwingen België los te
laten. Het dreigement had succes,
Lodewijk bond in, maar was woe-
onze diplomaten weten te verber
gen. Met weergalooze handigheid
is 1672 voorbereid en eerst in het
najaar van 1671 heeft onze gezant
te Parijs, Pieter de Groot, zoon
van den grooten Hugo, lont gero
ken en Den Haag gerapporteerd.
Maar toen was het onweer reeds
vlakbij.
In alle haast is een deputatie
naar Versailles' gegaan om zeer
deemoedig te vragen, wat de woe
de van den Zonnekoning had ge
wekt. Hooghartig is deze poging
tot verzoening afgewezen. Men
troostte zich in Den Haag En
geland zou zijn plicht doen. Maar
reeds in 1670 was het geheim Ver
drag van Dover gesloten, waarbij
Engeland de Fransche zijde koos.
Nog veel is onzeker over deze ge
schiedenis, want het blijft een feit,
dat het Engelsche volk den oorlog
van 1672 niet met geestdrift be
groette, het gevoelde zich in loon
dienst van Frankrijk.
Op 7 April 1672 begon de oorlog.
Frankrijk zou te land, Engeland en
Frankrijk samen ter zee de macht
der Republiek breken. Ook de ver
deeling van den buit was geregeld-
Maar na de aanvankelijk ramp
spoedige gebeurtenissen te land, is
de Republiek den storm te boven
gekomen en onder Willem III heeft
zij de machtige legers van den
Zonnekoning kunnen weerstaan.
En op zee daar straalt in een
zame grootheid de naam van Mi-
chiel de Ruyter,
„den Held, der Staten Rechterhand
„die in één jaar twee groote
Koninkrijken
„tot driemaal toe de trotsche
vlag deed strijken".
1672 was de vuurproef. Ze is
glansrijk doorstaan.
Dr. Soekandar, de republi-
keinsche regent van Modjo
kerto, die thans te Batavia
vertoeft, heeft tegenover Ane-
ta, de samenwerking tusschen
de Nederlandsche en de repu-
blikeinsche militaire en bur
gerlijke autoriteiten zeer be
vredigend genoemd. „De za
ken worden rechtuit en zon
der omwegen gesteld en be
sproken".
Dr. Soekandar vertelde over de
actie bij Modjokerto nog het vol
gende:
„In de eerste dagen van de aan
wezigheid van de Nederlandsche
troepen werd de stemming ongun
stig beïnvloed door de jacht op
souvenirs door sommige militairen,
maar de komst van/ de militaire
politie maakte daar een eind aan
Excessen zijn niet voorgekomen."
Kan vermeld worden, dat thans
vrijwel alle republikeinsche amb
tenaren zijn teruggekeerd als re
sultaat van Soekandars ultimatum,
dat voor 10 April alle ambtenaren
moesten zijn teruggekeerd op
straffe van inhouding van hun sa
laris.
Sedert 7 April verschijnt het
dagblad „Soeara Rakjat", waar
voor het papier wordt geleverd
door den R.V.D. te Soerabaja, ter
wijl het republikeinsche ministerie
van voorlichting redactioneele
krachten afstond.
Soekandar hoopt van den Ne-
derlandschen R.V.D. de technische
uitrusting te ontvangen teneinde
Radio-Modjokerto binnenkort weer
in de lucht te krijgen. Soekandar
besloot het onderhoud met mede te
d reien, dat betalingen voor we
derzij dsche diensten voorloopig
nog op papier geschieden, aange
zien voor het republikeinsche geld
neg geen officieele koers is vast
gesteld.
„Zoodra ik er in slaag de repu
blikeinsche politiemacht voldoen
de te versterken, aldus ging Dr.
Soekandar verder, zal mijn regent
schap van meer dan 120 duizend
hectaren een gedemilitairiseerde
zone zijn, zonder Nederlandsche en
republikeinsche troepen. Het poli-
Een zeldzaam gezicht in de Amsterdamsche haven. Aan de Java-
kade te Amsterdam lagen niet minder dan zes zeekasteelen en
wel v.l.n.r. op dén voorgrond de „Nieuw Holland", de „Poeloe
Laut', en de „Joh. van Oldenbarnevelt". Op den achtergrond de
«Boissevain", de „Roepat" en de „Oranje". (Luchtfoto K.L.M.)
tiecorps, dat thans honderd man
telt, zal tot ongeveer het vijfvou
dige moeten worden vergroot. Aan
de grenzen zullen gemengde Ne-
derlandsch-Indonesische posten er
voor moeten waken, dat geen ge
wapende personen, van welke zijde
ook, het Modjokertosche binnen
gaan."
„Wanneer straks de spoorweg
verbinding met Soerabaja hersteld
is, dienen treinreizigers aan con
trole te worden onderworpen.
Eerst meende ik, dat voor dit on
derzoek twee controleposten noo
dig zouden zijn, doch nu Linggad-
jati geteekend is, acht ik een ge
mengde post, welke te Tjoerahma-
jang gevestigd zal zijn, voldoende".
Soekandar zeide voorts, dat de
leiding van de irrigatiewerken zal
worden overgedragen aan de repu
blikeinsche burgerlijke autoriteiten
die er voor zullen zorg dragen, dat
geen herhaling voorkomt van het
onlangs gebeurde."
Er is nog dankbaarheid in
ons land
¥t
Toen rond Kerstmis 1945" de
oorlog volop woedde aan de
Maaskant in Limburg, het eene
dorp na het andere onder zware
beschieting kwam te liggen en
met evacuatie van de bevolking
bedreigd werd en Tegelen over
stroomd was met vluchtelingen
uit Venlo, legden ee-nige inwo
ners van Tegelen namens de
geheele bevolking een drievou
dige gelofte af om voor hun
plaats een bijzondere bescher
ming ai te smeeken.
Tegelen ontkwam inderdaad
op gelukkige wijze en bleef een
welhaast ongeschonden oase in
het geteisterde gebied, terwijl
de bevolking niet werd wegge
voerd. Tegelen heeft zich aan
de gelofte gehouden. De carna
val is afgeschaft, een Maria-
monumeht zal nabij het raad
huis verrijzen en Zondag 18
Mei a.s. zal een bedevaart wor
den ondernomen naar O. L.
Vrouw in 't Zandt te Roer
mondDe tocht wordt in drie
ajdeelingen gemaakt: te voet,
per fiets en per trein.
De Duitsche nieuwsdienst in de
Britsche zóne meldt, dat in totaal
3.656 personen in den loop van de
24-urige razzia's in de vier sectoren
van Berlijn zijn gearresteerd. In
den Russischen sector werden 1.521
personen gearresteerd, van wie 23
als „misdadigers" werden beschre
ven.
In den Britschen sector werden
meer dan 400 personen gearresteerd
onder wie een dertigtal „gezoch-
ten".
23.000 personen werden aangehou
den voor controle. In den Fran-
schen sector werden in totaal 953
personen, in den Amerikaanschen
sector 775 gearresteerd, waaronder
23 zwarte handelaren en 50 pros-
tiuees. In alle sectoren werden
groote hoeveelheden levensmidde
len en kleedingstukken in beslag
genomen.
Bij onze jongens in Indië. Deze soldaat heeft zich als speelmak
kertje een jong aapje gekozen. Blijkens de foto kunnen zij best
met elkander overweg. (Stevens P.)
Trygve Lie, secretaris
generaal der V.N., heeft
aan de 55 leden van de
organisatie der V.N. per
telegram een uitnoodiging
gezonden voor een spe
ciale zitting van de alge-
meene vergadering der
V.N. op 28 April a.s. ter
bespreking van de Pa-
lestijnsche kwestie.
Nabij Borsselen op een
mijn geloopen
Zaterdagmorgen tusschen kwart
over zes en half zeven liep het En
gelsche s.s. Viceroy, groot 824 br.
reg. ton bij helder zicht en kalm
weer op den rug van een mijn, na
bij Borsselen. Met een geweldige
explosie vloog het in de lucht.
De beschadiging van het schip
was zoo ernstig, dat het binnen
enkele seconden zonk. De brug
bleef echter nog even boven water
uitsteken en daardoor konden nog
enkele opvarenden wrakhout grij
pen om zich drijvende te houden.
Van de wal af begaf zich inmiddels
de landbouwersknecht Wezenier met
een schippersknecht per roeiboot
naar de plaats des onheils, zij
slaagden er in 4 personen aan boord
te brengen van het Zweedsche s.s.
Lemgar.
De reddingsboot van Breskens
heeft bij laag water een onderzoek
ingesteld bij het wrak van de Vice
roy en 4 lijken geborgen. Overle
venden werden niet meer aange
troffen.
Het schip stond onder bevel van
kap. Johnson uit Dijnoon bij Glas
gow. Zooals gemeld zijn 9 opvaren
den om het leven gekomen, onder
wie de Belgische loods.
De reeders van de Viceroy heb
ben medegedeeld, dat het schip uit
Vlissingen met een lading metaal
slak naar Aberdeen was vertrokken.
Reuter meldt echter uit Brussel, dat
de Viceroy naar verluidt, munitie
vervoerd zou hebben.
DEZE WEEK IN HET
STAATSBLAD!
r>.
H. M. de Koningin heeft Za
terdag de door de Regeering
voorgestelde wijziging in het
bezoldigingsbesluit met betrek
king tot de cnderwfjzerssala-
rissen, geteekend. Verwacht
kan werden, dat deze wijziging
in den loop dezer week in het
Staatsblad zal verscbijnen.
Te Dakar is Zondagmorgen een
vliegtuig van de British South
American Airways op weg naar
Rio de Janeiro verongelukt.
Zeven personen kwamen om het
leven. Drie overlevenden verkeeren
in levensgevaar.
Het ongeluk is veroorzaakt door
een hevige mist, die over het ge
bied, waar het vliegveld ligt, hing.
Het vliegtuig had slechts voldoende
brandstof voor een uur vliegen, en
wachtte boven Dakar tot de mist
optrok. Toen de brandstof op was,
trachtte het vliegtuig te landen,
doch vloog tegen een boom.
Het aangekondigde bezoek van
Z. H. Exc. Mgr. J. P. Huibers „ad
limina" bij Z. H. den Paus, zal, naar
wij vernemen, plaats hebben van
20 April tot 11 Mei. Het betreft
hier het vijfjaarlijksch bezoek, dat
de Bisschoppen aan den H. Vader
brengen, om Z. H. verslag uit te
brengen over den gang van zaken
in hun diocees. Ook de andere Bis
schoppen van Nederland zullen in
den loop van dit jaar naar Rdtne
gaan.
ECONOMISCH ACCOORD
in Batavia
spoedig verwacht
Volgens een Nederlandsch-Indo-
nesisch communiqué is de moge
lijkheid geschapen voor een ac-
coord over de belangrijkste econo
mische problemen, welke door de
Nederlanders en de republiek be
sproken worden.
„Wij vertrouwen, dat de eerste
'tastbare resultaten van deze be
sprekingen eerlang zullen blijken"
zoo zegt dit communiqué. De be
sprekingen tusschen mr. J. E. van
Hoogstraten en dr. A. K. Gani
waarmee op 9 April is aangevan
gen, duren nog voort.
Het communiqué geeft tenslotte
nadere bevestiging van eerdere
berichten, volgens welke de on
derwerpen van bespreking waren:
1. het tot stand brengen van
gemeenschappelijke productie- en
devliezenregelingen;
2. de terugkeer van de recht
matige eigenaars naar hun onder
nemingen;
3. vorming van een gezamen
lijk voedselfonds;
4. maatregelen, om de opheffing
van de Australische boycot van
Nederlandsche schepen te bevor
deren.
Te Djokjakarta is een economi
sche commissie gevormd, welke
belast is met het uitwerken der
plannen voor den ecooomischen
wederopbouw. Aan het hoofd dezer
commissie staat de vice-president
Moh. Hatta, ter zijde gestaan door
dr. Gani, minister van economi
sche zaken, dr. Moh. Roem, minis
ter van binnenlandsche zaken, en
Djafroedin Prawiranegara, minis
ter van financiën.
Dr. C. v. d. Berg, directeur-
generaal van de volksgezondheid
in Nederland, heeft op een bijeen
komst van de Wereldgezondheids
organisatie te Genève, verklaard,
dat influenza op groote schaal,
evenals in 1918, niet tot de onmo
gelijkheden behoort. Hij is er van
overtuigd, dat influenzapandemie-
en (over de geheele wereld heer-
schende epidemieën) neiging heb
ben periodiek om de 25 tot 30 jaar
terug te keeren en dat het gevaar
grooter is in maoprlogsche omstan
digheden. Dr. v. d. Berg zette uit
een, dat het mogelijk is de men-
schen tegen influenza immuun te
maken dcor het inspuiten met be
paalde vaccines.
Ostrowski weigert af te
treden
In verband met de door den Ber-
lijnschen gemeenteraad aangenomen
motie van wantrouwen tegen dr.
Ostrowski, burgemeester van Ber
lijn, heeft de gemeenteraad besloten
dr. Ostrowski te verzoeken af te
treden.
Dr. Ostrowski heeft thans gewei
gerd aan dit verzoek te voldoen,
daar de bijzondere zitting van den
gemeenteraad, waarin dit besluit
werd genomen, naar zijn meening
onwettig is, omdat zij bij zijn afwe
zigheid door zijn plaatsvervanger
werd bijeengeroepen zonder dat de
omstandigheden dat noodzakelijk
maakten. Hij voegde er aan toe, dat
de geallieerden tot nog toe geen
stelling in dezen hebben genomen.
V
Volgens Reuter"s correspondent
te Parijs zullen de werkzaam
heden van de „Rassemblement du
Peuple Francais", de door de
Gaulle ontworpen anti-parlemen
taire partij, deze week officieel be
ginnen. De Gaulle zou dan een
verklaring aan de pers afleggen.
Naar verluidt zal generaal de
Gaulle zelf voorzitter dezer partij
worden met als voornaamsten
assistent Jacques Soustelle, ex-
minister van voorlichting. Een
andere ex-minister van voorlich
ting, de bekende schrijver Andre
Malraux, zal ook een leidende rol
in de partij spelen. Het schijnt In
de bedoeling te liggen, in ieder
departement van Frankrijk een
commissie van mannen en vrou
wen te vormen, die gebruik zullen
maken van de gewone middelen
van propaganda en overreding om
onder de „partijlooze kiezers" een
beweging in het leven te roepen
ten gunste van het programma, als
door de Gaulle op Tweeden
Paaschdag te Straatsburg uiteen
gezet.
Tijdens zijn bezoek aan Parijs
heeft de Gaulle een aantal Fransche
politici gesproken, o w. afgevaar
digden van de M.R.P., de radicale
en socialistische partijen. Met afge
vaardigden van de communistische
partij of de uiterste republikeinsche
partij van de vrijheid (P.R.L.) heeft
hij niet gesproken.
Dubbel rantsoen zachte
zeep voor babies
Naar wij vernemen zal a.s. Don
derdag voor kinderen van 01 jaar
een dubbel rantsoen (d.i. 500 gram)
zachte zeep ter beschikking worden
gesteld.
iiiiil
r m
Aan den dood ontsnapt. Deze
merkwaardige opname toont
het moment, waarop de para
chutist Raymond Kenyon de
touwen grijpt van de ineenstor
tende parachute van zijn colle
ga Charles Harris (onder). Bei
den bereikten veilig den grond,
hangende aan Kenyons para
chute. De foto werd gemaakt
in de omgeving van Fairbanks.
BARON DE VOS VAN
STEENWIjK
Tijdens wandeling plot
seling overleden
Juist hersteld van een ernstige
ziekte, maakte de 87-jarige mr. W.
L. Baron de Vos van Steenwijk,
oud-voorzitter van de Eerste Ka
mer der Staten-Generaal, een
wandeling over het Lange Voor
hout. Voor het paleis van H. M. de
Koningin is hij in elkaar gezakt
en overleden.
Mr. W. L. Baron de Vos van
Steenwijk werd op 10 Juli 1859 te
Dalfsen geboren en studeerde aan
de rijksuniversiteit te Leiden. Hij
bekleedde verschillende belang
rijke functies. Van 1913 tot 1929
was de overledene lid, en van 1929
tot 11 Juli 1946 voorzitter der
Eerste Kamer. Als lid had hij zit
ting voor het district Overijssel
der Chr. Hist. Unie. De kroon er
kende de verdiensten van den
heer de Vos van Steenwijk die
tevens kamerheer in buitengewo
nen dienst van H. M. de Koningin
was en sedert 11 Juli 1946 minis
ter van staat met de hoogste
burgerlijke onderscheiding: het
Grootkruis van de Orde van den
Nederlandschen Leeuw.
KIOG MAAR enkele maanden
geleden verklaarde Radio Va-
ticana: „Er bestaat geen conflict
tusschen den H. Stoel en den Sov-
jet-Russischen staat. Wel echter
met het communisme. Dit conflict
bestaat echter niet omdat de Kerk
gekant is tegen de sociale recht
vaardigheid, welke door het com
munisme wordt geëischt dan wel
wegens de ontkenning van het be
staan van God."
Deze woorden zijn de moeite
waard om te worden onthouden.
Zij geven in het kort aan, waar het
om gaat bij het verzet van het ka
tholicisme tegen het communisme.
De Kerk is geen vijandin van so
ciale verbeteringen, die in zooveel
opzichten brood noodig zijn. Wie
daar niet overtuigd van mocht zijn,
leze nog maar eens aandachtig den
laatsten vastenbrief van onze Bis
schoppen. Niet de kerk, niet de
Paus heeft gezwegen over het on
recht, dat velen wordt aangedaan,
en over dè gevaren die talloozen be
dreigen. maar het was de groote
pers. goeddeels in handen van li
beralen ongeloovigen en vrijmet
selaars, die een misdadig stilzwij
gen bewaarde, uit vrees hun lezers
te verliezen.
Maar wat wel d'e oorzaak en de
grondslag is van de tegenstelling,
die onherleidbaar tusschen kerk en
communisme bestaat, dat is de
ontkenning door het communisme
van het bestaan van God. Ziedaar
het eigenlijke punt, waar uiteinde
lijk alles om gaat. Het is de strijd
tusschen geloof en ongeloof, tus
schen Ücht en duisternis, tusschen
goed' en kwaad, welke sedert het
begin der wereld bestaat, maar zich
nu in onzen tijd in een wel bij
uitstek bruten vorm openbaart.
De vraag is dus aan de orde van
den dag: Wat is onze positie t o.
v. het communisme, welke hou
ding moeten wij daartegenover
aannemen? Hoe moeten wij onze
houding bepalen?
De leiding en de aanwijzingen,
die onze geestelijke herders aan
ons geven, is voor ons, katholie
ken, duidelijk. Wij kunnen die vin
den in de Pauselijke Encyclieken
en de Brieven van onze Bisschop
pen. Wij zouden goed doen, deze
belangrijke documenten nader te
bestudeeren. Wij hebben het, ook
inonze dagelijksche gesprekken,
zoo dikwijls over de probemen van
den dag en over de hedendaagsche
toestanden. Maar wij spreken dan
ook zoo vaak, zonder dat wij eigen
lijk voldoende kennis omtrent de
dingen (hebben en een meer nauw"
keurige voorliching bezitten. Wij
raken dan de kem dér zaken niet
en praten er min of meer opper
vlakkig om heen. Deze practische
onwetendheid is ontoelaatbaar en
onverantwoord. Onze tijd eischt nu
eenmaal, dat wij een zekere ken
nis aangaande de groote stroo
mingen van het huidige tijdsge
wricht hebben, juist omdat deze
ook met ons leven, met onze ka
tholieke, ahristeijke beginselen
noodzakelijkerwijze in aanraking
komen en daarmee 'geheel of ge
deeltelijk in strijd zijn.
Wanneer dan de kern der zaak,
datgene waar het om gaat, de strijd
is tusschen geloof en goddeloos on
geloof, is het normaal en moet het
o-ok zóó zijn. dat wij het zijn, die
de eischen bepalen ten aanzien van
de verschillende problemen. Wij
moeten niet de voorwaarden van
de anderen „ondergaan", ze lou
ter passief, lijdelijk aanvaarden,
maar onze eigen voorwaarden
stellen.
Misschien lijden wij maar al te
vaak aan een soort angst, aan een
of ander minderwaardigheidsge
voel, wanneer wij tegenover andere
richtingen, stelsels of opvattingen
komen te staan. Wanneer men ons
soms hoort, zou men af en toe
meenen, dat het communisme het
voornaamste verschijnsel is, dat dit
in belangrijkheid andere wereld
beschouwingen, ook onze eigen
katholieke, christelijke opvattingen
zou overtreffen. Dat dit de toon
zou moeten aangeven, de richting
zou moeten bepalen, en dat wij
niets andërs zouden kunnen dan
daarop te reageeren. Terwijl wij
toch eigenlijk zélf behooren te han
delen, zélf de leiding dienen te
nemen. Want het is toch immers
zoo, dat christendom en commu
nisme niet van hetzelfde plan zijn,
niet op dezelfde hoogte staan. Ont
breekt ons niet al te zeer de fier
heid van ons geloof, de zekerheid
van onze overwinning in Christus,
het bewustzijn van ons Doopsel
dat ons tot kinderen van God
maakte? De echte Christelijke, ka
tholieke geest is een helden-geest!
Er zullen in de tegenwoordige
wereld, wanneer alle bijkomstige,
ondergeschikte stroomingen ver-
ebt zijn. slechts twee krachten
overblijven: het communisme en
het christendom. Men behoeft geen
profeet te zijn om dit te kunnen
vaststellen. Ook over de verhou
ding van deze twee verkeeren we
niet in het onzekere. Op het Laat
ste Avondmaal heeft Christus de
Apostelen en in hen ook ons, ge
rustgesteld: „Wee^t niet hanig, Ik
heb de wereld overwonnen." Maar
of deze overwinning van Chris
tus ook persoonlijk de onze zal zijn,
hangt af van de mate, waarin wij
zelf in Christus zijn ingegroeid,
van Zijn geest en Zijn leven zijn
doordrongen. Ons lot ligt in onze
eigen handen.
JOS. v. DALHEM