DE VERRE STEM
EEN OUDE ORDE HERLEEFT
IN ONS LAND
r
1;
SINT MAARTENSAVOND
DE KERK TE OOSTHUIZEN
DE STRIJD OM Dc O'
Dromen en werkelijkheid in vilt
r
FILMKEURING
ieke school
ktberichten
munistische
egermg
Slowakije
Een Seminarie te Sluis (Zeeland)
Mikolaj czijk's v! uckt
Een oud feest gaat herleven
Sigaretten-actie
Ned. Volksherstel
Een verweer
Kerk-wijding
ir
km. Biosc. Theater: Het
nt zijn loop - 18 jaar.
nencain: Tien dagen in
jaar. Harmonie: Ge-
>el - 18 jaar. Victoria:
14 jaar.
de Witte: Appassionata
tbaar. Tivoli: Zie je ze
alle leeftijden. Pastor
- alle leeftijden,
ïton theater: Verladen -
ictoria: Twee matrozen
is je - 18 jaar.
jyal: Casablanca - vol-
Geniet van je leven -
es enfants du Paradis -
;n.
lustende Jager: Rebecca
Munt: Een vrouwen-
18 j. London town - 14
Scala: Incident op Pie-
11e leeftijden. Lente Me-
jaar.
de Haan: De blauwe
11e leeftijden.
Vpollo: Mysterie van de
cld - 18 jaar. Vloeibaar
ilwasseqpn.
City bioscoop: De zee-
l jaar.
[JUR van de Staten-
n van de Katholieke
heeft beslotey, weer
ian tot de oprichting
iolitieke school. Van
ie kanten is daarop
gen en de verwach-
is gewettigd, dat er
rrinqen van jongeren
gstelling zal bestaan
gelegenheid, om ont-
op te doen op het
i de theoretische en
staatkunde. Vooral
irming zal veel a,an-
nmaai in een tijd,
den besteed, wij le-
tinis van de gezonde
i gezonde ge,dachten
ooit noodzakelijk is!
gebied wat te'berei-
iderricht in de vorm
ilitieke school zeer
>p grond van vroege-
j in de Statenkring
oelmatig en succes-
:en. Het bestuur van
■ring is thans in on-
ng met leerkrachten,
wacht nu op inschrij-
leerlingen. Men wil
ichieten en daarom
bestuur, dat leerlin-
lullen opgeven vóór
ag 15 November. Het
etje kort dag, maar
ir zeven dagen nodig,
lisseri, of hij zich zal
Aanpakken dus, en...
isturen, leest de cir-
;lke deze week is
;n en propageert dit
2t bijzonder onder uw
:n en andere jonge-
istaan bovendien al
gerenorganisaties in
:t. Mogen ook zij pa
ling en inlichtingen
kman, secretaris Sta-
ioorn", te Bovenkars-
V. „HOLLANDIA"
lORN. Ter elfder ure
nog een wedstrijd in
leeft nl. voor de 2e kl. C
tgesteld HollandiaCon
zusje zou men zeggen,
de tegenstandersechter
week tegen Dirkshqrn
Waarlanders ook maar
a danstel je voor
rt.C. er eens in zou sla
agvogels te winnen; jon
en kans
[JK, 7 Nov. Andijvie
lemkool IA 3560; bos-
waspeen I 620; breek-
drüiven 1.301.85, sla I
izie 2740; tomaten I
lenekool 821; gele kool
kool 612; boerenkool
ten gesch. 501.11, knol
kroten I 69; prei I
I 18—22.
CHARWOUDE. 8 Nov.
■itte" kool 9—14.20; 31.000
iol 6.10—11.90; 9000 kg
>05.20; 19.000 kg groene
18.70; 16.000 kg andijvie
100 kg uien 17.80—18.60;
-20.90; driel. 9.70—10.—;
100 kg kroten I 7.108.20
9000 kg peen II 88.4Ö;
I; IV 7.30—7.60; 2500 kg
Bevel. 10.30: Eigënh. 10.
lunistische eerste minis-
rsjecho-Slowakije, Kle-
rald, is door zijn rege-
met de vorming v.an
e Raad van Commissa-
r Slowakije. Men ver
hij zijn voorstellen, die
cgering zullen moeten
edgekeurd, Dinsdag ge-
ebben.
van Slowaakse vakver-
leeft verklaard een* actie
•ginnen, indien de „poli-
s'" niet tegen Dinsdag
In een andere verklaring
le handhaving der een-
de Tsjecho-Slowaakse
jangedrongen,
hische'socialistische blad
Slovo" voorspelt, dat de
voor Binnenlandse Za-
e en Landbouw in han-
nmunisten zullen komen,
lakse regeringscrisis is
>or het aftreden van vijf
sch.e commissarissen en
nkelijke, omdat zij niet
er negen overige demo-
commissarissen kpfiden
voor een zuiveringsbe-
emocraten weigerden af
NiIjjéW NOOfeDHOLLA-NQS DAG&LAD -
8 November 1947
PAG
Met de „Kota Inten" is de Prins Bernhard Kapel met zijn onaf
scheidelijke mascotte vanuit Indië in Rotterdam aangekomen.
De bok kijkt belangstellend naar zijn Hollandse geboortegrond.
canonieke visitaties. Zo vormden
zich groepen kloosters binnen in de
Orde, die gemeenschappelijk dezelf
de statuten aanvaarden en zich on
derwierpen aan hetzelfde centrale
bestuur. Zulke groepen dragen de
naam van Gongegraties. Alzo heb
ben we de Reguliere Kanunniken
van Sint Augustinus van de Konge-
gratie van Lateranen.
In de gesdhiedenis der Orde in
Nederland neemt Windesheim de
eerste plaats in, zowel in tijdsorde
als in belangrijkheid. Vóór haar
stichting, die plaats had in 1387, kan
men niet veel met zekerheid zeggen,
alleen dit, dat in de 12de eeuw op
enkele plaatsen van ons land zoals
te Middelburg en Rolduc b.v. Roor-
herenklocsters waren.
J. MAK
i.
M'ORTE BERICHTEN hebben in verschillende dagbladen mel-
Iding gemaakt van een stichting van een klein seminarie te
Sluis. Hiermede keert de eertijds zo beroemde Orde der Reguliere
Kanunniken van Sint Augustinus na vier eeuwen afwezigheid
weer terug in ons vaderland, waar zij eens door haar grote zie
lenijver en haar voorbeeldig leven, een intense beleving van het
inwendig leven stimuleerde. Ook in ons gewest is deze gebeur
tenis van belang, daar er hier in Westfriesland zelf, n.l. in Wester-
Blokker, een bloeiende kloostergemeenschap was. Dom Alois van
Ette geeft ons hier door zijn artikel een nadere uitleg over de
geschiedenis en het doel der Orde naar aanleiding van deze
stichting.
Onder de talrijke kloosterorden,
die voor de periode der Franse Re
volutie en nog meer voor de invoe
ring van het Protestantisme deel
uitmaakten van de reguliere geeste
lijkheid in Nederland, neemt de nu
in ons land vrijwel onbekende Orde
van de Reguliere Kanunniken van
Sint Augustinus, waarvan de leden
in de volksmond kortweg „de Regu
lieren" (vrouwelijk Regularissen)
werden genoemd, een belangrijke
plaats in. Het oprichten van een
klooster van deze Orde in ons land
lijkt ons een gunstige gelegenheid
om onze lezers iets over deze kloos
terlingen te vertellen.
Het is èltijd enigszins moeilijk ge
weest een begin te maken met de
geschiedenis van deze Orde. Voor
iedere andere Orde is het voldoende
om haar oorsprong vast te stellen,
op te klimmen tot haar stichter, ter
wijl voor de Reguliere Kanunniken
geen stichter aan te wijzen valt,
maar hun ontstaan gezocht moet
worden in een geleidelijke doorge
voerde organisatie van het reguliere
leven onder de diocesane geestelijk
heid.
Het is een bekend feit, dat de raad
van Christus: afstand te doen van
alle persoonlijk bezit om Hem te
volgen, al spoedig letterlijk werd
opgevat en weldra het uitgangspunt
werd van een krachtige stroming,
die ontelbare mannen samenbracht
in eenzame streken. Deze monni
ken nu, want zo noemde men ze,
trokken de aandacht van verschil
lende bisschoppen en andere hoog
waardigheidsbekleders, die tijdens
hun ballingschap of op reis, hen
hadden leren kennen en hun levens
wijze hadden bewonderd. Zo wilde
de H. Eusebius (ea. 340371) dit ge
meenschappelijk leven ook bij zijn
geestelijkheid invoeren, en aldus
ontstond het eerste „regulier kapit
tel" te Vereelli in Italië. Hetzelfde
schijnt het geval geweest te zijn te
Tours tijdens het bestuur van de
H. Martinus (ca. 372—400).
Deze nieuwe levenswijze werd
sterk verbreid door het gezag van
de H. Augustinus, het grootste genie
van de Westerse kerk, bisschop van
Hippo Regius (ca. 396430), die zich
een machtig voorstander ervan toon
de. Zijn invloed ging ver over de
grenzen van zijn bisdom, wat ten
gevolge had, dat in Afrika, in Italië
en Zuid-Frankrijk op vele plaatsen
„kloosters" ontstonden van geeste
lijken, die er een gemeenschappe
lijk leven leidden.
In de 8e eeuw legden de kerke
lijke synodes en de rijkswetten van
het Frankische rijk deze levenswijze
als een verplichting aan de geeste
lijkheid op. De synode van Aken
(816) benadrukte dit nogmaals en
stelde voor deze gevormde kommu-
niteiten een regel op. Deze regel
had wel wat invloed, maar was iets
te laks. Een reactie kon dan ook niet
uitblijven en had tot gevolg, dat er
andere nieuwere regels verschenen,
die sterk beïnvloed waren door het
voorbeeld der monniken, die een
tamelijk gedefinieerde regel hadden.
Noemen we slechts de regels, die
ook in ons land hun intrede deden
met name die van St. Victor te Pa
rijs, Premonstreit en Arrouaise.
Het bericht, dat de Poolse leider
der boerenpartij. Stanislaw Mikolaj-
czyk, uit zijn land is weggevlucht,
heeft ejgenlijk in het Westerse ge
deelte der wereld weinig verwon
dering gewekt. De macht der com
munisten en het schijngerechtelijk
terechtstellen van oppositieleiders
in de Slavische landen is ons maar
al te zeer bekend. We hebben even
gewacht met commentaar te geven,
daar de verdwijning op zich zelf nog
niet een vlucht behoefde te beteke
nen. Nu echter Mikolajczyk- inder
daad in Londen is aangekomen, nu
is het wel gewenst deze figuur en
zijn streven eens nader te belichten.
Mikolajczyk is een van de slacht
offers der gebeurtenissen, die niet
alleen oorsprong vinden in het te
gen elkaar opbotsen van politieke
ambities in zijn eigen land maar
ook ontstonden door het steeds gro
ter wprdende antagonisme onder de
grote mogendheden.
Hij verliet Engeland na de oorlog
om zich naar Polen te begeven en
de steun en sympathie van de Britse
regering en het Britse volk verge
zelden hem. In. Juni 1945 ging hij
naar Moskou om met'andere Pool
se groepen te onderhandelen over
een verbreding der Lublinregering,
in overeenstemming met de te Yalta
genomen beslissingen. Hij slaagde
erin mee te helpen aan de vorming
van een nieuwe regering, die in Juli
door alle grote mogendheden erkend
werd. Hijzelf werd vice-premier en
minister van landbouw. Hij reorga
niseerde zijn volgelingen en sticht
te de Poolse boerenpartij.
Tussen de linkse partijen en de
boerenpartij
groeide lang
zaam maar ze
ker een grote
achterdocht en
vijandschap. In
y Maart 1946 werd
het Warschause
hoofdkwartier der boerenpartij
overvallen en documenten in be
slag genomen, die men het bewijs
noemde van de bondgenootschap
tussen de partij en zekere terroris
ten, die actief verzet tegen de nieu
we regering pleegden.
In April ver et Mikolajczyk de
coalitie en ging in de oppositie. De
aanvallen op hem in pers en in pu
blieke vergaderingen werden veel-
vuldiger en aan het einde van h,et
jaar werden een groot aantal van
zijn candidaten voor de algemene
verkiezingen in de gevangenis gezet.
De meningen binnen in zijn partij
raakten verdeeld en de betrekkin
gen met de regering werden steeds
slechter en slechter. Ja zelfs zo
slecht, dat hij thans gedwongen
was veiligheid in het buitenland te
zoeken, in plaats van een doodvon
nis in een militair gerechtshof af te
wachten.
Mikolaj czyk's Vlucht uit Polen is
opnieuw een getuigenis van het
steeds verder in de hoek drukken
der middenpartijen in Ogst Eurdpa.
Hij is er niet de man naar om te
vluchten als er nog een kleine hoop
voor hem en zijn politiek was over
gebleven. Zijn rehabilitatie is on
denkbaar zonder de rehabilitatie
van de' voorwaarden voor een par
lementaire democratie zoals die hier
in het Westen bestaat.
HET
WERELD
GEBEUREN
Doordat verschillende kloosters
eenzelfde regel aannamen ontston
den er ook verschillende kanunni
kenorden, die bijna alle in de 14e
eeuw. uiteenvielen. Van groot be
lang is de maatregel, die de H. Stoel
in 1131 trof door aan alle kanunni
kenkloosters de regel van Sint Au
gustinus, een geschrift van deze
kerkvader, op'te leggen. Alle kloos-.
ters, die deze regel aannamen, vor
men vortaan de Orde van Sint Au
gustinus.
Het is moeilijk zich een denkbeeld
te vormen van het aantal kloosters,
dat deze Orde moet geteld hebben.
Natuurlijk heeft de Hervorming er
in de 16e eeuw honderden doen ver
dwijnen. Langdurige navorsingen
hebben schrijver dezes tot het resul
taat gebracht, dat de Augustijner
koorheren omstreeks het jaar 1529
waarschijnlijk ongeveer 1600 kloos
ters telden. Hiervan waren er meer
dan 300 in Frankrijk gelegen, circa
250 in Duitsland en Midden-Europa,
bijna 200 in Engeland; voorts lagen
er vijf op IJsland en zelfs één op
Groenland, het noordelijkste kloos
ter ter wereld.
Verschillende factoren en wel op
de eerste plaats de menselijke zwak
heid hebben ertoe geleid, dat de oor
spronkelijke vurigheid en strenge
kloostertucht niet ongerept in de
Regulierenorde bewaard bleven,
maar nooit heeft men zich maar een
voudig bij dit feit neergelegd. Tel
kens stonden er weer mannen op,
die nu hier dan daar 'kloosterhervor
mingen invoerden, vastgelegd in
speciale statuten en in stand ge
houden door algemene kapitsels en
Tweemaal per jaar wenst
iedere vrouw 'n nieuwe vrouw
te worden, een ander, die zij
altijd zo benijdt. Dan wil zij 'n
ander gezicht, een ander kap
seleen nieuwe hoed. Maar
niet zomaar een nieuwe hoed,
waanwee zij inderdaad een
nieuw gezicht krijgt en waar
mee zij zich een nieuwe vrouw
voelt. Gewoonlijk is dan het
resultaat van dierevolution-
naire keuze, van die radicale
poging tot vernieuwing, een
schampere opmerking van haar
betere (of zich althans beter
denkende) helft, die, natuur
lijk, vindt dat de oude hoed
haar veel beter stond. Nu heb
ben die arme mannen heus
niet altijd ongelijk, alleen, zelfs
als ze gelijk hebben begrijpen
ze er toch niets van, hebben
ze hoegenaamd geen gevoel
voor de innerlijke noodzaak
om er nu eens heel anders, he
lemaal nieuw, uit te zien.
Nu, nieuw zullen wij er mei
veel van de nieuwe modellen
voor deze winter wel uitzien
De nieuwe hoedenmode is noch
gemakkelijk, noch flatteus. Al
leen de beeldschonen, de Heie
na's, die er in wat zij ook op
zetten en aantrekken, char
mant en aantrekkelijk uitzien,
alleen dezulken komen voor
delig uit onder hoofddeksels
die hetzij op één oor, hetzij op een
puntje van het achterhoofd schijnen
te zweven.
Eigenlijk worden alle hoeden he
lemaal uit het gezicht gedragen,
maar wie kan dat? Wie is er zo
mooi, zo jong, zo chic, dat zij met
een van die op het achterhoofd af
gezakte hoofddeksels zelfverzekerd
kan rondwandelen? En hoeveel da
gen zijn er in ons winterig klimaat,
dat zo'n hoed ongestraft daar wil
blijven zitten?
Het is moeilijk: we willen een
nieuwe hoed. We willen een mooie
nieuwe hoed en we willen boven
dien een hoed die ons goed staat.
Gelukkig voor ons zijn er dan ook
nog hoedenontwerpers, die, behalve
bizarre en exotische tulbandgeval-
len en vorstelijke Venetiaanse reu-
zenhoeden met voiles, ook' nog hoe
den ontwerpen die gewone sterve
lingen kunnen dragen en daarbij de
illusie koesteren dat zij toch naar
de mode gehoed gaan en er toch
charmant mee uitzien.
Het is moeilijk, zeg ik U, maar 't
is te vinden. Kijkt er beide hier
getoonde modellen maar eens op
aan. Die zijn tochwerkelijk allebei
charmant, nietwaar? Het ene model
is een breton met ver omgebogen
rand, gemaakt van beige vilt. Het
gros-grain lint is van dezelfde klein
en wordt, door een insnijding on
deraan de bol, links naar buiten
getrokken en daar tot een koket
strikje vastgezet. Een uitmuntend
model voor heel en half gekleed,
eenvoudig genoeg voor gewone ge
legenheden, chic genoeg voor de
extra-bijzondere uitgangetjes.
Een tikje jeugdiger, een tikje
sportiever, is het donkerbruine vil
ten hoedje met de fazantenveer; dat
U hier naast ziet. Het is een soor
tement jagershoedie, maar dan in
het echt-vrouwelijke en lang niet
van chic ontbloot.
Het eerste model vraagt het strak
ke, stijlvolle kapsel omhoog, des
noods met de zo moderne (losse)
chignon in de hals. Het tweede mo
delletje kan het jonge meisje en de
jonge vrouw dragen op loshangend
of even omgekruld haar.
Wilt U persé een hoed-uit-het-
gezicht hebben, kies er dan een
waar de voile zo op is beves
tigd, dat daardoor de
voorhoofdslijn wat ver
zacht wordt. Sommige
van de Venetiaanse
hoeden, de echte, had
den de voile over de
bol lopen en onder de
kin vastgeknoopt. Dat
stond heel lief en dat
is wel flatteus.
Tocques en tulbanden
zijn dit jaar heel in
gewikkeld, heel hoog,
van kostbaar brocaat of
fluweel gemaakt, in
het kort, hoeden alsof
er nooit oorlog is ge
weest. En de tulbanden
zijn erg Oosters, liefst
met fonkelende edel
stenen, en een afhan
gend eind, of kwast of
franje moet U niet
verschrikken. Dat hoort
er dit seizoen bij net
als de loshangende lok
haar aan één kant. Of
het mooi is, is een an
dere vraag, en ook hoe
lang deze mode blijft.
En intussen houden wij
ons dan maar aan de
wat simpeler hoofddek
sels.
DE WINTER IN AANTOCHT
Hoewel het in de oorlog veel
aan populariteit heeft ingeboet,
de omstandigheden werkten dat
nu eenmaal in de hand, is toch
het Sint Maartensfeest een d<fr
meest bekende en gevierde volks
feesten in ons land gebleven. 11
November, Sint Maartensdag, is
nog altijd een belangrijke datum
in ons volksleven.
Het is niemand minder dan de
bekende Romeinse geschiedschrijver
Sulpicius Severus, een persoonlijk
vriend van de heilige, geweest, die
ons veel wetenswaardigs over deze,
min of meer tot een legendarische
figuur geworden heilige uit de eer
ste eeuwen van het christendom
verteld heeft. Martinus is geboren
in het tegenwoordige Hongarije,
nam reeds op jeugdige leeftijd het
christendom aan en trad op vijf
tienjarige leeftijd in het leger van
keizer Constantius. Als soldaat
kwam hij terecht in Frankrijk en
ontmoette toen voor de stadspoort
van Amiëns een bedelaar, die hem
om een aalmoes vroeg. Dit feit is
het meest bekende uit zijn leven.
Minder bekend zal het zijn, dat hij
na de verschijning van Christus nog
enige j'aren in dienst bleef en daar
na het habijt aannam. Martinus
werd bisschop van Tours en stichtte
ook nog een kloostergemeenschap.
Reeds tijdens zijn leven verrichtte
hij vele wonderen, zelfs doden zou
hij ten leven hebben gewekt. Reeds
in de vijfde eeuw genoot hij kerke
lijke verering.
De viering van St. Maarten, zo
als wij die.kennen, dateert van vele
eeuwen terug. Het feest is eigen
lijk afkomstig uit de vroege middel
eeuwen, toen de viering der kerke
lijke feestdagen met meer pracht en
luister, ook in de huisgezinnen, ge
paard ging dan in onze nuchtere
twintigste eeuw het geval is.
St. Maarten is niet alleen in het
katholieke Zuiden nog altijd een
Voor de baancontrole van de Nederlandse Spoorwegen in het
Zuiden van het land wordt dit autotje gebruikt. Een der baan-
opzichters is op het idee gekomen om ter vervanging van de be
kende lorrie een auto voor dit doel geschikt te maken. Het oor
spronkelijke onderstel heeft plaats moeten maken voor een stel
wagenassen en nu kan dit Fiat je met een vaart van 50 km.
langs de rails snorren.
bracht ruim drie
millioen op
De opbrengst van de eerste siga
retten-actie van Nederlands Volks
herstel bedraagt in totaal 3.150.867.
Dit bedrag is als volgt verdeeld:
600.000 voor de financiering van
de extra textielvoorziening in de
noodgebieden; 750.000 ten behoeve
van het fonds noodgebieden; ook
750.000 ten behoeve van het natio
nale fonds voor bijzondere noden;
150.000 ten behoeve van de Stich
ting 1940-1945; 150.000 voor de uit
zending van Nederlandse kinderen;
f 150.000 aan de nationale HARK
ter bestrijding van de zeevracht
kosten op buitenlandse reliefzen-
dingen; 100.000 voor medische-
orthopaedische rehabilitatie van
oorlogs-invaliden; 250.000 voor de
noodsanatoria voor t.b.c.; 100.000
voor hulpverlening aan enkele ge
meenten in Midden-Limburg, welke
op 6 Juli 1946 door een hagelramp
zijn getroffen, nadat zij reeds ern
stig getroffen waren door het oor
logsgeweld; 100.000 voor de Bra
bantse gemeenten, die in Augustus
van dit jaar door massala branden
werden geteisterd; het restant van
50.867 zal tezamen met de op
brengst van de tweede sigaretten-
actie in principe eveneens voor de
noodgebieden worden bestemd.
GRAMOFOONPLATEN-
CONCERT IN HET KRITERION-
THEATER
In het Amsterdamse Kriterion-
theater zullen wederom gramofoon-
platenconcerten worden gegeven van
werken uit de Middeleeuwen, de Re
naissance en moderne meesters. Op
de concerten, Dinsdags om 5 uur,
zal een mondelinge toelichting wor
den gegeven.
meente. Ook als de gemeente kerks
was zou de kerk vervallen. Een
klein dorp kan niet alleen de on
kosten dragen voor het onderhoud
van zo'n machtig bouwwerk. Wij
twijfelen er echter niet aan, dat de
kerk in de toekomst volledig ge
restaureerd zal worden mede door
de steun, die heel het volk bieden
zal. Voorlopig gebeurt alleen het
allernoodzakelijkste: het glas in lood
zal hersteld worden en de goten ge
repareerd. Wij hopen echter van
harte, dat ieder, die de artikelen
van de schrijver gelezen heeft, zich
geroepen zal voelen om reeds nu
zijn steentje aan de herbouw bij te
dragen. De kerkvoogdij der Ned.
Herv. Gemeente Oosthuizen zal
gaarne iedere postwissel „voor de
restauratie van de kerk" incasseren.
Wij danken U, Redactie, voor de
plaatsing van onze opmerkingen en
wij spreken de wens uit, dat 'ook
in de toekomst de heer V. d. J.
steun zal verlenen bij de pogingen
om te komen tot herstel van onze
kerk.
M. J. FABER,
godsdienstonderwijzeres
in dienst der
Ned. Herv. Gem. Oosthuizen.
(Ingezonden)
Geachte Redactie.
Zoudt U mij de gelegenheid wil
len schenken, door plaatsing van 't
onderstaande, iets toe te voegen aan
de artikelen over „De kerk te Oost
huizen", verschenen in de nummers
van 29 en 31 October van uw blad.
Wij danken de schrijver ten zeer
ste voor de liefdevolle aandacht, die
hij aan onze kerk heeft willen wij
den en voor de verve waarmede hij
haar beschrijft. Tegen een zekere
strekking, die in deze artikelen ligt,
menen wij echter te moeten opko
men.
„Verval als een straf en misschien
wel als een symbool" schrijft hij in
het eerste artikel. Wij zouden hem
willen vragen: straf over wie? „Sym
bool van de onverschilligheid en 't
ongeloof der mensen" heet Jiet in 't
tweede artikel. En uit wat dan volgt
menen wij te moeten opmaken, dat
met „de mensen" speciaal de ge
meente bedoeld is, aan wie deze
kerk behoort. Het verval der kerk
dus een straf over deze gemeente.
Is deze gedachte niet wat wille
keurig? Moeten wij dan ook de con
clusie trekken, dat iedere kerk die
in volle glorie praalt, het teken is
van de deugd der gemeente? Dan
kunnen we ook nog eén stapje ver
der gaan en beweren dat rijkdom
deugd is en armoede schande, al
thans waar het een kerkelijke ge
meente betreft.
„De onverschilligheid en het on
geloof dezer gemeente". Want niet
waar „de mensen" doelt wel zeer
speciaal op deze gemeente? Spreekt
een buitenstaander hier niet een al
te haastig oordeel uit? Vergeet hij
niet al te veel, dat hij buitenstaan
der is ook in deze zin, dat hij de
Protestantse geestesgesteldheid niet
kent. Als Katholiek kan hij zich
geen „vroomheid" denken, zonder
dat dit ook inhoudt „kerksheid".
Voor de Protestant ligt dat iets an-
anders.
Persoonlijk betreuren wij de on
kerksheid van deze streek, maar
niet gaarne zouden wij daaruit con
cluderen dat dit betekent: het on
geloof van deze streek, zelfs niet
haar onkerkelijkheid. Voor het Pro
testante denken zijn deze begrippen
niet identiek.
Het beeld trouwens dat ter illu
stratie van de onkerksheid gegeven
wordt, spreekt van het kerkelijk
verband, waarin men zich nog altijd
opgenomen weet. Al de kinderen
van het dorp 'gaan naar de Zon
dagsschool. En wie de tachtigjarige,
die nog altijd dit werk dat haar zo
lief is, niet kan opgeven, daar ziet
staan met haar schare van jonge
helpsters te midden van de kinde
ren, wie het „fris geluid uit jonge
kelen" hoort, dat stijgt in de gewel
ven, hij vergeet heus het oude wan
kele harmonium wel en hij voelt,
hoe de oude kerk zich verheugt in
haar galmende ruimten.
Niettemin wij geven volmondig
toe: de gemeente is onkerks wat
niet zeggen wil ongelovig en het
kerkgebouw is in verval. Maar het
verband dat de schrijver legt mag
niet gelegd worden, ons inziens. Het
verval van dit kerkgebouw is niet
gevolg van de onkerksheid der ge-
Noot van de redactie.
Gaarne hebben wij mej. Faber in
de gelegenheid gesteld, haar opmer
kingen tc maken. Op de principiële
kwestie zullen wij thans niet nader
ingaan, daarvoor lopen hare en onze
opvatting ie ver uiteen. Alleen dit:
op de duur is het toch zo, dat niet
alleen het geloof-zonder-de-werken,
maar ook het geloof-zonder-de-ker-
ken dood is red.).
der voornaamste volksfeesten ge- I
bleven. Luther noch Calvijn hebben
dit bij uitstek mooie feest nooit
geheel kunnen doen verdwijnen. En
zo zien we dan ook Groningen b.v.
nog ieder jaar met talloze kinder
optochten de gedachtenis aan Sint
Martinus levendig houden. Daar is
het op de avond van de 10de No
vember in Stad en Ommelanden een
gewemel van duizenden lichtjes en
in de late stille herfstavond klin
ken ijl de kinderstemmetjes:
„Sunner Meerte Bisschop,
roem van alle landen;
Dat wij hier met lichtjes lopen
is voor ons geen schande."
Ook in de Zaanstreek is Sinte
Maarten geen onbekende, al merkt
men van een godsdienstige inslag
van het feest niet veel meer.
In de „Streek" tussen Hoorn en
Enkhuizen kent men zelfs in Augus
tus reeds een St. Maartensavond.
Zo populair is trouwens de figuur
van Sint Maarten, dat we in alle
streken van ons land zijn naam
aantreffen. Zo heeft Doesburg hem
geëerd in het stadswapen, alsook
Maartensdijk in Utrecht en Sint
Maarten in Noord-Holland. Ook
Utrecht zelf voert zijn kleuren, nl.
rood-wit. In Dordrecht, in vroeger
jaren de stapelplaats der Franse
wijnen, werd de wijn op de 11de
November gekelderd. De Leidse
jeugd trok zingend door de straten
der stad, hout vergarend voor haar
vuren. En zo zijn er talloze voor
beelden.
Wij wijzen voorts op de vele ker
ken, die aan zijn persopn zijn ge
wijd. Maar nergens in ons land
wordt Sint Maarten meer gevierd
dan in het Zuiden, waar we aan de
vooravond van het feest talloze St.
Maartensvuren tegen de duistere
hemel zien opflikkeren.
Vooral Venlo is het middelpunt
van het kinderfestijn. Honderden
rappe handen hollen talloze rapen
en bieten uit, die 's avonds als lan
taarns dienst moeten doen en het is
vaak voorgekomen, dat de Sint zelf,
als Romeins soldaat gekleed, zijn
intocht in de stad deed. Buiten de
stad wordt er volop „gewierookt",
bestaande uit het zwaaien van een
blikken bus met gloeiende stukken
turf, een niet ongevaarlijk spelletje.
Zoals op vele dergelijke dagen,
speelt ook Sinte Maarten een be
langrijke rol in de weerkunde, van
daar het, op het platteland vooral
bekende, rijmpje:
„Zo het loof niet valt voor
St. Martijn.
zal 't een lange winter zijn."
Als het werkelijk waar is, nu dan
staat ons nog wat te wachten, want
de bomen en heesters hebben nog
maar weinig van him zomerse too.
verloren.
Hoewel het feest hier en daa:
veel van zijn oude glans beeft ver
loren, is het toch een verheugend
verschijnsel, dat vooral de katho
lieke jeugdorganisaties zich beijve
ren om dit oude schone feest wger
in volle glorie te doen herleven.
En de belangstelling voor de oude
volksgebruiken, nauw verwant aan
het kerkelijk gebeuren, is groeiend.
Al is de vette St. Maartengans voor
ons nog onbereikbaar, èn onbetaal
baar, laten we deze aloude feestdag
in ere houden. Laat onze kinderen
maar wat rommelen in de schuur,
bieten snijden, draden spannen,
kaarsen halen en als ze 's avonds
moe van hun trektocht thuis ko
men, ze vergaren rond de kachel,
die we hopelijk dit jaar nog niet
behoeven aan te steken, en ze ver
tellen van Sinte Maarten. Het zal
ze meer pleizier geven de-> een
avond in de bioscoop. L. S.
f\NZE parochie-kerk staat
het midden van het open
bare leven in ons dorp, in onze
stad. Wij herkennen de plaatsen
aan de torens van onze kerken.
Het middelpunt van ons bi "dom
is de kathedraal te Haarlem
Het middelpunt van geheel de
katholieke wereld is Rome, is
de bisschops-kerk van de Paus,
de „aarts-basiliek van de Ver
losser", zoals zij heet, of Sint
Jan van Lateranen. Dat is de
„moeder en het hoofd van alle
kerken der aarde". Met haar
zijn wij verbonden door en langs
onze eigen parochie-kerk. Wan
neer we morgen, op deze No-
v ember-Zondag, het feest van
liaar wijding vieren, mogen we
onze eenheid met de Kerk, met
Rome, met de Paus, dus met
Christus dankbaar bewust wor
den. En de liefde en trouwe ge
hechtheid aan onze eigen paro
chie-kerk moge hieruit blijken
dat wij goede parochianen, door
>n door katholieke mensen zijn!
MARCUS
Het Midden-Oosten en meer
in het bijzonder Iran is een
van de vele contactpunten
waar de Amerikaanse, Engelse
en Russische belangen elkander
raken.
De eerse 'olieconcessie, welke
de Iraanse regering in het ver
leden aan een buitenlander ver
leende, was aan een Rus, een
zekere Kochtaria. Aangezien
deze echter geen succes had,
werd de concessie in 1916 aan
de Anglo-Persian Oil Compa
ny overgedaan. Deze concessie
betrof gebieden in het Noorden
van Iran.
In 1920 werd de Amerikaanse
Standard Oil Company even
eens in het Noorden concessies
toebedeeld'. Tferwijl er aan
vankelijk tussen de twee con
cessiehouders strijd was, is men
vervolgens overeengekomen op
het gebied' van het exploiteren
van olieconcessies samen te
werken. In October en Novem
ber 1944 verzocht ook de Sov
jet-Unie om concessies in het
door haar bezette noordelijke
gebied van Iran. Gelijktijdig
verzochten Amerika en Enge
land om hernieuwing van de
aldaar verleende concessies,
doch de Iraanse regering bleek
niet voornemens deze concessies
toe te staan, wanneer niet de bui
tenlandse troepen werden terugge
trokken. Een en ander geschiedde
niet zonder gelijktijdige binnen
landse woelingen in Iran
Een tweede kant van het
vraagstuk was. dat Amerika, En
geland en de Sovjet-Unie zich bij
verdrag van 29 Juli 1942 hadden
verbonden binnen zes maanden na
de Duitse capitulatie de respectie
velijke troepen uit Iran terug te
rekken. De Russische troepen
bleven echter ook na het verlopen
van de termijn in Iran, volgens
hen op grond van het feit, dat
Iran het verdrag van 1921, vol
gens hetwelk oorspronkelijk Rus-
siscne concessies niet aan derden
zouden worden overgedragen, zou
hebben geschonden. Iran vond in
een en ander aanleiding de kwes
tie aan de Veiligheidsraad voor te
leggen. Deze besliste, dat de bui
tenlandse troepen Iran op 6 Mei
1947 zouden hebben moeten ver-
'laten. De Sovjet-Unie heeft inder
daad de troepen uit Iran terugge
trokken, doch heeft gelijktijdig
talrijke pogingen gedaan toch nog
STRIJD OM DE OLIE
n*"- cSütSSr]
FF Gemengd Br.. Fr.. Am. en Ned, concessies!
stem in het kapittel te houden. Ddt
resulteerde in een ontwerp olie
overeenkomst tussen Moskou en
Teheran
Thans heeft echter het Iraanse
parlement een wet aangenomen,
waardoor d'eze overeenkomst van
1946, welke voorstellen deed' over
de oprichting van een Russisch-
Iraanse oliemaatschappij waarin
de Sovjet-Unie de eerste 25 jaar de
meerderheid van aandelen zou
hebben, practisch wordt verwor
pen. Nieuwe onderhandelingen
worden echter voorgesteld.
Een bepaald aspect van het
vraagstuk is wel het feit, dat de
in het Noorden van Iran in zeer
ruime mate aanwezige olie vrijwel
niet via de Middellandse Zee kan
worden afgevoerd, doch dat prac
tisch alleen het vervoer via de
Kaukasus, dus via Rusland, eco
nomisch verantwoord is. Wanneer
men overweegt, dat ongeveer 40
pet. van de wereldvoorraden in het
Midden Oosten zij'n gelegen en dat
Iran in 1943 me' 73.800.000 barrels
de derde wereldproducent van olie
was. is het duidelijk, dat de grote
mogendheden wel graag in dit ge
bied een vinger in de pap hebben
'EUILLETON
door
PETE FALCON
54.
De poging opgeven en zich zo
goed als weerloos overgeven aan de
bandieten? Wat zich vervolgens af
speelde was de kwestie van een paar
tellen. Een bliksemsnelle blik naar
Burns bewees hem, dat de detective
nog geen beslissing had genomen.
Mary staarde angstig voor zich uit.
En Fred handelde! Het was eerder
een radeloze noodsprong dan moed,
doch zij leverde resultaat, op. Hij
wierp zich naar voren, sprong van
achteren op Wilkers, zodat deze
bijna dubbel sloeg. De wagen begon
gevaarlijk te slingeren, doch Fred
bleef de volkomen verraste Wilkers
met het gewicht van zijn lichaam
naar beneden drukken, terwijl hij
met de ene hand het stuur greep en
met de andere de handrem over
haalde. De auto piepte oorverdo
vend, schokte hevig en kwam ge
lukkig met aanzienlijk verminderde
vaart tegen een boom terecht. In
middels was Burns te hulp geko
men. Helags werden alle verdere
maatregelen, die ze ten gunste van
zich zelf hadden kunnen nemen,
verijdeld door het toesnellen van
publiek, dat in grote getalen van
alle kanten kwam opdagen. En het
was Burns, (lie thans de situatie in
een oogwejik beheerste. Hij fluister
de: „Fred, stap snel uit bekijk de
schade en vertel, dat de heer aan
het stuur eensklaps onwel werd, zo
dat je van hem moest overnemen,
met dit gevolg."
„En jij, dreigde hij tegen de half
verdoofde Wilkers, „geen woord of
ik schiet je neer waar indereen bij
staat."
De handlanger van Finnemore
sprak geen woord terug de on
verwachte wending had hem zijn
zekerheid doen verliezen.
„Daar gaat miss Strebing!", riep
eensklaps Mary.
Snel keken Fred en de inspecteur
op ze zagen de gravin uit de wa
gen wippen en zich vervolgens luid
roepende een weg banen door het
toegestroomde publiek. Fred wilde
haar achterna, doch Burns hield hem
tegen.
„Hier blijven," gebood hij. „Niets
aan te doen. Kunnen nu eenmaal
geen publiek schandaal maken, van
wege het geheim."
„Mqar ze ging toch roepende weg,"
merke Fred wrevelig op.
„Hoorde je niet wat ze zei? Dok
ter ik moet naar een dokter! Die
weet wel een wég te vinden om
Finnemore en zijn trawanten te
waarschuwep. Eerst deze situatie af
handelen en snel!"
Fred stapte uit en nam de toe
stand van de wagen op. Het bleek
mee te vallen alleen de bumoej
was ingedrukt. De politie-agent di<
ten tonele verscheen en slechts ma
tig Engels verstond, werd zo goed er
zo kwaad als het ging van het ver
loop op de hoogte gesteld Het ver
haal over de „zieke heer" achter ho
stuur ging er vlot bij hem in, wan
Wilkers zag er inderdaad enigszin
verfomfraaid uit. Aangezien er ver
der geen brokken waren, konden z
na inzage te hebben gegeven in di
documenten Van Wilkers di<
wonder boven wonder volkomen
orde bleken te zijn verder rijden
Een moeilijkheid werd nog gesc'.ia
pen door een omstander, die vertel
de, dat er een dame was uitgestap
om een dokter te halen. Burns rea
geerde' hierop luchtig door te zeg
gen, dat hij wel wist waar ze hoe
was namelijk naar een bevriend
dokter, die „de patiënt kende" e'
een paar grachten verder woondf
Ze zouden er wel even heenrijder
De agent was geimponeerd doo
het internationale gezelschap en lie
hen zonder enig bezwaar starten.
Fred slaakte een zucht van ver
lichting, toen ze wegreden en ee'
nieuwsgierige menigte achterlietej
die over het opgeval waarsehimlïi'
nog wel een half uuptje zou na de
batteren. Burns had achter het stuu
plaats gepomen. Wilkers zat na»!
hem en genoot het voorrecht in bi
dwang te worden gehouden doe
Fred. Op zijn beurt waren de be
wonderende blikken van Marv o
hem gericht, die vriendschapne1
:i:
Wordt vervolg
