WORDT CHINA DOOR AMERIKA
IN DE STEEK GELATEN?
1
DE VERRE STEM
n bouwen
Desillusie van Marshall
enWedemeyer
r
Socialisatie, kapitalisme en
Marxistisch staatskapitalisme
r
r
EEN UURTJE TELEX
Industrie in eigen omgeving
r
NIEUW NOORDHOLLANDS DAGBLAD - Zaterdag 6 December 1947
PAG. 3
laaspuzzle
MEE AAN
REBUS!
itewerkman
M 0 R G E~N
HET VERRE OOSTEN KLAAGT
Het vijfde wiel
aan de wagen?
J
Joannes
De opbouwende taak der vakverenigingen
DE
Katholieke Actualia
v__
Autolampen en ventielen
aan de lopende band
Het land
van twee volken
DPLOSSING
ing van de Sinter-
Het cadeau van
als volgt:
3 moeten er zo in-
len, dat de volgeli
ngen ontstaan:
1 8
6 3
X 5 20
ide kinderen had-
ilossing ingestuurd,
niet gevraagd was.
gen waren natuur-
sd welkom en we
lig weer een gere-
e-rubriek gaan op-
i kunt nu zelf wel
het goed had!
staat een huis. Het
is, dat door de Stich-
Katholieke Sociale
ordt beheerd. Dit in-
gt zorg voor school-
'erkende jongens tus-
jaar, die om een of
1, "tijdelijk de ouder-
moeten ontberen, het-
ders hun plichten niet
of door armoede of
iet bij machte waren
d gezinsverband in
den, hetzij dat de jon-
>r zich een plaats in
ordentelijk gezin on-
aakte. Het instituut
un opvoeding en ont-
m hen uit hun ver-
p te heffen en hen te
5en zelfstandig bestaan
:happij.
t wel niemand te ver-
it dit charitatief werk
ich veel geld verslindt,
.alleen maar voor de
lijkse behoeften. Wij
lezers aan met de lan-
prijsvraag (zie pagina
doen, opdat het Don
Leiden steeds betere
>ge vinden voor de
in haar verheven taak.
nin.icanerklooster
t Nederlands
vernemen is uit Vati-
reeds lang verwachte
nnengekomen, dat de
ihting der Duitse Pa-
anen „Mariaweide" te
rgegaan in handen der
provincie. De Hoog-
Vismans, 'provinciaal,
looster te Venlo het
'egeven, tegelijk met
aan pater Siegfried
als eerste superior het
oster der Nederlandse
te leiden.
het bestuur van de
;phschool te ,De Rijp,
oeding' van de kosten,
iruik van de localiteit
gebruikt, voor het
ssen in huishoudkunde
•richt, tevens verzocht
'oeding voor aanschaf-
noodzakelijke leermid-
rzoek werd afgewezen,
iziging van het raads-
juli 1947 betreffende
g ad. f 17.000.waar-
verd alsnog een boete-
te nemen, voor ver-
ssing, werd aan de
voegd een algemene
over woningbouw,
jorzitter werd medege-
résultaat van het be
en W. in Haarlem bij
aal bureau wederop-
pig kan worden gere-
toezegging tot het doen
drie woningen. Voor
een toewijzing van zes
x een blok van drie).
W. werd machtiging
tgene te doen, wat
geacht wordt ter ver-
de definitieve vergun-
n. Drilveld werd de
cte plaats geacht,, waar
te bouwen woningen
n geplaatst.
ter Dalenberg deelde
dat door B. en W. het
.gemeente werkman",
besproken, en hoopte
net concrete voorstel-
adering te kunnen ko-
d was algemeen van
dit geen overbodige
d mag worden, vooral
de personen die voor-
•rk deden, door ziekte
n werken.
ivraag werd besloten.
geboden:
1ILIPS HOOGTEZON
un. Gerard Doustraat
ia 20 uur), Alkmaar.
lis inwoning en ver
ing aangeboden voor
men. die mij zijn huis,
voor mij 5 kamers, wil
aan in Alkmaar of
eving. Br. no 13387,
:au van dit blad.
unt U onderstaande
BANDENBONNEV
tot 1 December geldig
ren: A en B 11, C 30,
12, A en B 13 en C 31
bij PEKI van DE
LIKAAN inleveren.
geldige bonnen zijn:
en B 02, A en B 025,
en B 08, D 45-44-43,
12 en C 33.
:e bonnen kunt U ook
an een ontvangstbewijs
weren en de banden
en, wanneer U wenst.
KI heeft een BAND
voor U die langer
meegaat
TOEKOMST VAN DE MISSIE
STAAT OP HET SPEL
WANNEER men spreekt over de
politieke grootmachten van
deze aarde, heet het officieel nog
„De Grote Vijf", doch in de practijk
is er bij enigen van het bewuste
vijftal nog maar weinig van die
„grootheid" overgebleven. Vooral
China ,het land dat onder leiding
van generalissimus Tsjang Kai Sjek
eenmaal zulk een heldhaftige strijd
streed tegen de Japanse expansie-
zucht, heeft in de race om de we
reldhervorming het tempo van
Washington en Moskou niet kun
nen bijhouden en is weer terugge
vallen in de locale sfeer van het
Verre Oosten. Nog frappanter wordt
de relatieve onmacht van dit ftiil-
lioenenrijk (dat bijna een vierde
van het totaal der wereldbevolking
binnen zijn grenzen omvat), wan
neer men bedenkt, dat in de grote
vrijheidsstrijd der volkeren van
Zuid-Oost-Azië China niet de rol
heeft kunnen spelen, welke het lo
gischerwijze had moeten vervullen
en het initiatief geheel aan de vroe
gere Brits-Indische landen moest
overlaten. De oorzaak hiervan moet
gezocht worden in de binnenlandse
toestanden en op de eerste plaats in
de aloude controverse tussen
Tsjoenking en Noord-China. Deze
was ook het meest schuldig aan het
feit, dat de VB. geen dollars of
mensen meer wilde beschikbaar
stellen voor het land van de bijlo
per in het kwintet.
Het is algemeen bekend, dat de
Amerikaanse generaals Marshall en
Wedemeyer, naar China gezonden,
daar danig gedesillusioneerd zijn en
zich in weinig optimistische be
woordingen hebben uitgelaten ovei"
de toestanden, die zij er aantroffen.
Was het doel van de zending der
beide generaals om te zien of een
gewapende interventie van de V.S.
in Noord-China gewenst was?
Washington heeft zich hier nim
mer over uitgesproken. Het Witte
Huis adviseerde n» het bestuderen
der rapporten slechts, dat commu
nisten moesten afzien om hun doc
trine met wapengeweld aan het
Chinese volk op te dringen en
Tsjang Kai Sjek zou eerst maar
eens door grondige en economische
hervormingen de ontevredenheid en
de ellende van de millioenen, die
in de grote steden aan de zelfkant
der maatschappij leefden, moeten
wegnemen. Deze voorzichtige hou
ding der Amerikanen moge de Chi
nezen zeer zijn tegengevallen, zij
voorkwam een toespitsen van de
rivaliteit tussen het Kremlin en het
Witte Huis in de streken van Oost-
Azië en was objectief bekeken
door de tekortkomingen van de re
gering in Tsjoengking niet geheel
en al ongemotiveerd.
De oorsprong van alle ellende
moet men zoeken in de controverse
tussen de partijen van de Chinese
maarschalk, de Kwomintang en de
communisten, een rivaliteit, welke
reeds bestond in de eerste jaren
van Tsjang Kai Sjeiks bewind en
die na de Japanse nederlaag weer
opdook door de wanorde, de eco
nomische crisis en de dubbelzinni
ge Russische houding in Mand-
sjoerije.
Dit alles was mede mogelijk, om
dat het Tsjang Kai Sjek aan de
nodige geconcentreerde militaire
macht ontbreekt. Mechanische uit
rusting is onvoldoende om in één
enthousiaste rush de tegenstander
te liquideren en het achterland
blijft economisch te kwetsbaar dan
dat een jarenlange campagne zon
der schadelijke gevolgen kan wor
den volgehouden. Daarbij komt dan
nog, dat vele Chinezen, en niet
eens ten onrechte, de rode troepen
niet louter als bolsjewistische hor
den beschouwen. Zij worden in
vele kringen begroet als de promo
tors van de lang verwachte agrari
sche hervormingen en hebben zich
in de strijd tegen Japan veel sym
pathie verworven door hun grote
bijdrage voor het herstel van de
Chinese onafhankelijkheid. Vandaar
ook, dat in de intellectuele kringen
de antipathie voor het rode China
niet bijster groot is. De orde van
Tsjang Kai Sjek is voor hen, die de
economische ellende 't best begrij
pen, ook maar een relatief begrip.
Ondertussen wordt het tijd, dat
China orde op zijn zaken gaat
stellen. De broederstrijd heeft
reeds het leven van duizenden
soldaten gekost en de honger be
dreigt het léven van millioenen.
In het betwiste gebied staat ook
de toekomst van de missie op het
spel en de ruim drie millioen
Katholieke Chinezen onder lei
ding van hun kardinaal Thomas
Tien beleven een zeer moeilijke
tijd. Amerika heeft duidelijk la
ten merken, dat het slechts dan
op ruime schaal wil helpen, als
China en zijn regering zelf ac
tief medewerkt.
Hier ligt dus de grote taak van
Tsjang Kai Sjek: door het verbe
teren van de toestanden in het door
hem gecontroleerde gebied, moet
hij eerst daar orde en welvaart
scheppen, pas dan zal het hem
kunnen gelukken, zijn tegenstanders
overtuigend te verslaan. China zal
dan tevens, verzekerd van de steun
ENKELE WEKEN geleden
sprak een vertegenwoor
diger der Philippijnen in een
rede voor de Verenigde Na
ties er zijn verontwaardiging
over uit, dat in het Marshall
plan de noodlijdende landen
van Azië zo goed als geheel
vergeten zijn. Dit officieuze
protest heeft in China leven
dige bijval gevonden, in ver
schillende organen wordt er
op gewezen hoe het Verre
Oosten door de vroegere
bondgenoten uit de strijd te
gen de Japanse poliep, in de
steek gelaten is. Deze klach
ten lichtten echter gelijktijdig
een tipje op van de ellende en
misère, welke thans in de
streken rond de Westkust van
de Stille Oceaan heersen.
der V.S., weer een eerste rangs rol
in de wereld kunneti vervullen en
in Oost-Azië een bijdrage kunnen
leveren tot de oplossing van het
wereldprobleem. Want slechts een
hecht China kan de vrede in het
Oosten waarborgen.
Moge de maarschalk van Tsjoen
king deze opgave met evenveel he
roïsme en resultaten vervullen als
zijn strijd tegen het Japanse Impe
rialisme.
CHRISTUS KOMT. Dat is de
blijde boodschap, de heer
lijke zekerheid van de Advent.
Maar ook onzen Heer gaat een
strenge, ernstige figuur vooraf,
Joannes, de Voorloper, de Boet
gezant. Christus komt, ja, maar
alleen wanneer er rouwmoedig
heid is, inkeer, bereidheid om
Hem te ontvangen. Een mens,
die zich uitstort in feestjes en
pretjes, die oppervlakkig en leeg
voortleeft, zonder enige diep
gang, die altijd en altijd van de
morgen tot de avond bezig is
met tijdelijke zaken en die be
zeten van de zucht om te ver
dienen en steeds méér te ver
dienen zich geen tijd gunt voor
andere, hogere en betere din
gen, een dergelijk mens loopt
gevaar, dat Christus niet bij
hem zal komen. En is er iets
ergers, iets méér verschrikke
lijks in een leven dan Christus
niet ontvangen, Hem niet ont
moet te hebben, Hem ontlopen
te zijn? Luisteren en zien we
naar Joannes, de Boetgezant, die
ons wijst naar Christus.
MARCUS
De Staten van Suriname
hebben acht gedelegeer
den voorgedragen ter
benoeming door de
Kroon voor de a.s. Ron
de-Tafelconferentie. - Bo
ven, v.Ln.r.: Mr. Dr. J. A.
M Buiskool, pres. Hof
van Justitie, Mr. Dr. R. H.
Pos, vertegenwoordiger
van Suriname in Neder
land, G. J. C. van der
Schroeff, praktizijn, voor
zitter van de Nationale
Partij Suriname en J. A.
de Miranda, notaris, lid
van de Staten van Suri
name. Onder: F. H. R.
Lim Apo, oud-voorzitter
van de Staten van Suri
name, A. Karamit Ali,
lid van de Staten van
Suriname, Salikin M.
Hardjono, candidaat der
Pergakan Bangsa Indo
nesia en J. P. Kaulesar
Sukul M A., wnd. hoofd
Centraal Archief, voorzit
ter Hindoe Partij.
BEKENDE socioloog Prof.
P. von Nell-Breuning S.J.,
heeft het probleem der socialisatie
behandeld tijdens een voordracht
aan de Universiteit te Freiburg in
Breisgau (Franse zóne). Hij ba
seerde zijn betoog op „Quadrage-
simo Anno" en de toespraak, in
Maart 1940 door Pius XH tot de
Italiaanse katholieke arbeiders
gericht. In deze laatste nam het
leergezag van de Kerk voor het
eerst stelling ten .aanzien van de
socialisatie.
Hier volgt een samenvatting van
de visie van Prof. von Nell Breu-
ning:
Als katholiek mag men zich ten
aanzien van het probleem der socia
lisatie niet laten leiden door over
wegingen louter van nut, doelmatig
heid of opportuniteit. Aan alle over
wegingen inzake voorgenomen so
cialisatie moet een onderzoek naar
het recht daartoe voorafgaan; daar
bij is het een onontbeerlijke eis, dat
„de mens in zijn onmiddellijke be
trekking tot God nooit als middel
kan worden gebruikt" en dat in
gewetenskwesties of in verband met
de physieke gaafheid van de mens
louter beweegredenen van nut niet
de minste rol kunnen spelen.
Om de door God gestelde taak te
kunnen volbrengen, is de mens op
het gebruik van stoffelijke goederen
aangewezen. Wat de mens aan deze
goederen van node heeft voor zijn
gezinsleven en zijn zedelijke en
culturele behoeften, mag hem niet
Het Wereldcongres
dei* Mariacongrega-
ties, dat van 29 No
vember tot 10 De
cember te Barcelona
wordt gehouden, is
Zaterdag j.l. plechtig
geopend. Aan het
Congres nemen af
gevaardigden deel
uit praktisch alle
landen der wereld.
De Nederlandse de
legatie, met aan
haar hoofd Pater
Paulussen S.J., alge
meen directeur der
Mariacongregaties in
Nederland, is na
enige vertraging te
Genève, eveneens in
Bercelona aangeko
men. De feestdag
van - St. Catherina
betekende voor het
Vatic^an de officiële
opening van het win
terseizoen. Van 25
November tot aan
Hemelvaartsdag zul
len volgens voor
schrift van de prefect
voor de ceremoniën,
de kardinalen en ho
ge prelaten bij plech
tige gelegenheden de
hermelijnen kap
moeten dragen, ter
wijl voor de andere
hoogwaardigheids
bekleders het bont
is voorgeschreven.
De ellendige toe
stond, waarvan dui
zenden Hongaarse
kinderen het slacht
offer dreigen te
worden, heeft ook de
katholieken van Por
tugal bewogen een
hulpactie in het
leven te roepen. Zij
willen kinderen van
6 tot 10 jaar gedu
rende 6 maanden in
Portugal opnemen.
De hoge kosten van
het transport vormen
tot nu toe echter een
beletsel om dit plan
uit te voeren. 9
Aangezien het Sov
jet-Russisch jeugd
blad „De Jonge Bol
sjewiek" een toege-
o Mgr. Mileta, Bis
schop van Sibenik,
die de gevangen Mgr.
Stepinac bezocht,
mocht hem geen hos
ties en miswijn over
handigen. De bezoe
ker mocht slechts
kort blijven; de
aanwezige gevange
nisbeambten verbo
den de beide kerk
vorsten te spreken
over de godsdiensti
ge problemen in Joe-
vende houding had
aanbevolen ten over
staan van partij
leden, die een gods
dienstige overtuiging
hebben, zag de
„Komsomolskaja
Prawda" (De Waar
heid van de commu
nistische Jeugd) zich
op 1 November j.l.
genoodzaakt nieuwe
richtlijnen over het
atheïsme te geven.
Deze richtlijnen wa
ren uitgestippeld
door de centrale
raad der communis
tische jeugd en lui
den o.a.: „Het wordt
voor onmogelijk en
ontoelaatbaar gehou
den, dat een jong
communistisch par
tijlid in God gelooft
en de godsdienstige
riten in acht neemt."
goslavië. 9 91 Mis
sionarissen kwamen
de rijen versterken
der priesters en
broeders, die in Indo
nesië werken. Onder
deze 91 waren 13 Je-
zuieten. De getal
sterkte dezer Paters,
over de beide Vica
riaten waarin zij
werkzaam zijn, nl.
Batavia en Semarang
(waarbinnen Djokja
karta is gelegen), is
daarmede gestegen
tot: 71 Priesters,
waarvan 59 Neder
landers en 12 Java
nen; ongeveer 35
Fraters (novicen en
priesterstudenten)
waarvan niim 20 Ja
vanen en 25 Broe
ders, waarvan
merendeel (18)
vaan is.
onttrokken worden. Het eigendoms
recht, als regeling der betrekkingen
van mens tot mens, moet mede zor
gen een maatschappelijke orde in
het leven te brengen en te houden;
een ordening, die bijdraagt tot een
geregelde samenleving en de moor
dende vernietiging hiervan verhin
dert.
Bij alle maatregelen ter sociali
satie moet in geweten onderzocht
worden, of zij een ingrijpen beteke
nen in door God vastgestelde, on
veranderlijke rechten en wetten.
Zodra men aanneemt, dat deze laat
ste niet meer bijdragen tot de zin
volle ordening der samenleving,
ontstaat voor ons katholieken de
bezorgdheid en de verplichting om
zulk een tegenstrijdigheid uit de
weg te ruimen.
Prof. von Nell Breuning houdt
het ervoor, dat zulk een tegenstrij
digheid in niet geringe mate heerst
in de huidige Duitse industriële
economie. De socialisatie, zoals het
Marxisme haar wilde, is volgens
hem eigenlijk niets anders dan de
aflossing der talrijke kapitalisten
door een openbare kapitalist, de
Staat.
Hiertegenover eisen de katholie
ken echter, dat iedere onteigening
van het privé-bezit zich moet rich
ten naar de grondbeginselen der
katholieke sociale -leer. „Wij bou
wen de samenleving, naar onze op
vatting van de mens, van onder naar
boven met gewetensvolle eerbiedi
ging van 't subsidiariteitsbeginsel",
zoals het in de sociale encyclieken
van de Paus wordt uiteengezet.
Als noodzakelijke voorwaarde
voor deze hernieuwing meent prof.
von Nell Breuning te moeten eisen
een „in vakverenigingen georgani
seerde arbeidersgemeenschap, die
zodanig van staatsmansinzicht en
-wijsheid moet doen blijken, dat zij
in staat is, om onze economische
verhoudingen los te maken van
feitelijk zinloos geworden omstan
digheden en haar op vaste grond
slagen te plaatsen".
Thans zijn de vakverenigingen
nog te veel „loonkartels"; zij moe
ten echter werkgemeenschappen
worden, ingedeeld naar de beroeps
standen; werkgemeenschappen, die
de onderscheidene groepen in het
economische leven in een organisch
geheel rangschikken. Dan eerst zal
het mogelijk zijn, de nieuwe maat
schappelijke orde in te voeren met
als doel „de opheffing van de hui
dige economische machtsposities
alsmede van het Staatsmonopolie
op economisch gebied".
Kinderen van Franse
stakers naar België?
Spaak heeft Woensdag in de Bel
gische Kamer opgemerkt, dat het
communistische blad ,-,Le Drapeau
Rouge" hem er van beschuldigde
zich te verzetten tegen het toelaten
van kinderen van Franse stakers in
België. De eerste minister zeide, dat
dit onjuist was en dat ieder Frans
kind in het bezit van een ouderlijke
toestemming en de vereiste grens-
documenten in België zal worden
toegelaten. In het onderhavige ge
val was het echter zo, dat Franse
kinderen zich op uitnodiging van
„Le Drapeau Rouge" naar de grens
hadden begeven zonder in het bezit
te zijn van genoemde papieren en
de Belgische douane had hun dus
de toegang moeten weigeren.
Nieuwe Kardinaal in
Washington?
In doorgaans welingelichte krin
gen van het Vaticaan, wordt bin
nenkort de oprichting van een
nieuwe bisschoppelijke zetel in
Washington verwacht, welks gebied
dan zal worden afgescheiden van
het aartsbisdom Baltimore. De nieu
we titularis zou op een in de loop
van Februari bijeen te roepen con
sistorie tot kardinaal worden be
noemd, fegelijk met enkele andere
buitenlandse prelaten waaronder
worden genoemd de aartsbisschop
pen van Mexico en Armagh, terwijl
ook de naam genoemd wordt van
mgr. Stepinac. de aartsbisschop van
Zegreb, die, zoals men weet zich in
gevangenschap bevindt. Men dient
hierbij echter rekening te houden
met het feit, dat de benoeming van
kardinalen uitsluitend tot de com
petentie van Z.H. de Paus behoort
en dat deze niemand vooraf daar
over raadpleegt, zodat het noemen
van namen van eventuele candida-
ten op geen feitelijke grond be
rust.
Een jeugdfoto van hertog Philip van Edinburg, de gemaal van
prinses Elizabeth van Engeland, uit de dagen, dat hij nog als
schooljongen in Frankrijk met zijn kameraadjes speelde. Hij is
de tweede van links en schijnt de roos even zeker te raken als
later het hart van zijn Eliazbeth.
Bij K. B. van 27 Novem
ber is met ingang van I
Jan. a.s. aan D. Schuite
maker, hoofdcommissaris
van de gemeentepolitie te
Utrecht, eerVol ontslag
verleend wegens het be
reiken van de pensioenge
rechtigde leeftijd. ïjs Het
Poolse stoomschip Slask,
dat bij Bath in de Wes-
terschelde aan de grond
liep, is met sleepboothulp
vlot gekomen. ïf: De na
tionale monumentencom
missie heeft nogmaals een
bedrag van f 1820 van de
K.N.M.V. ontvangen. De
finenciële uitkomsten van
de Sterrit zijn zo gunstig
gebleken, dat de K.N.M.V.
besloot zich een collectief
certificaat voor 3640 cm2
van het Damplantsoen aan
te schaffen. ij: Twee per
sonen, A. en F., beiden
uit Helmond, die acht
maanden geleden bij de
N.V. Wit's textielfabrieken
aldaar o.a. 40 m. gordijn
stoffen hebben ontvreemd,
zijn Woensdag door de
Helmondse politie gearres
teerd en in bewaring ge
steld. Het binnenvaar
tuig de „Madjoe", dat en
kele weken terug op het
IJsselmeer op de weg van
Amsterdam naar Zwolle,
door het werken van de
W. J. Schunhart van
Leeuwarden is door het
tribunaal geadviseerd hem
een straf op te leggen van
3 jaar met aftrek van rpe-
ventief (straftijd tot 9
Mei 1948), verbeurdverkla
ring van f 6000 en ontzet
ting uit de kiesrechten, ijs
lading was gezonken, zal
men trachten te lichten.
Hijsbokken en bergings
vaartuigen zijn ter plaatse
aanwezig, ij: Aan S. Graaf
van Rechteren Limburg is
toestemming verleend tot
het doen afbreken van het
bekende kasteel „Eng-
huizen" te Hummelo. Ge
deeltelijk door brand ver
woest, kwam het gebouw
niet meer voor reparatie
in aanmerking, ij: Tegen
de ex-nazi-burgemeester
Het permanent anti-lawaai
comité heeft verzocht het
binnenscheepvaart - regle
ment zodanig te wijzigen,
dat in de bebouwde kom
men de aandachtsseinen
van vaartuigen van de
binnenscheepvaart niet on
nodig worden gegeven en
deze niet langer mogen
worden aangehouden dan
strikt noodzakelijk is. ;j:
Binnenkort zal de textiel
fabriek Eilermarkt bij Gla-
nerbrug weer in bedrijf
worden gesteld. 1 Dec. '41
werd zij door de Duitsers
stilgelegd, j}: Heden, Za
terdag om 11 uur zullen
in aanwezigheid van lui
tenant generaal H. J. Kruis
op de Stormschool te Bloe-
mendaal zes reserve-offi
cieren door de comman
dant van de school, re
serve-majoor J. H. A. K.
Gualtherie van Weezei
worden beëdigd. s|s De
Nederlands Isr. hoofdsy
nagoge organiseert enige
extra Chanoeka dienst >n,
tevens gewijd aan het door
de UNO genomen besluit
tot het oprichten van een
joodse staat. Deze diensten
worden gehouden te Au.
sterdam in de synagogen
Jacob Obrechtplein en
Lekstraat op Zondag 7
December a.s., des mid
dags om kwart over 4. De
predicaties zullen worden
uitgesproken door resp.
rabbijn A. Schuster en
rabbijn A. Prins.
ERGENS, aan de Bergerweg in Alkmaar, staat een onooglijk
uitziend pakhuis, zo'n ding, dat zweeft tussen rechtstaan en
afbraak. Men zou er niets anders in vermoeden, dan wat oude
rommel en onbruikbaar materiaal, dat op een gegeven dag ver
dwijnen moet. Maar, er zijn grote geesten geweest, die ergens
in eenzelfde pakhuis begonnen aan hun uitvindingen en proef
nemingen en zij klommen zo hoog, dat ze met enorme liften naar
hun afdelingen moesten worden vervoerd. Andere geesten, dii
hun werk met hun handenvlugheid zagen groeien, zaten ook
in vervallen schuurtjes en bergplaatsen en opeens deelden ze
links en rechts hun orders uit om fabriekscomplexen en werk
ruimten.
Iedereen "heeft per slot van za
ken de maarschalkstaf in zijn ran
sel, als hij die maar weet te ont
dekken en zulke mensen zijn er
gelukkig nog genoeg te vinden,
getuige de vele grote mannen, die
in kelders en krotten een begin
maakten met hun werk.
Dichter bij huis is zoiets ook te
vinden en ook hier geldt het weer,
als men het maar weet te ontdek
ken.
Dat vervallen pakhuisje aan de
Bergerweg in Alkmaar is het
eigendom van de firma Vensa, Me-
taalwarenfabriek, of voluit de fa.
Volgers en Scheppers, vervaardi
gers van autolampen en ventielen
aan de lopende band.
Getallen om te duizelen.
Deze firma is nog erg jong. In
1946 waren de plannen, tijdens de
oorlog al gesmeed, zodanig, dat
met het werk kon worden begon
nen, d. w. z. met het eerste doel.
dat voorlopig bereikbaar bleef: het
vervaardigen van auto- en motor
lampjes en auto ventielen.
Er is heel veel Inspanning voor
nodig geweest, voor de twee fir
manten hun eerste machine kon
den laten draaien, geen wonder,
in het land, waar de instanties
alles en iedereen begraven onder
een lawine van papieren. Zeker
bij een jong bedrijf, dat moet
bewijzen, dat er levensduur in
zit en dat langzaam maar zeker
ook moet kunnen aantonen, dat
exportmogelijkheden niet uitge
sloten zijn. Want export is nog
steeds de hoofdbron .waaruit an
dere mogelijkheden kunnen voort
komen.
Uit Engeland, de zgn. dumps,
werden verschillende machines
aangekocht, automatische revolver-
boren, werkbanken en andere, die
het messing konden verwerken tot
bruikbare moertjes, schroeven, ge
leiders en ventielhouders.
Zo kon dan in 1946 de rem van
de machine worden gegooid en
begon het eeuwige lawaai, dat in
een fabriek, waar geboord en ge-
fraisd wordt en waar metalen ver
werkt worden, een absolute nood
zaak is. Men noemt zoiets dan ook
heel plechtig: „Het lied van de ar
beid", maar of het altijd door een
welluidend lied zal zijn bij de vele
moeilijkheden, die er dagelijks rij
zen, menen we toch te betwijfelen.
Het lawaai hoort er echter bij en
daaruit komen de duizenden
schroefjes te voorschijn en de
moertjes en even later weer de
bouten, die het geheel van draadjes
in de lampen moeten geleiden.
Men goochelt daar met duizenden
en nog eens duizenden tegelijk,
want zo'n eenvoudige B. S.' A.-
revolvermachine vervaardigt op 'n
normale werkdag ongeveer 3000
moeren, een ander, die met de hand
bediend wordt, brengt het tot 800,
maar daar komen de ventielhou
ders dan ook te voorschijn com
pleet en wel, alleen de rubber
omslag ontbreekt nog, anders kon
den deze voorwerpen onmiddellijk
worden gebruikt.
En voort gaat het proces van
draaien en uitboren, de staaf mes
sing wordt voor de machine ge
legd, de boor en de slijper doet
zijn werk en de snijder ggat rustig
door met afsnijden de hele werk
dag van morgen tot avond.
Nogmaals duizenden vliegen er
uit de andere machines, om klaar
gemaakt te worden voor onmid
dellijk gebruik bij de las-afdeling,
waar de lamp wordt gecomple
teerd tot de bruikbare beveiliger op
auto of motor.
Vaststaande uitkomsten
Was 1946 eigenlijk nog een soort
proefjaar voor deze jonge firma,
de cijfers wezen toch uit, dat de
uitkomsten als vast konden wor
den gecalculeerd en zodoende wa
ren de Rijksbureaux ook toeschie
telijk genoeg, om er meer aandacht
aan te besteden. Men rook een
goede buit voor de toekomst ook
op de Europese markt. De fabriek
had het gebracht tot een productie
van 40.000 ventielen voor luxe
auto's.
In 1947 steeg het aantal aan
merkelijk, ook aldoor de grote
ondervinding die de vorige
maanden waren opgedaan en door
de buitenlandse relaties, die in
middels waren aangeknoopt.
Hieruit vloeide voort, dat de
bestellingen van materialen ge
makkelijker en rechtstreeks kon
den geschieden, uit jaar heeft
de fabriek Vensa een productie
bereikt van 25,000 ventielen voor
luxe auto's en 60.000 voor vracht
auto's, behalve dan de duizenden
lampjes, die konden worden ge
leverd, compleet en wel, voor
spatborden en achterlichten, zo
wel bij auto's als motoren, tot
een omzet van ruim f500,000.
Is het wonder, dat de firmanten
nu al vaste plannen aan het ma
ken zijn voor mogelijke export op
de Europese markt? Definitieve
plannen worden waarschijnlijk het
komende jaar al omgezet in wer
kelijkheid, wanneer de fabricatie
van schijnwerpers en koplampen
ter hand wordt genomen, als ten
minste de messing- en plasticmate
rialen ruimer zullen worden toe
gemeten.
Het grote voordeel van deze fa
briek is nog, dat veel gereedschap
zelf wordt vervaardigd, door eigen
vakmensen, zoals profielboordjes,
stempels, snij-ijzer e.d.
Maar het oude pakhuis aan de
HET
WERELD
GEBEUREN
V-
De samenstelling van het orgaan,
dat thans de voorlopige regering van
Slowakije vormt toont aan dat de
crisis van de afgelopen weken is
opgelost door een compromis, waar
bij de communisten, hoewel ze er
niet in geslaagd zijn hun doel vol
ledig te bereiken, toch in staat zijn
de positie van de rechtse pSrtij, be-
kend als de Slowaakse Democraten
te verzwakken. Die partij verliest
nu haar meerderheid in de voorlo
pige regering, zoals die na de ver
kiezingen van Mei 1946 werd ge
vormd, toen, tot de spijt van de
links georiënteerde groepen, de Slo
waakse democraten meer dan 60
van de stemmen behaalden. Deze
•meerderheid betekende dat Slowa
kije geregeerd werd door lieden, die
een kenmerken
de sympathie
vertoonden voor
't autonome're
giem, zoals dat
door wijlen Tiso
onder de Duitse
bezetting geves
tigd was, terwijl de Tsjechische pro
vincies Bohemen en Moravië een
flinke linkse meerderheid hadden.
Hierdoor werden juist de betrek
kingen tussen de twee volkeren, die
samen de republiek Vormen, niet te
zeer begunstigd.
Het is bovendien' niet gemakkelijk
gebleken een grote en volkrijke pro
vincie, die onder de Duitsers een
betrekkelijk zelfbestuur hadden
verkregen, in een Tsjecho-Slowaak-
se republiek onder te brengen. Slo
wakije is overwegend agrarisch met
weinig industrie, die niet vergele
ken kan worden met de industrie
in het Tsjechische land en het bezit
bovendien een grote historische cul
tuur. Het toestaan van de volledige
autonomie, zoals die door de rechter
vleugel in Slowakije gevraagd werd,
zou de republiek zeer verzwakken.
Een middenweg moest gevonden
worden om de grote mate van pro
vinciale zeggingschap, waar de Slo-
waken, tussen de oorlogen in tever
geefs om hebben gevraagd, te ver
zekeren. De nieuwe regionale rege
ring zou kunnen blijken een stap in
deze richting te zijn.
Sic, transit
Bergerweg in Alkmaar is veel te
klein voor de dertig man perso
neel. die er al aan het werk is; de
machines moeten op elkaar worden
gezet en de afwerking gebeurt in
een fantastisch kleine ruimte. Ge
lukkig laten de mensen er zich
niet door ontmoedigen, integendeel,
men werkt harder, om op die ma
nier grotere mogelijkheden, ook
wat werkruimten betreft, te kun
nen scheppen.
Dan zullen de 60.000 ventielen,
de 30.000 stoplichten en de dui
zenden andere lampen wel uit
groeien tot millioenen en zullen ook
de andere plannen, die klinken als
een klok kunnen worden uitge
voerd.
Het gewest kan er wel bij varen.
T. v. d. H.
De grootste Bailey-brug in Europa is nabij Venlo over de Maas
in tegenwoordigheid van de Engelse gezant Sir Neville Bland en
minister Vos officieel geopend. Burgemeester B. Berger van Venlo
knipt het lint door en hiermede zijn de beide stadsdelen Venlo
en Blerick voor het verkeer opengesteld.
FEUILLETON
f
door
PETE FALCON
78.
Na vijf
minuten voert die weg naar de op
rijlaan van het landgoed. We zijn
daar al een paar maal geweest om
water, zodoende weten we het. Er
wonen ook buitenlanders uit welk
land weet ik niet een Hollandse
tuinman hielp ons altijd. Maar dat
is u zeker allemaal bekend." De
jongeman gaf al deze inlichtingen
als de gewoonste zaak van de we
reld. a
„Ja, ja," knikte Fred verward.
„Die eh familie is mij, ons be
kend we wisten alleen niet pre
cies waar het landgoed ligt. Mijn
vrienden zullen wel blij zijn ge
weest, dat u hen onmiddellijk de
weg kon wijzen. Maar eh dat
ze die plaat bij zich hadden, was me
onbekend. Mag ik eens zien?"
Hij bukte zich, zonder antwoord
af te wachten en nam de plaat van
het toestel. Er stond niets op de
middencirkel of toch, maar dan
niet de gebruikelijke firma-naam
maar in kleine gouden letters: All
Round Radio Corporation. Even
keek Fred zwijgend en tevens ver
bluft voor zich uit. Hij had hier dus
een eigendom van de Radio-maat
schappij van Mr. Regan in zijn han
den. Hij bemerkte, dat de jongelui
hem verbaasd aankeken. Vandaar,
dat hij met 'n onverschillige glimlach
de plaat neerlegde en zei: „Nu her
inner ik het mij een van mijn
vrienden is dol op dat lied en sleep
te het zelfs op zijn buitenlandse reis
mee. Een hele opoffering, dat hij die
plaat zo maar afstond."
Hij gaf de jonge kampeerders si
garetten, nam afscheid en wandelde
kalm weg, tot hij practisch buiten
hun gezichtskring was. Toen ver
snelde hij zijn pas om zo spoedig
mogelijk weer op de hoofdweg te
zijn. Eén ding stond voor hem vast
de bende had waarschijnlijk land
goed zitten en meende zich daar
goed zitten en meende zich daaar
voorlopig veilig. Hem restte slechts
één taak zo spoedig mogelijk te
proberen het landgoed te bereiken,
voordat de vogels weer waren ge
vlogen en daarbij Mary waarschijn
lijk opnieuw mee zouden nemen.
De onverklaarbare geschiedenis met
de gramofoonplaat had hem diep
getroffen, maar hij voelde de wils
kracht om dit op het ogenblik op
het tweede plan te schuiven. In
New-York zou hij bij mr. Regan
wel informeren hoe het zat met een
plaat, waarop alleen de naam van
zijn Radio-Maatschappij stond.
De nieuwe situatie, die door de
mededelingen van de kampeerders
was geschapen, bracht Fred er toe
inpulsief te handelen. Terug naar
het hotel achtte hij niet raadzaam.
Wanneer hij probeerde een auto te
krijgen, zou dit op een of andere
wijze in het kleine dorp opschud
ding veroorzaken en een aandacht
trekken, die juist nu moest worden
voorkomen. De kampeerders hadden
gesproken van een afstand van on
geveer een uur. Fred overwoog
hij wist, dat hij bij de eerstvolgende
wegkruising de klinkerweg moest
inslaan en dan binnen vijf minuten
het betreffende landgoed zou be
reiken. Hij keek op zijn horloge,
het was omstreeks middernacht. Nog
een kleine aarzeling toen was'
zijn besluit gevallen. Hij zou de
wandeling te voet maken. De af
stand viel mee, want na ruim een
half uur arriveerde hij bij de weg
splitsing. Een vrij breed klinkerpad
boog af en slingerde zich tussen het
geboomte naarde gevaarvolle
villa. De sterrenhemel stelde hem
in staat vrij goed te onderscheiden.
Het bleek, dat de weg hem zeer
nauwkeurig was gewezen. Binnen
enkele minuten zag hij een groot
huis oprijzen; dat een vijftig meter
van de weg lag. In de schaduw van
een hoge boom, opzij van het inrij-
hek, bleef Fred staan. Zijn hart
klopte fel. Hjj begreep, dat het lot
hem voor de zoveelste maal gunstig
was geweest. Slechts omzichtig han
delen om als eenling het grootst
mogelijke resultaat te bereiken, was
geboden.
(Wordt vervolgd.)
