BELGISCHE KANT DOOR DE EEUWEN
EN DE STEDEN
1
Westerse
neme eigen weg
Finonciele qeliikstelling vonhetonderwijs
in de West
m
mm
3
r
OM ERIC'S LIEFDE
Vernieuwing der geesten
en instellingen
Na Brugge en Londen, Lausanne en Praag
thans Den Bosch!
VRUCHT
SAMENWERKING
Hi lot van Italie
Meer dan
bondgenootschap
Wat de Kamer besprak
en de Ronde-Tafel-Conferentie besloot
Witte Donderdag
De schoolstrijd
in Frankrijk
NIEUW NOORDHOLLANDS XGBLAD - Woensdag 24 Maart 1948
PAG. 3
Brusselse cravat in applicatie (2de helft 19de eeuw).
,s HET KWAAD
ER ZEGEVIERT
*y'v
jj
Zakdoek in kloskant-applicatie (2de helft 19de eeuw).
Vijftien jaar geeist
tegen „Ali Baba"
ig&SXSPv&i JS
Montgomery naar
Duitsland
Ex-koning Michael van
Roemenie is een ervarec
piloot. Hier ziet men de
gewezen monarch als be-
stuurder van een vier-
persoons vliegtuig boven
New-York.
il
feuilleton
door HARRIS BURLAND
(Van onze redacteur)
ER MAG GESPROKEN WORDEN van weer een nieuwe natio-
nale gebeurtenis voor Brabants hooidstad. Die nationale ge-
beurtenis, en we bedoelen ermee de a.s. tentoonstelling van Bel-
gisch kantwerk, danken we aan de goede relaties en nauwe
betrekkingen tussen Brugge en Den Bosch. Op een persconfe-
rentie. dezer dagen in den Bosch gehouden, hebben dr. J. Bau-
wens uit Den Bosch en de heer Julien Blontrock, directeur van
het Stedelijk Toerisme te Brugge, dit nog 'ns nadrukkelijk beloogd
Ziehier een verklaring op die
driedubbele vraag.
1. De spellewerkkant is ontstaan
uit de passementen, soort galons
door de passementiers meestal uit
goud- of zilverdraad met klossen
en op een lederen kussen gevloch-
ten. Wat nu een passement van een
kloskant onderscheidt is enkel de
stof waaruit beide vervaardigd wor-
den. De eerste kanten waren dus
passementen uit vlasgaren vervaar
digd.
2. Hoe oud is de kloskant? Ook
daarop is het antwoord niet moeilijk
te geven. De kloskant is ontstaan
op het einde der XVde eeuw.
3. Het is moeilijker om met ze-
kerheid te bepalen welk het geboor-
teland is van de spellewerkkant.
Het is zo goed als zeker dat Italie
de bakermat der naaldkant mag
worden genoemd, en men kan met
even grote waarschijnlTjkheid be-
vestigen dat Vlaanderen deze eer,
voor wat de kloskant betreft, mag
opeise"h.
De voornaamste gronden waarop
Die nauwe banden zijn weer de
vrucht van de samenwerking die
luistert naar de naam Benelux en
in welk kader de befaamde kant-
expositie van 17 April tot 10 Mei
onder auspicien der Bossche afde-
ling in het Prov. Genootschap van
Kunsten en Wetenschappen aan de
Bethaniestraat zal worden gehou
den. Een befaamde expositie inder-
daad. Na Brugge volgden nog Lon
den, Lausanne en Praag en ondanks
alle aanvragen besloot men er mee
op te houden, maar voor Den Bosch
werd nog een uitzondering gemaakt.
En daarom coute que coute moet
deze expositie slagen, zo betoogde
dr. Bauwens.
Brugge mag dit van ons verlan-
gen en Den Bosch stelt haar uitver-
kiezing op hoge prijs. Dr. Bauwens,
„Sabine", de oudste kantwerk-
ster te Brugge; ze hanteert de
klos reeds 77 jaren.
►/k
de voorzitter der commissie .publi-
citeit voor deze tentoonstelling ac-
centueerc^e mede hoe goed en nut-
tig het is» dat een dergelijke expo
sitie nu niet in Den Haag of Am
sterdam, maar in de provincie ge
houden wordt.
.H. M. de Koningin heeft 't be-
schermvrouweschap willen aanvaar-
den; dit geeft op zich zelf al een
nationale tint; voorts zitten talrijke
autoriteiten in de diverse comite's
o.a. de ministers van O. K. en W.
van beide landen, de beide gezan-
ten, de burgemeesters van Brugge
en Den Bosch, de consuls-generaal,
personen met naam op cultureel ge-
bied enz.
Alle rangen en standen zullen in
de gelegenheid worden gesteld de
tentoonstelling te bezoeken.
Op 21 en 28 April zullen speciale
avonden worden opgeluisterd met
kamermuziek in costuums en en
tourage van bepaalde tijdvakken.
Op een namiddag zal een „tea" wor
den aangeboden en vojrts zal de
expositie worden opgeluisterd door
een verzameling schilderijen uit
Brugge en musea uit Nederland
waarop de meesters het kantwerk
hebben afgemaald. Dat wordt weer
een prachtige bijdrage voor de
steeds grotere toenadering tussen
Nederland en Belgie, zo zeide dr.
Bauwens tenslotte.
Causerie Julien Blontrock
Over kant en over Brugge, over
de komende expositie en de exposi-
ties die reeds gehouden zijn. heett
daarna de heer Julien Blontrock
nog een causerie ten beste gegeven.
Van Brugge uit, bestond niet zoveel
enthousiasme" voor de voorbije ten-
toonstellingen; het was meer toege-
vendheid, maar nu gaat dat anders
worden en ook deze spreker onder-
liinde dan weer voornamelijk de
culturele betrekkingen Belgie—Ne
derland en meer speciaal Brugge-
Den Bosch.
Brugge is steeds geweest, de stad
der Vlaamse kant; sinds ceuwen-
oude tijd werd daar het kantbedrijf
uitgeoefend meer speciaal met klos
kant.
De kloskant: waaruit, wanneer
en waar!
die gedachte steunt zijn: enerzijds
een schilderij van Hans Memling,
gemaakt te Brugge, voor een Brugse
iamilie, op het einde der XVde
eeuw en thans bewaard in het „Mu-
see du Louvre" te Parijs. Het is de
oudste schilderij die we kennen
waarop kloskant voorkomt.
Wat er ook van zij het staat vast
dat er vanaf 't begin der XVIde
eeuw veel kant in Brugge gemaakt
werd.
Het kantwerk was eerst het werk
der rijken en kasteelvrouwen. Kei-
zer Karel die een beschermer der
kant was,,zorgde er voor om er een
volksnijverheid van te maken.
In de kantnijverheid zijn weinig
of geen namen bekend; al de kunst-
werken zijn van onbekende mees
ters, van eenvoudige volksvrouwen
die met een fijne bedrevenheid en
taai geduld ons hun gewrochten
hebben nagelaten.
Echte kunstenaars die volks
vrouwen. Om maar een enkel
voorbeeld aan te halen: In de ten
toonstelling zult u b.v. een kant
kunnen bewonderen waarop 12
millioen punten worden geteld.
Dit heeft eventjes 12000 uren ar-
beid gekost en het hele stuk weegt
125 gram. Welk een summum van
kunstzin en van geduld.
De tentoonstelling te 's-Hertogen-
bosch zal een volledig overzicht ge
ven van de verscheidene genres Bel-
gische kaAt, zowel historische als
moderne, en van de toepassing er
van in de kledij.
Medegedeeld werd nog, dat er ook
een verzameling kant zal te bezich-
tigen zijn van de hertogin de Ven-
dome, zuster van wijlen koning Al
bert. Wat de schilderstukken be
treft, noemen we een portret van
de vrouw van Jan van Eyck, door
Jan van Eyck zelf geschilderd. Het
Centraal Museum te Utrecht en het
museum Boymans hebben hun me-
dewerking toegezegd en met het
museum te Brussel is men in onder -
handeling.
Tenslotte gelijk een Benelux-
voorstander betaamt attendeerde
de heer Blontrock zijn auditorium
nog op de H. Bloedprocessie op
Maandag 3 Mei a.s. te Brugge, de
oudste en prachtig%te processie van
het vasteland, die haar ontstaan
dankt aan de Kruistochten.
Karaal Micara, Prefect van de
H. Coegatie der Riten en Bis-
schopn Velletri, heeft ter gele-
genheran het feest van St. Jozef
een herlijk schrijven uitgegeven.
Hierint de kardinaal de beteke-
nis vaie Vastentijd uiteen en vcs-
tigt her 'nogmaals de aandacht
op, dale eeuwige gelukzaligheid
het dc van het leven op aarde
is. In band met de huidige toe-
stand italie zegt hij, dat men zich
nauwels kan voorstellen wat het
lot varit land zou zijn, indien de
machtevan het kwaad er zouden
zegeviei
Het irbeeld van de gebeurte-
nissen andere landen vormt een
genoegim ernstige waarschuwing.
het zoin Italie het einde beteke-
nen vaalles wat de katholieken
lief is. ware christenen moeten
handelemet hetzelfde geloof en
dezelfdmoed als de eerste chris
tenen; cvoor eeuwig geldende be-
loften, a hen gedaan, staan goer
fatalism toe. De herderlijke brief
vervolgt.Wij zullen altijd met de
Paus ene kerk zijn, afgezien van
alles wfkan gebeuren."
Ook ze Italiaanse kardinaal
geeft ritlijnen voor de houdmg
van zijnelovigen ten aanzien van
de a.s vkiezingen. Hij stelt vast,
dat het ociaal-communisme geba-
seerd is>p het athe'istische mate-
rialisme,etwelk reeds een tijd ge-
leden de de kerk veroordeeld1 is,
omdat it iedere godsdienstige
waarheiontkent, en voorts, dat het
niemand eoorloofd is om zijn ziel
bloot te ellen aan 'n gevaar, waar-
door hij ijn geloof kan verliezen.
Dit allesin acht nemend, aldus
kardinaalMicara, moet ledereen
er in toeemmen, dat een katholiek
niet in c rijen kan treden van
diegenen,die genoemde leer ver-
kondigen;dat het ongeoorloofd is
op enigeni wijze met hen samen
te werkeren die leer op welke wij-
ze dan oc te verbreiden of bij de
verkiezinfn zijn stem te geven aan
hen die" eze leer verbreiden
(Van onze bijzondere medewerker)
WESTERSE UNIE is dus tot stand gekomen. Vorige week
gekeurd.
Het is meer danken mditair ver-
drag, meer dan een bijstandpact,
meer dan een vriendschapsverdrag,
meer dan een economische over-
eenkomst, meer dan erng bondge
nootschap dat onze geschiedenis tot
dusver heeft gekend. Het is "ider-
daad een Westerse ^me geworden.
De Vijf hebben zich verbonden tot
vrede. in positieve zin; tot geza-
menlijke inspanning voor het ves-
tigen van een gezond, meuw ™aat-
schappelijk bestel, van vrtfheld,
welvaart, sociale zekerheid, ook en
vooral in het arbeidsproces. Dat
hebben zij zelfs welbewust voorop
gesteld.
Pas daarna komen de bepalingen
van militaire aard. Immers, voor-
dat men de verdediging regelt
moet men weten wat men verdedi-
gen wil. En dat zijn de doeleinden
van de vrede niet ,|n de betekenis
van ..afwezigheid van oorlog maar
in de zin van St. Thomas v. Aquino
„de rust der orde". Vroegere ver-
dedigingsverdragen regelden met
wat verdedigd moest worden, maar
hoe er verdedigd moest
Het voorwerp der verde-
slechts
worden.
diging was- dan het ^ondgebied
van een staat of van een aantai
staten, de grenzen dus. Dat spraK
zo vanzelf, dat men het met eens
behoefde neer te schrijven.
oenoeiu werkelijkc eenheid
Het Pact van Vijf spreekt daar-
entegen nergens meer van staats-
grenzen Het handelt over een ze-
delijke, sociale. culturele en econo
mische orde. die de Vijf sam|"
willen opbouwen, versterken en
handhaven. Het denkt met meer
in staten maar in maatschappelijke
structuren. Het is niet gemaakt om
de bestaande stand van zaken te
handhaven, want die is in veitrlei
opzicht verre van fraai. De Vijf
Regeringen draaien daar ook geen
doekjes om. Zij erkennen, dat er
tegenstellingen zijn en hun econo
mieen, die moeten worden opgehe-
ven. Zij stellen ook zelf vast, dat de
levensstandaard hunner volken
moet worden opgevoerd.
Wat met name verheugend is, is
dat zij zich niet meer beschouwen
als Vijf, elk op zichzelf staande
afgesloten grootheden. Zij spre-
ken niet meer over de economi
sche activiteiten van elk hunner,
maar van hun gezamenlijke, eco
nomische activiteit. Zij reppen
niet over de levensstandaarden
van elk volk apart, maar van de
ene levensstandaard hunner vol
ken. Dit alles was zeker in de
geest der Benelux, maar het is
hoopgevend, dat dit ook de geest
van West-Europa is geworden.
Wat nu de verdediging aangaat
van de gezamenlijk gestelde vrede
het is al een grote stap voormt,
dat de Vijf besloten hebben tot de
collectieve zelfverdediging
elke gewapctide aanval in Europa
met alle gezamenlijke ^iddelen, de
militaire en andere. ...Da^oorvoor
voorkomen, dat da. vijf stuk voor
stuk zouden kunnen worden aan
0pnakt en stuk voor stuk de
voet zouden worden gelopen. Maax
ook met vijven zijn zij ee
wereldmacht, zoals Amerika
Geen „derdc macht"
Pr is een tijd geweest, waarin
velen ervan droomden, Europa, o
tenminste West-Europa te maken
tnt een Derde Macht me
evenwicht zou kunnen houden tus
sen Oost en West. Die droom i- ve
vlogen. De werkelijkheid is anders,
is harder gebleken.
Zonder steun van een der werelcl-
machten kan het klein geworden
West-Europa zich met alleen m
iVandhaven Van welke kant die
steun zou moeten komen is duide-
lijk: niet van de SovJe^_I^nJJ;
deze Westerse Unie al bedelft on
der een stortvloed van toor^- N'®
van de Sovjet-Ume ook l!mdat ^j
niet alleen gaat om militaire macht
maar om de geestelijke
ener maatschappij, die chnstelijk,
vrij en menselijk wil blqven.
Slechts wanneer die ^onds^"
gen niet meer zouden worden be-
dreigd, van buiten af of van bin-
nen uit, zou de wens, Europa tot
een „Derde Macht" te maken, weer
verwezenlijkbaar kunnen worden.
Wei een „derde weg"
Thans zal het Marshall-plan het
economische hulpmiddel zijn
weer welvaart en vrede in Europa
vestigen. En Trumans woorden
aan v»p+ hpcin van di+ artikel ver-
Velen stellen soms de
waaruit, wanneer en waar
kloskant ontstaan?
vraag:
is de
k IA WAT WIJ enige dagen geleden schreven omtrent de toan-
N ciSle qeliikstelling van het o^ar ^n ^zo^on^s
in de West - een en ander n.a.v. de Ronde Tafel-Conferentie.
waar dit ter sprake kwaxn - is op -de slotvergadenng van de
eerste phase dezer Conferentie een resolutie aangenomen. Deze
resottie ifde 16de van een reeks, waarin de be=ele«twjrfj-
vervat aan de hand waarvan de achterbhivendekemgroepuit d
Ronde Tafelconferentie een ontwep-M^ondw^zrf moeten
oordeeL dat.
t-ii uuinv»r....-
opstellen. De resolutie in haar eindredactie luidt als volgt:
is van
Conferentie Nederland-Suriname-Curacao or,v0eding
in het kader van de grondrechten van de vnjheid v^ opvoedmg
en de mogelijkheid van uitwerking hiervan door de landen na
der gemeenschappelijk onder ogen behoort te worden gezien
zelf doen uitmaken. Minister Jonk-
De HELE VASTEN was het
aldoor maar paars in onze
kerken en nu zelfs zijn de krui-
sen en beelden bedekt. Maar m
het wit. Het is een bUjde feeste-
Hjke dag, het feest van „het
Gastmaal des Heren zoals
zo prachtig gezegd wordt in ons
Missaal. „Witte Donderdag
zeggen wij in de dagelijkse gang
van zaken. Onze Heer heeft op
het Laatste Avondmaal ae
H Eucharistie ingesteld en aw
ons gegeven. Zijn Allerheihgst
Uchaam en Bloed, waardoor wg
verlost zijn en het goddelyk
Ieven ontvangen. Nooit z"
we dit hoog genoeg waar^e!
Laat dit blijken! Viert deze hex-
Ugh dagen mee! In Uw persoon-
lijk leven, in Uw
bezigheden moet er lets temer
ken zijn, dat het nu de „Goede
Week" iSMARCUS
DE SCHOOLSTRIJD in Frankrijk
houdt de laatste tijd weer sterk de
gemoederen bezig. Terecht beklagen
de ouders, wier kinderen het bij-
zonder onderwijs volgen, zich over
een wetgeving, die hen dwingt be-
lasting te betalen voor scholen, die
hun kinderen niet -bezoeken, ter-
wiil zij bovendien nog hun eigen
scholen moeten bekostigen. zodat zij
praktisch twee a dnemaal meer
moeten betalen dan de ouders die
hun kinderen naar de openbare
school sturen.
De omstandigheden, waarin net
bijzonder onderwijs in Frankrijk
verkeert, worden ovengens treurig
ge'illustreerd door het volgende felt,
in een brief aan Mgr Bornet Hulp-
bisschop van Kardinaal Gerlier,
Aartsbisschop van Lyon, hebben
verschillende ouderverenigingen.van
de parochiele scholen in St. Etienne
en omgeving hun wanhoop over de
materiele toestand van het oijzon-
der onderwijs uitgesproken. Te St.
Etienne b.v., waar 4500 kinderen de
parochiele scholen bezoeken, is een
jaarlijks budget van 25 millioen
francs Om hierin zo mogelijk te
voorzien is 'n inschrijving geopend.
In Noord-Frankrijk is er voorts
een ..affaire des kermesses" aan de
gang. Te Guingamp zijn de geeste-
lijken Augel en Auger voor het ge-
recht gedaagd. omdat zij weigerden
vermakelijkheidsbelasting te betalen
over de opbrengst van een fancy-
fair, die ten bate van de bijzondere
school was georganiseerd.
Van hun kant geven de vnenden
van de Openbare School en de voor-
standers van het la'icisme ook geen
kamp. In de loop van de debatten
in de Onderwijscommissie, die door
de Nationale Vergadering werd in
gesteld, hebben zij zelfs twee winst-
punten geboekt. Het eerste betreft
de openbare scholen in de genatio-
naliseerde steenkolenbekkens. De
commissie verwierp een rapport van
de MRP-afgevaardigde Cayol, die
weigerde om de la'icisering van cio
scholen, zoals dit reeds geschied
was in het mijngebied van de de-
partementen Pas-de-Calais en Nord,
uit te strekken tot de scholen in de
overige mijnstreken. Het tweede
punt, waarover in de commissie he-
vig gedebatteerd werd. betreft cen
wetsontwerp met betrekking tot t
technisch onderwijs. Wei wordt
hierin voorgesteld, het bijzonder
ondferwijs toe te laten, doch de staat
ziet geen mogelijkheid om er zelf de
lasten voor te blijven dragen en wil
vrijgelaten worden ten aanzien van
subsidies. Enige ministers maakten
dan ook bezwaren tegen sdbsidie-
ring, terwijl anderen vreesden, dat
later het technische onderwijs op
bijzondere scholen toch weer aan
een sterkere controle onderworpen
zal worden en de subsidies wellicht
te eniger tijd zullen ophouden.
Uit deze debatten willen de ob-
jectieve Fransen echter de lering
trekken dat het steeds meer nodig
wordt, een terrein te vinden. waar
op de tegenstanders elkander kunnen
ontmoeten en een verzoenende op-
lossing zullen kunnen bewerkstel-
ligen, aldus voegt het K.N.P. daar-
aan toe
„Ali Baba en de 40 rovers" noem-
de de advocaat-fiscaal bij de Rot-
terdamse Kamer van het Haagse
Bijzondere Gerechtshof de 38-jange
voormalige opperstormleider bij de
motor-WA. H. Schoots, die met 30
NSKK-gezellen, waarover hij het
commando voerde, in Friesland in
September 1944 de bevolking had
geterroriseerd. Maandagmiddag hod
hij zich te verantwoorden voor zijn
dienstneming bij de vijand en voor
de talloze roofpartijen, die hij in die
provincie had georganiseerd. Daar
hij, behalve zijn dienstneming bij
de Duitsers, nog meer op zijn kerf-
stok had, werd een nader onderzoek
ingesteld, waarbij zijn activiteit m
Friesland aan het licht kwam. De
advocaat-fiscaal eiste tegen hem 15
jaar gevangenisstraf met aftrek.
Verdachte ontkende dat hij de
..misdragingen" van zijn onderge-
schikten had goegekeurd. of daar-
van ook voordeel had gehad. Het
vorderen van auto's zou hij in op-
dracht van de „Ortskommandan-
tur" hebben gedaan.
Zoals de lezer zich herinnert,
Suriname en op de Nederlandse An-
tillen theoretisch bestaat; maar in
geen van beide gebiedsdelep, even-
min trouwens als in Nederland, is
deze gelijkbekostiging practisch ge-
heel doorgevoerd. Zoals wij even-
eens schreven, bestaat er in Sun-
name en op de Antillen een streven
om met de financiele gelijkstelling
af te rekenen, hetgeen fnuikend zou
zijn voor het bijzonder onderwijs,
dat zowel- in Suriname (missie en
zending) als in Curasao (missie)
vooraf gegaan is aan het openbaar
onderwijs en nog immer de grote
meerderheid der schoolgaande jeugd
trekt. Als men weet, dat op de Cu-
racaose begroting plm. 3millioen
voor onderwijs wordt uitgetrokken
en dat er van de 23.000 schoolgaande
kinderen ongeveer 19.000 een katho-
lieke school bezoeken, dan gevoelt
men wel, hoe het onderwijs er ma-
terieel voor zou komen te staan, in
dien de financiele gelijkstelling zou
worden opgeheven.
Er is over de financiele gelijk
stelling van het onderwijs in de
West deze week veel gesproken.
Eerst Woensdag in de Tweede Ka
mer, waar de staatsregelingen voor
Suriname en Curasao werden be-
handeld en aangenomen. DaaJ°P
Donderdag tijdens de Ronde Tafel-
Conferentie, waar de principes voor
de komende rijksgrondwet moesten
worden uitgestippeld. Terwijl te-
midden der discussies een telegram
binnenkwam, dat op de eilanden
Aruba. Bonaire en Curacao liefst
26 623 handtekeningen werden ver-
zameld om gelijkstelling te hand
haven en voor zover nodig door te
voeren.
In de Kamer drong dr. De Kort
(KVP) erop aan, haast te maken
met de volledige doorvoering van
de gelijkstelling. Gerben Wagenaar
(C.P.N.) wilde dit door de
West
man verklaarde in zijn antwoord
(doeipnd dite~->al pn 1
leen) dat de practische toepassing
gebonden is aan „zoveel de midde-
len het gedogen", waarop Dr. de
Kort terecht opmerkte dat dit een
merkwaardige interpretatie was,
omdat als de middelen het niet ge
dogen, zowel het openbaar als het
bijzonder onderwijs het tekort ge-
lijkelijk moeten ondergaan. Wel
trachtte minister Jonkman aan de
hand der feiten aan te tonen. dat
zover doenlijk getracht wordt, de
gelijkstelling een feit te doen zijn
en bovendien wees hij erop, dat het
bijzonder onderwijs er in Suriname
beter aan toe is dan het openbare.
De ontwerp-staatsregelingen, zo
als die na deze discussies z. h. st.
werden aangenomen, laten fnder-
daad de practische uitvoering in
handen van de gouverneurs van
Suriname en Curagao (art. 159 en
160). Hierbij wijzen Wij erop, dat
de Woensdag aangenomen staatsre
gelingen alleen bedoeld zijn, om de
overgangsperiode te overbruggen
tot de nieuwe staatsstructuur begint
^te werken, waarbij de autonome
rechtsgemeenschappen (gebiedsde-
len) eigen grondwetten zullen op
stellen.
Men gevoelt wel, dat de kwestie
van scherper belang wordt, als het
inderdaad zover komt, dat de be-
volkingen van Suriname en de An
tillen hun eigen grondwetten gaan
maken. Zaak is het, voordien vast
te leggen, dat de financiele gelijk
stelling een grondrecht is, waaraan
landelijk niet mag worden getornd.
De discussies omtrent dit hier
gestelde probleem kwamen pas
Donderdag, toen de 16e resolutie in
bespreking kwam. De heer Meije-
rink (AR) wenste duidelijker for-
mulering van het beginsel der fi
nanciele gelijkstelling. Hij stelde
een amendement in de ontwerpreso-
lutie voor. De laatste zinsnede in
de aan het begin van dit artikel ver-
melde resolutie luidde oorspronke-
lijk dat „het beginsel van de finan
ciele gelijkstelling nader gemeen
schappelijk onder ogen behoort te
worden gezien". De heer Meijering
stelde voor, deze zin als volgt te
lezen: ,.het beginsel van de financi
ele gelijkstelling en de mogelijk
heid van uitwerking hiervan ge
meenschappelijk onder ogen behoort
te worden gezien."
Professor Romme verklaarde zich
hiermede accoord, al had hij nog
liever zo gelezen, dat „het beginsel
van" wegbleef, zodat dus de gelijk
bekostiging zelve rechtstreeks in
het geding was. Dr. de la Try Ellis,
adviseur van Curacao, hield een uit-
voerig betoog. om aan te tonen
waarom gelijkbekostiging voor het
bijzonder onderwijs zo klemt en
zeide, dat deze reeds een kwart
eeuw geleden was ingevoerd, en
wel met groot succes. Ook de heer
Gerharts (Bonaire) was voor gelijk
stelling. Dr. Buiskool, ((Suriname),
daarin gesteund door de jeugdige
radicalist Percey Wijngaarde (Su
riname), stelde tenslotte voor, ach-
ter de door Meijerink ingelaste zin
snede nog toe te voegen: „door de
landen".
Hiermede ging de vergadering ac
coord, zodat men tot de in het be
gin van dit artikel aangegeven re
solutie besloot. Insiders gevoelen
wel, dat dit „door de landen", nl.
door Suriname en de •Antillen, een
uiterst gevaarlijke invoeging is, om
dat hiermede de inhoud van de re
solutie aanzienlijk wordt verzwakl:
het gaat hier dus thans met om de
financiele gelijkstelling, maar alleen
hierom, dat ginds, door de landen,
dus door de, wat de heer Gerharts
noemde, onervaren volksleiders het
beginsel der gelijkstelling onder
ogen zal worden gezidh!
van verleden week voor het Con-
gres juist over het Pact van
Brussel gesproken hewijzen da
Washington begnjpt, dat het deze
West-Europese Vijf met in de steeK
kan laten, als het er op aan komt,
deze Westerse Unie te beveiligen
metterdaad.
In een opzicht zal Europa, zal ook
deze Westerse Unie wel een „derde
weg" moeten blijven bewandelen-
Noch een communistische, noch een
kapitalistische maatschappij-orde
zal de hare kunnen worden. Haar
orde zal moeten zijn die, waarnaar
de grote Pauselijke encyclieken de
weg wezen. En wat daarvoor aller-
eerst nodig is, stelde Quadragesimo
Anno scherp: de vernieuwing der
instellingen.
Zeventien jaar, nadat die eis
klemmend werd gesteld, kwam dit
pact van Vijf dat inderdaad de
grondslag legt voor nieuwe Inter
nationale instellingen en
van eeti nieuwe geest. Moge God
de staatslieden kracht, wijsheid en
besluitvaardigheid geven, om in die
nieuwe geest beleidvol, kloek en
snel die nieuwe instellingen te vol-
tooien als goede instrumenten van
de rechtvaardige vrede.
Volgens een bericht van de Daily
Express uit" Berlijn zal veldmaar-
schalk Montgomery, chef van de
Britse generale staf, aan het eind
van de week een bezoek brengen
aan Duitsland en eventueel aan
maarschalk 'Sokolovsky, de Sovjet-
Russische militaire gouverneur.
Xiltn
67.
Tregat voelde een nieuw leven
door zijn aderen stromen. Solange
scheen hem niet zwaarder dan een
veertje te zijn. Hij had de treden
wel op willen vliegen. Maar hij be-
dwong zich en klom met zijn kost-
bare last in de armen, voorzichtig
van tree op tree. Na tien .minuten
zag hij boven zich een zwakke Ucht-
schemering. Het geruis was langza-
merhand aangezwollen tot het klox-
send golvengeloei, dat tegen de
rotsen omhoog steeg. De koele zee-
wind drong nu en dan naar binnen.
Eindelijk bereikten ze de boven-
ste trede en baanden zich 'n weg
tussen een hoge hoop rotsblokken
door Tregat moest Solange op de
grond zetten en zich eerst een
doorgang banen tussen de rotsblok
ken heen, die gelukkig niet zo
zwaar waren. dat hij ze met gemak-
kelijk opzij kon werpen. Hij be-
reikte nu een klein hoi, dat weer
in een ander uitkwam, welks uit-
gang versperd werd door stukken
leisteen, die van boven neergeval-
len waren. Maar ze lieten een smal-
le kier vrij en daar wisten ze zich
doorheen te wringen en stonden nu
in de vrije lucht onder de blote
hemel.
Alleen een mijnwerker, die onder
vallend gesteente bedolven is ge
weest, of een levend begravene. die
op het laatste ogenblik. verlost werd
uit zijn graf. kan zich voorstellen,
hoe onmetelijk groot hun vreUgde
was. Het was als het herrijzen tot
een nieuw leven.
Over de heuvels in de verte aan
de andere zijde van het moeras
van Caperduis schoten de eerste
stralen der opgaande zon. Hun top-
pen waren goud gekleurd en aan
de hemel dreven roze wolkjes.
Over de zee hing een lichte nevel,
die als een waaiende sluier in de
ochtendbries zweefde, Voor hun
ogen, zo lang gewend aan het flau-
we kaarslicht, scheen de baai een
gulden sprookjeswereld. Boven hun
hoofden rezen de rotsen omhoog tot
over de honderd meter.
Een halve kilometer naar links
strekte zich de lange bocht van een
zeewering uit, eenzaam en verlaten
maar toch een bewijs, dat ze in de
levende wereld teruggekeerd waren
Het was de zeewering van Lafihan.
Geen van beiden zei een woord,
maar ze ademden de frisse morgen-
lucht.
Toen viel Solange op__ de kmeen
en vouwde haar handen samen in
gebed. Zwijgend viel Tregat naast
haar neer en zo bleven ze geruime
tijd naast elkaar geknield, de he
mel dankend, omdat hun leven was
gespaard.
Toen ze weer opstonden. was
hun eerste gedachte. naar water* te
zoeken. Ze kenden beide de kust
tussen Gartuche en Lafihan en ze
sloegen terstond de richting van
het eerste dorp in, tot ze aan de
plek kwamen, waar een beekje van
de rotsen omlaag klaterde. Ze
dronken met lange teugen al
smaakte het water ook wat bitter.
Daarna aten ze hun laatste etens-
voorraad op en overlegden, wat
hun nu te doen stond.
Ze besloten, dat Solange, die zich
weer geheel opgeknapt gevoelde,
naar Lafihan zou gaan en daar de
eerste trein naar Tretou nemen.
Tregat zou zich verborgen houden,
tot dat hij van haar, bericht ont-
ving, hoe het intussen met zijn zaak
stond. Voordat hij zich in het open
baar vertoonde, moesten ze toch
eerst weten, in hoe verre de laatste
moorden soms nog aan hem gewe-
ten werden.
Het was laag water, zodat ze sa
men tot vlak'bij Lafihan langs het
strand konden lopen.
Bij het afscheid vroeg hij haar
aan niemand iets over hem te ver-
tellen. tenzij tegen de politie en
dan nog slechts als het zeker was,
dat zijn onschuld algemeen werd
aangenomen. Vooral drukte hij haar
op het hart, dat ze tot geen prijs
iets tegen Simone mocht vertellen
over Vallon's geschiedenis.
Hij keerde op zijn schreden terug
en toen hij aan zijn schuilplaats
teruggekomen was, stak hij zijn pijp
op en ging zitten roken. Nooit had
deze hem zo heerlijk gesnaaakt.
Een uur later scheen de zon stra-
lend over de zee en haar licht drong
zelfs door in het hoi, waar Tregat
zat te wachten. De stilte, die onder
de grond in bet duister zo vrese-
lijk was geweest, deed hem nu wel-
dadig aan. De zee klotste tegen de
rotsen en zong hem bijna in slaap
Tregat lag er naar te luisteren me1
meer genot, dan waarmee hij ooit
naar de schoonste muziek had ge-
luisterd.
Opeens hoorde hij een stuk rot;
achter zich omlaag storten. Hi.
keerde zich met een ruk om, maai I
zag niets. Maar een ogenblik later
hoorde hij een luid gekreun, grote
stukken leisteen rolden naar bene-
den en het was net, alsof iemanc I
met de uiterste moeite trachtte
zich een weg te banen tussen he
puin dat verderop in het hoi lag
Hij stak snel zijn lantaarn aan er
liet haar in het duister schijnen.
De eerste ogenblikken kon hi
niets onderscheiden. Even later ech
ter vertoonde zich boven het opge
hoopte puin een bebloed en ge
kneusd gelaat erf riep een zwakki
stem erbarmelijk klagend: „Water.
in 's hemelsnaamwater!"
Tregat stond verlamd van ont
zetting. Het was Landes. Hij hat I
zijn spraak teruggekregen en hi
keek weer als een redelijk men
uit zijn ogen.
HOOFDSTUK XXVIH
Landcj -
..Water!" herhaalde de ongeluk I
kige, terwijl hij tevergeefs zijn besj
deed, om over een hoop rotsblokke J
heen te kruipen, ..water!" Zijn ster t
was schor-hijgend en zijn tong hin I
hem een eindje uit de mond, als d
tong van een dorstige hond. Tr£ga I
staarde hem aan, alsof hij een c I
ander wild dier was. dat plotselin
de gave der spraak had verkregei
(Wordt vervolgdl
