7
„Het England-Spiel" thans onder de -loupe
Schreieder: geen enkel bericht
UIT DE KERMIS DER
NEDERLANDSE VROUWEN
hulcfigen Eleanor Roosevelt
RADIO
Na Botwinnik's nederlaag
thans een overwinning voor Euwe
DE SPEURHOND
WilS
NIEUW NOQRDHOLLANPS DACBLAD - Dlnsdag 20 April 1948
PAG. 3
De derde dag in de zaak-van der V/aCils
uit Engeland joeg mij schri
Verdachte zette
Radio-Oranje
naar zijn hand
Zei U iets?
De 80.000ste bezoeker
van ,,Schoolstad"
Zilveren bruiloft op Buckingham Palace
BUITENKANSJE
VOOR KIPPENHOUDERS
Dr. Ir. LOUWES
treedt weer in functie
De freinramp
in Engeland
Ontvangst in de Ridderzaal
PROGRAMMA
Slechts acht weken
Amerikaanse films
Laat geen groente
vernietigen
In de Ridderzaal te Den Haag werd mevrouw Roosevelt een
plechtige ontvangst bereid. Mevrouw Roosevelt naast H.K.H.
Prinses Juliana tijdens de officiele begroeting.
Onze Vriend
Eierzoekers!
N.S. brachfen 27000*
supporters in Rotterdam
Inbraak te Zaandam
FEU I LLET.ON
den daarover contact met de rege-
ring gehad. Verder kan ik er niets
over meedelen."
OP DE DERDE ZITTINGSDAG in het proces tegen Anton van
der Waals kwam een interessante acte in dit spel, hdt
England-spiel, aan de orde, voorzover dit althans van der Waals
raakt. Bij het proces tegen Schreieder, die de voornaamste figuur
in dit „spiel" is geweest, staat een veel uitgebreider behandeling
te wachten, aldus werd ons reeds eerder van justitiele zijde. ver-
zekerd.
klaart, dat 43 agenten door zijn
dienst zijn afgeworpen, die nooit
door de Duitsers zijn gearresteerd,
terwijl er radioverbindingen zijn
geweest, waarvan de Duitsers niets
wis^en.
Scheieder wordt weer geraad-
pleegd. Hij zegt dat er van midden
1943 agenten zijn afgezet,, die niets
met het ..Engeland-spiel" te maken
hadden. V66r die tijd was hij van
alles op de hoogte.
De getuige-deskundige Somer
begrijpt niet dat 53 agenten, zoals<
Schreieder heeft gezegd, hun iden
tity-checks (kenseintekens van de
agenten, die in de telegrammen ver-
werkt werden) aan de Duitsers heb-
ben overgeleverd.
„Kunt u iets over de werkwijze
van Radio-Oranjemeedelen?"
vroeg de President aan getnig'e
Somer.
,.Dat gaat niet, want dan zoo' ik
mij in discussies moeten begeven,
die de sfeer van dit proces niet
raken."
Pres.: „Kunt n een verklaring
geven, waarom er in Londen nooit
argwaan is gerezen tijdcos het
„England-spiei"?
Getuige: „Nee, ik ben geen
hoofd van die dienst geweest".
Pres.: „We hadden dus eigenlijk
een andere getuige moeten dag-
vaarden."
Getuige: ..Inderdaad." L
Pjes.: „Er zal na de oorlog toch
wel onderling besproken zijn, dat
dergelijke dingen voorkomen Mad
den kunnen en moeten worden?
Het grote publiek en ook het Hof
is daar onaangenaam door getrof-
fen."
Getuige: „Ik heb reeds is ,Lon-
Op 9 Maart 1943 zijn W. F. H.
Pahud de Montanges, W. H. Ver-
loop. E. E. van Raalte, P. M. A.
Huurman, M. H. H. Konig en A. G.
Smit gearresteerd: Voor sabotage-
doeleinden had deze groep spring-
stoffen nodig. Pahud kwam in con
tact met van der Waals, die zeide,
daarvoor te kunnen zorgen. Ook nu
was het weer de S.D., die de soring-
st«f leverde. In een huis aan de
Heemraadssingel werden Pahud,
Huurman en Konig door van der
Waals ontvangen om de springstof,
die daar was opgeslagen, voor een
deel in te pakke'n en te transpor-
teren. In de belendende kamer ston-
den echter reeds verschillende S.D.-
ers gereed orft, zodra van der Waals
voor' thee ging zorgen, de drie man-
nen te arresteren. Dit gebeurde in
derdaad. De rest van de groep werd
later op de dag gearresteerd.
De illegale groep rond Kees Du-
tilh te Leiden hield zich bezig met
jspionnage en verzond microfilms
naar Engeland. Van der Waals wist
zich in" deze groep in te dringen,
toen Kees Dutilh, met wie hij door
een introductie van Frans Vermeer,
zoals van der Waals vertelt, in con
tact kwam: zich tegenover hem be-
klaagde over het feit, dat men nim-
mcr uit Engeland een -bericht ont-
ving of de films inderdaad ontvan
gen werden. Van der Waals zou
toen wel voor het ontvangstbericht
zorgen, wat ook inderdaad kwam.
Betreffende een onderdeel van
een verklaring van Schreieder over
een arrestatie-opdracht voor een
zekere Castein, zei van der Waals,
dat deze onjuist is. De advocaat-
fiscaal, mr. van Doom, vroeg hem
of Schreieder dan een meinedige
verklaring aflegde, waarop ver-
dachte, na getracht te hebben een
rechtstreeks antwoord te vermijden.
antwoordde: „Ja, bewust zegt hij
onjuistheden".
Schreieder is als eerste getuige in
de gelegenheid het zijne over het
England-spiel te debiteren.
Hij vertelt. hoe hij door de ar-
restatie van Louwes op 6 Maart 1942
in het bezit geraakte van code, ra
dioverbindingen en zekerheidsco-
den, zodat op 12 Maart het eerste
radiogesprek volgde. Op 27 Maart
werd de eerste agent uit Engeland
na zijn ..dropping" ontvangen. An
dere arrestaties volgden snel daar-
op. Van der Waals maakte verschil
lende daarvan mogelijk, o.a. die van
Pijl in Den Haag.
H. Jordaan in Baarn moest in op-
dracht van Schreieder zo snel mo
gelijk door Van der Waals rijp voor
arrestatie worden gemaakt. Hij
mocht niet door Londen worden ge-
waarschuwd. dat de meldihgen van
andere agenten, die gearresteerd
waren en daarom geen verbinding
met Londen meer konden ondei+iou-
den, uitbleven. Op 3 Mei .werd hij
door toedoen van v. d. Waals te Rot
terdam gearresteerd.
In December 1943 waarschuwde
Londen verschillende agenten, dat
er iets niet goed was. Van die tijd
af betrachtte zij een grote terughou-
dendheid. totdat in April 1944 de
laatste uitzending plaats had.
..Van der Waals heeft nimmer
radioverkeer met Engeland gehad.
Als hij seinde, was het naar de ord-
nungspolizei", verklaart Schreieder.
HU vertelt dan met enige trots,
dat hem nooit uit Engeland enig
bericht heeft bereikt, dat hem
schrik heeft aangejaagd. Slechts
in het begin heeft iemand van de
ordnungspolizei een fout gemaakt,
waarop Londen wel reageerde,
echter zonder argwaan te krijgen.
Aan de ..gedropte" agenten wer
den direct na de sprong door Ne-
derlandse beambten vjer a zes
vragen gesteld, waaraa pas later
de arrestatie volgde. Dit verschaf-
te verschillende belangrijke ge-
gevens.
,.Er gebeurde in heel Nederland
niets wat het radioVerkeer met En
geland betrof, of ik wist het. De
zender Alblas liet ik staan, omdat
ik de code kende", zegt Schreieder
trots.
In totaal werden 53 agenten ge-
grepen door de Duitser^ Ze waren
door het B.B.O. (Bureau Bijzondere
Opdrachten) afgeworpen, zeven an-
deren werden door de Nederlandse
spionnagedienst in Engeland ge-
dropt.
Getuige Kol. J. M. Somer ver-
Het vftrraad
d'Aquin.
van de
De groep d'Aquiii uit Ede komt
dan aan de orde.
W. J. M. J. d'Aquin is de volgende
getuige. Hij geeft een relaas van de
wijze, waarop Van der' Waals zich
met hem in verbinding stelde. Hij
deed dit onder het mom van illegaal
werker. In Eindhoven werd een
zender gebouwd, die Van der Waals
zou bedienen. Later kwam uit, dat
de berichten niet verder kwamen
dan de ordnungspolizei. Op een
kwade dag lokte Van der Waals de
gehele groep naar Ede, met het ge-
volg dat alle 12 leden van de groep
in een huis te Ede werden gear
resteerd. Van der Waals had voor-
gegeven, dat er in de buurt.van Ede
een ..dropping" van goede'ren zou
plaats vindenf „Toen ik in dat huis
te Ede geboeid op de zolder lag,
drong het tot mij door- dat Van der
Waals de vetrader moest zijn.
F. van MOorsel uit Eindhoven, die
daar met een zender experimen-
teerde, vertelt dat toen zij met Van
der Waals in zee waren gegaan, er
na de derde keer een antwoord in
code ontvangen werd. Van der
Waals zou voor de vertaling zorgen.
Hij wsa slimmers, zoals hij voorgaf.
een ..gedropte" agent en was van de
sleutel op de hoogte. Eerst had er
wantrouwen tegen hem bestaan,
maar het verdween, toen Van der
Waals verteld had dat hij radio-
Oranje de slagzin „de tafel is rond"
kon laten uitspreken en dit ook
werkelijk gebeurde. Op aanraden
van Van der Waals droeg getuige
een pistool bij zich. Die moest spe-
ciaal naar Ede worden meegebracht
..Bij mijn verhoor", vervolgt ge
tuige Van Moorsel, ,.gaf de S.D. on-
omwonden toe, dat Van der Waals
een provocateur was. Men moest
hun niet vragen, hoe ze over derge
lijke mensen dachten. In tijden^ van
oorlog waren ze echter nodig."
Van der Waals vertelt een keer
werkelijk contact met Engeland ge
had te hebben. Hij wist, dat de
groep d'Aquin in opdracht van
Schreieder gearresteerd zou worden
en ggeft toe. de leden naar de villa
in E&e te hebben gelokt.
Dan wordt de zitting tot 's mid-
dags .geschorst^
De Partij van de Arbeid heeft
een speciaal congres voomid-
denstandsbelangen nodig ge-
acht, om te betogen, dat ze het
belong van een gezonde midden-
stand erkent. Dat wisten andere
partijen al.vele jaren geleden.
Maar de P.v.d.A. bestaat pas
twee jaar, dus dat moet nog even
wennen. Het is me ethter opge-
vallen, dat er op dit congres is
betoogd, dat „middenstanders
bij de candidaatstelling voor de
Tweede Kamer geen kans krij
gen". Daar weet ik raad op. Als
ik naar het Politiek Advies van
de K.V.P. kijk, dan zie ik drie
middenstandsvertrouwensman-
nen op een vaste plaats: Bachg,
Hooy en mr. v. cT. Heuvel! Wie
vertrouwen heeft in een gezonde
middenstand en beseft, dat de
politiek met de ontwikkeliitg
daarvan ietste maken heeft,
weet waar hij wezen moet
Maandagmorgen passeerde de
80.000ste bezoeker de controle van
de tentoonstelling Schoolstad in de
Houtrusthallen te Den Haag. Het
was het 10-jarigfe jongetje J. Evers.
Hem werd een taart aangeboden,
gebakken door leerlingen van de
Bisschoppelijke Nijverheidsschool te
Voorhout.
Destijds werd in verband met de
verhoogde eierprijs goedgevonden,
dat aan de kippenhouders een na-
betaling mocht geschieden over de
gjeren geleverd in 1947.
Thans zijn verschillende handela-
ren en cooperaties begonnen met het
uitbetalen hiervan.
In Overijsel en Gelderland is dat
ongeveer 40 cent per 100 eieren.
Voor het Zuiden en het Noorden
van het land moet dat nog vastge-
steld worden. Het op deze wijze uit
te keren bedrag aan de kippenhou
ders bedraagt ongeveei^2i/i a 3 mil-
lioen gulden.
Dr. ir. S. tl Louwes, directeur-
generaal van de voedselvoorziening.
zal tegen 1 Juli a.s. de functie van
..special advisor" van de directeur-
generaal van de F.A.O. „Food and
Agricultural Organisation of the
United Nations" neerleggen. Hij zal
zijn werkzaamheden bij het minis-
terie van Landbouw, Visserij en
Voedselvoorziening hervatten.
Het is thans gebleken. dat een
soldaat, op weg naar huis. dp trein,
waarvan jongstleden Zaterdag mel
ding is gemaakt, tot stilstand heeft
gebracht door aan de noodrem e
trekken( hetgevolg was, dat een
andere trein er op in reed en 24
personen om het leven kwamen)De
soldaat heeft de trein doen stilstaan
om te kunnen afstappen. Hij heeft
zich bij de politie aangegeven.
NIET ACHTEROP
RAKEN
Op het Capitool te
Washington waait van-*
af Zaterdag j.l. een
nieuwe vlag; die ver-
vaardigd'is van Nylon.
Hierdoor werd de vlag
even pldoibaar als de
regerin^spolitiek.
WAARDEVOL
MEMOREREN
De New York Times
en het Amerikaanse
Weekblad ..Life" publi-
ceren uittreksels van
Churchill's oorlogsme.
moires. Hiervoor beta-
len de twee bladen
samen f 2.500.000,
Daar in totaal waar-
schijnlijkj niet meer dan
'n half millioen woor-
den worden afgedrukt,
gaat elk woord 5 gul
den kost<«u. Als varia-
tie op een bekend
liedje zingt Spulbaas
al hinkend: „Laat mij
maar schrijven, laat mij
maar schrijven, want
centen om een type-
machine te kopen heb
ik niet!"
VREDE'S PIONIERS
'Onder do candidaten
voor de Nobelprijs van
de vrede bevinden
zich o.m. Stalin en Mo-
lotov. Spulbaas zou
willen weten wie dan
wel voor de Nobelprijs
van de oorlog in aan-
merking komen.
ZE NAM
GEMAKKELIJKER
SLACHTOEEEKS
Een typiste uit Jo
hannesburg werd haar
baantje moe en werd
leeuwentemster. Haar
baas was haar zeker
de baas!
DUIMEN
De Uno ontving een
request uit Afrika on-
dertekend door middel
van 24 duimafdrukken.
Een negerstam verzocht
in het request om on-
afhankelijkheid. De ne-
gers zaten te lang naar
hun zin onder de duim
en daarom zetten zij
hun duim op papier.
SPULBAAS
|N HET CENTRUM van Neerlands staatkundige leven, in de
historische Ridderzaal, hebben de Nederlandse vrouwen hulde
gebracht aan mevrouw Roosevelt,- die kort tevoren uit Brussel
in ons land was aangekomen. Had die hulde van de Neder
landse vrouw aan haar innemende en grote Amerikaanse zuster
op zichzeli reeds een gevoelig en bekorend karakter, zij kreeg
een nog diepere betekenis, omdat haar verschijnen-in ons land
te sterker de gevoelens van dankbare herinnering aan haar
overleden echtgenoot, de president der Ver. Staten, bij het Neder
landse volk opriep. Aan die hulde door de Nederlandse vrouw
werd nog groter kracht bijgezet door de aanwezigheid van
H.K.H. Prinses Juliana, die dezer dageiy van haar vaccmtie in
Zwitserland in Nederland terugkeerde. Zij werd tenslotte omlijst
door de belangstellende aanwezigheid van vele leden van het
kabinet met hunne dames, leden van het diplomatieke corps,
de voorzitters van de Eerste en Tweede Kamer en vele anderen.
Maandag aanstaande viert het,Engelse koningspaar zijn vijf en
twintig-jarig huwelijksfeest. Toen George VI indertijd als hertog
van York* Lady Elizabeth Bowes-Lyon, dochter uit een eenvoudig
Schots adellijk geslacht, tot zijn bruid verkoos, brak hij met de
traditie, die de leden van het koningshuis voorschreef met prin-
sessen van vorstelijken bloede te huwen. Na de abdicatie van-
Edward Vm naast haar echtgenoot, tot Engelands troon geroe-
pen, was zij de nieuwe koning een hechte steun bij het waar-
nenien zijner zware verplichtingen en veroverde door haar be-
minnelijke charme de harten van alien in binne'n- en buitenland
men wie zij in contact kwam. God behoede het zilveren konings
paar nog lange jaren.
WOENSDAG 21 APRIL
HILVERSUM II. 7.15 Reveille;
8.30 gram, platen; 9.00 voor de jon-
ge zieken; 9.35 werken van L. van
Beethoven, 11.00 Strijkorkest; 11.30
Amati-trip; 12.00 C'est Paris^ 13.15
van Rameau tot Ravel; 13.55 Man*
dolinata; 15.00 Rotterdams Strijk-
kwartet; 15.55 piano-recital; 16.15
voor de jongens en meisjes; 17.30
gram, platen; 17.45 na de West-In-
dische conferentie; 18.00 Nederl.
koren en korpsen; 19.30 actueel ge-
luid; 19.45 Engelse les; 21.30 Radio
Philharmonisch horkest; 22.30 Lie-
deren-cycles; 23.15 gram, platen.
HILVERSUM I. 7.30 Victor
Sylvester en zijn orkest; 8.18 ope:
rette-programma; 8.50 voor de huis-
vrouw; 9.30 Yehudi Menuhin, viool;
10.20 onze keuken; 10.30 Een half-
uurtje voor de vrouw; 11.00 gram,
platen: 12.38 The Hilirpa Hawa'ians;
1 13.20 The Ramblers; 14.00 gesproken
portretten; 14.15 Jeugdconcert; 15.00
Lie scheepsjongen van Bontekoe;
15.45 programma vqor de zieken;
16 45 Het stond in de krant; 17.35
Cor Steijn. orgel; 18.20 gram, pla
ten; 19.15 Lichte muziek; 20.15 Me-
tropole-orkest; 20.55; Hoorspel; 21.55
Liederen voor vrouvenkoor; 22.10
Ensemble .leant Presto; 23.15 Nach-
telijke Nelson-noten.
In een circulaire aan de leden
van de Nederlandse Bioscoopbond
maakt het hoofdbestuur van de
bond bekend, dat in het tijdvak
van 27 Februari tot 27 Augustus
1948 het aantal weken, dat een
bioscoop hoofdfilms uit de Vere-
nigde Staten kan vertonen. be-
perkt moet blijven tot acht. De
oorzaak is de dollardeviezenposi-
tie van ons land.
Hiermee is voor dit tijdvak het
maximum-aantal speelweken voor
films uit de V.S. tot de helft terug-
gebrach| (vergeleken met de vori-
ge periode). Het minimum-aantal
speelweken, dat voor hoofdfilms uit
de VS. verplicht blijft, komt van
veertien op z e s per bioscoop.
In bedrijfskringen acht men het
mogelijk, dat de Amerikaanse be-
langhebbenden zullen voorstellen
deze aantallen toch omhoog te bren-
gen, terwijl dan het bedrag, dat de
Amerikaanse ondernemers zouderf
moeten ontvangen boven de som,
die de dellardeviezenpositie toelaat,
in Nederlands geld betaald zou
De Algemene Bedrijfsbond van
Land-,, Tuin-, Veen- en Zuivelar-
beiders* heeft een telegram gezon-
den aan de minister-president, dr.
L. J. M. Beel. Er wordt een ernstig
beroep gedaan op de Nederlandse
regering, alles te doen wat in- haar
vermogen ligt om eventuele voed-
selvernietiging te voorkomen, waar-
bij als eerste maatregelen gedacht
zijn: 1. alles te doen wat de export
van groente kan bevorderen; 2.
groente voor zulk een prijs pan de
markt te brengen, dat ook de wer-
kende bevolking in staat zal zijn
voldoende te consumeren. waarbij
maatregelen moeten worden geno-
men. dat kwekers en handelaren
hiervan geen schade ondervinden;
3. het conserveren van groente in
zulk een omvang te doen plaats vin-
den. dat ook in de winter en het
voorjaar voldoende en goedkoper
groente beschikbaar is.
Van het Kabinet waren aanwezig
Minister-President L. J. M. Beel, de
Minister van Binnenlandse Zaken en
Mevr. Mr. J. Witteman. de Minister
van Buitenlandse Zaken en Mevr.
IMr. E. G. W. A. Baron van Boetze-
laer van Oosterhout, Minister en
Mevr. L. Gotzen, de Minister van
Oorlog en van Marine A. I. Lt.-kol.
A. H. J. L. Fievez en echtgenote, de
Minister van Econ. Zaken en Mevr.
Prof. Dr. J. M. v. d. Brink, de Mi
nister van Verkeer en Watei'staat,
ir. H. Vos.
Vele deputaties van de vrouwer»-
organisaties, die bij het Nederlandse
Vrouwencomite zijh aangqsloten,
vulden de zaal. Daaronder viel vooral
een deputatie op van vier dames in
Friese klederdracht, die ter rechter-
zijde van het podium had plaats ge-
nomen.
Het was .pen ontroerend ogenblik
toen Mevr. Roosevelt, gekleed in 'n
zwartzijden japon met een kleine
bontcape, door de Prysidente van-'t
Nederl. Vrouwencomite. mej. mr.
M. A. Tellegen, de zaal werd bin-
nengeleid. Zij werd gevolgd door
H.K.H. Prinses Juliana, gekleed in
het parelgrijs, waarna de Ambassa-
deur der Ver. Staten, alsmede ver-
tegenwoordigers van het Ned. Hof
volgdgn.
Prinses Juliana nam op het po
dium plaats met aan haar rechter-
zijde mevr. Roosevelt en aan Haar
linkerzijde de Ambassadeur der Ver.
Staten. Beiden droegen ,een bloe-
mentuil. Het podium was op zeer
smaakvolle wijze versierd met gele
narcissen en groen.
De presidente van het Nederlands
Vrouwencomite, mej. mr. M. A. Tel
legen, sprak het openingswoord en
herinnerde aan de grote verdien-
sten van het Amerikaanse volk met
aan het hoofd de onvergetelijke pre
sident Roosevelt. Hierna stelde ze
aan mevr. poosevelt vier Friese
dames voor in Friese klederdracht,
die namens alle Nederlandse vrou
wen een oud-Friese zilveren kap
aanboden opder het uitspreken van
een korte Friese rede.
Geestelijke en morele sterkte.
Mevrouw Roosevelt dankte de
Friese dames ontroerd en nam het
woord, om zich tot de Nederlandse
vrouwen te richten.
Zij wees er op, dat het voor de
Amerikaanse vrouw moeilijk is pre-
cies aan te voelen wat er in Europa
gedurende de oorlog gebeurde. „Wij
werden niet gebombardeerd. Het is
voor de Amerikaanse vrouw dan
moeilijk, om werkelijk te begrijpen
wat er hier omging en gedaan moest
worden. Wij zijn er in elk geval
trots op iets te kunnen doen. en wij
trachtten zoveel mogelijk ons een
juist beeld .te tormen van wat er
in Europa geschiedde."
Zij noemde net van essentieel be-
lang, dat de Ver. Staten sterk ge-
noeg zijn. Wij moeten sterk zijn als
een individuele natie, maar wij
moeten ook een geestelijke en mo
rele sterkte hebbqn.
Zij vroeg de aandacht voor het-
geen gedaan is doof- de V.N., en
wees op het werk van de sectie voor
opvoeding van de V.N., waarin zij
namens de Ver. Staten zitting heeft.
Zij gaf als haar mening. dat ons
land aldaar een goed vertegenwoor-
diger heeft en zeide .er enige zeer
goede Nederlandse vertegenwoor-
digsters ontmoet te hebben. De
hoop op vrede is gebaseerd op de
menselijke rechten van alle mensen
Haaivboodschap werd beantwoord
door de vice-presidente van het
Nederlandse Vrouwencomite. mej.
mr. A. E. Ribbius Pelletier, waarna
Mevr. Roosevelt en Prinses Juliana
afscheid namen en vertrokken. luide
toegejuicht door de op het Binnen-
hof verzamelde menigte.
Pericles heeft eens van de solda-*
ten, die 24 eeuwen geleden voor de
Atheense democratie vielen, ge-
tuigd: ,.Hun gedenkschrift staat
niet in het marmer, doch in de
harten van de mensen gegrift.
Als er ooit een mens geleefd
heeft, die gestorven is voor de zaak,
die hij liefhad. dan was dat zeker
wijlpn president Franklin Delano
Roosevelt en als er ooit een ge
denkschrift in d5 harten van men-
sen staat gegrift, dan is het zeker
het zfjne.
Enkele dagen geleden werd in
Londen op Grosvenor Square door
mrs Eleancue Roosevelt de getuige-
nis in.steen van de grote vriend-
schap, die het Engelse volk voor de
overleden president voelde, onthuld.
Veel zijn het Engelse volk en alle
volkeren tpr wereld verschuldigd
aan deze grote leider van een grote
natie.
De herinnering aan hem kan met
worden verduisterd door welke
sfchaduwen ook, die zich samen-
trekken boven de voltooiing van
zijn levensdoel. Op het moment, dat
Engeland alleen stond, bereikte een
sprankje licht van over de oceaan
dit zwaar beproefde land en het
was Roosevelt, die onze vrijheid zag
bedreigd. Zijn vastberaden daden
om dit gevaar te keren, deed Chur-
ohill daags voor de derde verjaar-
dag van Roosevelt's dood verkla-
ren: ..Zijn leven was een van de
"indrukwekkendste gebeurtenissen
in de geschiedenis van de mens-
heid."
Hij hielp Engeland en als hij het
voor,het zeggen had gehad, zou hij
dit land hebben geholpen lang voor
het alleen stond in de strijd tegen
Hitler's agressie.
Thans helpt een begriptonende en
bredere geest. waarvan hij de bou-
wer was. alle stukgeslagen landen
van West-Europa in een plan, dat
door zijn onbaatzuchtigheid in de
historie zijn weerga niet vindt.
Gisteren werd in de historische
Ridderzaal in Den Haag, waar, om
met Napoleon te spreken. eeuwen
op ons neerzien, de echtgenote van
Roosevelt een hartelijk welkom be
reid door de Nederlandse vrouwen.
In diepgevoelde woorden Jiceff
mrs Roosevelt gewaagd van de
vriendschap, die haar overleden
echtgenoot voelde voor het kleine
land aan de zee, waar de wieg van
zijn voorvaderen heeft gestaan.
Geen enkele kmbtseed werd door
Roosevelt afgelegd dan op de kleine
Nederlandse familiebijbel, waarvan
hij slechts enkele woorden kon
lezen.
Fijngevoelig als mrs Roosevelt zich,
reeds zo vele malen heeft getoond,
verklaarde zij ook nu, dat ze be-
greep, hoe de hulde, haar bewezen,
voornamelijk haar echtgenoot gold
en hoe het zien van zoveel vrien-
den haar tot in de diepte van haar
hart ontroerde.
Deze vriendschap is voortgeko-
men uit de wijze, waarop Roosevelt
zich heeft ingezet voor de vrijheden
van de-mens over de gehele wereld.
Hij was dapper voor de zaak van
de vriendschap. En inderdaad, wan-
neer de-dag ooit komt, dat de vier
vrijheden en een algemene vriend
schap voor de gehele wereld de
boventoon zifllen voeren, dan zul
len alle mensen van die wereld aan
Roosevelt de titel van „Ridder van
de vriendschap" toekennen.
worden en in Nederland zou blij
ven. De Amerikanen zouden dit (£ld
dan te zijner tijd willen gebruiken,
hetzij om Nederlandse bioscoop-
theaters aan te kopen, hetzij om
hier films te produceren, zoals dat
reeds in verscheidene andere lan
den van1 Europa geschiedt, waarbij
zij Amerikaanse acteurs laten over-
komen.
Eierzoekers worden er op attent
gemaakt, dat het zoeken en rapen
van eiefren van kemphanen, wulpen,
schaleksters, grutto's, tureluurs,
meerkoeten, waterhoentjes en kie-
viten met ingang van 20 April 1948
verboden is.
De interlandwedstrijd Holland-^
J Belgie heeft de Nederlandse Spoor-
wegen een drukke dag bezorgd. Uit
alle delen van het land en ook uit
Belgie stroomden de voetbalerfthou-
siastene naar de Maasstad. Ruim
20.000 reizigers stapten uit op sta
tion Rotterdam-Zuid, dat speciSal
voor deze gelegenheid was openge,
steld. Op Rotterdam-Maas kwamen
ongeveer 7000 personen aan.
In de nacht van Zaterdag op Zon-
dag hebben inbrekers hun slag ge-
slagen in de jachtwerf van de firma
Kraayer te Zaandam. Enkele boot-
zeilen, een schrijfmachine, het tuig
van twee zeilboten en een jol, een
hoes, het fokzeil van .een kano en
transporfzeil werden ontvreemd.De
politie stelt een onderzoek in.
DE AFGEBROKEN PARTIJ EUWE—SMYSLOV uit de veertiende
ronde, welke na 41 zetten was afgebroken, werd door
Smyslov zonder verder te spelen opgegeven. Hiermede behaalde
onze nationale schaakkampioen zijn eerste overwinning. Een
leit, dat na zoveel teleurstellingen, vooral in het Nederlandse
gedeelte van dit tourhooi, hoopvol stemt, te meer wanneer men-
daarmee comb'ineert de eerste nederlaag van Botwinnik tegen
Reshevsky. Euwe staat thans 5!4 punt achter op de Rus, een
verschil, dat weliswaar nog groot is, doch dat toch perspectieven
inhoudt op een eervol^er eindresultaat. Door dit resultaat is de
stand van het tournooi thans als volgt: Botwinnik 8 uit 11; Keres
en Reshevsky ieder 5Vz uit 10; Smyslol SVz uit 12; en Euwe
ZVz uit 11.
Intussen zijn 16 landen vastbera
den en op constructieve wijze be
gonnen om onder de vriendschaps-
banier de economische moeilijkhe-
den, die deze na-oorlogse jaren ken-
merken, uit de weg te ruimen. Een
werk, waarvoor de basis werd ge-
legd door, een .man, wiens echtge
note wij gisteren en vandaag als af-
gezante van de vriendschap hebben
kunnen verwelkomen.
De band tussen ons land en de
Ver. Staten is reeds oud en vooral
door wijlen president Roosevelt ver-
stevigd. Zijn edelmoedig hart werd
met woede vervuld en tot actie aan-
gezet bij het aanschouwen van
agressie en onderdrukking van de
zwakken door de sterkereh.
De wijze, waarop Roosevelt door
zijn resoluut optreden aan het be-
waren van de aardse fundamenten
meewerkte, heeft onze bewondering
afgedwongen en onze vriendschap
voor de persoon van de president
zelf, indien mogelijk, nog groter
gemaakt.
Het is goed dat wij ons de band
tussen Nederlantj en Amerika ge
durende het bezoek van mrs Roose
velt weten te herinneren, hoewel
niet uit het oog mag worden ver-
loren, dat resultaten in het verle-
den het voorspel uitmaken van de
toekomst.
Roosevelt zal in de geschiedenis
ifoortleven. doch de wereld moet
voortleven en de nog komende ge
schiedenis maken.
De vriendschap voor onze over
leden vriend moet daarom niet al
leen een herinnering zijn doch ook
een inspifatie in de zware toekomst
die voor ons ligt.
W. A. M. VAN EEKEREN
Oorspronkelijke roman uit het Russische spionnenleven
15.
„Ik geloof ook niet. Ik heb ze met
veel interesse' gelezen. Ik maak je
mijn compliment. Ik wilde, dat ik
die geschreven had. Dat wil zeg
gen: nu niet. maar vijftig jaar later
Weet je wat\ullie, volksredenaars,
volks-opruiers._ of hoe men jullie
dan ook noem't, ontbreekt? Jullie
ontbreekt de kunst, of liever het
geduld, om op het juiste tijdstip te
spreken, te schrijven of te hande-
len. Ziedaar de grote fout, waaraan
jullie allemaal ten onder gaat, moet
gaan. Wat je schrijft, is waar. Daar
is geen speld tussen te krijgen. Het
volk is ongelukkig, wordt uitgezo-
gen door mij en door de anderen,
maar, daar zullen jouw manifesten
geen haar verandering in brengen,
omdat de tijd daar niet rijp voor is.
Het volk moet nu ongelukkig
zijn, moet nu uitgezogen wor
den, en als jij verstandig bent, zuig
je mee!"
„Bah!" klonk het minachtend van
de lippen van Michael.
Jongetje, jongetje", glimlachte
Krylow, „wat beklaag ik je. Mor-
gen, of overmorgen, dat zal van mij
afhangen. krijg'je, vlak boven je
ogen. waar al die manifest-wijsheid
zetelt, een stukje lood. Wat is er
nou lomper en plomper dan lood?
Weg al wijsheid! En dat is nog
zo erg niet, want wijsheid is tegen-
woordig voor een krats te koop.
Iedereen heeft ze in pacht. Maar, ik
vraag je; Wat hebben de ongeluk-
kige mensen, die jij redden wilt,
aan een'lijk? Weet je, wat verstand
is? Luister dan, Ik zou zo redeneren
Als ik heel mijh volk niet kan red
den, iou ik er althans een van red
den: mezelf! En, weet je wat wijs
heid is? Elk volk krijgt de regering.
die het verdient. Ons volk verdient
mij en de anderen, die jij uit de
weg zoudt willen geruimd zien. Ge
loof me: het zou diep ongelukkig
zijn, als het geen fcozakken meer
had. die het zo nu en dan met de
knoet bewerken. Niet te veel. Daar
zorgen wij wel voor. Dat zien wij
ook wel in, maar helemaal zonder
knoet. zonder strop en zonder hon-
ger, dat zou een ware ramp worden
voor ons volk zelf en voor anderen.
Jij deed veel beter met manifesten
te richten aan andere machthebbers
om er hen op te wijzen, dat ze veel
verstandiger zouden doen, als ze
ons dankbaar waren, omdat we on
ze mannen zo goed africhten en in
de hand houden. Stel je voor, dat
wij ze niet in toom hielden en op
anderen los, lieten. Je zou eens ho-
ren, hoe er moord en brand zou
worden geschreeuwd. Nee, ik zeg:
wij richten ze netjes af en als jij
werkelijk bent voor wie jij je uit-
geeft, een .goed vaderlander, dan
werk je daaraan mee."
Michael begreep aanvankelijk de
bedoeling van die woorden niet.
Langzamerhand echter drongen die
tot hem door en hij zei: ,.Dus ik zou
mijn godsdienstige overtuiging moe
ten loochenen? Ik zou openlijk moe
ten verklaren, dat alles wat ik ge
schreven heb, verkeerd is ingezien,
dat al uw mannen engelen zijn?"
„Heb ik dat beweerd? Jij hoeft
voorlopig niet te herroepen, want
niemand weet, wie je eigenlijk
bent. Geloof me :er valt ook nog
genoeg goeds over ons te schrijven."
Hij zweeg. stond op, stak een si-
garet aan en liep de grote kamer
op en neer. Plots wendde hij zich
weer tot Michael, die opzettelijk
bleef zwijgen: „Het is mijn vaste
overtuiging, dat ons land mannen
als jij nodig heeft, niet zoze«r voor
binnenlands gebruik als tegenover
onze vijanden. Jij bent een man,
die beschikt over een gloeiende
stijlik zie er het nut niet van
in, jou dpod te schieten. Jij bent als
het vergif in handen van een kind,
het vergif. dat in de apotheek thuis
hoort en dat daar alleen uit mag op
voorschrift van de dokter. Wij zijn
die apotheek. De vraag is nu alleen
maar, of jij daar in wilt. Je hoeft
niet dadelijk te beslissen. Ik heb
meer van die gevallen aan de hand
gehad. Je hebt toch' wel eens van
Jakow gehoord, die opstand in
de Nicolaassteeg leidde en die twee-
maal een aanslag op me gepleegd
heeft?"
„Ik ken hem", zei Michael.„ik
hem met hem school "gegaan."
..Des te beter. Welnu, Jakow is
niet gefusilleerd, zoals iedereen ge-
.looft. De bloemen, die er nu en dan
's nachts door onbekenden op zijn
graf gelegd worden, kunnen geen
kwaad. Integendeel, liggen te ver-
welken op een ledig gat. Jakow is
ergens geheim secretaris en zal van
daag of morgen promotie maken.
Hij schrijft tegenwoordig onder de
naam: Peter Maklakow.
Heb je Wassiljewitsch bekend?
BSsriet? Ook ^1 dood, in de gevange-
nis gestorven. Maar niemand is zo
fris en gezond als die vroegere
doodsvijand, die afdelings-chef is
waar doet er niet toe' onder een
andere naam."
„Ik weet niet, of ik genoeg Judas-
bloed heb, om die voorbeelden te
volgen."
„Dat weet ik ook niet, maar dat
zal gauw genoeg blijken. Dat weten
we allebei, zo gauw jij staan kunt
tegen een muur. Het is met Jakow
precies zo gegaan. Die moest ook
eerst de loop van een pistool tegen
zijn slaap voelen, voor ie wist, wat
voor bloed hij had. Je hebt van die
karakters. Ze zijn er toch niet min
der bruikbaar om. Laat ons dus
goed afspreken. Jij gaat terug naar
de Catharina-Stichting, maar je
bent geen beschuldigde meer. Mi
chael Gorocha, de opruier, die op
het plein voor de Isaakkerk een ko-
zak heeft neer geschoten, bestaat
niet meervanaf morgenavond.
Die moet in elk geval boeten met
zijn leven. Die wordt in elk geval
gefusilleerd: er moet een vo'orbeeld
gesteld worden. Maar de nieuwe
Michael Gorocha w.ordt op dat
ogenblik geboren, die Gorocha, die
zijn geest in dienst zal stellen van
ons. van zijn volk, van de leiders,
die zijn volkverdient.
(Wordt vervolgd.)
