A.R.K.A.-CONGRES
TESCHEVENINGEN
TeMj)
r
RADIO
UIT DE KERMIS DER WERELD
EEN UUR VAN UW LOON
CANADESE BEVRIJDER
DE SPEURHOND
Nieuw-Guinea uit de brand
Voor hen die het verdienden
wordt ereburger
Wetsontwerp-wijziging Pensioenwet
te/eurstellend
NEERLANDS DODEN
J
Een motorboot voor Mgr. Grent
Ze; U iets?
Grote actie van de Stichting 1940-1945
De brug
NIEUW NOORDHOLLANDS DAGBLAP - Dinsdag 4 Mei 1948
PAG. 3
Waai nu, o wind, door deez' kleurige Mei,
zing door het grocne der velden.
Waai langs het purper der bloeiende hei,
het brons van het duin met het strandgeel erbij,
ontneem de natuur wat haar knelde.
Kom ga dan met mij en streel ook de grond,
waarin Neerlands Mei werd geboren.
Waar het leven wegvloeide uit menige wond,
een volk de kracht om te leven hervond
in zonen door moeders verloren.
Zing langs het kruis het lied van de dood,
die het schoonst is in 's mensen gedenken.
Neurie de Hymne, die God u gebood,
toen Zijn Zoon op Calvarie door mensen gedood
een nieuw leven ons wilde schenken.
Waai rond mijn slgpen en prent diep in mij
uw eeuwig gezang van ons' helden.
Klop aan mijn deur in de volgende Mei
als gij waait langs het purper der bloeiende hei
en zingt door het groene der velden.
""N
4 Mei 194 8.
WIM VAN EEKEREN
Vlissingen heeft Zondag bezoek gehad van de viermaster „Pa-
mir", het enige zeilschip ter wereld dat vrachten over de Oceaan
brengt. Op zijn reis van Antwerpen, waar het schip lading uige-
nomen heeft, naar Australie, nam het ligplaats op de Vlissmgse
rede, de Belgische sleepboot „Adrien Letzer" sleepte de vier
master buitengaats.
P.R.A.-RECHERCHEURS
IN ARREST
maakten dienstceizen
om te smokkelen
programma
DE KWESTIE VAN
HET PLEBISCIET
Amerikaans compromis-
voorstel
De terugkeer van
oorlogsvrijwilligers
OUD S.S.-er EINDELIJK
GEVAT
Dader van roofoverval
op bankloper
MAARTEN KUIPER
HOUDT DOODSTRAF
CICARETTEN
meer in trek dan
kerftabak
DEN BOSCH OPENDE DE
MEIMAAND
gevaarlijk
Ned. Parlemenf-aire
Delegatie in Engeland
MGR. JOOSTEN
OVERLEDEN
FEUILLETON
(Van een on^er verslaggevers)
MAANDAGMORGEN kwamen uit alle delen van het land crf-
gevaardigden van A.R.K.A.-afdelingen in het Kurhaus te
Scheveningen bijeen voor het tweedaagse congres. In zijn ope-
ningsrede kon de landelijke voorzitter, de heer van Elk, enerziids
getuigen van bevredigende resultaten, welke sedert het laatste
congres, waar veel critiek is geuit zijn bereikt. Anderzijds ge-
waagde spreker van toestanden welke hij vaak als in hoge mate
ergerliik mpest kwalificeren. In het algemeen achtte het hoofd-
bestuur van de Algernons R.K. Ambtenareiiorganisatie een juich-
toon nlet op haar plaats.
De situatie is thans nog zo, dat de
ambtenarensalarissen een peil van
ISO hebben bereikt, terwijl het in-
dexcijfer voor het levensonderhoud
200 bedraagt. Hieruit trok de voor
zitter de conclusie, dat er iets man-
^keert aan de welstandsverdeling
onder de verschillende groepen der
bevolking.
Met gerechtvaardigde trots kon
de voorzitter getuigen van een
steeds toenemen van het ledental
eedurende het afgelopen jaar. Than,
telt de ARKA 1*054 leden.
Sprekend over het bij de Staten
Generaal ingediende wetsontwerp
tot wijziging van de ^Pensioenwet
constateerde spr. dat het Hoofdbe-
stuur hierover zeer is teleurgesteld.
Verwacht was, dat minstens ae-
zelfde verbeteringen zouden wor-
den aangebracht als gelden voor t
personeel van de Land- en Aee-
macht.
Kindertocslag
Evenals acht maanden geleden
staat de ARKA nog steeds het pnn-
cipe voor, dat de kindertoeslag pro-
gressief moet worden bepaald, en
wel als volgt 3% van de bezoldi-
ging voor het le en 2e kind, 5
voor het 3e en 4e kind, 7% voor het
5e en 6e kind en 9% voor het 7e en
de volgende kinderen, met een
minimum van f 150.per jaar. Het
ligt in de bedoeling deze regelmg
opgenomen te krijgen in het Be-
zoldigingsbesluit Rijksambtenaren
en in de regelingen van de lagere
overheidsorganen. Zeer scherpe
critiek uitte de heer Van Elk ten
opzichte van de gemeente-indeling.
Salariakweslle
De salariskwestie, die de ge-
moederen (Her ambtenaren slnds
de bevrijding zeer sterk heeft be-
ziggehouden, is naar de heer Van
Elk mededeelcfe, vrU bevredigend
opgelost. „Juichen doen wij edi
tor nlet", aldus spr. scnrynena
noemde de voorzitter het, dat nog
altijd een grote nood in sommige
ambtenarengezinrien heerst. Door
de salariscommissie ad hoc werd
bereikt het terugbrengen van de
pensioenpremie van 10 tot 7'/"'/o-
Belangrijk hlerbij is, dat deze
regeling over 1947 van. kracht is,
zodat over het jaar 2'/i °/o zal wor
den gerestitueerd. Verder is be
reikt, dat het minimum garantie-
loon voor gehuwden met f 200.is
verhoogd. Een niet onbeduidende
verbetering noemde spr. het, dat de
ongehuwde-aftrek van 5 waar
een jarenlange strijd tegen is ge-
voerd, thans is komen te vervallen.
Tenslotte wees de heer Van Elk op
enkele correctie-maatregelen, die
zijn getroffen. Hij kondigde aan, dat
binnenkort een technische salaris-
verzekering kan worden tegemoet-
gezien, welke zal ingaan 1 Januari
1948. Deze technische herziening zal
voor grote groepen van het over-
heidspersoneel in het bijzonder
voor de lagere ambtenaren be-
langrijke verbeteringen inhouden.
Op voorstel van het hoofdbestuur
werd de oud-voorzitter van de afd.
Den Haag, de heer Li Moonen, tot
ere-lid van de A.R.K.A. benoemd.
Vrijdag j.l. heeft de recherche
van de „Centrale Dienst van de
Economische Controle" fCedec)
aan de Belgisch-Nederlandse
grens ten nooraen van uaarie-
Nassau een viertal Amsterdamse
rechercheurs van de P. R- A.
gearresteerd. Tegen dezen waren
aanwijzingen binnengekomen, dat
zfj bun dienstreizen in het zuiden
des lands wel eens te ver ult-
strekten.
De Cedec-rechercheurs wachtten
de dlenstwagen van het viertal op
en nadat de auto op vertonen van
PRA-papieren, zonder moeite de
douane was gepasseerd, hebben zij
met een inspecteur van de accijn-
zendienst de achtervolging van de
dienstwagen ingezet. Zij brachten
de wagen tot stllstand en toen in-
derdaad bleek, dat de PRA-re-
chercheurs uit Belgie gesmokkelde
vitrage, rozijnen en sigaretten ver-
voerden, ging de inspecteur van de
accijnzen over tot arrestatie van 't
viertal. Zij zijn in het Huis van Be
waring te Breda opgesloten.
Bij huiszoeking ten huize van R.
te Amsterdam kwam eveneens een
partij gesmokkelde goederen te
voorschijn. Of de chauffeur van de
dienstauto in het complot is be-
trokken, staat nog nlet vast. Hier
naar wordt een onderzoek inge-
steld.
TOEN IK eind Augustus van het vorig jaar getuige was van
de overweldigende belangstelling van Katholiek Westfnes-
land bij de bisschopswijding van Mgr. Grent en de hartehike
toespraken beluisterde en de spontane huldigingen van vele
verenigingen gadesloeg. werd me een ding bijzonder duidelyk:
dat die vele belangstellenden nlet slechts een-dags-vrienden wa
ren. maar dat ze als het ware een machtig ..thuisfront vormden.
dat Mgr. Grent in zijn zware en verantwoordeluke taak van Mis-
siebisschop achter zich kon blljven voelen. Het is e ezers we
licht nog niet bekend. dat fcen van de noodzakehjkste dm9«"
waar de missie van Mgr. Grent op het ogenblik behoefte aan
heeft, een motorboot is voor Nieuw-Guinea.
WOENSDAG 5 MEI
HILVERSUM II: 7.15 Reveille;
8.15 Vocaal ensemble; 9.00 Bij de
Jonge zieken; 9.35 Morgenconcert;
11.15 Spel in verzen; 13.00 Metro-
pole orkest; 13.15 Mandolinata;
14.00 Symphonie in Bes; 15.00 Ho-
landa Sextet; 15.30 Klanken van
eigen bodem.
HILVERSUM I; 7.30 Gram, pla
ten; 8.18 Lichte Morgenklanken;
850 Voor de huisvrouw; 9.30 Kwar-
tet van Schubert in a kl.;, 10.30 Als
de stofzuiger zwijgt; 11.00 Non-stop
12.00 The Ramblers; 1320 Gram. pi.
14.00 Gesproken portretten; 15.15
Voor de kinderen; 15.30 De Regen-
boog.
Vanaf 16.00—20.05 Nationaal pro
gramma over beide zenders. Na
20.05 hetzelfde programma in ver
schillende volgorde: 16.00 Voor de
kinderen, 17.00 Voor de rijpere
jeugd; 18.45 De Minister-President
Z. Exc. Dr. L. J M Beel spreekt,
191.0 's Hertogenbosch" Zangkoor,
19.30 Ensemble „Alma Musica";
Verboden muziek uit bezettingstijd
20.05 Radio feestheraut, 21.05
Feestconcert dor omroeporkest;
22.15 The Romancers o.l.v. Gerard
van Krevelen. 23.00 Taptoe, 23.30
Nederl. muziek.
Over de zenders 506 M en 48.39 H
zendt de KRO een Franse dag-pro-
gramma uit van 8.00 v.m. tot 24.W
nm.
In dat onmetelijke land de
verste uithoek van Ned. Oost Indie
waar onze missionarissen sinas
het begin van deze eeuw werken,
beschikt onze missie momenteel
over geen enkel transportmiddel,
gevolg van de oorlog. En dat in een
lyd waarin moderne techniek en
de meest practische verkeersmidde-
len op een hoogte staan als nooit
tevoren!
De waarnemend Overste van Me-
rauke, de hoofdplaats van Nieuw
Guinea, schreef dezer dagen nog:
„Enkele dagen geleden is Pater
Welling uit Holland hier aangeko-
men en ik hoop, dat hij binnen de
maand naar zijn plaats van bestem-
ming kan vertrekken (hij is be-
stemd voor het Mimikagebied).
Doch het -kan ook vier maanden
duren, voordat hij weg kan. Onze
missie heeft hier nog steeds geen
enkel middel van transport en is
alleen aangewezen op de welwil-
lendheid van anderen. Het water is
hier alleen de aangewezen vervoers-
weg en dus zouden we hier ®en
flinke motorboot moeten bezitten.
De toestand is op het ogenblik zo:
dat we me6r hebben aan een flinke
boot dan aan drie nleuwe missio
narissen! Ik hoop dait er eens gauw
een redder opstaat, die ons in de
gelegenheid zal stellen, een flinke
boot te kopen".
Naar de verre posten in het bin-
nenland kan niets vervoerd wor
den zonder een eigen motorboot;
er is hout nodig voor al die posten
om er schooltjes, internaten en zus-
terhuizen te bouwen en er is
hout in overvloed in bepaalde stre-
ken maar zonder boot blijft a!
dat hout ongebruikt liggen;
er moeten levensmiddelen en
leermiddelen naar de verre posten
worden vervoerd vanaf de hoofd
plaats (waar de grote stomers kun-
nen ankeren), maar de missionaris
sen moeten daar maanden en
maanden op wachten bij gebrek
aan een boot;
de missionarissen in het binnen-
land kunnen nooit eens naar de
hoofdplaats en hun naaste buur
zien zij hoogstens eens in het half
jaar, omdat er geen vervoermid-
del is;
inlandse onderwijzers met gezin-
nen, bestemd voor het binnenland,
zitten te wachten, omdat ze er al
leen per bootgelegenheid kunnen
komen.
Het spreekt vanzelf, dat deze
toestand niet zo mag duren en ook
niet langer kan duren.
Onverwacht, geachte lezer(es),
werd onlangs de oplossing gevon-
den. Er werd een boot te koop aan-
geboden: een flinke sterke zeil-
motorboot (18 M. lang en 5 M.
breed), met stalen romp en diesel-
motor van 90 P.K. Juist wat we
hebben moeten!
De boot ligt nog in ons land en
ze kan door de Rotterdamse Lloyd
een heel eind worden verscheept:
helemaal tot Makassar. Vandaar
kan ze op eigen kracht want ze
Is zeewaardig! nog een dag of
veertien doorstomen naar Merau-
ke, de hoofdplaats van onze Missie.
En dan zal het feest zijn in Me-
rauke, zoals het in jaren niet is
geweest, want die boot helpt Nieuw
Guinea uit de brand!
Mgr. Grent heeft Zijn toestem-
ming gegeven om die boot aan te
schaffen en wij hebben geen ogen
blik geaarzeld, tot de aankoopover
te gaan, omdat we vertrouwaen op
de missieliefde van onze vele mis-
sievrienden, die ons nbg nooit in
de steek lieten.
Het was anders geen kleimgheid.
de vervoerkosten inbegrepen be-
loopt het bedrag ver over de halve
ton' Maar Nieuw Guinea kan_ er
niet buiten en deze kans krijgen
we wellicht nooit meer.
In de komende zomermaanden
zullen velen weer gaan plezieren
met een motorj acht op plassen en
rivieren; deze motorboot voor Nw.
Guinea is geen plezierjacht maar
voldoet in de meest dringende be
hoefte van onze missionarissen.
Missievrienden, als ge Mgr. Grent
wilt helpen, die boot te betalen,
dan draagt ge bij, de Missie van
Nieuw Guinea met voile zeilen ja
met voile stoom van een 90 P.K.
sterke motor vooruit te helpen!
Ons £dres is: Missiehuis Tilburg
(giro 58775).
Het motto: Voor de boot!^
Missieprocurator
De Amerikaanse delegatie van
de commisslc van goede diensten
heeft een compromls-voorstel
ontworpen voor de regeling van
het geschil inzake het plebisciet
tussen de Nederlanders en de re-
publikeinen, aldus wordt van be-
trouwbare zijde vernomen.
Volgens dit plan zou de bevol
king van Java, Sumatra en Madoe-
ra niet rechtstreeks stemmen over
de vraag, of zij zich' wil aanSluiten
bij de republiek of bij de te vor-
men Ver. Staten van Indonesia. De
bevolking zou een constituerende
vergadering moeten kiezen, welke
dan het land yolSens geografische
grenzen zou verdelen.
Het Australische lid van de com-
missie van goede diensten zou te
gen dit Amerikaanse voorstel zijn
en de Nederlanders zouden er wei-
nig enthousiast tegenover staan. De
reactie der republkeinen is nog niet
bekend.
De leger-voorlichtingsdienst deelt
het volgende mede: Zoals onlapgs
reeds in een communique is mede-
gedeeld, zullen de troepen, die v66r
Juni 1946 in Indonesie aankwamen,
in de periode April tot en met Sep
tember 1948 thuis varen. Het is niet
mogelijk reeds thaps met zeker-
heid mede te delen op welke da
tum en met welk schip de onder-
delen, die voor deze aflossing in
aanmerking komen, de thuisreis
zullen aanvaarden. Het vertrek de
zer onderdelen uit Indonesie hangt
namelijk af van allerlei factoren
van militaire en vervoerstechnische
aard en vaak maken deze omstan-
digheden het noodzakelljk op het
laatste ogenblik nog wijziging te
brengen in een vooraf vastgestel-
de vertrekdatum voor een bepaald
schip of onderdeel.
Zondagavond heeft de Amster
damse recherche de 39-jarige oud-
s.s.-er' narmen nosscner gear
resteerd, die In Februarl 1947 eeif
- overval gepleegd heeft op een
bankloper op de Keizersgracht te
Amsterdam. Hij sloeg de bank
loper neer en bcroofde hem van
een tas met f 30.000 inhoud.
In verband met deze roofover
val werden in Indonesie een chauf
feur die H. B. vervoerd had en een
andere handlanger Auke van der
Horn gearresteerd en tot gevange-
nisstraffen veroordeeld. De hoofd-
dader vond zijn toevlucht in Duits-
land en was daar buiten het be-
reik van de Nederlandse politie.
Donderdag 1.1. passeerde H. B. de
Nederlandse grens en betrad weer
Hollands grondgebied, overtulgd
dat zijn geval in het vergeetboekje
was geraakt. Zijn optimisme was
echter te groot. Enige Amsterdam
se rechercheurs zagen hem voor de
(■talage van een boekwinkel in de
Helmersstraat staan. B. bleek in
het bezit te zijn van een Engels
Military Entry Permit op naam
van Jacobus Verburg.
De bijzon'dere raad van cassatie
verwierp Maandag het' beroep van
de 50-jarige ex-politieman Maar-
ten Kuiper, die door het Bijzonde-
re Gerechtshof te Amsterdam ter
dood werd veroordeeld. K. nam
tljdens de bezetting in dienst van
de vijand deel aan arrestaties van
Joodse en communistische landge-
noten. waarbij minstens 10 perso-
nen het leven lieten. Voorts nam
hij deel aan Silbertanne-moorden
en het 1 neerschieten van illegale
werkers o.w. Hannie Schaft, En-
gelsma en Bakker.
Vraag en aanbod op de sigaretten-
markt «ijn op het ogenblik nlet met
elkaar in overeenstemming. De pro-
ductie van sigaretten en kerftabak
is, in rantsoenen berekend, even
groot. De vraag naar sigaretten is
evenwel groter, dan die naar shag,
rooktabak en pruimtabak. Daardoor
zijn grote voorraden kerftabak bij
groot- en kleinhandel ontstaan.
Door de vakgroep detailhandel in
tabak en tabaksfabrikanten is thans
een actie ingezet om het rokend pu-
bliek te bewegen niet uitsluitend si
garetten op de bonnen te eisen.
Naar aloude traditie zijn op de
eerste Zondag van Mei duizenden
pelgrims naar de Brabantse hoofd-
stad getrokken ter Maria-verermg in
de Kathedrale Basiliek van St. Jan,
alwaar de gehele voormiddag H.H,
Missen werden gecelebreerd. Een
hoogtepunt van de dag vormde een
- vendelg'roet van eeuwenoude gilden
aan de Bisschop van Den Bosch
Mgr. Mutsaerts. voor het Bisschop-
pelijk paleis. Vervolgens heeft Mgr
Mutsaerts in de St. Janskathedraal
om half elf een Pontificale Hoogmis
opgedragen, waarbij de ..Schola can-
torum" de gezangen uitvoerde De
kathedraal was nagenoeg. geheel ge
vuld.
Er wordt langs alle kanten
weer fris en vrolijk vergaderd.
Er komt weer geen eind aan.
Het ene congres volgt op het an
dere, er worden ijverige inlei-
dingen „gepleegd", er wordt
veel gepraat, maar ik vraag me
weleens fif, wat er gedddn
wordt. Wat is het schoon, in de
kringen van de middenstand te
spreken over de voile ontplooi-
ing van de menselijke persoon-
lijkheid, zoals dezer dagen in de
onmiddellijke buurt van ons ge-
west weer gedaan werd. Maar,
waarin bestaat die voile ont-
plooiing nu in de praktijk?
Wordt niet herhaaldelijk de
klacht vernomen, dat het werk
in de sociale en politieke activi-
teit veel te veel eenzijdig wordt
overgelaten aan een bepaalde
stand of groep of klasse. Nu de
verkiezingen in Italie voors
hands goed zijn afgelopen, gelo
ven de mensen het wel. En we
vergaderen maar en p raten
Tenminste, we schrijven verga-
deringen uit, maar ook de werk-
vergaderingen worden hopeloos
slecht bezocht. Als de Paus zegt,
dat het uur van het ontwaken
I van het christelijk geweten heeft
geslager}, dan juichen alle men-
sen, maar.hoe veel blijven er
slapen? Tot ze op een keer ont-
nuchterend wakker worden....
NOG GEEN
PENSIOEN!
Maarschalk Montgo
mery werkt in zijn
vrije tijd op een oude
molen met weide, die
hij in Hampshire heeft
ekocht. Hij verklaar-
e: „Ik maak van de
molen een hula en van
de weide een turn.'
Optimist! Alsof er bin
nenkort geen maar-
schalken nodig zijn.
VISSERS VOOR HET
WITTE HUIS
'n Amerikaans week-
blad heeft ontdekt,
waarom de candidaten
voor 't presidentschap
alien als vissers pose-
ren n.l. omdat iedere
man naast een vis nog
een beetje voordelig
uitkomt.
GEEN CAUSERIE8N
Amerikaanse muziek-
liefhebbers gingen geld
inzamelen voor een
radlostation, dat twee
uur per dag muziek
gaf, waarom zij ver-
zochten. Er is thans
genoeg geld voor 6
maanden muziek ach.
terelkaar.
Spulbaas heeft zich
al zo vaak afgevraagd
wat er zou gebeuren,
wanneer de aanwezigen
in een radio-studio de
artisten begonnen uit
te fluiten, inplaats
van te lachen en te
applaudiseren. Welke
maatregelen wordente-
gen een dergelijke
mogelijkheid genomen?
Stel je voor, dat de
luisteraars geen ge-
lach meer hoorden,,
hoe zouden ze dan
kunnen weten wan
neer ze moeten lachen
en of het gebodene
grappig en geslaagd
was?
DE OPLOSSING
Een derde wereld-
oorlog kan voorkomen
worden door Stalin
naar Hiroshima te
brengen of Hiroshima
naar Stalin.
SPULBAAS
Onder leiding van Prof. Mr. R.
Kranenburg is uit Amsterdam op t
vliegveld Londen Airport aangeko-
men'De 12 afgevaardigden, die 5
dagen in Engeland blijven op uit-
nodiging van de Britse groep van de
Interparlementaire Unie, zullen een
bezoek brengen aan het Lagerhuis.
de Lord Mayor van Londen en de
Universiteit van Oxford.
In het CanisiuSziekenhuis te Nij-
megen is Zondag. in de ouderdom
van 74 jaar. overleden Z.H.Ex. Mgr.
Franciscus Maximilianus Joosten uit
Grubbenvorst, titulair bisschop van
Sagalossa en oud-Apostolisch vica
ris van Tatungvu (Noord-ShansD-
De overledene was meer dan vyi-
tig jaren missionaris In China. De
begrafenis zal Woensdag plaats heb
ben op het kerkhof van het Missie
huis van Sparnendaal te Vught na
de plechtige uitvaart in de Klooster-
kerk aldaar.
De eerste dagen van de Mei-
maand zullen altijd voor het Ne
derlandse volk een bijxondere be-
tekenis blijven bewaren. Het ziln
dagen van herinneringen, blyde,
maar ook droevige. Dagen waar
in, In een paar minuten thuis, in
enkele uren buiten op een bijeen-
komst, in een kerk, de bange uren
en dagen van de afgelopen oor-
logsjaren ons weer helder voor
de geest komen. De vlaggen han-
gen uit, eerst ha'-fstok, om hen te
eren, die hun leven gaven In het
verzet en voor de bevnjding; later
In top, .uitend onze vreugde om
de vrijheld.
Drie jaar zijn er voorbij en we
leven alien weer voort, zonder angst
en wetend dat er gezorgd wordt
we werken weer. Allen?Neen, met
alien! Velen van hen, die ook ge-
snakt hebben naar de bevrijding,
hebben die niet mogen beleven. Zij
werden uit het leven weggerukt,
ontijdig, onverwacht, zij 6aven.™?"
leven voor de vnjheid en lieten
vrouw en kinderen, ouders achter,
vertrouwend op de hulp van hen,
voor wie zij vochten.
Deze mensen, deze helden, zu
worden geeerd. Met monumenten,
vlaggen en toespraken, met herden-
kingen en gebeden. Het is goed dat
wij dit doen, dat wij hun daden,
hun offers gedenken. Maar er is
meer te doen. veel meer. Wij moe
ten zorgen voor hen die achter-
bleven.
Dat is de grote en zware taak van
de Stichting 1940-1945. Een taak
die moeilijk is. want er zijn er zo-
velen die geholpen moeten worden.
In het eerste bevrijdingsjaar werd
er goed geholpen, de Stichting kreeg
Vele honderden burgers en stu-
denten van Wageningen hebben n
hartelijk welkom bereid aan ge
neraal Charles Foulkes, chef stat
van het Canadese leger, die dne
jaar geleden utt handen van ge
neraal Van Blaskowltz m notel
De Wereld" de capitulafie der
Duitse troepen in Nederland aan-
vaardde en die nu een bezoek
bracht aan ons land.
Op 5 Mei 1945 was hotel „De
Wereld" schier een puinhoop. De
kleine stad aan de Rijn was uit-
geston en en tussen de ledjge^ra-
men klonken slechts de korte hese
zakelijke bevelen van Duitse en
geallieerde legercommandanten.
Burgers waren toen niet te zien.
Maar thans is het stadje Wage
ningen herleefd en al symboliseert
het hotel „De Wereld" in zekere zin
de trage heropbouw van een nieuwe
wereld in wording, wat overbleet
van het stadje sinds de oorlog van
1940, vlagt en juicht.
De burgers en studenten stonden
in dichte hagen lang% de bevlagde
en versierde straten om de held van
5 Mei 1945, die vandaag het ere-
burgerschap van de stad krijgt, te
begt'oeten vQorjaarszonneschijn am-
veerden generaal Foulkes, de Ca-
nadese ambassadeur P. M. D"PUJS-
diens echtgenote en dochter, R-'He-
neraal mr H. J. Kruls, maj. Lamb,
de Canadese militaire attache kolo-
nel Maurice en D. E. Rome, om pre*
cies 6en uur bij hotel „De 10 zil-
verlingen", waar zij werden ont-
vangen door de Waaeningse burge-
meester, de heer J. Klaassesz en de
Commissaris van de Koningin, in
de provincie Gel'derland, jhr. mr dr
J C. J. Quarles van Ufford. Het
gezelschap verenigde zich aan een
informele lunch, waarby de Wage-
ningse wethouders, enige burge-
meesters van omliggende plaatsen,
prof. J. Tendeloo, hoogleraar te
Wageningen, als voorzitter van de
commissie tot oprichting van een
riionument. en emge hooggeplaatste
Nederlandse en Canadese officieren
aanzaten. Nadien begaf het gezel
schap zich naar de aula van de ho-
geschool, waar de plechtigheid tot
benoeming tot ere-burger plaats
had. Na dank gebracht te hebben
voor deze onderscheiding, bood ge
neraal Foulkes aan de Wageningse
burgemeester de pen aan, waarmee
in 1945 de capitulatie was getekend.
van alle kanten steun, er vloeide
een bedrag van 16 millioen gulden
binnen. Nederland toonde royaal
zijn dankbaarhefd. Maar hoe verder
de oorlog achter ons ligt, des te
minder toont men zijn dapknaar-
heid. Zeker, er komt veel kijken en
het is ook geen onwil, maar toch
is het bedroevend, dat de Stlchtmg
nu de grootste moeite heeft, de be-
nodigde gelden bij elkaar te krij
gen. Het laatste jaar kwam er twee
millioen binnen!
Een nleuwe actie
Momenteel zijn er ongeveer 4500
gezinnen, die door de Stichting
worden geholpen. Mensen van alle
politieke en kerkelijke richtmgen.
De Stichting is dus in de ware zin
des woords een instelling voor pet
volk door het volk. Het geld, dat
binnenkomt, gaat niet weg aan
allerlei bijkomstigheden, de werkers
werken belangeloos. Een accoun-
tantsonderzoek heeft uitgewezen,
dat 95 pet. van de ontvangen gelden
aan de daarvoor in aanmerking
komende personen wordt uitgereikt.
Maar toch komt men er met, ook
niet met de zes millioen subsidie
van de Staat. Daarom werd een
nieuwe actie ingeluid, nu in het
begin van de gedenkwaardige Mei*
dagen.
„Geef een uur van uw werk
voor hen die Alles gaven.
Vele grote bedrijven. als de
Staatsmijnen e.d., gingen reeds voor
in deze actie. De Stichting ve
wacht. dat een ieder een uur zal
werken, voor hen die achterbleven.
Het is eigenlijk een ereplicht. Daar-
naast zal een radio-luisterwedstrijd
worden gehouden op 5 Mei a.s., om
9 uur 's avonds over Hilversum 1
en om tien uur over Hilversum II,
alsmede over de regionale zenders,
getiteld: ..Geluiden uit de bezet
tingstijd". Aan deze prijsvraag zijn
20.000 prijzen verbonden.
Ook zal men in Amtserdam, Den
Haag en Rotterdam op 5 Mei weer
een illegale ..Gil" zien verschynen,
dezelfde die tijdens de bezetting,
tot grote ergernis derbezettersop
straat werd gebracht. Studenten
zullen dit, nu ongevaarlijke, werk
opknappen en 20.000 exemplaren
verkopen tegen de rnln'mu"}f'I'jn
van f 0.25. In genoemde steden
worden voorts nog tramkaarten
verkocht tegen een hoger tarlef, de
baten daarvan zijn ook voor de
StAllefgbIj elkaar heel wat acties
en veel werk, maar het moet.
Prins Carl Gustaf, zoon van
wijlen Prins Gustaf Adolf on
Prinses Sibylla, en opvolger
van de Zweedse troon, vierde
een dezer dagen zijn tweede
verjaardag. Prins Carl Gustaf
spelende met een van zijn ver-
jaardagsgeschenken.
TUSSEW twee plaatsen, de een
in Noordholland, de ander
ver over het water, in Frieslandi
of waar dan ook, kunnen heel
wat kilometers liggen. Voora.1
voor jonge mensen we zijn *n
de Mei, nietwaar? is dit een
af stand die zelfs voor hun jeug-
dige sportiviteit te groot is. Zij
hebben een vlugger en vlotter
verbindingsmiddel tot hun be-
schikking, waardoor zij onafge-
broken met elkaar e6n zijn. Hij
denkt aan haar, en zij denkt aan
hem. Hij houdt van haar en zij
houdt van hem. Gedachten en
hart zijn de levende schakels-
Zij zijn de brug, die de beide
oevers verbindt Dan is, zoals in
het sprookje, voor koningskin-
deren die elkander liefhebben,
geen water te diep Geen stenen-
brug, maar een levende, bloed-
warme brug, waarlangs een ge-
regeld contact mogelijk is. Lief-
de verenigt. Liefde bindt. Liefde
maakt een. MARCUS
Oorspronkelijke roman uit het Russische spionnenleven
27.
Laat ons als vrienden scheiden.
Geef me 'n hand."
Alexandra legde de hare m de
zijne, maar ze rilde even: „Goede
nacht", zei ie.
Goede nacht", antwoordde ze met
stokkende stem. Hij ging heen door
•t nachtstille huis. 'n Ogenblik later
ronkte in 't park 'n motor.
Toen beklom Alexandra, met wan-
kelende schreden. de brede trap, die
naar haar kamers leidde, waar Kry-
low haar wachtte. De man, die in
vroeger jaren niet geschroomd had
op 'n onschuldige menigte te laten
schieten, om z'n macht des te hech-
ter te vestigen, hij, die dagelijks
door het zetten van z'n handteke-
ningen de meest-ingrijpende beslui-
ten in werking deed treden, stond
hier nu, bevend als 'n jongen, de
komst van z'n dochter af te wachten.
Sluipend was ie 'n paar malen tot
bij de deur van het salon gegaan,
om te luisteren, maar de heftige
toon daarbinnen had z'n angst
slechts vergroot. Hij was naar z n
dochters kamer gevlucht, ademloos
luisterend naar 't minste gerucht.
Hij kende Tegleff. Die rekende er
z6 vast op Alexandra tot vrouw te
krijgen, dat ie 'n brute weigering
vreselijk zou wreken. De twee voor-
naamste punten, waarop Tegleff
hem onmiddellijk in staat van be-
schuldiging zou kunnen stellen,
doemden telkens voor z'n geest op:
de deelname aan de aanslag op z n
voorganger en de mlllioenen-diefstal
met Rogoginsky. Zou ie spreken te-
genover z'n dochter? Zou die hem
verafschuwen?
De deur van het salon ging open.
Hij hoorde Tegleff afscheid nemen:
„Goeden nacht".... Hij herademde
Maar, toen hij het doodsbleke ge-
zicht van z'n dochter zag zonk hem
alle moed weer in de schoenen.
Zwijgend geleidde hij haar naar 'n
zetel, waarin ze dood-vermoeid
neerviel. Hij bleef achter haar
staan, angstig wachtend tot ze zou
spreken en de stilte bonsde hem
door het hoofd. Eindelijk stond ze
op en zei: „Ik wil gaan slapen
u kunt. voorlopig gerust zijn."
„Ge weet dus
„Ik weet. dat ons leven in han
den is van een duivel, ik weet, dat
we rijk zi"n ten koste van duizen
den armen, die de hongerdood
stierven."
..Alexandra, ge moet met oorde-
len, voor ge alles weet. Ik deed
dat. toen je moeder nog leefde. We
staken in schulden. Voor m'n be
noeming heb ik zware offers ge
bracht, heb ik alles gegeven, wat
ik bczst."
Daar bestaat geen verontschul-
diging voor. Die misdaad, die af-
schuwelijke misdaad wordt nu al
aan u en aan mij gestraft, recht-
vaajrdig gestraft. God k6n niet an
ders!" j
.Alexandra, luister, dan zal ik je
uitleggen
Ze maakte 'n afwerende bewe-
ging: ..Spreek niet verder. Laat me
alleen."
Kryiow verliet de kamer van z'n
dochter met gebogen hoofd. En toen
hij in z'n eigen slaapvertrek was
aangekomen, zei ie handenwrin-
gend: „Ze zal, ze moet toestemmen!
Er is geen andere uitweg."
VIII
De Rattenval
Tegleff nam enkele dagen rust.
Dat was zo z'n gewoonte na zeer
tnspannende arbeid. Hij verdween
dan spoorloos, en geen sterveling,
zelfs zijn secretaris Gleboff of zijn
voornaamste medewerker Roern -
janzow niet, wist dan waar hij zich
ophield. Vermoedelijk verbleef hij
hier of daar aan de kust of logeer-
de als 'n eenvoudige gast. in een
van de grote hotels te Stockholm
of Christiania. Het Kaukasus-ge-
bergte was ook een van z'n gelief-
de ontspanningsoorden Hier, onder
het kozakkenvolk, oefende hij zich
in het schieten. paardrijden en
bergbeklimmen, keerde met verse
krachten terug om z'n zenuwslo-
pende arbeid te hervatten. Ditmaal
was z'n vacantie van korte duur.
Onverwacht verscheen hij in de Pe
ter- en Paulsgevangenis, maar met
i als de gevreesde chef. Hij werd
vermomd als straatrover, door twee
zijner agenten binnen gebracht en
onderging er dezelfde behandeling
als iedere andere struikrover, wiens
identiteit nog niet is vastgesteld
Hij speelde die rol net zo lang, tot
hij zich voldoende op de hoogte
had gesteld van de geregelde gang
van zaken in deze zeer voorname
en zeer strenge gevangenis.
Toen wierp hij z'n valse baard af
en gelastte de dienstdoende bewa-
ker de hoofd-opzichter te roepen
nadat hij de ouwe vuile kledins
had uitgetrol»ken en de man het
strengste stilzwijgen had opgelegd
Menshoff stond stom van verba
zing tegenover zijn chef. Hi
doorzag diens true, maar wachttr
zich wel enige uitleg te vragen
Stram in de militaire houding. met
de hand aan de pet, vroeg hij:
..Miinheer heeft me geroepen?"
„ja. Menshoff, ik voel me hlei
'n tikje onbehaaglijk. Ik zou graai
wilien weten hoe m'n Franse gas
en z'n secretaris het maken. Laat
me hieruit, ik wil hun een visltr
gaan brengen. Breng ze naar de zit-
kamer van de militaire comman
dant, zorg. dat het er goed warm Is
en breng daar hete thee en sigaret
ten".
'n Kwartier later was het beve1
ten uitvoer gebracht. De „Fransr
gast" en z'n secretaris zaten op eer
stoel in de gezellig-ingerichte zit-
kamer van de kapiteln comman
dant der gevangenis en wachtten
in doodsangst af wat er over hen
besloten zou worden. Tegleff trad
binnen en monsterde met gefronste
wenkbrau'wen, de omgeving:
(Wordt vervolgd.)
