Nieuuj
Taber: „Wij zijn niet bereid in nevels
gehulde projecten te financieren"
Nog geen wapenstilstand
in Palestine!
n
Voor Alkmaar en omgeying
Twaalf partijen nemen deel
aan Tweede Kamerverkiezingen
ANJERDAG1948
Nederl. boodschap aan Hatta
hield geen bedreiging in
Huis voor minder Marshall-hulp
V/etsontwerp thans naar de Senaat
Van herstel- tot
ondersteuningsfonds
Groenten naar
Duitsland
Kwestie van Joodse immigrate
vormt een hinderpaal
PRINSES JULIANA
aanvaardt regering
op 4 September
W oningbouw
M1
Gezond gezin
gezond volk
J
Het ging over onze souvereiniteit
en de zaak-Soeripno
ZATERDAG 5 JUNI 1948
44e IAARGANG - NUMMER 11278
BUREAUX:
Minister v. d. Brink
naar de Mijnstreek
MARSHALL:
PRINSES ELISABETH
WORDT MOEDER
voor de burgerbevolking
WW)
Hierbij een overzicht van de toewijzingen welke in het kader
van het Marshall-plan voor het eerste kwartaal waren vastge-
steld. Opmerkelijk is, dat IJsland en Ierland alleen leningen kre-
gen toegewezen, terwijl Oostenrijk in totaal een gilt van 70 mil
lioen dollar zou ontvangen. De royale opzet van het Marshall-
plan blijkt tevens uit de vergelijking tussen de bedragen welke
als giften en de bedragen welke als leningen waren voorgesteld.
De jeugd van Palembang toon-
de grote belangstelling in de
staatkundig zo belangrijke ge-
beurtenis van de installatie van
de Adviesraad van Z.-Sumatra.
CEHEIMZINNIGE
SCHAPENSTERFTE
Dr. Bruening in Engeland
Slowaaks minister
gevlucht
Geen verliezen
in Indonesie
In de 18 kieskringen van
Nederland vond Vrijdag 4 Juni
de indiening plaats van de
candidatenlijsten der partijen
of groepen, die aan de verkie
zingen voor de Tweede Kamer
op Woensdag 7 Juli a.s. zullen
deelnemen.
In totaal hebben 12 par
tijen of groepen van de gele-
genheid gebruik gemaakt om
candidatenlijsten in te dienen.
Tien partijen of groepen heb
ben in alle 18 kieskringen van
Nederland een lijst ingeleverd,
n.1. de Katholieke Volkspartij,
de Partij van de Arbeid, de
Anti-Rev. Partij, de Volkspartij
voor Vrijheid en Democratie,
de Staatkundig Geref. Partij,
de Communistische Partij Ne
derland, de Christ. Historische
Unie, de Middenstandspartij,
de Onafhankelijk Nationale
Groep en de Lijst Welter.
In de kieskringen III Amhem,
IV Nijmegen, V Rotterdam, VI
den Haag, VII Leiden, VIII
Dordrecht, IX Amsterdam, XI
Haarlem, XIII Utrecht, XIV
Leeuwarden, XVI Groningen en
XVIII Maastricht heeft voorts
de „Oude S.D.A.P./Vooruitstre-
vende Partij voor Wereldrege-
ring" een candidatenlijst inge-
diend, terwijl in de kieskringen
V Rotterdam en IX Amsterdam
npg een twaalfde partij een
lijst met candidaten heeft in
geleverd, n.l. de Rev. Commu
nistische Partij.
Bij de verkiezingen voor de
Tweede Kamer in 1946 waren
100.000 ITALIAANSE
KOEIEN IN GEVAAR
door landarbeidersstaking
er 10 partijen of groepen die
een candidatenlijst hadden in-
gediend. Van deze 10 partijen
hebben de Protestantse Unie,
de Bellamy Partij en de groep
Rodrigues Lopez bij de candi-
daatstelling voor 1948 niet op-
nieuw lijsten ingeleverd, ter
wijl de Lijst Welter, de Onafh.
Nationale Groep, de Midden
standspartij, de Oude S.D.A.P./
Vooruitstrevende Partij voor
Wereldregering en de Revolu-
tionair Comm. Partij als nieu-
we partijen of groeperingeri,
die aan de verkiezingen wen-
sen deel te nemen, kunnen
worden gekenmerkt.
Handelsbesprekingen
met Hongarije
In de Nederlandse Staats-
courant van gisteren komt de
volgende bekendmaking voor:
Hare Majesteit Koningin Wil-
helmina en Hare Koninklijke
Hoogheid de Regentes Prinses
Juliana hebben mij gemachtigd
mede te delen, dat de afstand
van de kroon door Hare Ma
jesteit Koningin Wilhelmina zal
geschieden op 4 September
a.s., weshalve op die dag Hare
Koninklijke Hoogheid Prinses
Juliana de regering zal aan-
vaarden.
De plechtige beediging en
inhuldiging van de nieuwe Ko
ningin zal plaats vinden op 6
September a.s.
De Minister-President,
(get) BEEL
Veldmaarschalk Montgomery
decoreerde Donderdag op het
Ministerie van Oorlog te Lon-
den luitenant-generaal D. van
Voorst Evekink, gedurende de
oorlog commandant van alle
Nederlandse troepen in Enge
land, met het insigne van de
..Companion of the Order of
the Bath".
De heer W. J. Andriessen,
voorzitter der Katholieke
Volkspartij, spreekt mor-
gen, Zondag 6 Juni, over
de K.R.O. van 15.30 uur
tot 15.40 uur over „Gezond
gezin - Gezond volk".
V
Kerkelijk huwelijk
dochter van Spaak
Z.K.H. Prins Bernhard hield op Paleis Soestdijk een persconfe-
renfie, in verband met de dit jaar ter gelegenheid van zijn ver-
jaardag te houden Anjerdag. Wij zien hier de heer Mulder, di
recteur van het Prins Bernhard Fonds tijdens de persconferentie,
terwijl de Prins aandachtig luistert.
Hoofdredacteur H. N. Smits,
rayonredacteur Fr. Otten.
DirecteurE. J. M. Stumpel
Abonnementsprijs 3.75 per
kwartaal; f 1.30 per maand.
Advertentie-prijs per editie
13 c. p. mm.; minimum 2.50;
in alle edities 26 ct. per mm.;
minimum 4.-; Fam.ber. 20 c.
p. mm.; in alle edities 30 ct.
Noordhollands
Byiten God is 't
nergens veilig
(Vondel)
ALKMAAR: Langestraat 42 A,
Tel. 2046 (adm.). 2047 (red.)
K 2200.
HOORN: Draafsingei 59, Tel.
4243 (K 2290) 2 lijnen.
DEN HELDER: Keizerstraat 89
Tel. 2800 (K 2230).
SCHAGEN Molenstraat 52,
Tel. 459 (K 2240).
Bank: Noorderbank
De minister van Economische Za-
ken, prof. dr. J. R. M. van den
Brink, zal na de ministerconferentie
der Benelux in Chateau d'Ardennes
te hebben bijgewoond op de terug-
reis een bezoek aan de mijnstreek
brengen en ook in de mijn afdalen.
Dit bezoek is bepaald op 9 en 10
Juni.
WASHINGTON, 5 Juni (Reuter en A.P.) Het Amerikaanse Huis
van Afgevaardigden heeft de voorgestelde verlaging van het
steunbedrag voor Europa van 6.533 millioen doUar voor 12 maan-
den tot 5.980 millioen voor 15 maanden, aangenomen. Eveneens
verwierp het Huis met 148 tegen 113 stemmen een amendement
van de republikeinse afgevaardigde Dirksen om de iondsen voor
12 in plaats van voor 15 maanden beschikbaar te stellen. De wet
is thans doorgezonden naar de Senaat.
Taber, de voorzitter van de com-
missie voor de toewijzingen en Re-
publikeins afgevaardigde in het
Huis, opende de debatten met te
zeggen, dat het plan-Marshall een
vaag plan is en dat de aan de com-
missie voorgestelde cijfers „het re-
sultaat zijn van een reeks bespre-
kingen, waarbij de economen van
de regering hun fantasie de vrije
loop hebben gelaten". Hij oefende
scherpe critiek uit op de toewijzing
van grarten, landbouwmateriaal,
katoen, petroleum en van andere
produc'ten, die in het program van
hulpveflening zijn opgenomen en
hij wees er onder meer op, dat deze
producten in onvoldoende mate in
de Ver. Staten aanwezig zijn.
Taber critiseerde tevens de toe-
kenning van credieten aan Belgie,
Ierland, Denemarken en IJsland,
daar elk van die landen volgens
hem leningen kan krijgen.
Overigens acht hij de uitlating
van Paul Hofman: „Hoe minder geld
wij zullen ontvangen, hoe minder
wij aan het herstelprogram zullen
kunnen medewerken", niet gerecht-
vaardigd.
Tenslotte keurde hij de politiek
af, die door de bezettende overheid
in Duitsland wordt gevolgd een
politiek, die volgens hem het her
stel van dit land verhindert en de
verm aanneemt van ongerechtvaar-
digde vergeldingsmaatregelen tegen
de Duitserc.
..Hoffman zal misschien de leve
ring van limonade, tijdschriften en
prentenboeken aan Europa moeten
schrappen, maar ik geloof, dat zij
het zonder die dingen ook wel zul
len klaarspelen", aldus Taber.
Zijn commissie achtte het noodza.
kelijk hulp te verlenen bij het her
stel van door de oorlog verwoeste
landen, maar was niet bereid een
groot aantal „in nevels gehulde"
projecten te financieren alleen maar
met het doel geld uit te geven.
Clarence Cannon, een vooraan-
staand democratisch lid van de toe-
wijzingscommissie, zeide dat het
geld niet uit altruistische overwe-
gingen wordt uitgegeven. Het was
nodig voor zelfbehoud. De hulp aan
het buitenland was de enige kans
om een oorlog te voorkomen. Het
alternatief was een bewapenings-
wedloop, die enorme sommen zou
kosten.
WASHINGTON, 4 Juni (Reuter)
Marshall heeft Vrijdag verklaard
dat de vermindering van de gelden
voor het plan-Marshall, voorgesteld
door de toewijzingscommissie van
het Huis van Afgevaardigden, in-
dien zij goedgekeurd werd door het
gehele Congres, het gehele Euro-
pese herstelprogram van een her
stelprogram tot een Ondersteunings-
plan zou degraderen. Marshall
waarschuwde, dat een dergelijke
wijziging in geheel West-Europa
„een zeer ernstige politieke reactie"
teweeg zou brengen.
LONDEN, 4 Juni (AP)
Buckingham Palace heeft be-
kend gemaakt dat Prinses Eliza
beth na eind Juni geen represen-
tatieve plichten meer zal vervul-
len.
In Hofkringen verwacht men
dat de Prinses in October of be
gin November moeder wordt.
Reuter voegde hieraan toe, dat
het kind na Kroonprinses Elisa
beth eventueel in aanmerking
zal komcn voor de bestijging
van de Engelse troon.
Het centraal bureau van de tuin-
bouwveilingen deelt mede, dat de
totstandkoming van een overeen-
komst voor groentenlevering aan
de Duitse burgerbevolking zeer
binnenkort tegemoet kan worden
gezien. De onderhandelingen zijn
in het laatste stadium.
Dit contract zal lopen tot 1 Mei
1949 Het omvat de levering van
87.500 ton vroege- en zomergroen-
ten en 112.500 ton late- en winter-
groepten. Het aanbod van Neder-
land onder conditie van leverings-
plicht, is gebaseerd op nauwkeurig
onderzoek. Binnenlandse markt
noch export naar andere landen
mogen door deze levering in gevaar
TOEWIJZINGEN AAN WEST-EUROPA IN HET KADER VAN DE
MARSHALL- HULP -eekste kwajoaal-
GIFTEN LEN1NGE
USUI HO
«gggttat£g_—
IERLAND
OROOT-BRI
NED
ROPA
0STENR
I
*/.PELTU85lTPE CIJFERS ZIJN DE JOEWUZtNGENJN_M^
mogen door deze levering in gevaar vgn het vuren
komen. Op de zomer-Iijst komen heeft de
GRAAF BERNADOTTE, de be-
middelaar van de Ver. Naties in
Palestina, die Vrijdag van bezoek
aan Annam en Haifa te Cairo terug-
keerde, verklaarde op een perscon
ferentie, dat de voornaamste moei-
lijkheid bij de interpretatie van de
resolutie van de Veiligheidsraad
voor een wapenstilstand van vier
weken betrekking heeft op de be-
palingen, dat er tijdens de wapen
stilstand geen weerbare mannen in
de betrokken landen zouden mogen
komen en dat bij toelating van man
nen van de militaire leeftijd, deze
in ieder geval niet afgericht, gewa-
pend of gemobiliseerd zouden mo
gen zijn.
Graaf Bernadotte hoopte hoe-
wel hij niets kon beloven dat hij
in staat zou zijn. de sterk van el-
kaar verschillende interpretaties
van de voorwaarden voor de wa
penstilstand door de Joden en de
Arabieren met elkaar te verzoenen
en wel bi Ven een of twefi dagen-
Totdan, voegde hij eraan toe, zal
het mij niet mogelijk zijn, het uur
voor de wapenstilstand vast te stel-
Bernadotte heeft de Veiligheids
raad Vrijdagavond meegedeeld, dat
de kwestie van de joodse immigrate
tijdens de voorgestelde wapenstil
stand een belemmering is voor het
geven. van het bevel tot het staken
In de afgelopen dagen zijn bij
enkele veehouders te Abbekerk
schapen gestorven, naar welks oor-
zaak men volkomen in het duister
tast.
Uiterlijk is aan de dieren weinig
bijzonders op te merken, soms wat
bloed uit de neusgaten, maar ook
de dierenarts weet omtrent de
doodsoorzaak geen verklaring.
Bij een veehouder hebben zich
reeds vijf sterfgevallen voorgedaan,
waarvan nu verschillende delen van
6en der cadavers voor onderzoek
is opgestuurd, teneinde zo te trach-
ten klaarheid te brengen in deze
mysterieuze zaak.
De voormalige Duitse kanselier
Henry Bruening is Donderdagavond
uit New York te Southampton aan-
gekomen.
Radio Praag heeft Donderdag j.l.
bekend gemaakt, dat Pavel Blaho,
minister van het postwezen in Slo-
wakije, die na de staatsgreep in
Februari zijn functie was blijven
waarnemen, uit Tsjecho Slowakije
is gevlucht.
Blaho, die tot de partij van de
vrijheid behoorde, was een van de
candidaten op de eenheidslijst van
de verkiezingen van Zondag. Het is
nog niet bekend, of hij gekozen
was.
10.000 ton tomaten en 8000 ton kom-
kommers voor alsmede 10.000 ton
andijvie. Van Amerikaanse en Duit
se zijde is verzocht de hoeveelheid
andijvie sterk in te krimpen, aan-
gezien dit product in Duitsland on-
bekend is. Ook de aangeboden hoe-
veelheden van 35.000 ton koolraap
wordt te hoog geacht.
De groenten zijn tegen een ge-
middelde prijs per ton franco grens
aangeboden, waarbij rekening met
de kostprijs, middels een „glijdend
schaal", gehouden wordt, zodat de
kweker vrijwel onafhankelijk van
het geteelde product een regelma-
tige opbrengst in geld per opper-
vlakte-eenheid ontvangen kan.
Tot en met 20 Mei werd ruim
12.500 ton groenten naar Duitsland
verzonden.
Hij heeft de raad verzocht zijn
standpunt hieromtrent ten spoedig-
ste te willen formuleren.
De Veiligheidsraad zou Zaterdag
om 17 uur bijeenkomen.
Faris el Choury, de voorzitter van
de Veiligheidsraad, heeft nu, na een
speciale zitting op Zaterdag te heb
ben bijeengeroepen, deze zitting op
het laatste ogenblik geannuleerd.
Volgens latere officiele benchten
heeft Bernadotte zijn verzoek mge-
trokken, nadat hij nadere lnlichtm-
gen van de voorzitter van de Vei
ligheidsraad had ontvangen.
Volgens een U.N.O.-verklaring
heeft Faris el Choury de zitting
van Zaterdag afgezegd. na zich met
graaf Bernadotte in verbinding te
hebben gesteld.
Men heeft Graaf Bernadotte mee
gedeeld. dat hij bevoegd is het bevel
tot het staken van het vuren vol
gens zijn eigen opvatting te inter-
preteren. en dat hij slechts dan de
Veiligheidsraad in de arm behoeft
te nemen. als zijn interpretatie be-
twist wordt.
Uit naam van de 24.C .0 op Cyprus
gel'nterneerde joden is bij de Ver.
Naties geprotesteerd tegen de Britse
beslissing om mannen van de mili
taire leeftijd te verbieden in de
voorgestelde wapenstilstand van
vier weken naar Palestina te komen
Trygve Lie werd verzocht tussen-
beide te komen ten gunste van toe
lating tot Israel van alle gei'nteres-
seerden. waaronder zij die de mili
taire leeftijd hebben.
De regering maakt bekend, dat in
de afgelopen week in Indonesia
g£en verliezen zijn gerapporteerd.
Door een staking van melkers In
Cremona (Noord-Italie), die hogere
lonen eisen, is het leven van 100.000
koeien in gevaar. De stakers belet-
ten de boeren en hun gezinnen de
koeien te melken. Posters blokkeren
alle wegen, die toegang tot de koeien
verschaffen en bewaken de dieren
dag en nacht.
De staking maakt deel uit van een
reeks stakingen van landarbeiders,
de eerste sedert de verkiezingen in
April. In Bologna patrouilleren
pantserwagens, nadat arbeiders een
algemene staking hadden afgekon-
digd uit protest tegen de arrestatie
van drie vakverenigingsleiders. De
staking geschiedt tevens uit solida-
riteit jegens stakende landarbeiders
in het gebied. Stakende landarbei
ders in de Povlakte en het gebied
van Milaan hebben een schade ver-
oorzaakt. die op 400 millioen lire
wordt geschat.
De volgende maand zullen te Den
Haag tussen Nederland en Hongarij*
besprekingen worden gevoerd over
het sluiten van een handelsovereen-
komst tussen beide landen.
Een woordvoerder van de Ned.
delegatie heeft formeel de berich
ten uit Den Haag tegengesproken
volgens weike de boodschap, die
gisteren door de Nederlandse de-
legatie aan premier Hatta is over-
handigd, een dreigen met het op-
houden of opschorten van de on
derhandelingen met de republiek
fnhoudt. Eveneens sprak hii tegen,
dat in deze boodschap van de
kwestie van het plebisciet sprake
Van andere zijde wcrrdt uit ge-
zaghebbende bron vernomen, dat de
Nederlandse delegatie in de mede-
deling heeft doen weten, dat de
kwestie van de souvereiniteit in het
reine gebracht moest worden, voor-
dat ®ien een bevredigend resultaat
van de onderhandelingen kan ver-
wachten. De mededeling preciseerde
dat het volgens 3e Nederlandse op
vatting nodig is, dat de twee par
tijen zich volkomen rekenschap ge
ven van de betekenis van het eerste
additionele beginsel, aanvaard aan
boord van de ..Renville", waarbij
de Nederlandse souvereiniteit over
Indonesie gedurende de interlm-
periode wordt erkend.
Volgens de Nederlandse delegatie
zou de republiek in het openbaar dr.
Soeripno moeten desavoueren voor
zijn onderhandelingen te Praag om
trent de betrekkingen tussen de
Sovjet-Unie en de Republiek en
zou zij moeten beamen. dat hij door
de overeenkomst inzake het vesti-
gen van consulaire betrekkingen
met Rusland buiten het kader van
de hem door de Republikeinse re
gering verstrekte algemene opdracht
is gegaan.
Volgens betrouwbare bron be-
handelt de Nederlandse mededeling
slechts de twee volgende punten:
De zaak-Soeripno en de betekenis
van de souvereiniteit van Neder
land gedurende de interimperiode
Cento, de pauselijke nuntius
Brussel, zal op 15 Juni a.s. in
kapel van de nunciatuur het
te
de
hu
welijk inzegenen van mej. Spaak,
de dochter van de Belgische eerste
minister met de Engelsman Palliser,
werkzaam bij het Britse ministerie
van buitenlandse zaken.
Tijdens een Donderdag j.l. ten pa-
leize Soestdijk gehouder\ perscon-
ferentie heeft Z. K. H. Prlns Bern-
hard in zijn kwaliteit van regent
van het Prins Bernhardfonds een
uiteenzetting gegeven over de ko-
mende Anjerdag 1948 welke volgens
de wens van Z. K. H. een zo groot
mogelijk succes moet worden.
Het Prins Bernhardfonds, dat
werkzaam is op het terrein van de
Wetenschap. Kunst, Volksopvoeding
en de Jeugd, met daarnaast een
commissie voor de Overzeese Ge-
bieden en het buitenland, wil zijn
een ..cultuurbank" waarult boven-
genoemde categorieen gelden kun
nen putten in het belang van de
culturele opbouw van Nederland en
de Overzeese Gebieden. In het af
gelopen jaar werd voor niet minder
dan ruim een half millioen gulden
aan subsidie uitgekeerd, terwijl in
de eerste maanden van dit jaar een
bedrag van bijna een half ton werd
uitgekeerd. Het is daarom duidelijk
dat, waar een zulke hoge bedragen
nodig zijn, het Nederlandse Volk
zich tot het uiterste moet inspannen
om de offervaardigheid tot het
hoogst mogelijke op te voeren. Elke
gulden, die aan het Prins Bernhard
fonds ten deel valt, is niet alleen
besteed, doch door de subsidie. die
erdoor verleend kan worden stijgt
zij in waarde. Daarentegen is door
elke gulden die het fonds minder
heeft, de schade des te groter.
Slaagt de Anjerdag 1948 dan is dit
een prachtige kans voor het leveren
van de meer culturele arbeid waar-
door de geestelijke weerbaarhid
wodt versterkt. De anjer geldt als
het symbool van de feestelijke vrij
heid en onze strijd tegen tyranle en
geestelijke verslapping.
Talloze personen zullen zich in
spannen om het succes zo groot mo
gelijk te doen zijn. Doch o n s h e 1 e
volk moet tonen, dat he* <Je gees
telijke vrijheden waardeert en dit
kan het beste geschieden door het
brengen van een financieel offer
voor het Prins Bernhardfonds. De
bevolking wordt hiertoe in staat
gesteld door de bakkers. banket-
bakkers, bloemisten. kruideniers en
sigarenwinkeliers, die hun mede-
werking hiervoor hebben verleend
door het plaatsen in hun zaak van
zgn. offerbussen. De commissarissen
der Koningin en de burgemeester
van Amsterdam, Rotterdam en Den
Haag hebben zich bereid verklaard
het voorzitterschap in hun rayon te
bekleden.
Aard der actie.
De directeur van het Prins Bern
hardfonds, de heer J. Henrick Mul
der gaf na deze uiteenzetting van
Z. K. H. Prins Bernhard nog enkele
practische opmerkingen over de
aard der actie. Het Prins Beimhard-
fonds is de enige nationale instelling
op dit terrein, die zich met het ge
hele volk daadwerkelijk bemotlt.
Men heeft er daarom naar gestreefd
de anjerdag op 29 Juni te maken tot
een grootse demonstratie van ieder-
een. Het wordt zo gemakkelijk mo
gelijk gemaakt: door de medewer-
king van de P.T.T. krijgt ieder huis
een anjerkaart in de bus waarop
6 anjers voorkomen. Het gaat er nu
om, dat elke anjer gecombineerd
wordt met de rood-wit-blauwe Vrij-
heidswimpel, die in bovengenoemde
winkels tegen vrije gift, ver-
krijgbaar is. Ieder geeft wat hij mis-
sen kan. De wimpel-actie die aan-
vankelijk op 17 Juni zou beginnen,
zoals ook op de anjerkaarten is ver-
meld, kan op die datum niet door-
gaan. De data zijn thans vastgesteld
op Maandag 21 en Dinsdag 22 Juni.
Zaterdag 19 Juni zal Z. Exc. Minis
ter Jos Gielen via de radio de actie
starten. Minister Drees zal op 23
Juni, dus wanneer de anjerkaarten
in ieders bezit zijn de vraag be-
handelen „Wat is U de vrijheid
waard?"
Naast de anjers van de anjerkaart
worden door tal van bloemisten ook
levende anjers verkocht voor de
gewone prijs. Van elke verkochte
anjer zullen zij een bepaald bedrag
in de bus doen.
Ook overzee.
Niet alleen in Nederland is het
Prins Bernhardfonds werkzaam.
Ook Indonesie heeft een grote af-
deling, die echter dit jaar nog niet
kan starten met het °°S °P de
moeilijke omstandigheden aldaar.
De afdeling in Suriname heeft het
vorig jaar reeds mooie resultaten
opgeleverd terwijl ook Nederlan-
ders in het buitenland het fonds
steunde.
De daad is thans aan het Neder
landse volk, dat door zijn offervaar
digheid kan medewerken aan het
bevorderen van wetenschap, kunst
en cultuur.
Tua res agitur, het gaat om Uw
zaak.
EN VROEG ONS of het nu met
woningbouw heus niet wat
vlotter kan gaan. En of nu werke-
lijk voor de huisvesting van grote
gezinnen al het mogelijke gedaan
wordt.
Ons kwam het al eerder voor, dat
er onbillijk geoordeeld werd, toen
een spreker op het pas gehouden
gezinscongres zei, dat de woning
bouw volkomen verwaarloosd
wordt.
Zelfs de eenvoudige taal uit het
pas verschenen propaganda-boekje
van de KVP, getiteld ..Daden" (uit-
6tekende, aanbevolen lectuur!),
weerspreekt deze bewering!
Men moet natuurlijk letten op de
wel zeer bijzondere omstandighe
den De wisseling van departements-
hoofden (Ringers, Neher, in 't Veld)
heeft aan een krachtig stabiel be-
leid geen goed gedaan.
Wij kennen alle de drie zuilen,
waarop het probleem niet rust,
maar wankelt: schaarste aan
arbeidskrachten, gebrek aan mate-
riaal en tekort aan deviezen. Dat
is niet in 6en slag te veranderen.
Toch zijn er tot I Januari 1947 in
totaal 41.280 woningen gebouwd.
Toen waren er 12.000 woningen in
aanbou.v. Tot 1 Juli 1947 warden
14 000 vergunningen verleend. Daar-
na vele diuzenden meer. Maar als
we weten, dat de jaarlijkse be-
hoefte aan woningen een getal van
70.000 aanwijst. dan is men geneigd
te spreken van een druppel op een
gloeiende plaat. Bovendien is er de
gerechtvaardigde klacht. dat de nog
steeds bestaande centralisatie een
vlotte gang van zaken niet in da
hand werkt.
Hoe staat de zaak nu en wat is
de betekenis van het ministeriele
antwoord op de vragen van het
Kamerlid Maenen over het belang
van de grote gezinnen bij de nieu
we voorschriften van het bouw-
volume?
Deze vragen zijn ook gesteld op
de persconferentie met de leiding
van de KVP deze week, en daar
heeft voorzitter Andriessen (die de
deskundigen-zetel voor Soclale Za
ken en Volkshuisvesting bezet!) op
een paar interessante punten ge-
wezen.
Als men deze zaak nu obiectief
bekijkt, dan moet men toch wel
zeggen, dat er enig schot in zit. In
het eerste kwartaal van 1948 dat
zijn dus recente cijfers zijn 600"
nieuwe woningen ongeveer vol-
tooid. Ze zijn over het gehele land
verspreid en niet in elke hoek van
ons lieve vaderland maakt dat ge.
tal dus een even sterke indruk.
Rekent men nu over een geheel
jaar. dan komt men aan 24.000. In
de zomermaanden is de productie
echter hoger. De pas nog herhaalde
schatting van 30.000 nieuwe wonin
gen. te bouwen in dit jaar. mag dus
heel reeel genoemd worden. Het is
minder dan de helft van de feite-
lijke jaarlijkse behoefte, maar men
kan niet zeggen. dat het wonlng-
bouwprobleem „volkomen verwaar
loosd" wordt ener zijn helaas
nog meer gebieden, waarop men
met minder dan de noodzakelijke
behoefte gedwongen genoegen moet
nemen.
In dit verband wijzen wij op een
ander punt uit de mededelingen van
de heer Andriessen: de montage-
bouw. Dit veronderstelt een op
gang komen van betrokken indus-
trieen in ons land. Drie onderne-
mers zijn op dit terrein actief. Het
departement moet dit stuwen en de
"emeenten moeten voor deze mon-
tagebouw interesse tonen.
Er zijn bezwaren, maar ook grote
voordelen. De bouw gaat sneller
er zijn minder vakbekwame arbei
ders nodig en het betreft hier wel
degelijk blijvende woningen.
Wat het antwoord op de vragen
van de heer Maenen betreft: het
aangegeven volume van 260 m3 is
een gemiddelde. Wanneer men een
groep van b.v. 50 woningen bouwt
dan is het dus mogelijk, een deel
daarvan een grotere inhoud, meer
geeigend voor grote gezinnen, te
geven, en andere, die niet zbveel
ruimte behoeven, iets minder. Ook
overigens is in bepaalde gevallen
afwijking van de genoemde 260 m3
mogelijk.
De bekende drie schaarste-argu-
menten (arbeiders. materiaal, geld)
doen niettemln al met al het gehele
vraagstuk er niet ze rooskleurig
voor staan. Het vraagstuk van de
woningbouw zal dus nog meer voor-
werp van primaire zorg moeten
zijn. Deze belangrijke verklaring
van de deskundige KVP-voorzitter
stemt tot voldoening. Temeer waar
hij er aan toevoegde, dat de fractie
van de Katholieke Volkspartij in
de Tweede Kamer op dit punt zal
blijven hameren.
