Op bezoek bij Reinaert de Vos
DE BEWOGEN GESCHIEDENIS
van de ..Watermannen" en „Margrieten"
DE NIEUWSTE AV0NTUREN VAN JAN KLAASSEN
Leverancier van zilverbont
en pelzen
RADIO
SY
BIJ HET WEER AAN HUIS
Roemrijke wapenfeiten
van twee bataljons R.I.
PAG. 4
NIEUW NOORDHOLLANDS DAGBLAD - Dinsdag 8 juni 1948
Stukje par ad ijs in Drenthe
PROGRAMMA
PAf GRooT-
ffRrr-rANcsME
A AN FRANKS*
ttN CR&DiEt
Voorspellingen ten dienste van
de landbouw
Het eerste D.C. 6-toestel van de K.L.M. is Zondag in de dienst
opgenomen. Het was de PH-TPM met gezagvoerder H. Dill, dat
voor zijn eerste reis naar Zuid-Amerika van Schiphol startte.
Gezagvoerder Dill legt de heer Martin, directeur van de K.L.M.
aan de hand van de kaart de reisroute uit.
Louise Lumiere
overleden
Nel van. Vliet in Meppel
IK LAS IN
Dfc KRANT
PER ..WATERMAN" zijn de
bataljons 1-3 R.I. en 1-11
R.I. uit Indie thans in Neder
land aangekomen.
ts E DER LAN D"Z WE DEN
Radio-reportage en extra
treinen
Leken-orde
van Sint Frans
VERZOEK OM MINDER
OORLOCSSCHULD
van Hongarije en
Roemenie aan Moskou
Naar wij vernemen:
(Van een onzer verslaggevers)
Een kilometer of wat buiten de
oude koekstad Deventer rustig
provinciestadje aan de oevers van
de IJsselstroom verliest 'n kron-
kelende zijweg zich in het groen
van een wijds landschap. Daar
houdt de Veluwe op, maar daar is
hij ook majestueuzer dan waar ook.
Reuzen van dennebomen spreiden
een hermetisch gesloten naalddak
boven de zachte mosbodem uit. De
zon flonkert op al dat groen, een
versplintering van tinten, welke
tesamen een panorama uitleggen.
dat met geen pen te beschrijven,
met geen penseel is na te bootsen.
Een stukje paradijs, verloren in 't
Drentse land. Een stukje grond,
waar een bekende figuur uit de
dierenWereld haar residentie heeft
gevestigd, de roekeloze maar o zo
geslepen Reinaart de Vos, in het
oude rijk van Koning Leeuw eens
de held, maar ook staatsvijand
nummer I.
Reinaert met zijn spitse kop en
fiere pluimstaart oefent in deze
moderne tijd een eerzaam beroep
uit. Hij is" thans de leverancier van
een door de mens veel gevraagd
en gezocht artikel: .zilverbont en
pelzen. Maar zijn zaken worden
geleid door de mens in hoogst eigen
persoon, en, wrede speling van het
noodlot. de edele Reinaert wordt
op de duur'zelf het slachtoffer van
zijn zaken om wille van de
mode.
Een zilverbont is op het ogen-
blik de hartewens van iedere vrouw
meer nog een platina-bont, doch
zo'n stukje huid gaat voor velen
boven de financiele draagkracht.
Wij hebben de springlevende ex-
emplaren, welke zo straks de hals
of de mantel van een vrouw zullen
sieren, mogen bewonderen op een
pelsdierenfarm in de buurt van
Diepenveen. Het zijn prachtige,
grappige en eigenwijze beesten, die
de eigenaar van de farm ..Raven-
bosch" handenvol werk geven en
handenvol geld kosten, voordat zij
kant en klaar zijn om „ontpelsd"
te worden.
Geen vegetariers
Vegetariers moet men onder het
vossendom niet zoeken. Het voed-
sel moet voor 80 pet. uit vlees be-
staan. Een menu, dat heel wat
kunst en vliegwerk vergt om samen
te stellen. Vlees bevat namelijk de
mineralen, nodig voor een goede
ontwikkeling van het dier en dus
ook van zijn pels, waar tenslotte
alles om draait. De „heren" huizen
voorts in villa's, welke geheel uit
gaaswerk bestaan. Ook de vloer,
om de vos te vrijwaren van onge-
dierte, dat zich maar al te graag
nestelt in de vossenvacht. Niet al-
leeo dat het voedsel en het mate-
riaal de farmer op hoge kosten
jaagt, daarenboven heeft hij zich
bij de verkoop te regelen naar de
wereldprijsmarkt. Want ook op dit
terrein kampt men al evenzeer
met het deviezenprobleem als el
ders. En dan hebben velen nog het
glad verkeerde idee, dat wat van
over de grens komt altijd beter is
dan het eigen land brengt. Doch
experts en waarom zouden we
aan de waarheid ook maar enigs-
zins twijfelen beweren dat de
kwaliteit van de Nederlandse vos
minstens zo goed is gls die van de
Canadese of de Noorse Reinaert.
Per slot van rekening blijft een vos
een vos, hier of ginds aan de over-
zijde van de Oceaan of in het hoge
Noorden. Met een gelijke pels en
dito streken.
Even een slippertje
Zonder z'n streken zou de vos 'n
vervelend beest zijn. Maar hij moet
niet overdrijven, want dan haalt
hij zich maar al te gauw de anti-
pathie van zijn baas op de huid.
WOENSDAG 9 JUNI
HILVERSUM H: 7.15 Reveille, 8.15
Sonate van Mendelsohn, 8.30 Opge-
wekt begin, 9.00 Bij de jonge zie-
ken, 9.35 Werken van L. v. Beetho
ven. 10.30 Morgendienst, 11.15 Hoor-
spel, 11.45 Gram.platen; 12.00 Me-
tropole orkest, 12.33 Cello-orgel,
13.15 Van Rameau tot Ravel, 14.05
Gram.platen, 15.05 Kamerorkest,
16.00 Voor postzegelverzamelaars.
17.30 Reportage zwemwedstrijden,
18.00 Nederlandse koren en korpsen
18.30 Bevolkingsv.-aagstuk In Ne-
derland, 19.45 Nederlands Kamer-
koor, 20.15 Residentie-orkest, 21.35
Uit Zuid-Afrika, 22.05 Sweelinck-
kwartet, 22.45 Avondoverdenking.
23 15 Populair avondconcert.
HILVERSUM I: 7.15 Ochtend-
gymn., 7.30 Gram.platen, 8.18 Lichte
morgenklanken, 8.50 Voor de huis-
vrouw, 9.30 Strijkkwartet, 10.20
Onze keuken. 10.30 Als de stofzui-
ger zwijgt,. 11.30 Populair non-stop-
programma, 12.38 Gram.platen. 13.20
Malando en zijn orkest, 14.15 Franse
Kamermuziek. 15.00 Hoorspel. 15.30
De regenboog, 16.15 Het stond in de
krant, 17.15 Orgelspel, 18.20 gram.
platen, 18.30 Voor de Ned. Strijd-
krachten, 19.00 Reportage Neder
landZweden, voetbal, door Ir. A.
v. Emmenes. 21.00 Opera-program-
ma, 22.00 Hoorspel. 22.25 The Ram
blers. 23.15 Bruce Lowe zingt, 23.30
Nieuwe gram, platen. r
DONDERDAG 10 JUNI
Behalve vossen houdt de farmer
van .Ravenbosch" ook ganzen w.o.
enkele Chinese knobbelganzen, kal-
koenen (met het oog op het kerst-
menu) en kippen. Deze dieren wag-
gelen en dwarrelen in voile vrij-
heid over het terrein, een tantalus-
kwelling voor de achter het gaas
opgeborgen Reinaert.
Maar als de ganzen moe van het
gewaggel bij het vallen van de
avond indommelen, sluipt er zo nu
en dan een vos uit zijn villa, waar
hij, verborgen voor het oog van
zijn baas, heimelijk een uitgang
heeft geforceerd. En dan is het
lieve spektakel aan de gang. De
volgende dag vindt de farmer wat
veren en beeiitjes en in de groep
klokkende waggelaars is een plaats
open.... Te dikwijls moet een vos
dergelijke grapjes niet uithalen.
Want tegen de tijd dat de pelsdie-
ren-farmer gaat ..oogsten" Dec.
en Januari kan de verstokte
boosdoener erop rekenen, dat hij er
het eerst aangaat.
Een slecht jaar
„De oogst viel het afgelopen jaar
om de drommel niet meever-
t'elde ons de eigenaar. „Honderd-
vijftig vellen kon ik afleveren te
gen een doorsnee prijs van f 115.
per stuk".
Het lijkt veel, in werkelijkheid
gaat er een flinke som af voor on-
derhoud, belasting, aanschaffing
van nieuw materiaal en aanvul-
ling van het fokmateriaal. Boven-
dien is er slechts een oogst per
jaar, zodat men maar moet af-
wachten wat men krijgt en hoe de
stemming van het publiek is. Het
fokken vormt natuurlijk een pro-
bleem op zichzelf. Want hetgeen
dat oplevert vormt tenslotte de
basis, waarop de farmer kan voort
werken. Natuurlijk hoopt de far
mer op zoveel mogelijk zilvervos-
sen. omdat deze bij het mode-pu-
bliek het meest in trek zijn en ook
zullen blijven. Op het ogenbl^k is
er echter de grote vraag naar vos-
senbont met korter en donker haar.
Zes weken verzorgt de moeder-
vos haar kinderen met een wonder-
lijke nauwgezetheid. Daarna kijkt
zij er niet meer naar om. De jon
ge vosjes kunnen na die periode
zelf zien en moeten zich dus maar
op de eigen manier door hun le-
ven slaan. Dieren van standing als
zij zijn, vertikken de vossen het
daarna om nog een stap in het aan
de gazen kooi geconstrueerde hou-
ten hok te zetten. Dag en nacht
vertoeven zij in de open lucht in
de gazen villa. Het hok is goed
voortoilet.
Bevervlees een lekkernU
De menage van de farm „Raven-
bosch" herbergt ook nog andere
gasten. Angorakatten, voor de da
mes, marmotten voor de laborato-
ria, een nertz voor het kostbare
nertzbont, en bevers met ruige
snorren.
De beverfokkerij staat in Neder-
land nog in de kinderschoenen. In
tegepstelling met Duitsland, waar
men bevers houdt, zoals men hier
konijnen en kippen. De beverwol
was over de grens altijd zeer in
trek en niet minder het vlees, dat
de Duitsers met welbehagen naar
binnen werkte als het op de juiste
manier was klaar gemaakt: eerst in
de karnemelk en daarna vakkundig
gebraden.
„Gee.n grotere lekkernij dan een
beversoepje of een stukje beverra-
gout...." beweert de Duitser.
De moeilijkheid in ons land is,
dat men nog geen goede installatie
bezit om het bevervel te manipule-
ren. De woldichtheid is namelijk
buitengewoon groot. ongeveer 140
wolharen op een vierkante milime-
ter. Doch tussen deze wolmassf's
schuilen per m.m.2 ook zeven kroon
haren, stekelige stukjes hoorn. Om
deze, zonder beschadiging van de
7.15 Omroep-
Morgengebed,
HILVERSUM II:
Kamerorkest, 7.45
8.15 Pluk de dag: 9.00 Voor ae
vrouw. 9.35 Mars-muziek, 9.45
Schoolradio. 11.00 De Zonnebloem,
11.45 Gram.platen, 12.33 Lunch-
concert. 13.00 Kath. nieuws, 13.45
Hods d'oeuvre, 14.40 Voor de vrouw
.15.30 Gram.platen, 16.45 Sympho-
nisch orkest, 17.30 orgel, 18.50 Or-
kestmuziek. 19.45 Beroepskeuze.
19.55 Bach-koraal, 20.15 Plaat-varia.
21.20 Gram.platen. 21.30 Omrcep-
orkest. 21.45 Avondoverdenking.
23.15 B R C.-Symphonie-orkcst.
HILVEFSUM I: 7.30 Gram platen,
8.15 Tino Rossi met orkest, 9.15 Mor-
genwiiding. 9.46 Arbeidsvitaminen.
10.35 The Andrew Sisters. 11.00 Uit
de romantische tijd, 12.33 In 't Sm-
onnetje. 13.15 Het Virtuoso-sextet.
13.45 Opera aria's, 14.00 Voor de
Vrouw. 15.00 Voor zieken en gezon
den. 16.00 Programma in een noten-
dop. 17.00 ..De Brandweer vroeger en
nu". 17 30 Vaudeville-striikorkest.
13.15 Daviscup-tenniswedstriiden.
18.30 Voor de Nederlandse Strijd-
krachten. 19.15 Radio Volksmuziek-
school. 20 15 Residentie-orkest. 21.45
Hoorspel. 22 20 Orgel en zang. 22.45
„Onder vier ogen", 23.15 Gram.pl.
huid, te kunnen verwijderen, moet
het vel een zweetproces ondergaan,
waarna de „distels" er machinaal
worden uitgetrokken, een proces,
dat men in Nederland nog met kan
uitvoeren. Jammer, want de wol is
van prima kwaliteit. Bovendien is
een bever in vier maanden volwas-
sen; men heeft er verder veel min
der naar om te kijken omdat de
baby enkele uren na de geboorte
al kan zien en zelf eten.
Hoe werd ik farmer?
Al met al blijft- het ganse pels-
dierenbedrijf een riskante onder-
neming, omdat men met levend
materiaal werkt en omdat men af-
hankelijk is van ik-weet-niet hoe:
vele factoren. Van daar stelden wtl
de vraag, hoe de eigenaar van „Ra-
venbosch" er eigenlijk toe gekonnen
is om juist zijn carrifcre in die rich-
ting te zoeken.
„Wel, ik stond een 25 jaar gele-
den, toen ik van het ganse bedrijf
nog geen toeten of blazen afwist,
eens voor een etalage van een bont-
zaak te kijken. Daar lagen zilver-
vossen en ue prijs vond ik rijkelijk
hoog, zodat ik bij mezelf dacht:
Hier valt wel iets in te verdienen.
En toen ben ik met mijn eigen
vossen begonnen. Maar ik zeg U
vooruit, men moet een dierenlief-
hebber zijn,
Het mag vreemd klinken, dat een
dierenliefhebber zijn beesten ten
slotte doodt. Maar dat is nu een-
maal de noodzaak van het vak.
waarvoor de tedere gevoelens moe
ten wijken en om de farmer een
bestaan te geven en om de mode
op peil te houden. Dat Reinaert de
Vos daarvan de dupe moet worden
heeft hij tenslotte aan zijn eigen
ijdelheid te danken. „Maar prettig
is het nooit om dieren, waarmede
men een jaar lang is opgetrokken,
te moeten afmaken
„VERWACHTING: matige westelijke tot zuidwestelijke wind,
zwaar bewolkt tot betrokken, met vooral in het zuiden enige
neerslag. lets warmer. In de streek tussen Maas en Waal was
de toestand critiek voor het optreden van aardappelziekte. De
fruitkwekers dienen hun derde bespuiting uit te voeren".
Er is geen buitenstaander die ten lang is met het oog op uitzaaien
naaste bij maar kan vermoeden wat J van wintergranen, het bswaren van
Lu-
ver-
De Franse filmpionier Louis
miere is na een ziekbed van
scheidene jaren te Bandol in Zuid-
Frankrijk overleden. Louis Lumie
re was met zijn broer Auguste Lu
miere, de uitvinder van de bios-
coop. Hun ..cinematographe" bete-
kende een belangrijke verbetering
van de bestaande typen, waaronder
de „kinetoscope" van -de Ameri-
kaanse uitvinder Thomas Alva
Edison.
Louis heeft naderhand nog een
reeks fotografische uitvindingen
gedaan. In 1907 maakte hij de eer
ste directe kleurenfoto's met zijn
„autochroom"-platen- en het heeft
twintig jaar geduurd, voordat dit
proces verbeterd werd.
Zaterdagavond -had de Meppeler
Zwem- en Poloclub „De Reest"
wesdtrijden georganiseerd. waar
voor ook zwemsters van „De Rob-
b#n" uit Hilversum waren uitge-
nodigd, waaronder Nel van Vliet.
In de 100 «M. schoolslag dames
werd Nel van Vliet, die voor de
Robben uitkwam winnares in de
tijd van 1 m. 20.4 sec.; 2. Tonny
Horn (Robben) 1 m. 23.2 sec.
VAN 10 N1I1.LI06M
POND Z-Al
\JB-RS-fRt KKg-N..
De bewogen geschiedenis van de
ze bataljons. die resp. onder de na-
men ..Watermannen" en ..Margrie-
ten" bekend zijn, is waard verteld
te worden.
„De ..Watermannen".
October 1944 gaf Z. K. H. Prins
Bernhard. bevelhebber der Neder
landse strijdkrachten. opdracht tot
het vormen van wachtbataljons.
Zo werd te Sint Nicolaas in Bel-
gie begonnen met de formatie van
ebn bataljon. dat later de naam 1-3
R.I. zou krijgen. De formatie was
voltooid op 5 November 1944. waar
na het bataljon. onder de Engelse
bijnaam ..Paris Batallion", werd in-
gedeeld bij de ..21 Th Army Group"
als ..Liberated Manpower Unit". De
zwerftocht van het bgtaljon begon
23 December 1944: St. Gilles, Fra-
cene (Belgie), Walcheren. Zuid Be-
veland. Tholen. Vught, Coevorden,
Hardenberg, Gramsbergen. Het ba
taljon trok 5 Mei 1945 over de Duit-
se grens. 15 September 1945 keerde
het bataljon terug, waarna het zich
te Heerlen. Chevremont en Klim-
men op zijn nieuwe taak ging voor-
bereiden. De reis begon 7 Novem
ber; via Ostende bereikt men Al-
dershot in Engeland. vanwaar de
grote tocht 25 November aan boord
van de Johan van Oldenbarnevelt
aanvlng. 30 December zette men
voet aan wal op Malakka waar de
gloeiend hete hoogvlakte van Ipoh
tot voorlopig verblijf diende. De
training werd voortgezet met de
collega's van de latere V-brigade,
de Friezen (1-9 R.I.) en de Kroko-
dillen (1-5 R.I.). 21 Maart 1946
kwam 't. bataljon op Java in Mees-
ter Cornells, vanwaar het 8 April
per vliegtuig naar Bandoeng ver-
trok. Allengs werd het gebied van
de Br. Indische troepen overgeno-
men. Na een zuivering van het zui-
delijke stadsgedeelte breidde het
gebied zich snel uit tot aan de Tji
Taraem, waar de eerste verliezen
werden geleden. Njalindoeng, waar
de eerste onderhandelingen met de
T.R.I, plaats vonden. Tjisoeroea,
waar de basis werd gelegd voor een
oprechte en vruchtbare verstand-
houding met de bevolking aan de
voet vah de Boerangrang, en nog
vele andere plaatsen hebben de
wapenspreuk van de Watermannen:
..Ons is niets te dol" gerechtvaar-
digd. Het bataljon beleefde een
moeilijke tijd van wachten en pa-
trouilleren. totdat het zich moest
voorbereiden op een nieuwe perio-
i de in haar bestaan: de actie. D-dag
kwam 21 Juli met de uitbraak uit
het gebied van Bandoeng in O. rich-
ting. Zware dagen volgden. Cheri-
bon werd 24 Juni beyt. Vervolgens
ging het in vliegende vaart naar Te-
gal. In Tegal werd een paar dagen
gerust. Toen begon de grote stoot
dwars door Java. Tjilatjap was het
einde van de tocht. omdat daar het
staken van de actie bekend werd.
Een zeer zware tijd brak toen aan
voor het bataljon. dat over een uit-
gestrekt gebied verspreid was. Tus
sen Bandjap en het schiereiland
Pangandaran speelde zich het laat-
ste hoofdstuk van de geschiedenis
van 13 R.I. af. Dan was het verza-
melen geblazen en de mannen met
de badge: het witte schild met de
blauwe golven. keerden terug naar
hun haardsteden in Nederland.
Het is een merkwaardig toeval dat
deze terugkeer geschiedt op een
schip dat hun naam draagt, nl. „De
Waterman".
..Margriet-bataljon"
In Harderwijk in de Prinses Mar-
grietkazerne werd een militaire om-
lijsting gegeven aan een groep jon-
gemannen die elkaar in de verzets-
beweging. meest in het district Sal-
land. hadden gevonden. Een bataljon
werd gevormd: 1-11 R.I., het Mar-
grietbataljon.
Op 17 October 1945 vertrokken zij
naar Indie. Het Margriet-bataljon
belandde voorlopig bij de U-brigade
op Malakka en binnen ditzelfde ver-
band vingen de mannen een zwerf
tocht op zee van veertien dagen
aan. 9 Maart 1946 zetten ze voet aan
wal in Tandjong Priok. dat ze teza-
men met het eiland Onrust en het
vliegveld Tjililitan onder controle
namen.
4 Mei dient te worden opgetekend
in de annalen van de W.-brigade.
Want op deze dag werd de brigade
uitgebreid met een welkome ver-
sterking en wel met 1-11 R.I. van de
U-brigade, onder commando van
de majoor Baden. Samen met
W-brigade ging het bataljon ge
schiedenis maken. Bevrijding van
Tangerang op 28 Mei 1946, troepen-
verplaatsing van Batavia naar
Bandoeng, 1-11 R.I. vloog ook mee
en kwam nog juist op tijd tezamen
met het reeds aanwezige handjevol
mensen.om Tjiandjoer te bezetten.
Dit was op 30 Juni 1946.
Zonder enige tegenstand werd
Kademangan op 11 Juli ingeno-
men. De vitale convooiweg Tjiand-
joer-Bandoeng moest beveiligd
worden en de Margrieten, thans
onder commando van majoor
Boers, bezetten 21 Juli Tjibeber,
het belangrijke wegenknooppunt
17 km. ten Zuiden van Tjiandjoer.
Een grote tegenaanval op Tjiand
joer werd er op het laatste moment
door voorkomen.
Door het innemen van Gekbrong
werd 2 Augustus 1946 de bezetting
van de rijke vlakte van Tjiandjoer
-Tjibeber voltooid. De vlakte werd
herschapen in bet welvarende ge
bied van weleer.
De periode van het bestand le-
verde een massa wachtjes op, veel
patrouilles en weinig acties. Zo
passeerde Kerstmis '46 in het teken
van een gespannen aandacht, het
oude jaar ging over in het nieuwe,
dat met onrust werd ontvangen. In
het voorjaar verhuisde de hele
brigade naar Bandoeng en 1-11
werd gelegerd in Lembang, waar
gecombineerde oefeningen met de
luchtmacht op het programma ston-
den.
De spanning groeide en resul
Woensdagavond 9 Juni geeft de
VARA om 19 uur over .Hilversum I
een reportage van de voetbalwed-
strijd NederlandZweden. De re
porter is Ir. van Emmenes.
De spoorwegen zullen een aantal
extra treinen laten lopen, waarvoor
op de verschillende stations mate-
rieel in reserve wordt gehouden.
Jezus' Goddefijk Hart! Ja, dan
denk ik aan het mooiste waaraan
je kunt denken. Het bart van een
mens, dan denk je aan liefde en
trouw. Aan goedheid en offervaar-
digheid. Zo is toch het hart van
een moeder voor haar kind. Of het
hart van een man voor zijn echt-
genote. Het hart is cie samenvat-
ting van alles wat schoon is in ons.
Zo is het Hart van Jezus de sa-
menvatting van al wat schoon en
goed is in Hem. Zie ik Jezus' God-
delijk Hart dan weet ik dat het de
rijkdom van alle deugden bevat.
Jezus' Hart is een kinderlijk
hart. Hij was hen onderdanig.
Jezus' Hart is een gehoorzaam
hart. Vader, niet Mijn wil, maar
Uw wil geschiedde.
Jezus' Hart is een mild hart en
vol barmhartige liefde. Vriend van
de zondaars.
Jezus' Hart is mannelijk en fier.
Als het ging om de eer van Zijn
Vader.
Jezus' Hart is nederig. Leert van
Mij dat Ik nederig ben van hart.
Jezus' Hart is een altijd biddend
hart. Altijd gekeerd tot Zijn Vader.
Jezus' Hart! - O, eindeloos is de
litanie van Zijn deugdep. Geen
deugd of Jeans' Hart is hiervan
het voorbeeld.
Tertiaris, spiegelt u aan dit Hart
met Zijn pracht aan deugden.
Biedt Jezus uw hart als het rpooi-
ste geschenk en moge Gods zegen
en Zijn diepe vrede in u zijn.
Pater Salvator Baselaar, Vi-
sitator D.O. Klooster, N. Nie-
dorp.
teerde in de dag ,.D". Ze njoesten
oprukken naar de TjiaterStelling,
die in 1942 de opmars der Jappen
immers nog had bemoeilijkt. Maar
deze keer had 1-11 geluk. Tjiater
werd zonder veel tegenstand be
reikt en dan begonnen zij de ge-
forceerde opmars naar Cheribon
om vandaar langs de Noordkust
van Java op te rukken met bet
doel Semarang te ontzetten.
4 Augustus te 24.00 uur werd de
wapenstilstand van kracht.
1-11 ging naar Semarang. 7 Aug.
werd het gelegerd in de kazerne op
Djatingaleh en dat duurde tot 10
September. Op 11 September gin-
gen de jongens naar Cheribon om
de „7 December divisie" een hand-
je te helpen. Het gebied rond Koe-
ningan en Kawali moest gezuiverd
word^ji. Tasikmalaja. Manondaja,
Bengkok en Soekaradja heradem-
den. De ravitaillering geschiedde
vanuit de lucht. Aan de Kali Tji-
medang werd 10 November contact
gemaakt met be V-brigade. Na tal
van omzwervingen bereikte 1-11
op 22 November zijn laatste stahd-
plaats: Tjiamis, waar het tot het
einde toe zijn stafkwartier heeft
gehad. De laatste loodjes wogen
nog het zwaarst, want de beveili-
ging van de rijweg Tjiamis-Tasik-
malaja was geen sinecure. 6 De
cember van het vorig jaar sneu-
velde luitenant kolonel Boers. 20
Maart van dit jaar droeg majoor
Schill, de opvolger van overste
Boers, zijn gebied over aan de
commandant van 3 R.S.
Kadio-Moskou heeft Zaterdag
avond bekend gemaakt, dat Hon
garije en Roemenie Rusland ver-
zocht hebben hun herstelbetalin-
gen te mogen verminderen.
Het Roemeense verzoek was ver-
vat in een brief aan Maarschalk
Stalin. De Hongaarse minister van
buitenlandse zaken heeft een soort-
gelijk verzoek ingediend bij de
Russische ambassadeur in Honga
rije.
In de in 1946 gesloten vredesver-
dragen voor beide landen, die in
de oorlog aan de zijde van Hitler
stonden, maar thans satellieten van
Rusland zijn, wordt bepaald, dat
Roemenie binnen 8 jaar aan Rus
land herstelbetalingsgoederen ter
waarde van 300 millioen dollar
moet leveren.
Hongarije moet in dezelfde pe
riode aan Rusland herstelbetalings
goederen ter waarde van 200 mil
lioen dollar leveren en aan Tsje-
choslowakije en Joegoslavie ter
waarde van 100 millioen dollar.
allemaal aan deze voorspelling
vooraf ging. Welk een leger van
professoren, technici en weten-
schapsmensen van allerlei slag te
De Bilt, overal verspreid in ons
land, en ver weg op de Oceaan
weerschepen, dag en nacht in touw
zijn, om het mogelijk te maken dat
deze zinnen door de loudspaeker
komen. En toch is het zo, dat de
toepassing van de weerwetenschap-
pen een bedrijf heeft doen ontstaan,
dat zomin wat het leger medewer-
kenden als van de technische outi-
lage bij de meest perfecte fabriek
behoeft achter te staan.
In een artikel willen we onze
lezers duidelijk maken wat er te
De Bilt gedaan wordt, in een ander
op welke wijze men dgj bereikt.
Het K.N.M.L bestaat uit vijf af-
delingen.
De eerste, stellig niet onbelang-
rijkste, doch voor de outsider vrij-
wel onbekende afdeling, is die van
de administratie, comptabiliteit en
biobliotheek, allengs aangevuld met
een omvangrijk laboratorium en
een eigen instrumentmakerij. Dit
laatste omvat niet alleen het repa-
ieren, doch vooral ook het ontwer-
pen en beproeven van nieuwe in-
strumenten.
Weerdienst
en luchtvaartmeteorologle
Deze tweede afdeling treedt on-
tegenzeggelijk het meest op de
voorgrond, door het verzorgen van
de weerberichten. Ongetelde keren
daags worden hier van honderden
stations in binnen- en buitenland,
de Oeral tot Amerika's westkust
van Spitsbergen tot Afrika en van
per telex waarnemingsberichten in
codevorm ontvangen. Deze gegevens
worden elke drie uur, dag en nacht
door, in kaarten verwerkt. Deze
kaarten zien er uit- als grillig be-
lijnde landkaarten. Iedere lijn, ge-
naamd Isobaar. geeft de grens aan
tussen verschillende druktoestan-
den. De practische uitwerking van
vier achtereenvolgende kaarten
vormt het „dagelijks weerbericht".
Tot deze afdeling behoort ook het
leger waarnemingsposten verspreidt
over het gehele land. Hiervan ge
ven de vliegvelden om het half uur,
de anderen om het uur, ook weer
per telex hun waarnemingen door.
Hiertoe behoren eveneens de onder-
zoekingen in de hogere luchtlagen
met behulp van het nieuwste mid-
del, de ..radiosonde", een zelfstan-
dig werkende kleine aan een water-
stof ballon opgehangen waarnemen-
de radiozender, en de loodsballon.
Al deze waarnemingen worden
ook weer in codevorm per telex
naar instituten elders tea wereld
gezonden.
Landbouw, scheepvaart en
luchtvaart.
Uit de binnenstromende gegevens
worden de verwachtingen berekend
en doorgegeven aan pers, radio en
alle nautische instantles, niet in het
minst aan de civiele en militaire
luchtvaart. Voor de landbouw zijn
speciaal van belang de nachtvorst-
verwachtingen. Wind en storm-
waarschuwingsdienst geldt hoofd-
zakelijk als veiligheidsmaatregel
voor de scheepvaart, zoals die der
stormvloeden speciaal geld(t voor
de benedenloop der rlvieren. De
Rijkswaterstaat vraagt om inlichtin-
gen b.v. ten behoeve vai droogma-
kingen, of voor ijsgang op de rivie-
ren.
Het verkeer wordt gewaarschuwd
tegen gladde wegen, ijsafzetting op
de krachtdraden van electrische
treinen en tenslotte hebben de
zweefvlieger en, zeilllefhebbers ook
weer hun eisen.
Klimaattoestanden.
De derde afdeling verwerkt weer
de gegevens van alle 330 kleinere
en grotere stations en de rapporten
van de 160 vrijwillige waarnemers
over regenval. onweer, temperatu-
ren en wat dies meer zij. Hier ze-
telt de bekende aardappelziekten-
dienst. Andere onderzoekingen gel-
den weer de stand der gewassen en
insectenstadia. Zo kan b.v. uit de
bloei van de kastanjeboom wiskun-
dig zeker het in bloei geraken van
vruchtbomen worden berekend.
Daarnaast wordt veel werk ge
maakt van het voorkomen van
nachtvorsten. Van nog recente da
tum zijn de onderzoekingen, die
verband leggen tussen weersom1
standigheden en uitkomsten van
land- en tuinbouw. Zo bestaat b.v.
een reeel verband tussen het aan
tal uren bewolkte lucht en do melk-
opbrengst van runderen. De nauwe
samenwerking tussen landbouwin-
stanties en het KNMI heeft ook ge
leid tot het maken van weersver-
wachtingen op langere termijn, b.v.
van welke aard de komende winter
zal zijn, hetgeen weer van veel be-
aardappelen enz. Waar het schljnt,
dat men in Amerika in dit opzicht
verder is gevorderd. als gevolg van
een ontzaggelijk uitgestrektwaar-
nemingsgebied, is de directeur van
deze afdeling voor het maken van
studies derwaarts gezonden.
Van evident belang voor derge
lijke voorspellingen is evenwel het
hebben van weersgedragingen van
jaren her. Zo zijn er iflisschien op
sommige bedrijven weersaanteke-
ningen van grootvaders en over-
grootvaders. Het KNMI stelt het
bijzonder op prijs wanneer de hou-
ders van dergelijke aantekeningen
deze tot haar beschikking willen
stellen, om een en ander over te
nemen. E4n serie aantekeningen kan
soms de zekerheid van termijnvoor-
spellingen stukken vergroten.
Tenslotte geeft de derde afdeling
r.og inlichtingen aan personen of
verzekeringen over weerstoestan-
den van jaren geleden.
Oceanographie
De vierde afdeling verzorgt de
vrijwillige waarnemingen aan boord
van de schepen op alle wereld-
zeeen. Deels worden die gebruikt
voor de gegevens der weerdiensten,
deels ook voor de maritieme klima-
tologie. Mededelingen, die deze
dienst aan zee- en luchtvaart geeft,
verhogen de veiligheid, maar dik
wijls ook de snelheid. Zo had dezer
dagen een mededeling over de wind-
.richting in middelhoge regionen aan
de KLM tot gevolg, dat een voor
Stockholm bestemde Skymaster 400
kg benzine minder en evenveel
vracht meer laadde en niettemin de
overtocht vlugger en veiliger vol-
bracht.
De binnenkomende gegevens wor
den op deze afdeling geheel machi
naal op ponskaarten verwerkt. Het
archief van 8 millioen ponskaarten
is het grootste van de wereld.
Geophlsica
Het onderzoekingsterrein van de
vijfde afdeling bestrijkt de aarde
zelf en reikt hier de geologie de
hand en de hoogste luchtlagen ofwel
de iono-sfeer. De laatstgenoemde
onderzoekingen geschieden met ra
dar en radiopeilingen. De wereld-
registratie omvat hier bodembewe-
gingen en aardbevingen. de sterkte
en wijzigingen in het aardmagnetis-
me. Daar de aanleg van electrische
spoorwegnetten deze waarnemingen
te De Bilt in desorde bracht. werd
hiervoor een speciaal station te
Witteveen in Drente gebouwd. Het
direct practisch nut van deze regis-
tratie blijkt tijdens zonnevlekken,
die, zoals bekend, o.a. radio-uitzen-
dingen storen. Zodra hier afwiikin-
gen voorkomen wordt de PTT ge
waarschuwd, terwijl het publiek
verneemt, dat dan en dan poollicht.
zal voorkomen.
Het derde arbeidsveld omvat de
metingen van het zwaartekrachts-
veld van de aarde.
In een tweede artikel zullen we
met onze lezers een bezoek bren-
gen aan De Bilt, om te zien op
welke wijze en met behulp van
welke machines dit alles wordt be
reikt.
Is het stoomschip „Westerdam" in
Rotterdam aangekomen met ruim
veertienduizend kg. goederen uit
Amerika, verzameld door de
..United Service to Holland". De
ze goederen zullen in ons land
worden verdeeld door het Ned.
Rode Kruis;
zal Henriette Davids 13 Juni a.s.
weer in Nederland terugkeren na
haar verblijf in de V.S. Maar in
December zal ze er vermoedelijk
weer op uit trekken. Die wolken-
krabbers toch;
is te Rotterdam een 86-jarige man
in een sanatorium van de eerste
verdieping naar beneden geval-
len, doordat de spijl van de balu
strade, waar hij tegen aanviel, het
begaven. De man is aan de ver-
wondingen bezweken;
s het in Hoek van Holland razend
druk geweest met de verschepir.g
van 22500 bossen peen naar Enge
land. Het was de laatste dag dat
dit mogelijk was;
maakt het Ministerie van Oorlog
bekend, dat vrijstellingen van
dienstplicht alleen in behandeling
zullen worden genomen wanneer
deze via de burgemeester van de
woonplaats zijn ingediend;
heeft de collects voor de reclasse-
ring in Den Haag opgebracht
f 19.360.—, tot nu toe het record.
Ande/e plaatsen, ook in ons ge-
west, hielden zich eveneens kra-
nig.
IlilllfilfllUlJjpMJ;
48. Daar lag onder hem het Alkmaarder meer;
hij wilde het toestel weer laten stijgen; maar't
wilde niet en ging steeds omneer in glijvlucht
ging het langzaam, maar gestaag, in wijde
kringen steeds naar omlaag. Jan Klaassen
dacht: dat moet ik met de verdrinkingsdood be-
kopen; het leek wel of het water naar hem
toe kwam gekropen. Er lag een eilandje mid
den op het meer; Jan Klaassen verzuchtte:
kwam ik daar maar op neer. Want als ik boven
op het water moet dalen, zal ik dit avontuur
met de dood moeten betalen. Zwemmen heb ik
van mijn leven nooit geleerd en als het toestel
niet naar het land terugkeert, dan kom ik neer
op de golven en word ik door het water be-
dolven. Steeds dichter kwam hij bij het water;
reeds hoorde hij wilde-eenden gesnater. Die
schrokken van dat vreemde vliegmachien; hij
sloot zijn ogen; hij wilde het water niet meer zien.
Daar kwam het toestel met een zware smak
op 't water neer; het leek wel of 't brak.
Jan Klaassen dacht: nu zal ik vast verdrin^en
en langzaam haar de donker-koele bodem zin-
ken; en daar voor altijd liggen blijven; maar
nee, 't leek een wonder, het zweefvliegtuig bleef
drijven.
