SMUTS: voorvechter van vrijheid en vrede
LEIDS EREDOCTORAAT
De stok achter de deur
voor de gemeenten
RADIO
DWAZE ANNE
Gevechten te Clermont Ferrand
tussen stakers, politie
en militairen
Hongaarse bijzondere scholen
zijn thans staatseigendom
Neerlands waarde
ring van verdiensten
voor geallieerde
zaak
De zon-kant
Ongeveer
400 gewonden
Zei U iets?
Als ze alles uit hun belastingen halen
Effectenwaardering
Katholieke vrouwen protesteren en eisen
onderzoek van de Verenigde Naties
Werkloosheid
nog steeds dalende
„Hoge Veluwe"
regeringspension
De bonnenlijst
NIEUW NOORDHOLLANPS DACBLAD - Donderdog 17 Juni 1948
PAG. 3
In het Groot Auditorium van de Leidse Universiteit vond Dinsdag-
middag de ere-promotie plaats van prof. dr. W. E. Hecking van
de Harvard University. Tijdens de rede van de nieuwe ere-doctor.
Rechts de Amerikaanse Ambassadeur dr. Herman B. Baruch.
TAPIITENSMOKKEL
OP GROTE SCHAAL
Eenheid voor het
Kath. Amateurstoneel"
Gratificatie
overheidspersoneel
MINISTER MANSHOLT
ONDERSCHEIDEN
VOETBALPOOLS
OPGEROLD
PROGRAMMA
FEU ILLETON
DOOR A. DUNCAN
Oeneraal Smuts, zoals hij zichzelf
het liefst genoemd ziet, kan op een
leven terugzien, dat veelbewogen,
gevarieerd en ten nauwste verbon-
den was met de geschiedenis van
zijn eigen volk en dat van het
Britse gemenebest.
Oppervlakkig beschouwd is zijn
loopbaan vol van tegenstellingen
geweest. Hij begon zijn politiek
leven als een felle aanhanger van
Cecil Rhodes, werd later medewer-
ker van Kruger. Hij vocht verbit-
terd en vastbesloten tegen Engeland
in de Boerenoorlog en was even
vastberaden in de strijd met dat-
zelfde Engeland tegen Duitsland,
zowel in 1914 als In 1939.
Botha en Smuts waren de leiders
van de Nederlanders in Z.-Afrika
onder de Campbell-Bannerman-
grondwet en in de eerste jaren van
de Unie. In 1914 was het de taak
van Smuts om een beweging van
zijn oude metgezellen uit de Boe
renoorlog tegen te gaan en de anti-
republikeinse groepen rond hem te
verzamelen. Dr. Malan, die hem
onlangs tijdens de verkiezingen ver-
sloeg, was vroeger een collega van
hem. Milner, zijn vriend en mede-
lid van het oorlogskabinet onder
Llovd George, was vroeger zijn
grootste vijand.
Onder de mantel van deze schijn-
bare tegenstrijdigheid is het niet
moeilijk een vast doel te ontdek-
ken. Vanaf het begin heeft Smuts
zijn oog laten gaan over de binnen-
landse tegenstellingen heen. Hij
zocht en vond een wijdere horizon.
Zoals Lincoln, geloofde hij met
een grote hartstocht in een Unie.
Hij voelde zich aangetrokken tot
Rhodes, omdat hij in deze man een-
zelfde hartstocht terug vond. Het
was Rhodes' idee van een groot
Afrikaans continent, beteugeld en
geciviliseerd, dat een grote aan-
trekkingskracht op hem uitoefende.
Toen volgens hem Rhodes faalde
in overeenstemming met dit idee te
handelen, keerde hij zich van Rho
des af en voegde zich bij Kruger.
Zodra echter de oorlog tegen Enge
land voorbij was, keerde hij weer
tot zijn oude standpunt terug. De
vestigiijg van de Unie van Zuid-
Afrika was een eerste stap voor-
uit. Waar eerst drie regeringen
hadden geregeerd was nu 4£n rege-
ring aan het bewind en opende voor
Smuts de mogelijkheid op een ver-
enigd Zuid-Afrika met een burger-
lijke staat, die de Nederlandse en
Engelse belangen zou overbruggen.
Omdat de Unie tot stand kwam,
was het volgens Smuts niet uitge-
sloten, dat op een nog grotere schaal
kon worden voortgebouwd in het
knder van het Britse gemenebest.
Hij zag verder vooruit naar een
nog wijdere en meeromvattende
eenheid en in zijn ..Holisme and
Evolution" wordt dit philosofisch
beredeneerd.
Geen enkel persoon heeft meer
dan Smuts ertoe bijgedragen. deze
geheel nieuwe opvatting van een
vrije samenwerktng tussen zelf-
regerende en gelijke naties, samen-
gebonden niet door het gebruik van
geweld, maar door deelneming aan
vrije groeperirgen. juiste wetten en
een menseli.iko wijze van leven, te
formuleren en toe te passen. In de
evoiutie van het Britse koninkrijk
heeft Smuts een buitengewoon grote
rol gespeeld en zijn naam zal altijd
in verband hiermee met ere worden
genoemd.
Doordat hij het Britse rijk zag.
als bestaande uit staten, die biina
souverein en bijna onafhankelijk
ziin en alle behorcn tot de gemeen-
schapsgroep, die het Britse gemene
best wordt genoemd, aarzelde hij
noch in 1914, noch in 1939 de deel
neming van Zuid-Afrika aan de
oorlogen als plicht te zien. Hij stond
aan Engeland's zijde tegen Duits
land en in beide gevallen kon hij
rekenen op de meerderheid van zijn
landgenoten. Wei had hij in 1914
het hoofd te bieden aan een sterk
protest en was de meerderheid van
het Zuid-Afrikaanse parlement in
1939 ten gunste van een oorlogs-
verklarin£ zeer klein (80 tegen 67
stem men). In beide gevallen zou
zonder ziin grote invloed het resul-
taat omgekeerd zijn geweest. Dan
zouden de geallieerden het'hebben
moeten doen zonder de hulp van
de goed getrainde en uitgeruste
Zuid-Afrikaanse strijdkrachten en
zonder de havenfaciliteiten in Dur
ban en Kaapstad. die van zo'n groot
belang waren gedurende de tweede
wereldoorlog, toen de convooien
rond de Kaap moesten varen.
In beide oorlogen heeft generaal
Smuts ook een grote persoonlijke
rol gespeeld. Hij leidde de slag in
Duits Oost-Afrlka (thans Tanga
nyika) tegen Lettow-Vorbeck in
1916 en werd het daarop volgend
jaar een actief lid van het oorlogs
kabinet in Londen. Zijn verdiensten
voor de geallieerde zaak in 1939-
'45 zijn even groot, zo niet groter.
Toen men vrede wilde gaan maken,
QE ZOMER is in het land en
hoog staat de zon aan de
hemel. Een jeestelijke uitbun-
digheid ligt over heel de natuur
en alles staat in de voile bloei
van het leven, dat zich met al
zijn kracht en sterkte naar bui-
ten openbaart. Het is de zon, die
dit leven wekt en groeien laat.
De zon, die de dingen bezielt en
in gloed zet. Zo is het ook in ons
mensenbestaan. Ook daar moet
een zon in schijnen, het ver-
lichten en warmte geven. Aan
alles is een zon-kant. Laten we
niet in de schaduw van het
leven gaan zitten. De zon-kant
is veel mooier en het is er ge-
makkelijker om uit te l\puden.
Zoek de zon op en het leven is
veel lichter! Is dit niet de zon
van uw geloof, van uw moedig
Godsvertrouwen, van uw liefde?
MARCUS
MORGEN zal veldmaar-
schalk Smuts van Zuid-
Afrika in de St. Pieterskerk
het eredoctoraat van de Leid-
se Universiteit aanvaarden.
Een onzer medewerkers geeft
hieronder een beschouwing
over het leven van deze
grote staatsman en militair.
zag hij in de Ver. Naties een ver-
wezenlijking van hetzelfde „een-
heidsbeginsel", dat hem een grote
steunpilaar had gemaakt, eerst voor
de Zuid-Afrikaanse Unie en later
voor het Britse gemenebest. De
Volkenbond en later de Ver. Naties
waren voor hem een politieke ver-
wezenlijking van zijn philosophie:
een grotere eenheid, die kleinere
omvat, maar toch groter is dan hun
som.
Tegelijkertijd bleef het enthou-
siasme voor de Ver. Staten van
Afrika bij hem bestaan. In 1943,
toen hij reeds de na-oorlogse moei-
lijkheden voorzag, sprak hij over
Afrika als „het continent van de
toekomst, dat vol rijkdommen is en
slechts op ontwikkeling wacht".
„Het meest in het oog springen-
de", zo gaat hij verder, „zijn de
nieuwe plannen, die opkomen. De
mensen denken niet langer meer
aan souvereiniteit en vlaggen, doch
slechts aan gemeenschappelijke ac-
tie en gemeenschappelijke belangen.
In het Afrika van heden volgen
Zuid-Afrika, Rhodesia, de Congo en
de Portugese kolonien geleidelijk
aan een zelfde politiek in vele
kwesties. zoals handel, verbindingen,
transport en binrienlandse zaken".
Tegelijk met deze tendens om in
het kader van een gemeenschappe
lijke actie te denken, ziet Smuts de
tegenovergestelde gedachtengang. de
groei van wat hij noemt de slaafse
massa-mentaliteit als het grootste
gevaar van onze tijd. Zijn waar-
schuwingen hiertegen zijn altijd
realistisch geweest.
Voor vrije mensen bestaan nieuwe
en geweldige mogelijkheden, maar
wanneer zij weifelen en de moed
missen om hiervan gebruik te ma
ken, dan zullen ze terugvallen in
slavernij. In Europa. zowel als in
Afrika moet er eenheid bestaan, of
zal er een chaos heersen. De drei-
ging van de politiestaat met zijn
kunstmatig opgedrongen eenheid,
kan slechts tegemoet worden ge-
treden met een vrijwillig samen-
gestelde eenheid van alien, die in
individuele vrijheid wensen te leven.
Heden ten dage blijft generaal
Smuts op 78-jarige leeftijd de zie-
ner, die hij altijd is geweest. In zijn
eigen land heeft de politieke stro-
ming zich tegen hem.gekeerd, maar
dat is op zichzelf van ondergeschikt
belang. De geschiedenis leert, dat
de op democratische wijze gekozen
regeringen, die in oorlogen hebben
gevochten, nooit lang de vrede over-
leven. De regering van Smuts heeft
evenals die van Churchill hierop
geen uitzondering gemaakt.
In ons land zal hij opnieuw door
het ere-doctoraat van de Leidse
Universiteit geeerd worden van-
wege de grote verdiensten, die hij
door zijn inzicht op zovele critieke
momenten heeft gehad. Het moge
voor hem zelf het bewijs zijn. dat
het land, waar zijn voorvaderen
vandaan kwamen, hem als grote
voorvechter van het vrijheids- en
vredesbeginsel niet heeft vergeten.
W. v. E.
X
DE STAKINGEN te Clermont
Ferrand, de Franse industrie-
stad In Midden-Frankrijk, hebben
gisteren tot woeste tonelen aan-
leiding gegeven. De arbeiders be-
zetten de fabrieken en toen de
politie met versterking van
soldaten hen wilde verwijderen
kwam het tot zeer hevige ge
vechten. De onlusten, die vol
gens Berteau, super-prefect van
Lyon, waren voorbereid door
rommunisten, met behulp van
buitenlandse elemcnten. heeft hon-
derden gewonden geeist. In de
loop van de dag breidde de sta
king zich nog over anderc fabrie
ken uit. Groepen mijnwerkers uit
Saint Eloy mareheerden gisteren-
morgen naar Clermont Ferrand,
rode vlaggen meedragend en com-
munistische partijleuzen verkondi-
gend.
Onder de vele gewonden bevinden
zich 70 militairen. De stakers na-
men bezit van de Michelin- en Ca-
troux-bandenfabrieken, nadat zij
door de troepen uit de Bergougnan-
fabrieken waren verdreven. Al het
vervoer binnen de stad werd ge-
staakt. Demonstranten g'ooiden ste-
nen en zwavelzuur naar de agenten
en soldaten. 86 manschappen van de
republikeinse veiligheidswacht wa
ren aangetast door gassen. In de
Franse Nationale Vergadering werd
een communistische motie, die de
regering voor de staking verant-
woordelijk wilde stellen, verworpen.
Volgens AFP is een wapenstil-
stand gesloten tussen de autoritei-
ten en de stakers te Clermont
Ferrand. Op een bjjeenkomst van
Pierre Bertaux, de regeringsver-
tegenwoordiger, en een delegatie
van de stakers werd overeengeko-
men. dat de politie zou worden te
rug getrokken op haar oorsnron-
kelijke postties buiten de fabriek
en een stakitigsnost geDlaatst zou
worden voor elke politieversper-
ring, teneinde dennyistranfen, die
bii de politie zouden willen komen,
tegen te houden.
Indien de nacht zonder incident
zou verlppen. zouden de onderhan-
delingen in de loop van Donderdag
voortgezet worden. aldus meldt AFP
De directie van de Bergougnan-fa-
briek zal ontboden worden om te
trachten het loongeschil, dat tot de
staking leidde, te regelen.
Tot dusverre bedraagt het aantal
gewonden te Clermont Ferrand 400.
Het hoofd van de militaire politie
in het gebied verklaarde. dat de
ongeregeldheden lang van te voren
waren voorbereid. Meer dan 100
personen waren gearresteerd. Voor
het sluiten van de wapenstilstand
waen alle treinen in de stad door
een sympathiestaking voor spoor-
wegarbeiders tot stilstand gebracht.
A.F.P. meldt hedenmorgen:
Op de wegen naar Clermont zijn
vele politie-cordons opgesteld. Tal-
ri.ike vrachtwagens met stakers op
weg naar Clermont zijn tegengehou-
den. De treinen uit Parijs rijden tot
Gerzat, op zes kilometer van Cler
mont.
Twee stakers zijn door de recht-
bank veroordeeld. de eerste tot drie
maanden gevangenisstraf wegens 't
dragen van wapenen. terwijl de 2de,
die de feiten niet bekend, aangehou-
den blijft.
De tapijtensmokkel, die door
ambtenaren van de invoerrechten
en accijnzen in Chaam, Oosterhout
en Dongen is ontdekt, waarvan wij
gisteren melding maakten, blijkt
meer en meer een uitgebreid karak-
ter te hebben. Tot nu toe zijn on
geveer 50 personen in verband met
deze zaak aan de tand gevoeld.
Naar schatting zijn er duizenden
tapijten over de grens gebracht en
hoofdzakelijk naar het Westen ver-
voerd. Het schijnt, dat ook wagen-
bewoners waren ingeschakeld om
de tapijten langs de deuren te ver-
kopen.
In totaal zijn thans ongeveer 10
personen gearresteerd.
Hoeveel liefhebberij er op het
ogenblik wel bestaat voor het
smokkelen van tapijten bleek ook
uit de aanhouding van een chauf
feur uit Zuid-Holland, die bij Rijs-
bergen juist een partij tapijten uit
een Belgische wagen in zijn auto
had geladen. Zowel de Nederlandse
als de Belgische chauffeur zijn ge
arresteerd, auto's en tapijten zijn
ifl beslag genomen.
Zaterdagmiddag 19 Juni van 16.20
tot 16'30 uur zullen via Hilversum
II (415 m.) spreken mr. Jan Derks
en Alb. Welling over: Eenheid voor
het Katholieke Amateurtoneel. In
deze uitzending zullen zij medede-
lingen doen betreffende de tot-
standkoming van een Werkverband
Katholiek Amateurtoneel (W.K.A.).
De bal gehakt wordt in de
eethuizen afgeschaft. Het zal er
dan toch van komen. Ook de
gebakken aardappelen verdwij-
nen. Die kunnen we, het zei tot
troost gezegd, thuis nog eten.
Verder is er nog wel van alles
te krijgen, maar ik verwacht
een hausse in miniatuurweeg-
schalen, aangezien de Overheid
en de Restauranthouders over-
eengekomen zijn, dat diverse
gangen en gerechten precies
aan een bepaald gewicht, op een
gram na, zijn uitgekiend en ook
opgetreden zal worden tegen de
verbruiker, die ziph niet aan de
voorschriften houdt. Er is ove-
rigens nog genoeg te krijgen.
Oesters en champagne, en kie-
vitseieren en kreejt en asperges
e.d. Het vet wordt vooral be-
perkt. Uitsmijters zijn er ook
nog, maar verder mag er geen
vlees geleverd worden, waarin
eieren „herkenbaar" worden
verwerkt. Ze mogen er dus wel
inzitten. als je ze maar niet ziet.
Dat wordt een speculatie op de
culinaire instincten van de Ne
derlandse kok. Ik zie, ik zie.
wat jij niet ziet En de C.C.D.
krijgt aparte cursussen in het
opsnorren van onherkenbare
eieren. Wij dachten, dat het ge-
makkelijker en vooral eenvoudi-
ger zou worden in de distribu
te
De samenwerkende centrales van
overheidspersoneel dienden. naar 't
secretariaat ervan ons mededeelt,
nadat de beslissing van het College
van Rijksbemiddelaars in zake de
toekenning van 2 pet. gratificatie
voor het particuliere bedrijfsleven
was gevallen. reeds op 3 Mei j.l. een
voorstel in bij de salariscommissie
ad hoc. om. evenals het vorige jaar,
ook voor 1948 het overheidsperso
neel voor een dergelijke gratificatie
in aanmerking te doen komen.
Dezer dagen vernamen de centra
les. dat voor de derde maal de be-
handeling van deze zaak tot een
nader bekend te maken datum was
uitgesteld. Er is door deze gang van
zaken ernstige ontstemming en on-
rust onder het overheidspersoneel
ontstaan. aldus het secretariaat.
De Centrales hebben zich nu tele-
grafisch tot de Minister van Bin-
nenlandse Zaken gewend. met het
verzoek ten spoedigste een bespre-
klng over deze aangelegenheid toe
te staan.
HEILOO. 16 Juni. Aardbeien
2.40—3.60 per slof: doperwten 8238
neulen 2448; tuinbonen 1823: an-
dijvie 1725: asperges I 6578: idem
II 4055: wortelen 2836: sjalotten
6—11. alles per bos: bloemkool I
2231. idem TI 1217; kropsla 35,
alles per stuk.
(Van onze parlementaire redjreteur)
WANNEER DE REGERING dacht, dat men vlak voor de ver
kiezingen, nu de meeste afgevaardigden toch van honk
zijn, de Kamer ale volwaardige etem in het kapittel der wetge-
vlng niet meer zo volkomen au serieux hoeft te nenem, dan ver-
gist zij zich. Zells nu voorzitter van Schaik, die het altijd zo trouw
voor zijn „jongens" opneemt, ziek is en de nestor van het college,
de heer Smeenk, de vergaderingen leidt, is er nog voldoende
temperament in het Huis om eventuele pogingen van ministers
om te zien hoe ver het lijden kan, onmlddellijk de kop in te
drukken.
Dit heeft minister Witteman de
vorige week al eens gemerkt toen
hij van de Tweede Kamer een Eer
ste wilde maken en de afgevaar
digden voor het dilemma stelde:
aannemen of verwerpen. vanmiddag
was het .minister Gielen die de
toorn van het parlement opwekte.
De minister had n.l. te kennen ge-
geven. dat hii Vrijdag verhinderd
was om te komen horen naar wat
mr. Burger hem te vertellen had
over de perszuivering. De interpel-
latie-Burger moest dus, zo stelde de
heer Smeenk als voorzitter voor,
heden maar tussen de debatten over
de financiele kwesties als vermo-
gensaanwas en waardering van ef-
fecten voor de belastingen, tussen-
geschoven worden.
Wat drommel. denkt de minister
nu dat hij de Kamer zomaar een
versnipperde behandeling van deze
belangrijke financiele aangelegen-
heden op ons dak kan schuiven.
werd er geprutteld. Zowel de heren
Teulings als de Wilde sprongen de
katheder op en verdedigden het
recht om deze kwesties eens in hun
geheel rustig af te werken met zo-
veel temperament, dat de voorzitter
maar toegaf en besloot min. Gie
len wel te zullen laten weten wan
neer het de Kamer zou schikken
hem te ontvangen.
Na deze kleine erruptie van ge-
past waardigheidsbesef ging men
stemmen over artikel 6 van de wet
noodvoorziening aan de gemeenten,
alvorens de hele wet in eindstem-
ming te brengen. Dit artikel is in
zoverre belangrijk. dat erin wordt
bepaald. dat de uitkeringen uit het
gemeentefonds met 50 pet zullen
worden vermindercj. voor die ge
meenten, die hun belastingcapaci-
teit niet tot het maximum hebben
opgevoerd.
Er stonden hier twee standpunten
tegenover elkaar. De Kamer die
het gevaar zag, dat nu de gemeen
ten gedwongen zouden worden om
belastingen te gaan heffen, ook al
zou de gemeentekas daar niet direkt
om verlegen zitten. Men zag in zijn
verbeelding al burgemeesters zo
De Hongaarse nationale verga
dering heeft Woensdag het wets-
ontwerp tot nationalisatie van de
scholen met 230 tegen 63 stem-
men aanvaard.
Voor het wetsontwerp stemden de
afgevaardigden van de regerings-
coalitie, de arbeiderspartij, de party
van de kleine boeren, de democra
tische volkspartij, de concentratie
der christelijke vrouwen, de onaf-
hankelijke en radicale partijen en
een deel van de Hongaarse demo
cratische partij van pater Baloch.
Margit Schlachta, de leidster van
de christelijke vrouwenbond. heeft
in het parlement geeist, dat de mi
nister van buitenlandse zaken. Erik
Molnar, een V.N.-delegatie zal ver-
zoeken de situatie in ogenschouw te
nemen om vast te stellen of er in
Hongarije werkelijk vrijheid van
godsdienstige overtulging bestaat
zoals in de vredesverdragen wordt
gewaarborgd.
Zij zeide, dat de leerlingen van de
volksuniversiteit, welke door de re
gering is opgericht, elkander groet-
ten met de woorden: „Er bestaat
geen God", waarop het antwoord:
„Er is er nooit een geweest".
Zij legde het parlement 2.449 pro-
testen tegen de wet voor, onderte-
kend door katholieke organisaties.
Kardinaal Mindszenthy, heeft
Woensdag in een brief aan Gyula
Ortuta, de min. van onderwijs,
meegedeeld, dat Rooms-Katho-
lieke Kerk de onderhandelingen
met de staat over de, confessionele
scholen niet wenste voort te zet-
ten.
Na de bekendmaking van de ult-
slag zongen de kamerleden staande
de Nationaly Humne. Alleen zuster
Schlachta bleef zitten, haar werden
allerlei beledigingen toegevoegd.
Er werd een motie aangenomen,
krachtens welke zuster Schlachta
voor de commissie inzake de parle
mentaire onschendbaarheid zal
moeten verschijnen.
Tijdens een noenmaal in de Bel
gische Ambassade, aangeboden door
de Ambassadeur, de heer Nemry,
en diens echtgenote, heeft de Belgi
sche Minister van Buitenlandse
Handel, Baron van der Straeten
Waillet. het Grootlint van de
Kroonorde van Belgie overhandigd
aan Minister Mansholt. Bij het
noenmaal zaten o.m. aan Minister
v. d. Brink, de heer' Jaspar, secreta-
ris-generaal van de douane-unie, en
de leden van de delegaties, die
deelnamen aan de bijeenkomst van
de voorzitters der commissies veor
de douane-unie.
ver gaan dat zij. om toch van die
dreigende regeringsmaatregel af te
komen, snoepreisjes van B. en W.
zouden verzinnen, om de overtol-
lige centen maar op te krijgen....
De minister van de andere kant
wil voorkomen dat er wat hij noemt
„belastingoases" ontstaan: plaatsen
als voor de oorlog b.v. Bloemendaal,
waar men aanmerkelijk minder be-
lasting betaalde dan ,in een grote
stad, maar waar ook het onderste
uit de fiscale kan er nooit uit
kwam.
De minister kreeg natuurlijk ge-
lijk, al waren er van de 62 kamer
leden het grootste aantal is al
op het verkiezingspad nog 20 die
tegenstemden.
Daarna is men dan over gegaan
tot de bespreking van de financiele
ontwerpen, waarin de sprekers niet
gestoord wensen te worden in hun
betogen tot de minister van Finan-
cien. Het ging allereerst om de
waardering van effecten voor de
belastingen. Tot stemmen is de
Kamer nog niet gekomen, maar er
zijn wel controverses ontstaan tus
sen de heren Teulings c.s. van
rechts, die het opnamen voor wat
meer toeschietelijkheid en de heren
Hofstra, (die het beleid van de Mi
nister nog iets te soepel vond) en
Hoogcarspel. die zo ver gingdat
hij alles wat naar kapitalisme riekt
nu middels dit ontwerp maar het
liefst ineens zou willen uitroeien
door de belastingschroef voor de
effectenbezitters zo hoog op te
draaien dat de fiscus nog zou gaan
overstromen. Minister Ljeftinck
bleef zijn eigen gulden middenweg
bevaren en wacht rustig af wat de
Kamer zal beslissen. Daarbij is ook
een amendement-v. d. Weijden c.s.,
om de kleine boeren, tuinders en
middenstanders nog iets tegemoet
te komen, wanneer amendementen
en wetsontwerp in stemming ko
men.
Een uitgebreid onderzoek, dat
zich over het gehele land en Bel
gie uitstrekte, heeft de Rotter-
damse politie in nauwe samenwer-
king met de Belgische, een groot
aantal personen gearresteerd, be-
trokken bij de ongeoorloofde voet-
balpool-ondernemingen.
In de laatste tijd werden opgerold
de Belgische Pari Mutuel-pool,
Strangs-pool en Zetters-pool en in
Nederland de Hollandia, Union
Jack ?n Meteoor. Het bleek, dat
slechts 45 pCt. van de inzet ten
I goede kwam aan de deelnemers, ter
wijl door ontbreken van een be-
hoorlijke controle het zelfs niet ze-
ker was. of dit percentage werke
lijk aan de spelers werd uitgekeerd
De rest verdween in de zakken van
hoofdagenten, agenten en subagen-
ten en werd besteed aan reclame
e.d. De Belgische politie heeft reeds
30 verdachte aangehouden. Deze
hadden op grote schaal belastingen
ontdoken en z.g. ..Barnum-reclame"
gemaakt, d.w.z. geadverteerd met
prijzen, die aan de winnaars uitge-
reikt zouden zijn. doch welke niet
geheel overeenkwamen met de
werkelijke uitkeringen in Belgie.
De Nederlandse verdachten zullen
t.z.t. voor het kantongerecht te
Rotterdam verschijnen.
Het aantal door de Gewestelijke
Arbeidsbureaux geregistreerde
werkloze mannen liep in Mei van
38.631 terug tot 30.898 of wel met
ruim 7700.
De daling deed zich in vrijwel
alle bedrijfsklassen voor. Zij was 't
sterkst in de bouwbedrijven (van
3448 op 2711), de landbouw (van
6951 op 3815) en in de groep losse
ongeschoolde arbeiders (van 7614
op 6161). Onder de 30.898 gere
gistreerde werklozen bevonden zich
19.705 geheel werklozen, 10.688 bij
DUW-objecten te werk gestelden en
505 wachtgelders.
Het werkloosheidscijfer per eind
Mei 1948 was 4500 lager dan dat per
eind Mei 1947. Toen bedroeg het
namelijk 35.400.
Over de zeer laat ingediende be-
groting 1948 van het Ministerie van
Algemene Zaken worden in het
voorlopig verslag der Tweede Ka
mer op verschillende punten inlich-
tingen gevraagd, zo meldt ..Trouw".
Zo wordt gevraagd of voor het
huis Plein 1813 nr. 4 in Den Haag,
de ambtswoning van de Minister van
Buitenlandse Zaken, een huur van
f 5400 per jaar wordt betaald. Het
onderdeel ..porti" wordt met f 20.000
verhoogd. Men achtte dit bedrag
onbegrijpelijk hoog en verzocht na-
dere toelichting. Ook het onderdeel
overige dienstreizen wordt aanzien-
lijk hoger geraamd dan in 1947: ge
vraagd werd wie deze reizen alzo
moeten maken.
Ook de exploitatie van het jacht-
slot Sint Hubertus op ,.De Hoge Ve
luwe" gaf aanleiding tot vragen.
Wie mogen er logeren? Is het waar,
dat ministers en secretarissen-gene-
raal steeds over dit Slot en het bij-
gelegen perceel de beschikking heb
ben. om er te gaan logeren met hun
familie? Hoeveel bedragen alsdan
de pensionkosten? Gevraagd werd
tensiotte voor welke representa-
tieve doeleinden het jachtslot b.v.
in 1947 heeft gediend en hoeveel
gasten er hebben gelogeerd.
Elk der volgende bonnen geeft In
het tijdvak van 20 Juni t.m. 3 Juli
1948 recht op het kopen van:
BONKAARTEN KA, KB, KC 806
451 melk 6 liter melk
453 melk 7 liter melk
456 vleea 100 gram vlees
457 vlees 300 gram vlees
458, 459 boter 250 gram boter of
margarine of 200 gram vet
470 algemeen 1600 gram brood
(geldig t.m. 26 Juni)
471 algemeen 400 gram brood
of 1 rantsoen vermicelli e.d.
472 algemeen 200 gram kaas of
250 gram korstloze kaas
473 algemeen 50 gram thee
474 algemeen 2 eieren
475 algemeen 125 gram koffie
463 resprve 1200 gram brood
(geldig t.m. 26 Juni)
464 reserve 200 gram kaas of
250 gram korstloze kaas
466 reserve 400 gram brood
(geldig t.m. 26 Juni)
BONKAARTEN KD, KE 806
953 melk 12 liter melk
956, 957 vlees 100 gram vlees
958 boter 250 gram boter of
margarine of 200 gram vet
959 boter 125 gram boter of
margarine of 100 gram vet
970 algemeen 400 gram brood
(geldig t.m. 26 Juni)
971 algemeen 400 gram brood
of 1 rantsoen vermicelli e.d.
972 algemeen 100 gram kaas of
125 gram korstloze kaas
974 algemeen 2 eieren
963 reserve 400 gram brood
(geldig t.m. 26 Juni)
BONKAARTEN ZA, ZB, ZC, ZD,
ZE, MD, MF, MG, MH 807
(b(Jz. arbeid, a.s. moeders en zleken)
Geldig zijn de bonnen van strook J.
Bovengenoemde bonnen kunnen
reeds op Vrijdag 18 Juni worden
gebruikt. met uitzondering van de
bonnen voor melk, waarop eerst op
Maandag 21 Juni a.s. mag worden
gekocht.
VRIJDAG 18 JUNI
HILVERSUM II. 7.45 Een woord
voor de dag. 8.15 Gewijde muziek.
8.30 Symphonisch ochtendconcert.
9.15 Ochtendbezoek bij jonge zieken.
9.35 Opgewekte melodieen. 11.00
Werken voor strijkorkest; 11.30
Zangrecital; 12.33 Metropole-orkest;
13.15 Mandolinata; 13.45 B.B.C.-
Symphonie-orkest; 14.40 Symphonie
voor Strijkorkest: 15.00 Ere-promo-
tie veldmaarschalk Jan Smuts; 16.25
Trio voor piano en 2 violen; 17.15
Rolanda Sextet; 17.45 Bekende or-
kesten, met bekende melodieen:
18.45 Wognum's Zangkoor; 19.15
Regerings-uitzending; 20.15 Viool en
piano; 21.05 Omroeporkest; 22.30
Negro Spirituals; 22.45 Avondover-
denking; 23.15 ..Serenade".
HILVERSUM I: 7.30 Muziek bij
het ontbijt; 8.18 Orgelspel; 8.50 Voor
de huisvrouw; 10.00 Morgenwijding;
10.20 Gram.platen; 11.15 Menuet;
voordracht; 12.00 Mexico-program-
ma; 12.38 Le Piano Romantique;
13.45 Gram.pl.; 14.00 Kookkunst;
15.00 Boekenschouw; 15.20 Luchtige
samenzang; 16.30 Tussen 12 en 16;
17.00 Film-muziek; 18.30 Voor de
Ned. Strijdkrachten; 19.15 Accor-
deon-orkest: 20.05 Nederlands Ka-
merkoor; 21.00 Men vraagt en wij
draaien; 21.50 Op vleug'len van mu
ziek; 22.15 Swing en Sweet; 23.15
Symphonisch Vrijdagavond-concert.
„Van de week heb ik weinig fooi-
en gekregen", antwoordde Samuel
Hebler, ,.ik geef je alles, wat ik
verdien. Marguerite. Ik kan je niet
meer geven."
„Ja, dat zeg je", antwoordde zijn
vrouw, „maar ik denk, dat je meer
dan de helft achterhoudt. En dan
wil je nog altijd geld voor tabak, of
ik te kort kom, of niet."
Anne trad de kamer binnen, in
de hoop, dat haar komst een einde
zou maken aan die telkens terug-
kerende ruzie tussen haar stiefmoe-
der en haar vader. Juffrouw Hebler
keek haar met haar vinnige ogen
strak aan. Ze was een grote. hoe-
kige vrouw, met een zure uitdruk-
king op haar mager gezicht. Anne
keek naar haar vader, van wie ze
veel hield. Hij glimlachte sloom en
keek weer in zijn krant. Anne kan
hem zich nog goed voorsteljen, toen
hij nog een vrolijke, gezette man
was, die geen zorgen kende. Nu
scheen hij een onzichtbare last te
torsen, die hij niet kon afwerpen.
Jij moet zeker eten hebben?"
gromde juffrouw Hebler. ,.Ik had
het om half acht al klaar. maar jij
liet je -niet zien. Neen, jij had na
tuurlijk iets beters te doen en vond,
dat ik maar op je moest wachten.
Ik ben hier net een meid, die jullie
allemaal mag bedienen!"
Anne, die tijdens haar samenzijn
met Arthur volstrekt niet op de tijd
gelet had, voelde zich schuldig. Ze
had er niet aan gedacht, tegen haar
stiefmoeder te zeggen dat ze niet
regelrecht uit de winkel kwam.
..Het spijt me", zei ze. „ik had
dadelijk naar huis willen komen,
maar.nu ja, ik ben opgehouden."
,.Als je getrouwd was, zou je wel
anders praten", smaalde haar stief
moeder.
Anne beet zich op de lippen. Ze
wist, dat haar stiefmoeder vond, dat
ze al lang verloofd had moeten zijn.
Ze zou haar graag gezegd hebben.
hoeveel Arthur van haar hield, dat
hij zich voor haar desnoods liet ont-
erven. Maar ze hield haar geheim
voor zich. Ze wilde tegenover haar
nog niets uitlaten over Arthur. Als
mevrouw Pitere bij haar weigering,
om toestemming tot hun huwelijk
te verlenen, bleef, wilde ze haar
stiefmoeder geen gelegenheid ge
ven, over haar verdriet te gnuiven,
wat ze ongetwijfeld zou doen, als
ze maar kon.
De buitendeur sloeg dicht en An
ne's gezicht klaarde op.
„Daar is Pierre", riep ze uit en
keek verlangend naar de deur,
waardoor haar broer binnenkwam...
Ze zag terstond, dat Pierre over
iets uit zijn humeur was. Hij zag
bleek en zijn ogen stonden gejaagd.
„Daar hebben we er nog een, die
graag eten wil, nadat de tafel al een
uur opgeruimd is", begon juffrouw
Hebler, maar Anne sprong van haar
stoel. „Ik zal wel wat halen", zei ze
naar Pierre kijkend. „Wat wil je
hebben, Pierre?"
„Ik heb niks nodig", bromde hij,
„ik ga meteen naar bed."
Hij sphopte zijn schoenen uit en
ging naar de deur.
„Wat mankeert dat jonge mens?"
vroeg juffrouw Hebler, „dat zal wel
niet zuiver zijn, wed ik."
„Hoe kunt u zo iets zeggen?" stoof
Anne woedend op. „Hij is zo eerlijk
als wat!"
Ze liep de deur uit en haar broer
achterna. Hij was op zijn kamertje.
Het was er donker en toen Anne
aan de deur stond te luisteren, hoor-
de ze een onderdrukte snik.
„Pierre, wat is er toch, jongen?"
Ze liep vlug naar zijn bed toe en
legde haar hand op zijn schouder.
Hij keek verschrikt op.
„Wat.... wat wil je van me,
Anne?"
„Je zit in moeilijkheden, Pierre",
mompelde ze. Ze ging op de rand
van zijn bed zitten en streek zijn
krullen van zijn voorhoofd weg.
„Niet.... niet waar!" zei hij
hoofdschuddend, „hoe kom je daar
bij?"
Anne hield te veel van hem, om
zich te laten misleiden. Ze voelde
zich in de laatste tijd wat vreemd
tegenover haar vader, maar had
zich des te meer aan de jongen
gehecht. Ze was blij, als hij blij was
en voelde r?ph ongelukkig. als hij
verdriet had.
„Kom nu, Pierre, er moet iets niet
in orde zijn", zei ze zacht.
„Het is niets voor jou, zo naar
boven te hollen en je te verstop-
pen."
Pierre vermeed haar blik. In het
half donker maakte zijn bleek ge
zicht een akelige indruk.
„Anne", vroeg hij eindelijk fluis-
terend. ..heb jij soms nog wat geld?"
„Geld? Waarvoor, jongen?"
„Ik heb het nodig. Heel erg ook.
Morgenochtend moet ik drie dui-
zend francs bij elkaar hebben."
„Drie-duizend francs?" hijgde ze
verschrikt. „Maar Pierreik be-
griip er niets van!"
Zijn ogen stonden wild en zijn
lippen beefden.
„Luister eens, Anne.... ik zit er
verschrikkelijk tussen. Je kent die
twee mannen toch wel, met wie ik
de laatste tijd nog al omging?"
Anne knikte van ja en fronste de
wenkbrauwen, want ze had die twee
mannen nooit goed vertrouwd.
„Wel, die hebben me tips gegeven
voor de wedrennen en ik heb naar
hen geluisterd. Ze hebben me wijs
gemaakt, dat ik zeker winnen zou,
als ik maar volhield. En ik ben zo
stom geweest, dat te geloven. Ik
heb vijfhonderd francs daarna
duizend verloren. Ik wilde er mee
ophouden. maar ze haglden me over
om door te gaan. Ikik heb dat
gedaan en ten slotte heb ik geld,
dat me door mijnheer Presson in
bewaring gegeven was, geleend
..Mijnheer Presson?" helhaalde
Anne zachtjes en verschrokken,
want mijnheer Presson was hoofd
van het advocatenkantoor, waar
Pierre bediende was.
(wordt vervolgd)
