is
Auriol doet bcroGp op Robert Schursion
tot vorming van een kabinet
WIJ ZIJN DANKBAAR VOOR ALLES
wat Zij voor ons volk geweest is
f
De tweede Duitse Republiek
wordt Woensdag geboren
Voor Alkmaar en omgeving
m
Ramadier gaf opdracht terug
Herderlijk schrijven van de Bisschoppen
in verband met het Regeringsjuhileum
M
DE CRISIS IN FRANKRIJK
Kerkelijke viering op 31 Augustus
en 6 September
Wat Reynaud wilde
Wanneer N.H.D.
niet verschijnt
Dr. van Mook
naar Nederland
Juan Carlos
Groot werk van
Anton van Welie
Extra bon voor boter
of vet
Zaterdagavond
in Amsterdam
Assemblee von Bonn komt bijeen
Hoofdredacteur: H. N. Smits,
rayonredacteur: Fr. Otten.
Directeur: E. J. M. Stumpel.
Abonnementsprijs f 3.75 per
kwartaal; 1.30 per maand.
Advertentie-prijs per editie
16 ct p. mm.; minimum 2.50;
in alle edities 26 ct. per mm.;
minimum 4'.Fam.ber. 20 c.
per mm.; in alle edities 30 ct-
Buiten God is 't
nergens veilig
Vondel
MA AND AG 30 AUGUSTUS 1948
44e JAARGANG - NUMMER 11349
BUREAUX:
ALKMAAR: Langestraat 42 A,
Tel. 2046 (adm.) 2047 (red.)
K 2200.
HOORN: Draafsingel 59, Tel.
4243 (K 2290) 2 lijnen.
DEN HELDER: Keizerstraat 89
Tel. 2800 (K 2230).
SCHAGENMolenstraat 52,
Tel. 459 (K 2240).
Bank: Noorderbank
V?
7j
18.000 zangeressen en zangers zullen morgen H.M. Koningin Wilhelmina op Haar 68ste verjaar-
dag een aubade brengen voor het Koninklijk Paleis op de Dam. Evenals in 1898 zal de thans
bijna 80-jarige dirigent Fred Roeske de zanghulde op Koninginnedag leiden. Zaterdagmiddag werd
een generale repetitie gehouden. Een overzicht over het massale koor van het Paleis uit.
HET HOOGWAARDIG EPISCOPAAT heeft gisteren in alle
kerken een Herderlijk Schrijven doen afkondigen betreffende
het Regeringsjubileum van H.M. de Koningin, waarin de beteke-
nis van dit jubileum wordt belicht en mededelingen worden ge-
daan over de kerkelijke viering. Wij pubilceren dit historische
document hier in zijn geheel:
ORGEN, 31 Augustus, de
eerste, en Maandag 6 Sep
tember, de tweede nationals
feestdag, zal het Nieuw Noord
hollands Dagblad niet verschij-
nen. Onze bureaux zijn op die
dagen gesloten.
De Directie.
Koningin Wilhelmina
zal troonwisseling
aankondigen
OP ZATERDAG 4 SEPTEMBER
a.s. te 11.30 uur op het Ko
ninklijk Paleis te Amsterdam
zal H.M. de Koningin, in het
bijzijn van H.H. K.K. H.H. Prin
ses Juliana en Prins Bemhard,
afstand doen van de kroon.
De eenige aanwezigen bij
deze plechtigheid zullen zijn de
voorzitter van de beide Kamers
der Staten-Generaal, de minis
ters, de vice-president van den
Raad van State, de leiders en
leden van de deputaties uit In
donesie, Suriname en de Ne-
derlandsche Antillen, de Com-
missaris der Koningin in de
provincie Noordholland, de bur-
gemeester van Amsterdam en
de directeur van het kabinet
der Koningin, die de acte van
afstand mecje zullen ondertee-
kenen.
Klokslag 12.00 verschijnen
Koningin Juliana en H.K.H. Prin
ses Wilhelmina met den Prins
der Nederlanden op het balkon
van het paleis, waar Prinses
Wilhelmina en Koningin Julia
na eenige woorden zullen spre-
ken.
Erfgenaam van de
Spaanse troon?
VOOR DE RAAD VAN STATE
De Haagse schilder Anton van Welie bij zijn schilderij.
Op 23 Augustus heeft een gewapende Indonesische bende van
20 tot 30 man op een tiental kilometers afstand van Poerwakarta,
tussen Batavia en Bandoeng, een goederentrem tot ontsporing
gebracht. Hierbij werden van het treinpersoneel 3 Indonesiers
gedood en 7 gewond, terwijl de overige leden van het personeel
door de bende werd weggevoerd. Overzicht van het terrein waar
de ramp plaats had.
Nieuuu
Noordhollands
IrfiRI
X
Beminde Gelovigen,
AUerwegen maakt men zich op
om op de meest feestelijke wijze te
vieren het 50-jarig regeringsjubi
leum van Hare Majesteit Koningin
Wilhelmina. Deze weken staan ge
heel in het teken van de dankbare
herdenking van dit enige feit in de
geschiedenis van ons Vaderland.
En inderdaad, er is reden om t'eest
te vieren. Dankbaar grijpen wij de
voltooiing van het 50ste jaar van
Haar zegenrijk bestuur aan, om
uiting te geven aan onze grote
vreugde, onder haar koninklijk ge-
zag te hebben mogen leven. God
heeft ons in haar een koningin ge-
schonken, die door haar wijs beleid
«>n door de hoge opvatting van
haar taak de liefde en genegenheid
heeft gewonnen van heel het Ne-
derlandse volk.
Zij was nog jong, toen het hoog-
ste bestuursgezag in voile zwaarte
op haar schouders ging drukken,
maar van het begin af toonde zij
zich haar hoge verantwoordelijkheid
bewust en de uiterste plichtsge-
trouwheid en de algehele toewijding
waarmee zij zich kweet' van haar
taak, vervulde zo goed als alle lagen
van ons volk met eerbied en ont-
zag voor de hoogheid en ongerept-
heid van haar persoon. Tegenover
de grote eenzaamheid, die het be-
kleden van de hoogste waardighe-
den met zich medebrengt, stond de
hoge achting, die het Nederlandse
volk jegens Haar koesterde.
Wij zijn ons echter pas goed be
wust geworden, welke plaats zij in-
nam in onze harten, toen een over-
machtige vijand ons laaghartig
overviel en ons onafhankelijk volks-
bestaan bedreigde en wij jaren lang
geknecht werden door de slaven
van een satanisch regiem.
Wij hebben ons! gewarmd en ge-
troost aan de bemoedigende en op-
wekkende woorden, die Zij van
overzee tot ons richtte. Nooit had-
den wij ons zo verbonden met Haar
gevoeld, zo den met Haar als in de
jaren van beproeving en lijden. En
wat wij voor alles in haar bewon-
derden en waardoor zij onze liefde
en aanhankelijkheid opwekte, dat
was het herhaalde getuigenis van
haar geloof in Christus en van haar
onwrikbaar vertrouwen op God. En
juist dit gemeenschappelijk geloof
in Christus deed haar woorden zo'n
diepe weerklank vinden in de har
ten van alle christenen, ja in de
harten van heel het Nederlandse
volk, .dat toch altijd nog een chris-
telijk volk mag genoemd worden.
Wij zijn dankbaar, innig dank
baar, voor alles, wat zij voor ons
volk geweest is, en daarom gaat
onze dankbaarheid allereerst uit
raar God, de Gever van alle goeds,
die ons in Wilhelmina zulk een
h-.ningin geschonken heeft.
Daarom zal in alle kerken van ons
land, alsmede in de kapellen, waar-
r een rector is aangesteld, op
plaatsen, waar hat gevoegelijk
op 31 Augustus een gezongen
plechtige H. Mis worden opge-
dragen, waarna het Te Deum zal
worden gezongen. Op plaatsen, waar
zulks wegens de burgerlijke festi-
viteiten bezwaarlijk is, zal 's avonds
tevoren een plechtig Danklof wor
den gecelebreerd met Te Deum en
gebeden voor Hare Majesteit. In die
plaatsen, waar meerdere parochies
zijn, gelieven de Zeereerwaarde He-
ren Pastoors onderling overleg te
plegen, opdat in al die parochies de
kerkelijke viering uniform geschie-
de.
B. G. Het is u bekend, dat Hare
Majesteit heeft besloten om het 50-
jarig regeringsjubileum te doen sa-
menvallen met het einde van haar
zegenrijk bestuur. Dit besluit heeft
ons alien, zo innig aan haar ver-
knocht, droef gestemd, maar met
eerbied hebben wij haar beslissmg
aanvaard, omdat wij weten, dat al-
leen het welzijn van haar volk met
achterstelling van ledere persoon-
lijke overweging haar tot dit besluit
heeft gebracht. Niet alleen de last
der jaren, maar niet minder de zor-
gen en het lijden der bezettings-
jaren en de vele moeilijke na-oor-
logse vraagstukken op schier ieder
terrein van het staatkundig leven
hebben ongetwijfeld het rechtmatig
verlangen in haar doen ontstaan, de
zware verantwoordelijkheid van 's
lands bestuur aan jongere krachten
over te dragen. En het vertrouwen,
dat zij meende te mogen stellen in
haar dochter, heeft het haar verge-
makkelijkt dit gewichtig besluit te
nemen.
Thans wordt dan Hare Koninklijke
Hoogheid Prinses Juliana geroepen
de hoogste leiding in 's lands zaken
in handen te nemen. Voorwaar een
bovenmate zware taak. Daarom B.
G. vragen Wij u met aandrang veel
voor haar te bidden: dat de H.
Geest haar verstand moge verlich-
ten en haar wil sterken,_ opdat zij
steeds tot het juiste inzicht kome
en de kracht vinde die besluiten te
nemen, die het welzijn van ons va
derland het meeste dienen. Bidt ook,
dat zij door haar leven en werken
een lichtend voorbeeld zij voor haar
volk, evenals haar moeder.
En om die genade van de H. Geest
af te smeken over haar en heel de
koninklijke familie bepalen Wij. dat
in alle kerken van ons land en in
alle kapellen, waarover een rector
is aangesteld, op de dag harer in-
huldiging, de 6e September a.s., de
Votiefmis van de H. Geest zal wor
den gezongen.
En zal dit Ons Herderlijk schrij
ven in alle tot de Nederlandse Kerk-
provincie behorende kerken alsmede
in de kapellen, waarover een rec
tor is aangesteld, op Zondag 29 Aug.
onder alle vastgestelde H.H. Missen
op de gebnnkelijke wijze van de
preekstoel worden voorgelezen.
Gegeven te Utrecht de 24e Juli 1948.
t JOH. KARD. DE JONG,
Aartsbisschop van Utrecht,
f P. A. W. HOPMANS,
BisSchop van Breda,
t Dr. J. H. G. LEMMENS,
Bisschop van Roermond.
t J. P. HUIBERS,
Bisschop van Haarlem.
W. P. A. M. MUTSAERTS,
Bisschop van 's-Hertogenbosch.
Nadat Ramadier het Elysee verla-
ten had waar hij zijn opdracht had
teruggegeven, zette hij aan de jour-
nalisten de redenen uiteen, waarom
hij geweigerd had een regering te
vormen. Ramadier gaf te kennen,
dat hij tijdens zijn besprekingen
met partijleiders van de zijde der
M R.P. volledige steun toegezegd
had gekregen. De Radicalen hadden
hem echter alleen verzekerd, dat
zij hem persoonlijk gunstig gezmd
waren. Ramadier achtte daarom zijn
vooruitzichten op succes in de As-
semblee onvoldoende. Hij zou de
onderhandelingen wel voortgezet
kunnen hebben, doch er was geen
tijd te verliezen. „Wat wij nodig
hebben is een snelle beslissing,
waarbij eigen belangen niet voorop
moeten staan."
Van welingelichte kringen, die in
nauwe relatie staan met het Franse
ministerie van financien, werden
Zaterdag de volgende bijzonderhe-
den vernomen over het economische
en financiele plan van Paul Rey
naud. dat de val van het Ministerie-
Marie heeft verhaast.
Het plan omvatte maatregelen op
korte termijn, die onmiddellijke
verlichting moesten brengen en
een politiek op lange termijn tot
verzekering van het economische
herstel van Frankrijk.
De maatregelen die men onmid-
dellijk in werking wilde laten tre-
den, waren: 1) ingrijpende verla-
gingen van de staatssteun aan gena-
tionaliseerde ondernemingen, welke
deze subsidies van ongeveer 130
milliard francs tot op 12 milliard
francs zouden hebben terugge-
bracht. Tevens zou een strenge
controle worden uitgeoefend op de
leiding van deze ondernemingen.
2) verlaging van de militaire begro-
ting met 50 milliard francs, hetgeen
haar tot ongeveer 25% van de to-
ROBERT SCHUMAN, de bekende katholieke politicus, lid van
de M.R.P., is Zondagavond door Vincent Auriol, de president
van de Republiek, aangezocht tot vorming van een nieuwe
regering. Schuman zou hedenmorgen om tien uur met zijn raad-
plegingen beginnen. Tevoren had de socialist Ramadier, die
Zaterdag was aangezocht als premier, het verzoek van Auno
van de hand gewezen. Men acht het waarschijnlijk, dat Schuman
hedenmiddag president Auriol zal kunnen zeggen of hij een
regering kan samenstellen of niet.
tale begroting zou hebben vermin-
derd, in plaats van 32% daarvan. 3.
drastische besnoeiingen van de be-
stuursdiensten. 4) strenge straff en
voor misbruiken, die tot geinfla-
teerde prijzen leiden. 5) verminde-
ring van de loonbelasting met 1/3
en verhoging van de kindertoeslag
met 12% en een maandelijkse uit-
kering voor alle arbeiders geduren-
de de komende vier maanden van
1 500 francs te Parijs, en van 1000
francs elders in Frankrijk in ver
band met de kosten van levens-
onderhoud.
De plannen op lange termijn om-
vatten: 1) terugkeer in het komende
jaar tot de ..vrije lonen", zodat deze
niet langer meer door de regering
zouden worden vastgesteld, doch
door besprekingen tussen werkge-
vers en werknemers 2) een mone-
taire hervorming, eveneens in het
komende jaar, die het aan de staat
en aan de burgers mogelijk zou ma-
ken stabiele contracten aan te gaan.
Paul Reynaud. de demissionai-
re Franse minister van financien,
heeft in een interview met Reu-
ter verklaard, dat verhoging van
het loohpeil de Franse export-
campagne in gevaar zou brengen.
Wanneer de export niet vergroot
wordt, aldus Reynaud, zal Frank
rijk volgend jaar geen katoen,
wol, leder, rubber en allerlei an-
dere voor de industrie onontbeer-
lijke grondstoffen kunnen invoe-
ren.
BATAVIA, 29 Aug. (Reuter)
Volgens een communique van Ne
derlandse zijde zal dr. van Mook op
verzoek van de Nederlandse rege
ring op 8 September naar Nederland
gaan voor besprekingen over de
situatie in Indonesie.
Volgens gewoonlijk betrouwbare
bronnen te Madrid en San Sebastian
heeft generaal Franco j.l. Woensdag
aan kroonpretendent Don Juan me-
degedeeld, dat hij diens oudste zoon
Juan Carlos, als prins van Asturie
en erfgenaam van de troon wilde
erkennen als Don Juan zijn eigen
aanspraken zou laten varen. Don
Juan zou geantwoord hebben, dat
hij met zijn adviseurs zou overleg-
gen en de grootst mogelijke aan-
dacht aan de kwestie zou schen-
ken.
Generaal Franco vond goed, dat
de zoon van Don Juan naar Madrid
zou komen om te studeren, als Don
Juan ten gunste van zijn zoon af
stand van zijn rechten deed. Franco
stelde in dit verband voor, dat
prins Juan Carlos officieel zijn in-
trek zou nemen in het oude paleis
San Telmo te Sevilla.
Zondag heeft de Spaanse pers
voor het eerst melding gemaakt
van de ontmoeting tussen Don Juan
en Franco, die Woensdag plaats
vond. Geen blad gaf commentaar
op de gebeurtenis.
over
die
kan,
of
Momenteel legt de Haagse schil-
der Antoon van Welie de laatste
hand aan een groot jubileumstuk.
dat een plaats zal krijgen in het
gebouw van de Raad van State. Dit
doek, twee meter hoog en drie me
ter lang, is ingedeeld als een drie-
luik. In het middenstuk ziet men
onze Landsvrouwe, die afstand doet
van de Kroon. Zij is voorgesteld
met de rijksappel in de rechterhand,
terwijl zij met de'linkerhand op de
aanstaande Koningin Juliana wijst.
De regeringsgedachte wordt door
twee caryatiden uitgedragen, die
respectievelijk de Bijbel en de Wet
vasthouden.
Boven de Koningin staat als alles
beheersende figuur de Christus der
Goddelijke Wijsheid. die met liefde
op de vorstin neerziet en Zijn zege-
nende handen over haar uitgestrekt
houdt.
Als wapenspreuk leest men: „Ik
heb gehandhaafd voor God en mijn
Volk, amen". In de monumentale
zetel ziet men een engel, die boven
het hoofd der Koningin het kruis
met de palmtak houdt: de symbolen
van lijden en glorie, zo ten voile
beleefd in de vijftig regeringsjaren
van deze Moeder des Vaderlands.
Ter linker- en rechterzijde is op de
zetel een duif afgebeeld, het sym-
bool vah de vrede, die onze Konin
gin voor alles voor ogen had.
Om het kunstwerk is een monu
mentale lijst aangebracht, die door
de schilder zelf ontworpen werd en
die een geheel vormt met de com
posite. Aan de voet van de lijst
leest men het volgende opschrift:
„Vervuld van dankbaarheid tot de
Almachtige God voor de wijze re
gering zijner vorstin brengt het
Nederlandse volk zijn hulde van
liefde en trouw aan Hare Majesteit
Koningin Wilhelmina bij haar gou-
den jubileum op 31 Augustus 1948
en eert de grote voorvader Prins
Willem van Oranje".
De verbeterde vetpositie heeft
reeds geleid tot een rantsoenverbe-
tering voor de kinderen van de oud
ste leeftijdsgroepen (B en C). Ver-
strekking van een extra vetrant-
soen voor alien in de vorm van olie
is reeds aangekondigd. Thans kan
het Ministerie van Landbouw, Vis-
serij en Voedselvoorziening mede-
delen, dat in de bonnenlijst van a.s.
Donderdag een extra rantsoen voe-
dingsvet (boter, margarine of vet)
zal worden opgenomen, bestaande
uit 250 gram voor volwassenen en
de twee oudste leeftijdsgroepen der
jeugdigen (A, B en C) en 125 gram
voor de beide jongste groepen (D
en E).
Amsterdam, 28 Augustus.
In de hoofdsiad zijn ae jubiieum-
feesten begonnen. Officmel is dit
nog wel met het geval, maar de
tienduizenden - en het waren heus
niet alien Amsterdammers - cUe
Zaierdagavond de stad intro?
om het proefbranden van de teesi-
verhchtmg bij te wonen werden
Uoor de straiende vreugde van de
auizenden witte, rode, oranje en
blauwe lampen meegesleept, zodat
de stad om omstreeks negen uur n
aanblik bood van een grote over-
voile feestzaal.
Het was vanavond de avond voor
de automobilisten, die, omdat het
allemaal nog maar voorPret ®as'
toestemming hadden in de h^nen-
stad te rijden. Vanavond waarschijn
lijk voor het laatst, temjz in de ko
mende week de drukte zou meeval-
len en de politie de aangek°ndigde
strenge maatregelen met zal behoe
ven door te voeren. Alles werkte
mee om dit voorfeest te doen sla-
gen, het meest wel het weer, want
het was een straiende avond met n
strakke donkere lucht, waartegen
de door lampjes gemarkeerde ge-
vels of de in floodlight badende ge-
bouwen scherp afstaken.
..Amsterdam is toch zo m°oi met
al die grachtjes lichtgetooi, Het is
een sprookje, men waant zich op
de grachten in het van 1001-
naeht. Sierlijke lichtguirlandes
weerspiegelen zich in het gracm-
water, dat druk bevaren wordt.
Statig staan de patricierswomngen
smaakvol verlicht, met floodlight
of electrische rode kaarsen. Voor-
naam is de hal van sommige wo
nmgen verlicht, een tafel met een
sierlijke tuil oranjebloemen in 'n
decor van wit marmer. Wat het
mooiste is? Och, dat is moeilijk te
bepalen. Overal, waar wij vanavond
rondreden trof ons iets anders.
Hoog boven het drukke stadsge-
woel verhieven zich Amsterdams
torens. Zij leken gemaakt van fra-
giel spinneweb. overgoten met
vioeibaar licht. Veel werk was ge
maakt van de grote gebouwen in
het centrum. Grote buizen neon-
Iicht wisselden af met frontversie-
ring van verlichte bakken afrikaan-
tjes, de feestbloem bij uitnemend-
heid Roomkleurig floodlight of
felle' witte lichtkegels, het was alles
even smaakvol gedaan. Hoewel de
binnenstad natuurlijk het brand-
punt van de versiering en illumi-
natie is, heeft men de buitenwijken
niet vergeten, zij het dan wat sim-
peler uitgevoerd. maar daarom niet
minder feestelijk.
Woensdag 1 September zal de
tweede Duitse republiek geboren
worden. Op deze dag, precies ne
gen jaar nadat Adolf Hitler de
oorlog begon, waardoor tenslotte
zijn Derde Rijk verwoest zou
worden, zal de Assemblee bijeen-
komen, die de constitutionele fun-
damenten moet leggen voor de
nieuwe West-Duitse republiek. De
eerste Duitse republiek begon
haar leven in het Weimar van
Goethe en Schiller. De tweede zal
beginnen in Bonn aan de Rijn, de
geboorteplaats van Ludwig van
Beethoven.
De tweede republiek zal geen
souvereine rechten hebben. Haar
basis is nog steeds de onvoorwaar-
delijke overgave.
De Assemblee van Bonn zal haar
bestaan te danken hebben aan de
Londense conferentie, waarop be
sloten werd de Westduitse minister-
presidenten te machtigen tot het
bijeenroepen, op zekere voorwaar-
den, van een constituerende verga-
d.ering. Haar samenstelling is be-
perkt tot afgevaardigden van de
Westelijke zones en Berlijn en haar
werkzaamheden zal zich slechts tot
de westelijke zones uitstrekken.
Haar werk zal goedgekeurd moeten
worden door de militaire gouver-
neurs en het Duitse volk.
Behalve het opstellen van een
Grondwet zal de constituerende
vergadering van Bonn tot taak heb
ben met de Geallieerden te onder-
handelen over de uiteindelijke vorm
van een bezettingsstatuut.
Van de in totaal 65 zetels van de
vergadering worden er 27 bezet
door de christen-democraten en
eveneens 27 door de sociaal-demo-
craten. De sociaal-democraten, wier
fractie waarschijnlijk geleid zal
worden door dr. Wglter Menzel,
Minister van Binnenlandse Zaken
van Noordrijn-Westfalen, en An
dreas Gayk, burgemeester van Kiel,
zullen streven naar centralisatie van
de economische macht als voor-
waarde voor een geleide economie.
De christen-democraten zullen ge
leid worden door dr. Konrad Ade
nauer uit Keulen. Hij wordt aan-
gezien voor ..centralist".
Ook de liberalen zullen naar cen
tralisatie streven. Van de twee af
gevaardigden van de Neder-Saksi-
sche partij vetwacht men echter 'n
extreem-federalistische streving.
Het officiele Sowjet-Russische
blad te Berlijn, de „Taegliche Rund
schau", schrijft, dat alle Berlijners,
die de bijeenkomst van de West-
Duitse constituerende vergadering
bijwonen, „hun stad verraden als de
hoofdstad van Duitsland".
