Rome is weer de stad der Pausen geworden
Conference's schijnen tot mislukking
voorbestemd
■ill
Twee ontzagwekkende demonstrates
van de Katholieke jeugd
CATALIN A-VLIEGBOOT
in Indische wateren aangehouden
Nieuw conflict in het Verre Oosten
DE RODEPAARDEN
,,Pastor Angelicus" van een eeuwigdurende
jeugd
Halve gulden
en bronzen plak
BONNEN
voor werkkleding
Grote hoeveelheden wapens zouden worden
gesmokkeld
Politieke koersverandering op komst?
Een week buitenland
J
Huize Doom
blijft museum
Terreur op Java
Niet zo voorbarig!
ONTBOEZEMING
Bezoek van Cochran
bij Soekarno
NIEUW NOORDHOLLANDS DAGBLAD - Zaterdag 18 September 1948
PAG. 3
VERDWIJNEN NA 1 OCTOBER
KAMPONGS GERAMPOKT
VERWACHT NIET TE GAUW
VAN ALLES BON-VRIJ!
Gratie verleend
Mensenredders,
verenigt u!
Wat lijkeij deze tijden schraal.
Slechts Zondagsmaal is lekkermaal.
Zes dagen heb ik reeds gesnakt
Naar roastbeef of een bal gehakt.
Een keer per week lik ik m'n baard;
Niet by een flauwe slagroomtaart,
Maar als een vette middagdis
Op 's Heren dag zo lekker is.
Als ik de schaal krijg neergezet,
Gevuld met vlees en zuiver vet,
Kan niemand storen mijn genot
Bij 't zien van deze middagpot.
Maar langzaam kruipt in mij de vrees,
Dat ik van't lapje ossevlees
Per ongeluk iets vallen laat,
Daar waar mijn hond te hunk'ren staat.
Eerste Sumatra-tabak
geveild
Ministers willen
De WerePdburger
is gearresteerd
■p s
Vlaggeschip Israelitische handelsvloot. Bij de Amsterdamse
Droogdok Mij. ligt een 8.000 tons schip, dat nu nog de naam
„Luxor" draagt, maar binnenkort zal worden omgedoopt in „Neg-
ba". Het schip is door de regering van Israel aangekocht en
wordt het vlaggeschip der Israelitische handelsvloot Op 5 Octo
ber verlaat het de Amsterdamse haven om koers te zetten naar
Tel Aviv met o.a. de 500 Joodse kinderen aan boord, die, uit
Oost-Europa afkomstig, ongeveer een jaar in het voormalige
Joodse krankzinnigengesticht te Apeldoorn hebben doorgebracht.
vrij wonen
T.
FEUILLETON
FAMILIEROMAN VAN MORTEN KOCH
Uit het Deens vertaald
(Van een bijzondere correspondent) Rome, 12 Sept. 1948
GEDURENDE de laatste twee weekends heeft Rome met zijn
straten en pleinen en zijn logiesgelegenheid aan de jeugdorga-
nisaties van de Italiaanse Katholieke Actie toebehoord. Waren
het verleden week 200.000 meisjes, getooid met baksteenkleurige
alpenbaretten, die Rome's lucht met hun helderklinkende stem-
men gevuld hebben, de laatste dagen zijn het 300.000 jongelin-
gen met hun groene alpino's, die, begeleid door hun ongeveer
40.000 aalmoezeniers uit alle plaatsen van het schiereiland door
30 extra-treinen en 7.000 autobussen vervoerd, naar Italie's
hoofdstad getrokken zijn. Beide groepen hadden een decennium
te vieren: de vrouwelijke K.A. het 30-jarig bestaan, de mannelijke
het 80-jarig bestaan.
Met deze beide jeugdcongressen is
Rome werkelijk, sedert jaren, weder
het Rome der Pausen geworden.
In Italie heeft men niet de gewoonte
aan elk decennium zoveel belang-
stelling te schenken. Maar voor de
Italiaanse K.J.M.V. was in 1943 de
viering van het 25-jarig bestaans-
jubileum vanwege de oorlogstoe-
stand onmogelijk. Voor de Italiaanse
K.A.M.J. moest dertig jaar geleden,
in 1928 dus, het 50-jarig bestaan
vanwege het fascistisch cachet, dat
toen reeds van hogerhand op deze
organisatie gelegd was, op zeer be-
scheiden voet, met zo min mogelijk
uiterlijk vertoon en meer in fascis-
tische dan in Romaans Pauselijke
geest gevierd worden. Hier moet
men zich herinneren, dat Mussolini
in 1931, onder krachtig protest van
Pius XI, alle afdelingen van de K.A.
eenvoudig ontbond, daar ze hem uit
de aard fler zaak een hinderpaal
waren om de Italiaanse jeugd in
massa in zijn fascistische jeugdver-
enigingen te organiseren.
Nu het Pauselijk geelwit, ook in
Rome, niet meer als een teken van
afbreuk beschouwd wordt van het
gezag van de wereldlijke autoritei-
ten van het land, hebben deze
jeugdorganisaties de behoefte ge-
voeld door massale demonstraties 't
voorbijzijnde fascistische Rome op-
nieuw tot de Katholiek-Romaanse
Pausenstad te bestempelen. Hun
voertuigen waren met het geelwit
van het Vaticaan, gepaard aan het
rood-wit-groen der vaderlandse
kleuren, versierd. Op hun alpino's
was het insigne van de K.A. met
een geel en wit lint gedrapeerd. De
180.000 meisjes brachten j.l. Zondag
op het St. Pietersplein de H. Vader
een ovatie met het geelwitte vlag-
getje, waarvan een ieder voorzien
was.
Wat een schouwspel op die Zon
dag bij gelegenheid van deze
audientie. Het wijdse plein van de
Basiliek geheel gevuld met tiental-
len van duizenden meisjes in re-
gionale klederdracht, het kleuren-
rijke front van deze massa gevormd
door het damastrood van het balda-
kijn van de Pauselijke troon, omge-
ven door meer dan 18.000 nationale
vlaggen; het oranje-rode vlak van
de alpino's met daarboven de 180.000
geelwitte wuivende vlaggetjes, dit
alles vormde in de Septemberzon
een kleurenspel zonder weerga.
De manifestaties van de manne
lijke jeugd, waarbij de sport een i
voorname plaats heeft ingenomen j
voetbalmatches, gymnastiek-
concoursen, roeiwedstrijden op de
Tiber e.a. zijn in deze dagen nog
van grotere omvang.
Vooral de „Heilige Nacht" van
Zaterdag op Zondag, 12 Sept., was
een plechtigheid, zoals men naar
menselijke geheugenis in Rome
nooit heeft gezien.
Wat gaat er om in het hart van
een katholiek, als hij het „Credo"
hoort zingen door een half millioen
stemmen van een massa, omlijst
door deze feeerieke verlichting.
waaraan 500 sampietrini een half
uur lang druk werk hadden om ze
te ontsteken en waarvan de kosten
als geschenk aan de Italiaanse K.A.
door de katholieken van Ierland
aangeboden zijn terwijl de massa
zelf in het nachtelijk duister slechts
te herkennen was aan 300.000 bran-
dende fakkels, welke het St. Pie
tersplein als het ware in een gol-
vende zee van flikkerende licht-
puntjes omtoverden?
Een waarlijk voor het zuidelijk
temperament niet verwachte doodse
stilte trad bij de aanvang van het
H. Misoffer in. Na de Consecratie
trad vanachter het altaar uit de
Basiliek van de St. Pieter een lange
processie van 600 priesters, van wie
ieder een ciborie met geconsacreer-
de hosties droeg, om deze in het
aan iedere priester aangewezen vak
van het plein aan de jongelieden
uit te delen. Deze maatregel heeft
het mogelijk gemaakt, dat meer dan
300.000 gelovigen in minder dan 20
minuten konden Communiceren.
Men voelde zich waarlijk in een
grote, wijdse openluchtbasiliek. Het
door schijnwerpers verlichte altaar
met de celebrerende priester en
dienstdoende geestelijkheid, de en
tourage van de kupstzinnige ver
lichting, de in devote stilte neerge-
knielde menigte, de 278 heiligen-
beelden, die vanaf de dakrand der
colonnaden op deze biddende massa
met welgevallen schenen neer te
zien, dat alles overkoepeld door de
nachtelijke blauwe hemel, gaf een
gevoel van religiositeit en mysti-
cisme, zoals dit slechts bij bijzondere
grote plechtigheden het geval is.
Zoals het congres van meisjes, is
dat van de jongelingen ook met 'n
grote audientie van de H. Vader
eveneens op het St. Pietersplein
verleend, gesloten.
Het enthousiasme van deze jonge
menigte bij het zien van de witte
figuur van de Paus, die, alvorens
op de troon plaats te nemen, tussen
hen op de Pauselijke draagstoel over
het gehele plein werd rondgedragen,
is onbeschrijfelijk. Met een kracht
van stem en een opgewektheid van
geest, zoals weinig personen van
Zijn leeftijd bezitten, gaf Pius XII
aan Zijn jeugd, aan de jeugd van
Zijn Kerk, de raadgevingen en op-
wekkingen voor een christelijke le-
venswandel in onze dagen.
En na de Apostolische Zegen te
hebben ontvangen, kende dit jeug-
dig enthousiasme geen grenzen meer.
De Paus, symbool van het christe-
lijk geloof hetwelk elk mensenhart,
dat er zijn kracht in put, verjongt,
scheen jonger dan de jongste onder
Zijn toehoorders. Het contact tussen
deze jubelende menigte en de zege-
nende Plaatsbekleder van Christus
had elke afstand van jaren en leef
tijd uitgewist: Pius XII te midden
van deze jongelingen, was voor hen
niet meer de „oude man" van het
Vaticaan, maar de ..Pastor Angeli
cus" van een eeuwigdurende jeugd.
Op 1 October a.s. zullen de halve
gulden, het bronzen en zinken twee-
en-een-halve-centstuk en de bron
zen halve cent buiten omloop wor
den gesteld Na deze datum behoe-
ven deze niunten niet meer in be-
taling te worden aangenomen.
Van 1 October tot 31 December
a.s kunnen de bovengenoemde mun-
teri worden omgewisseld bij alle
postkantoren, bij- en hulpkantoren
der posterijen en poststations en de
halve guldens bovendien bij de
hoofdbank, de bijbank en de agent-
schappen van de Nederlandse Bank
N.V. In verband met de afschaffing
van de halve cent, moet elke hoe-
veelheid in te leveren munten een
in gehele centen afgerond bedrag
vormen.
Het Centraal Distributiekantoor
deelt mede, dat de bonnen voor
werkkleding H7 en L7 tot nader
order geldig zijn voor het kopen
van werkkleding Op de bonnen H7
kan men kopen: een overall, een
werkpak van drill, keper of satijn,
een lange stofjas, een lange witte
jas een laboratoriumjas of een
mouwschort. Op de bonnen L7 kan
men kopen: een werkjasje van ke
per, drill, satijn, beaverteen, Engels
leer, manchester of pilow. een korte
witte jas, een koksbuis of een korte
stofjas.
De bonnen H8 t.m. 12 en de bon
nen L8 t.m L 12 zijn nog niet gel-
dig. De bonnen HI t.m H6 en de
bonnen LI tm. L6 en de rantsoen-
bonnen Fc en Fd blijven voorlopig
geldig.
OFFICIEEL is te Batavia medegedeeld, dat het grootste complot
tot wapensmokkel door gemeenschappelijk optreden van de
politie te Singapore en de Indonesische politie, met medewerking
van de Koninklijke Nederlandse Marine, thans is geelimineerd.
Volgens deze bekendmaking zijn twee Engelsen, drie Amerika-
nen, een Philippino en een Australische vrouw gearresteerd. De
arrestanten en de in beslaggenomen goederen zijn door een Ne-
derlands oorlogsschip naar Batavia overgebracht, terwijl de
Catalina door de Militaire Luchtvaartdienst naar Batavia is g-e-
vlogen. De wapens waren afkomstig van de Philippijnen en be-
stemd voor de republiek. Zij werden per Catalina naar Aer Aboe
overgevlogen, waar zij in een Speedboat, die de republiek van
de Engelsen had overgenomen, werden overgeladen. Te Singa
pore wordt het onderzoek voortgezet. Nog meer arrestaties wor
den verwacht.
ONDERZOEK NAAR
GEHEIMZINNIGE FIRMA
De politie te Singapore maakte
later bekend, dat een Catalinavlieg-
boot, die gebruikt zou worden voor
het smokkelen van wapens, in de
omgeving van een tot Nederlands
gebied behorend eiland nabij Singa
pore is aangehouden. De beman-
ning bestond uit drie Amerikanen
en een Philippino; voorts werden
drie Britten uit Singapore gearres
teerd. Een politie-autoriteit te Sin
gapore deelde mede, dat men meent
hiermede de meest belangrijke ar-
restatie op het gebied van de smok-
kelhandel tot op heden te hebben
verricht. Het zal echter lange tijd
duren voor men aan de illegale
Marshall begon deze keer zijn wekelijkse pers-
conferenties met de verzuchting, dat hij wel eens
graag een beetje aanmoediging zou willen heb
ben, omdat hij de laatste tien dagen niets op-
wekkends gehoord had. Deze uitlating van de
Amerikaanse minister van buitenlandse zaken
is, hoe menselijk ook, alles-zeggend voor de
geest, die zich op het ogenblik over de aarde
voortbeweegt. Er is inderdaad niet veel opwek-
kends te bespeuren in de grote wereld van
diplomatic, politiek en internationaal geharre-
war, vooral niet, wanneer men hoort en leest,
dat gewichtige conferenties, als die van vier
grote mogendheden in feite moeten zijn, dood-
lopen, louter en alleen op een spel van scherpe,
spitsvondige en over-en-weer gevatte (die bijna
de grens van diplomatieke beledigingen passe-
ren) woorderi en uitdrukkingen. Daar zit niets
opwekkends meer in en de wereld vraagt zich
dan ook terecht af, of dit nu de grondslag voor
vrede, rust, of zoals de heer Marshall wil, op
gewektheid moet zijn. Immers weer is de vier-
mogendheden-conferentie tussen Amerika, Rus-
land, Engeland en Frankrijk mislukt. Het ging
over de kwestie van de Italiaanse kolonien,
waarover men het na de ondertekening van het
vredesverdrag in September 1947 niet eens kon
worden. Rusland had voorgesteld om zonder
meer deze gebieden (Lybie, waar de grondslag
werd gelegd voor de nederlaag tegen Rommel's
legers, Eritrea en Somaliland, grenzende aan
het bekend geworden Ethiopie) aan Italie terug
te geven. Waarschijnlijk als rancune tegen het
feit, dat de Sovjets na de oorlog de door hen
zozeer begeerde macht in Noord-Afrika niet
konden bemachtigen. De vermoedelijke nieuwe
president van de V.S., Dewey, heeft zich ook
al ten gunste van Italie uitgelaten, terwijl Frank
rijk en Engeland daar niet veel voor voelden;
zeer begrijpelijk, wanneer men bedenkt, dat zij
hun eigen belangen daar te veel hebben. Ten-
slotte werden Engeland, Amerika en Frankrijk
het grotendeels eens over de verschillende ge-
bieden, die zij deels onder Engels, deels onder
Italiaans beheer wilden stellen. Doch ineens be-
streed Rusland zijn vroegere voorstellen en wilde
een internationaal toezicht, zo ongeveer zoals de
vorige minister van buitenlandse zaken van
dood op een onzinnig steekspel van woorden.
De kwestie zal nu in de Uno-zitting ter sprake
worden gebracht.
In het Verre Oosten wordt het eveneens voort-
durend rumoeriger. In de loop van de laatste
maanden waren er conflicten rond Birma, Pa
kistan, India en Malakka, en nu is men er toe
overgegaan naar de wapenen te grijpen en trok
India over de grenzen van Haiderabad. India
had verzocht troepen te mogen legeren in de
voornaamste garnizoensplaatsen van Haiderabad,
doch de Nizam weigerde. Daar komt nog bij, dat
gemilitariseerde Mohammedaanse benden bij
herhaling de grensgebieden van India schonden.
Hierop heeft India zelf het recht in handen
genomen en trok het land binnen. De aange-
vallen staat heeft zich nu tot de Veiligheidsraad
en Engeland gewend om op korte termijn maat-
nog voortduren. In de gang van zaken kan men,
vooral wat betreft Zuid-Oost-Azie, een merk-
waardige ommekeer zien in de tot nu toe ge-
volgde politiek. Met name Amerika, Australie
en Engeland schijnen zich toch bewust te worden
van het feit, dat achter het vrijheidsstreven van
vele groepen uit dit werelddeel zeer veel com-
munistisch gewroet verscholen zit. Bevin sprak
er over in het Lagerhuis. Men merkt dit aan de
orientatiereis van minister Evatt in ons land,
men neemt dit verschijnsel eveneens waar in
Amerikaanse bladen, wanneer gesproken wordt
over Nederlands-Indie en men ontmoette het
tenslotte dezer dagen in de woorden van onze
eigen minister van buitenlandse zaken, die op
de valreep van zijn vertrek naar Washington
merkwaardige dingen zei: „Men heeft commu-
nisme in het verleden wel eens verward met
nationalisme". In deze zelfde geest spreekt men
nu ook in Amerika: ..Vrijheidsstreven is een
rechtvaardige zaak der volkeren", zeggen de
politici daar terecht, „doch achter dit streven
verbergt zich dikwijls de poging der totalitaire
staten om zich van de macht meester te maken".
Aan allerlei uitlatingen te horen, wordt het
nu menens met de Westerse mogendheden, om
zich te weer te stellen tegen alle soorten van
provocaties, of die nu gevonden worden in het
doen mislukken van conferenties of het ophitsen
van mogendheden of minderheden. Engeland
heeft in de afgelopen week opeens de dienst-
plicht verlengd, waarbij de minister van bewa-
pening geruststellende woorden sprak tot het
gemenebest: „Er is geen enkele reden voor
reeelen te treffen, dat deze inval ongedaan wordt
gemaakt De grondoorzaak van dit grote conflict paniek", zei hij in het Parlement ,,maar men
ligt m het feit, dat Haiderabad zich, na de on- wooden ooae-
afhankelijkheidsverklaring van Brits-Indie, niet
wilde aansluiten bij het inmiddels gevormde
India, doch zich naar Pakistan wendde, hoewel
India merendeels Hindoes is en Haiderabad even
eens. Deze meerderheid van ongeveer 80 pet. in
'n land van 18 millioen inwoners, dat driemaal
zo groot als Nederland is, wordt geregeerd door
een minderheid van ^Mohammedanen, die alle
regeringsposten in handen heeft met aan het
hoofd de Mohammedaanse Nizam. Pakistan had
reeds eerder een dergelijk conflict met India
over de Kashmir, dat in gelijke verhouding ligt
als Haiderabad en men is nu dan ook bevreesd,
dat de jongste gebeurtenissen het gehele proces
van Hindoes tegen Mohammedanen in voor-
malig Brits-Indie doen oprakelen. Zoals men
(u c luiuujrex zich herinnert, was deze verhouding in de En-
Amerika, Byrnes, dit in 1946 had voorgesteld en gelse tijd reeds herhaaldelijk oorzaak van alle
waar Rusland ook al tegen gekant was. Wisjin- mogelijke opstanden en conflicten. Engeland is
sky wist te vertellen, dat de omstandigheden nu wat Malakka betreft al enige tijd maatregelen
geheel anders waren geworden. De conferentie aan het treffen en zendt voortdurend troepen
ging zonder enkel resultaat uiteen en bloedde naar dit gebied, waar communistische agitaties
de legervliegtuigproductie zou worden opge
voerd. Ook Amerikaanse leiders, o.a. generaal
Eisenhouwer, wezen er op, dat de beste waar-
borg voor de vrede die is, dat men paraat is
voor alle mogelijke gebeurtenissen. De wereld
denkt opnieuw in macht en kracht van divisie-
aantallen, maar een van de voornaamste ge-
zichtspunten is toch wel, dat men eindelijk
ook openlijk durft zeggen, dat er iets meer
op de aarde leeft, dan alleen maar het streven
naar vrijheid en gelijkheid onder de volkeren.
Men zou in dit verband nogmaals hoe dik
wijls gebeurde dit niet te vergeefs naar het
Vaticaan willen wijzen, waar de H. Vader her
haaldelijk en zonder ophouden de wegen voor
een ware vrede duidelijk en onomwonden heeft
aangewezen. Doch zolang men op deze raad
gevingen reageert door te vragen: „Hoeveel
divisies heeft de Paus dan wel", is het nog niet
helemaal in orde, noch met de wereld, noch met
de politici, die dit alles in rechte banen moeten
houden. Immers, zoals vorige week reeds werd
verondersteld over de burgeroorlog in Joego-
Slavie, schijnt althans volgens berichten uit
Triest ai bittere waarheid geworden te zijn.
Tito-aanhangers en Kominformleden zijn, vol
gens deze berichten, op verschillende plaatsen
bloedig met elkaar slaags geraakt en het ziet
er naar uit, dat het hier niet bij zal blijven,
zekgr niet wanneer Tito aanknopingspunten met
Amerika gaat zoeken.
wapenhandel tussen de Philippijnen.
Malakka, Java en Sumatra een eind
heeft gemaakt. Genoemde autori
teit deelde mede, dat men een maand
geleden had vernomen, dat een ille
gale organisatie voorbereidingen
maakte tot verkoop en vervoer van
wapens, die naar Indonesie en Ma
lakka zouden worden gesmokkeld.
In de nacht van 14 September
landde de Catalina en werd de
bemanning gearresteerd. Drie per
sonen, volgens hun eigen zeggen
Britten, die zich in een boot in de
nabijheid van de Catalina bevon-
den en bij deze zaak betrokken
zouden zijn, werden eveneens ge
arresteerd. De Catalina bevatte
veertig kisten met wapens en mu-
nitie, waaronder tommyguns en
zware machinegeweren.
Geheimzinnige maatschappij
In dit verband valt een groot arti-
kel op in de Australische ..Sydney
Morning Herald" over het doen en
laten van de Asian Airlines Pro-
priatary Limited, waarvan een ze-
kere Campbell directeur is. Deze
trad vorig jaar op als plaatsvervan-
gend handelsvertegenwoordiger voor
de republiek in Australie; hij is
tevens een van de eigenaren van
het „Marxhouse", het hoofdkwartier
van de Australische communistische
partij.
Het blad schrijft, dat de Common
wealth Security Service een onder
zoek instelt naar deze maatschappij,
vooral in verband met haar moge
lijke relaties met communistische
terroristen op Malakka.
Het geeft vervolgens citaten van
wat de bekende Australische oor-
logsvlieger N. Berry Little John,
die in December 1947 bij de Asian
Airlines kwam, over Campbell
zegt. Hij verklaart, dat Campbell
hem meedeelde, dat hij door de
lucht voorraden wilde aanvocren
naar de republiek. In de omge
ving van Djogja had hij een klein
meeftje laten schoonmaken, waar
met Catalina's kon worden ge-
Iand.
De ..Sydney Morning Herald"
brengt eveneens een relaas van een
voormalig officier van de Australi
sche luchtmacht, V. M. Trevitt, aan
wie Campbell tweemaal gevraagd
had of hij piloot wilde worden op
een Catalina naar Singapore en of
hij zogenaamde noodlandingen wilde
maken, o.m. bij Djogjakarta.
Aneta verneemt, dat dezer dagen
een trein met 100 gewapende, ge-
uniformeerde republikeinen uit Te-
lawa (Midden-Java) tot 300 meter
van de status-quo-lijn reed, waarna
de strijders uitstapten en zich naar
Nederlands gebied begaven en de
kampongs Perakan, Godangan, Se-
ning en Ggenden rampokten. Zij
ontvoerden drie personen en keer-
den voorts met een grote buit naar
republikeins gebied terug, waar zij
wederom in de trein stapten en
terug reden naar de plaats van her-
komst.
Een correspondent van Aneta
meldt uit Poerwakarta, dat op 15
September drie Indonesiers, onder
wie een vrouw, plotseling met op-
geheven golloks (slagwapens) een
aaovullingsplaats te Poerwokerto
binnenstormden. De aanwezige mi-
litairen moesten van hun vuurwa-
pens gebruik maken, tengevolge
waarvan de mannen dodelijk wer
den getroffen en de vrouw gewond
werd. Een onderzoek wees uit, dat
het drietal tevoren had getracht aan
twee militairen, die zich op de grote
weg bevonden om een lift te vragen,
de wapenen te ontrukken.
Organisatie van 200 man
te Ngandjoe ontwapend
Antara meldt uit Djogjakarta, dat
de militaire autoriteiten aldaar ont-
huld hebben, dat een uit circa 200
man bestaande organisatie door de
plaatselijke commandant te Ngan-
djoek werd ontwapend. Ngandjoek
ligt 25 km ten noorden van Kediri.
Deze organisatie zou verantwoorde-
lijk zijn voor ordeverstoringen in
genoemde plaats en in de omgeving
daarvan. De ontwapening geschied-
de op 13 September na een korte
schietpartij.
Naar aanleiding van berichten,
waarin mededeling wordt gedaan
van de vermoedelijke aanstaande
opheffing van rantsoeneringsmaat-
regelen vestigt het ministerie van
economische zaken, mede namens
het ministerie van landbouw, vis-
serTj en voedselvoorziening, de aan-
dacht op de desbetreffende zinsnede
uit de regeringsverklaring van 12
Augustus. Bedoelde zinsnede luidt
als volgt:
„Naarmate de goederenvoorzie-
ning het toelaat zal het distributie-
stelsel worden geliquideerd."
De bestaande rantsoeneringsmaat-
regelen worden op het ogenblik aan
een onderzoek onderworpen, waar
bij wordt nagegaan in hoeverre op
heffing of verruiming mogelijk is.
Berichten, welke louter op grond
van dit onderzoek en vooruitlopend
op het resultaat daarvan de ophef-
j fing of wijziging van rantsoenerings-
maatregelen aankondigen, zijn min-
stens voorbarig, aldus het ministe
rie. Ter vermijding van misverstand
wordt aangeraden de officiele be
richten af te wachten.
Bij K. B. is gratie verleend aan
J. Boesveld, tot de doodstraf ver-
oordeeld bij sententie door het bij-
zonder gerechtshof te Arnhem. De
doodstraf is gewijzigd in levens-
iange gevangenisstraf.
Het bestuur van de ANVV heeft
zich bij request van 27 Augustus tot
de minister van economische zaken
gericht, met het verzoek, het daar-
heen te willen leiden, dat Huize
Doorn als museum in stand zal
worden gehouden. Thans kan wor
den gemeld, dat de ministerraad
overeenkomstig het advies van de
A.N.V.V heeft beslist. Huize Doorn
blijft dus als museum in stand.
Dertig strandwachters in de
Argentijnse badpfaats Mar del
Plata hebben een paar weken
geleden een vakbond gesticht.
Als goede vakvereniging heeft
deze bond maar meteen wat
eisen bij het provinciate bestuur
ingediend. De mensenredders
willen o.m. verdubbeling van
hun aantal, kortere werktijden,
uitkijktorens op het strand en
beter reddingsmateriaal. Tot
hun eer moet worden gezegd,
dat zij niet om loonsverhoging
hebben gevraagd.
In het gebouw Frascati te Am
sterdam werd voor de eerste maal
na de oorlog een inschrijving gehou
den van Sumatra tabak, gecombi-
neerd met een inschrijving van Ja
va tabak, waarvan reeds eerder in-
schrijvingen hadden plaats gehad.
Voor Sumatra tabak was dit de pri-
meur en de kopers lieten zich dan
ook niet onbetuigd. Het buitenland
was vertegenwoordigd met belang-
stellenden uit Engeland, Zweden,
Denemarken, Belgie en Zwitserland.
Daarnaast trad de Nederlandse si-
garenindustrie en de handel als ko-
per op.
De aangeboden 898 pakken Suma
tra tabak, deze zomer per m.s. „Ce-
lebes" in Amsterdam aangevoerd,
behoorden tot vooroorlogse oogsten
en hoewel het kleine partijtjes wa
ren oordeelde men de kwaliteit zeer
goed Men was van oordeel. dat deze
tabak als dekblad een zeer goed
product zou opleveren.
Voorts werden bij inschrijving
aangeboden 4783 pakken Java tabak,
waaronder 1188 pakken Vorsten-
landen en 1837 pakken Besoeki ta
bak, eveneens van vooroorlogse
aanplant.
Antara meldt uit Djogjakarta, dat
het Amerikaanse lid van de com-
missie van goede diensten, Merle
Cochran, Vrijdagochtend een be
zoek aan Soekarno heeft gebracht,
waarbij ook Moh. Hatta tegen-
woordig was. Omtrent het bespro-
kene is niets bekend.
De Franse politie heeft Garry
Davis gearresteerd, die zijn Amen-
kaans paspoort heeft ingeleverd om
wereldburger nummer ben te wor
den. Hij sloeg een tent op voor het
Paleis de Chailiot op „grondgebied
der V.N.".
Toen Davis in t.echtenis werd ge
nomen, protesteerde hij, maar hij
voigde de politie die de tentpalen
uit de grond had getrokken, zodat
de tent boven de heer Davis in-
stortte.
T
Ook de Japanse ministers vin-
den het leven te duur Om de
kosten van levensonderhoud wat
te drukken hebben zij nu be-
paald, dat voor de ambtswonin-
gen van de leden van het kabinet
de voorzitters van het parlement
en de opperrechter van het
hooggerechtshof geen huur be-
hoeft te worden betaald „zolang
bij de wet niet anders wordt be.
paald''.
32.
„Ze zal zeker veel verdriet heb
ben over de dood van haar vader en
hem erg missen", zei Ole tamelijk
scherp.
„Dat zal ze; maar ze zal het
aanvaarden, ze is een verstan-
dig meisje en ze is sterk. Ik ben
ervan overtulgd dat ze ogenblikke-
lijk de hand aan de ploeg zal slaan
en dat ze zal vechten voor wat haar
vader nagelaten heeft. En ik ben
blij dat er nu iemand naast haar
staat om haar te helpen." De dok-
ter zag Ole aan en vervolgde:
„Mijn oude vriend heeft een
zachte. mooie dood gehad. Hij was
bang dat het sterven hem zwaar zou
vallen en zijn angst heeft ook Bente
aangegrepen, die zich terwille van
hem heel ongerust maakte. Ik heb
hem zoveel in mijn macht stond ge-
holpen, en ik heb zelden iemand een
zachtere dood zien sterven."
„Goddank", zei Dorte opgelucht.
,.Als mevrouw Zita nu morgen
eens kwam", opperde Claus onge-
rust.
„De Heer sta ons bij", viel tante
Stance uit. „Geloof je heus dat ze
dat zal durven?"
„Ik vrees het", antwoSrdde Claus.
..Een half uur geleden is er opge-
beld door advocaat Nielsen en Trine
vertelde hem, dat Munk dood is. Ik
ben er zeker van dat hij namens
Zita informeerde. Het zou me niet
verwonderen als ze morgen ver-
scheen."
„Dan moet u Bente helpen, ze mag
het huis niet in", zeide de dokter.
,.Wij kunnen haar niet beletten
binnen te komen", zei Claus, ,.maar
u, Offer, u bent nu heer en meester.
En u moet het doen terwille van
Bente." Claus stond op en zag Ole
aan.
Zonder iets te zeggen, knikte Ole.
Hij begreep dat zijn positie moei-
lijk was; maar hij wist ook dat een
van de laatste wensen van de dode
was, dat zijn trouweloze vrouw bui-
tengesloten zou blijven, en die wens
wilde hij vervullen.
Stance schonk nog een glas cog
nac in enklonk met de dokter.
,,Bij geboorte en dood hoort een
extra'tje dat is 'n goede, oude ge
woonte", zei ze. haar glas in een
teug ledigend. Ole had slechts een
half glaasje gedronken terwille van
de anderen en Jorgen wilde ook
niets meer gebruiken.
Even later kwam de verpleegster
naar beneden; een vrouw uit het
dorp had haar geholpen. ..Munk is
nu gekleed," zei ze. ,Hij lag er zo
vredig bij en zo gewoon, net of hij
sliep."
„Ja, nu heeft hij vrede en rust,
maar dat hebben wij om de drom-
mel niet. Er is hier op Enekaer nog
heel wat te doen, voor alles in orde
is We zullen volhouden en elkaar
st'eunen en bijstaan, terwille van
Bente. En jij, Ole, moet de leiding
nemen. wil je ons dat beloven?"
Tante Stance stak Ole haar grote,
ruwe hand toe en drukte de zijne
zo vast dat een man het haar niet
had kunnen verbeteren.
Gezamenlijk gingen ze naar de
dode. In een paar grote luchters
brandden kaarsen. Munk lag er
werkelijk bij of hij sliep. Het leek
Ole toe dat zijn grote hoofd ineen-
geschrompeld was en kleiner was
geworden dan eerst. Een ogenblik
stonden ze stil en zagen elkaar zwij-
gend aan. Tante Stance keek naar
Claus; maar Claus schudde het
hoofd en zei dat ze er niet toe in
staat was. ,.Laat Offer het doen",
zei ze, zich tot Ole kerend.
Ole trad tot naast het bed en bad
het Onze Vader. .Zo is het goed,"
knikte Claus, toen Ole uitgesproken
was, ,nu blaas ik de kaarsen uit
en sluit de kamerdeur af. Morgen-
ochtend vroeg zal ik overal bloe-
men neerzetten en de mu'ren met
rouwfioers bekleden het moet net-
jes zijn als Bente opstaat. Laten we
nu naar bed gaan, we hebben alle-
maal behoeftfe aan rust."
Ole moest erkennen dat Claus ge-
lijk had; zodra hij de dokter uitge
laten had en hij deze had zien weg-
rijden, ging hij naar zijn kamer. Hij
had zijn raam open gelaten en luis-
terde naar de zachte geluiden van
de nacht en het zwakke bruisen
der golven van de fjord. Hij wilde
alles. wat deze merkwaardige dag
gebeurd was. nog eens overdenken;
maar voor hij ermee klaar was, vie-
len zijn ogen toe en sliep hij vast tot
de volgende morgen.
HOOFDSTUK X
Ole was bijtijds op, ~hij voelde
zich heerlijk uitgerust en fris. Claus
had 't ontbijt gereed gezet en zorg-
de goed voor hem. Ole was thuis
goed gewend, maar het eten was
hier nog beter.
„Ik wil tegelijk met Anton en de
knechts naar het veld." zei hij.
„Als Anton maar op is, ik heb
hem nog niet gezien," antwoordde
Claus.
Ole vroeg waar Anton z'n kamer
had en ging er heen. Inderdaad lag
Anton nog heerlijk te snurken. Ole
maakte hem wakker waarop Anton
overeind kwam in bed en hem ver-
bluft aankeek.
„Hoe laat hoor je op te staan?"
vroeg Ole. Anton had even tijd no-
dig om goed wakker te worden,
daarop antwoordde hij dat ze om
zes uur begontien.
(wordt vervolgd)