DE POSIT!E DER KATHOLIEKE KERK
DE BRJTSE
VAKVERENIGING
w
Vergiftige paddestoelen
DERODEPAARDEN
Een visioen van flonkerende
en schitterende zaken
Benelux en
landbouw
Hoe wordt rijst het best gekookt?
RAMPZAUG HONGARIJE
Krachtige demonstratie van Geloof
Bij Kardinaa!
Mindszenty
Congres en juwelen-show van de Federatie
Goud en Zi/ver
Eerst heel goed weten, daarna pas eten!
Een Katholieke stem uit Engeland
Tweede Volks-
vertegenwoordiging
Aandeel
Toewijzing van
huisbrandolie
Extra brandstoffen
voor grote gezinnen
PAG. 4
NIEUW NOORDHOLLANDS DAGBLAD Woensdag 22 September 1948
De prijzen van
Surinaams fruit
Prof. Kranenburg
voorzitter Eerste Kaiti^r
Weer ongewenste
Duitsers naar Marienbos
Emigratie naar Australie
Admiraal Helfrich
gaat met pensioen
RAADGEVINGEN
VOOR EEN TERUGGEKEERD
PRODUCT
^EUILLETON
FAMILIEROMAN VAN MORTEN KOCH
Uit
het Deens vertaald
OP een mooie Hongaarse zomer-
nachi stond ik bij de Frans Jo-
sephbrug (tegenwoordig „Vrij-
heidsbrug") op mijn trammetje
te wachten. Er kwamen nog meer
late gasten. Een elegant verloofd
paartje en een tweede heer. „Ik
breng jou niet thuis, schat", zei
de jongeman, „hy (de andere
heer) gaat toch zover met je
mee." Het meisje vond het goed.
De tram kwam in zicht. De jon
geman ging voor het meisje
staan, gaf haar een kruisje op
het voorhoofd, zij kusten elkaar
hariellijk en toen tekende het
ipeisje de jongen een kruis op het
voorhoofd. Dezelfde dag had kar-
dinaal Mindszenty mij en mijn
gezin zijn hogepriesterlijke zegen
gegeven, maar ik weet niet wat
mij dieper ontroerd heeft.
Er is in deze dagen van geloofs-
vervolging een stoutmoedige de
monstratie^-van Katholiek-zijn, zo
als nog nimmer. Het is altijd de
gewoonte geweest, dat vrouwen bij
het passeren van een kerkgebouw
een kruisteken maakten. Toen het
dragen van hoeden 's zomers bij
mannen in onbruik begon te raken,
zag men ook mannen voor de kerk
een kruisteken maken. Thans ziet
men voile trams als op commando
zich bekruisen. Maar het meest
treffende symbool van de positie
van de Katholieken was wel die
ambtenaar. 1 met wie ik meegelift
was. die, zoals ambtenaren nu ver-
plicht zijn, een dictaat over het
marxisme zat te bestuderen, maar
bij het voorbijgaan van een dorps-
kerkje nauwelijks opkijkend bij
wijze van reflexbeweging zijn
kruis sloeg.
Nu de bezittingen van de Kerk
onteigend zijn en het bestaansmi-
nimum voor de wereldheren nau
welijks is gewaarborgd, de scholen
gesaeculariseerd en de onderwijs-
orden tot de bedelstaf gebracht
zijn, de priesterstand zijn leven
niet eens meer veilig weet, zijn de
priesterroepingen toegenomen. Nu
geloofsuitingen hier en daar al
promotiekansen onmogelijk maken,
openlijke afkeuring van het dialec-
tisch materialisme ontslag of in-
sluiting betekent is het aantal H.
Communies toegenomen, zijn bede-
vaarten drukker geworden.
Deze gegevens verstrekte mij
Deze gegevens verstrekte mij kar-
dinaal-vorstprimaat Joseph Minds-
zenty.-
Symbool van onverzettelijkheid
Hoevelen hebben van hem niet
gedacht. dat hij een met Hongaars
temperament vechtende machtheb-
ber is? En hoevelen hebben meer
of minder openlijk niet gezegd, dat
hij met diplomatic meer kon berei-
ken, dan met ongenaakbaarheid?
Maar men moet deze kerkvorst on-
der vier ogen gesproken hebben
om te weten, dat hij een herder
is, niet meer, maar ook niet min
der. Om in Hongarije bisschop te
worden, was een Romeinse doc-
torsgraad op zijn minst vereist, ze-
ker als men geen graaf of baron
was, een weidsere titulatuur was
gewenst. Deze boerenzoon, die nog
met het accent van zijn geboorte-
streek, W.-Transdanubie, spreekt
is nog steeds een dorpspastoor, als
men tenminste Zalaegersz^g, een
„stad" van 13000 zielen, zo mag
noemen. Hier werd hij op 27-jarige
leeftijd tijdelijk, op 29-jarige leef-
In df maximum verkoopprijzen
voor Surinaams fruit zijn kleine
wijzigingen aangebracht. Door ver-
laging van de marge voor impor-
teurs en grossiers wordt de maxi
mum consumentenprajs van sinaas-
appelen en/of mandarijnen met 5
cent verlaagd tot f 1.15 per kg.
Daarentegen zijn de maximum
consumentenprijzen van grape fruit,
pompelmoezen, citroenen en Iem-
metjes verhoogd. De maximum ver-
koopprijs van grape fruit en/of
pompelmoezen bedraagt thans f 1.25
per kg, die van citroenen en/of
lemmetjes f 1.— per kg.
tijd benoemd tot pastoor. tevens
deken van het dekenaat. Hij hecft
ook geschreven. Geen theologische
tractaten en ook geen devotieboek-
jes; zijn meest bekende boek heet
„Moeder", waarin, volgens zijn
biografie, hij „de schoonste gege
vens van de moederliefde en moe-
derverering uit de wereldliteratuur
en de wereldkunst in een bloem-
tuil bindt." Geen ketterjager, maar
een vereerder van moeders, van
het gezin: daarom ook een vader.
die mij af en toe „mijn zoon"
noemt en welke aanspreking voor
mij de hoogste eer geldt. Een va
der echter, die voor zijn gezin op-
komt.
Als hu in 1944, op 52-jarige leef
tijd. tot biaschop van Veszprem
wordt gewijd, overvallen de
Duitse horden juist Hongarfje en
vinden het or,jure gespuis van
Szalasi bereid om een critiek-
loze vasallenregering te vormen,
die op het einde van een kenne-
lijk verloren oorlog Hongarije
naar de slaehtbank leidt. Mind-
zenty's herderiyke brieven en
nredikaties zijn van zulk een
felheid, maar ook van zulk een
invloed, dat hij reeds in Novem
ber (tezamen met 10 prieoters
en 16 theoloeanten van zijn dio-
oeesl wordt, ingesloten en tot het
einde eevanren gehouden. een
maatreeel. die naar mijn weCen,
tegen bissehoppen door de nazi's
nimmer genomen Is.
In April '45 bevrijd^ is hij reeds
in Augustus aartsbiscchop van
Esztergom, waaraan het kardina-
laat is verbonden. Februari 1946
ontvangt hij de kardinealshoed,
toen hij reeds duideiijk stelling
genomen had tegen het zich baan-
brekende communisme. Soms, als
hij zijn mond vertrekt, is er iets
te zien van de harde kracht, die
hem het symbool doet zijn van de
onverzettelijkheid. Zijn gezicht is
even alsof hij toe wil bijten. Ik
denk plotseling aan de eerste Hon-
gaarse ltoning St. Stephanos, de
goedige, bezongde vorst, die hard
toesloeg, als hij verzet en ketterij
met wortel en tak moest uitroeien.
IE DE NAAM „Federatie Goud
DONDERDAG 23 SEPTEMBER
HILVERSUM I. 301 M.
7.00 Nieuws, 7.15 Ochtendgymn., 7.30
Gramofoonmuziek, 7.45 Morgenge-
bed, 8.00 Nieuws, 8.15 Pluk de dag,
9.00 Voor de vrouw, 9.05 Kamermu-
ziek, 9.30 Richard Tauber, 9.35 Bal-
letmuziek, 10.00 Clavecimbel, 11.00
Ziekenbezoek, 11.45 Koor, 12.00 An-
gelus, 12,03 Sopraan, 12.30 Weer-
overzicht, 12.33 Orkest Klaas van
Beeck, 13.00 Nieuws, 13.20 Orkest
Klaas van Beeck, 13.45 Voor de
vrouw, 14.00 Musetteorkest, 14.30
Orgel. 14.40 Voor de vrouw, 15.00
Blaaskwintet, 15.30 Piano. 16.45 Bos
ton Promenade Orkest, 17.00 Jeugd-
journaal, 17.30 De Micro Stars, 17.45
Metvopole orkest, 18.30 Voor de
Ned. Strijdkrachten, 19,00 Nieuws,
19.15 Leger des Heils, 19.30 Actueel
geluid, 20.00 Nieuws, 20.15 Plaatva-
ria, 21.15 Orgel, 21.45 Koor, 22.15 De
vaart der volken, 22.35 Orkestmu-
ziek, 23.00 Nieuws, 23.15 Symphonie
van Brahms.
HILVERSUM II, 415 M.
7.00 Nieuws, 7.15 De muzikale wek-
ker, 8.00 Nieuws, 8.15 Vlotte zang,
8.54 Maurice Ravel concert, 9.35 Ar-
beidsvitaminen, 10.30 Van vrouw tot
vrouw, 10.35 Gramofoonmuziek,
10.50 Voor kleuters, 11.00 Orgel
en trompet, 12.00 Trio, 12.30 Weer-
praatje, 12.33 In 't spionnetje, 12,38
Piano, 13.00 Nieuws, 13.20 Dansmu-
ziek, 14.00 Voordracht, 14.15 Solis-
tenconcert, 15.00 Voor zieken en
gezonden, 16.00 „Assortimento",
17.00 Kaleidoscoop, 17.20 Welk dier
deze week?, 17.30 Piet Knutselaar,
17.35 Piano, 18.00 Nieuws, 18.20
Sportpraatje, 18.35 „The Avroleans",
19.00 Kinderverhaal, 19.10,,The Ti-
picals", 19.20 Muziekjournaal, 20.00
Nieuws, 20.15 Omroeporkest en vi-
oolsolist, 21.45 Hoorspel, 22.20 Luch-
tige muziek, 22.45 Causerie, 23.00
Nieuws, 23.15 Septet van Beethoven.
krijgt in zijn verbeelding een vi
sioen van flonkerende, blinkende
en schitterende zaken en ergens
achter in het hoofd slaat hij een fi-
guurlijk bruggetje tussen deze sie-
raden en een brillant feest met
louter charmante en kostbaar ge-
klede dames en heren in een rijk
verlichte zaal. Dat bruggetje slaat
hij intu'itief en het bewijst de ver-
wantschap, die het sieraad heeft
met de kleding, een verwantschap,
die de genoemde Federatie Goud
en Zilver ten voile uit gaat buiten
tijdens haar congres, dat zij op
Maandag 27 en Dinsdag 28 Septem
ber gaat houden. Evenals vorig jaar
zal zij in het Kurhaus een .juwelen
show" organiseren, mede ge'inspi-
reerd door het grote succes, dat
deze show vorig jaar mocht oog-
sten. Natuurlijk is dit niet de enige
stimulans, die het federatiebestuur
bij het herhalen van de show heeft
gehad. Het wil aan het publiek laten
zien hoe juwelen moeten worden
gedragen, dat het ambacht op dit
terrein in Nederland iets presteert
en tevens wil het de vakgenoten
aansporen hun beste beentje voor
te zettten en het publiek produc-
ten te laten zien, die het ambacht
sieren, om een toepasselijk woord
te gebruiken.
Er wordt dus weer een juwelen-
show gehouden. Het zal er weer een
zijn van bijzondere en kostbare
aard, niet alleen om desieraden,
maar ook om de tachtig a 100 toi-
letten, die door een tiental manne-
ouins zullen worden getoond. Cruys
Voorbergh, een naam die al veel be-
kendheid heeft in verband met
oude en nieuwe costuums, zal zijn
kostbare verzameling afstaan en
aanvullen met bezittingen van an-
deren, ook buitenlanders. die heb
ben toegezegd deze ter beschikking
tc stellen.
Het zal een show zijn, die laat zien
welke juwelen er vroeger werden
gedragen en die, welke nu worden
gedragen. Een reeks historische ge-
stalten zal voorbijtrekken, vorste-
lijke vertegenwoordigers uit de
middeleeuwen en uit alle belangrij-
ke perioden daarna. en daatbij
niet te vergeten! de 'byoux. welke
er bij werden gedragen, met echt
natuurliik. want dat zou in de mil-
lioenen lopen. De moderne costuums
die er bij zijn, worden echter wel
getoond met moderne juwelen. net
is een geheel, dat mede door de
charmante, boeiende en deskundige
en geestige commentator, die de hr
Cruvs Voorbergh is, zeer belang-
wekkend belooft te worden.
Deze show is wel het meest spec-
taculaire maar niet het enige punt,
wat de Federatie van Goud en sil
ver op het programma heeft staan.
Het belangrijkste voor de federatie
is het congres, dat op Maandag 27
en Dinsdag 28 September in het
Kurhaus zal worden gehouden. Tij
dens dit congres zullen de vakge-
noten hun belangen bespreken, luis-
teren naar dr P. E. de Vroede, die
zal spreken over het vak in Belgie
en verder het voor de d^tailhandel
gewichtige prae-advies over de sa-
nering onder de loupe nemen.
Daarna, Dinsdag 27 September om
twee uur, is dan de show, die de
volgende dag, Woensdag 28 Septem
ber eveneens om twee uur zal wor
den herhaald voor het publiek, on
der wie ook de leden van verschei-
dene ambassades zich zullen be-
vinden.
II.
Allereerst moge de populaire mis-
vatting worden rechtgezet als zou-
den Nederland als agrarisch en
Belgie als industrieland elkaar in
Je Benelux nagenoeg aanvullen. Zo
..impel is het allerminst. Bij ons
•verkt reeds 40 van de bevolking
in de industrie en dit percentage
zal in de naaste toekomst nog sterk
moeten stijgen als de vereiste in-
Justrialisatie van ons land slaagt.
Voorts overheerstin Belgie nog
jterker dan in Nederland het klein-
bedrijf, terwijl de Belgische land
bouw zich sterk in dezelfde richting
ontwikkclt als de onze. In ons land
exploiteert ruim 60 van de grond-
gebruikels een bedrijf kleiner dan
10 ha met ruim 30 van de totale
oppervlakte cultuurgrond; in Belgie
zijn 85 °!i van alle bedrijven kleiner
dan 10 ha met 50 °/o van de totale
oppervlakte cultuurgrond. Het grote
verschil tussen onze landbouw/ en de
Belgische is dat Nederland een agra
risch exportland is en Belgie dit in
mindere mate, doch daarentegen
landbouwproducten invoert waar-
mede wij op de wereldmarkt ver-
schijnen als boter, kaas, pootaard-
appelen.
Uit bevoegde Belgische bron
mochten wij onlangs vernemen, dat
men zich hiervan echter geen over-
dreven voorstellingen moet maken.
Nederland voerde voor de oorlog
rond 50 van zijn productie uit
van boter, eieren en druiven, bijna
70 o/o van zijn kaas en bloemkool,
80 van zijn melkpoeder en bijna
100 van zijn condensmelk en to-
maten. Belgie produceerde voor de
oorlog 98 °/o van zijn behoefte aan
consumptiemelk en boter. Belgie
voerde voor de oorlog 25.000 ton
kaas in. Intussen bouwde zij een
kaasnijverheid op die reeds een
productie van 10.000 ton nadert. De
mglkpoederfabricage dekte slechts
1/4 0/0 van het verbruik, doch de
verwerkingscapaciteit werd verder
uitgebouwd. Nederland voerde var-
kensvlees uit. Belgie betrok slechts
1 van zijn totaal verbruik uit het
buitenland. Evenals Nederland was
Belgie exporteur van eieren. Wat
betreft de tuinbouw dient men te
bedenken, dat de bloemkoolcultuur
ip Belgie zich gestadig uitbreidt; zo
ook die van bewaarkool en uien
voor binnenlands gebruik. Belgische
sla ondervindt op de binnenlandse
markt een gevoelige neerslag van
de Nederlandse invoer in het voor-
jaar, omdat de Belgische productie
van vroege sla de behoefte nage
noeg dekt.
Ook de vervroegde teelt van to-
maten onder warm glas breidt zich
in Belgie uit, zo ook die onder koujl
glas, terwijl die in de open lucht,
alsook de verlate cultuur met die
van Nederland kan concurreren.
Beide landen ondervinden echter
ten aanzien van tomaten een groot
concurrentiegevaar van de Zuide-
lijke landen, waar men een onvol-
doende tomatenpuree-industrie be-
zit. Wat betreft het fruit, brengt
Belgie voornamelijk gewoon ver-
bruiksfruit voort: appels en peren.
Nederland streeft hier naar kwali-
1.
Enige tijd geleden heeft zich een
vergiftigingsgeval met dodelijke af-
loop na het eten vanpaddestoelen
voorgedaan en thans zijn opnieuw
enkele personen daardoor ernstig
ziek geworden en in een der zieken-
huizen ter plaatse opgenomen. (Zo
juist kwam het bericht, dat een
dezer patienten ook overleden is.)
Niet alleen in deze buurt, maar
ook elders in het land komen der-
gelijke vergiftigingen op het ogen-
blik meer voor dan in een lange
reeks van jaren het geval was.
De geestelijke oorzaak van zulke
vergiftigingen ,kan tweeerlei zijn.
Enerzijds kunnen ze het gevolg zijn
van een fatale vergissing, begaan
door hen, die meenden genoeg van
paddestoelen af te weten, om ze te
durven eten, maar zich niet angst-
vallig tot enkele ge.makkelyk her-
kenbare soorten bepaalden en nu
of een giftige paddestoel voor een
eetbare hebben aangezien, of het er
in goed vertrouwen maar op ge-
waagd hebben een hun niet goed
teitsproductie. Nu zullen economisch
zwakke leden, als Engeland, liefst
gee/i hoge prijzen besteden aan een
luxe product. Door gestimuleerde
export van Nederlandse kwaliteits-
produ'cten op de Belgische markten
zullen de verfijnde producten hier
>1%
vinden.
van in de pr^js de weerslag onder-
De Luxemburgse landbouw komt
meer jjvereen met die in Belgie. De
economische basis van Luxemburg
is de zware, vooral de metaalindus-
trie. De landbouw werkt voor 90
voor de voedselvoorziening, waar-
naast nog agrarische import nodig
is. De bevolkingsdichtheid bedraagt
slechts de helft van die bij ons, ter
wijl de grond zich minder leent
voor veredelingscultures dan in Bel
gie en Nederland.
Duideiijk spreekt het verschil tus
sen Nederland en Belgie uit de
handelscijfers. Nederland voerde het
dubbele van zijn agrarische import
uit, Belgie slechts Tie helft. In 1938
bedroeg de agrarische import in
Nederland ruim 10 van de totale
importwaarde, in Belgie daarente
gen ruim 20. In Nederland bedroeg
de agrarische export 30. in Belgie
nog geen 10 van de totale export-
waarde.
Gezien het feit dat Belgie en
Luxemburg door de niet-agrari-
sche bedrijvigheid een grote koop-
kracht bezitten, en gezien het feit
dat onze agrarische producten in
het algemeen een hogere kostprijs
bezitten, zullen er redelijke afzet-
mogelijkheden voor onze landbouw
producten in de Benejux blijven be-
staan, die niet ten koste behoeven
te gaan van de Belgische landbouw.
Omgekeerd wordt wel eens gevreesd
dat door vergrote afzet van indus-
triele artikelen van Belgie-Luxem-
burg in ons land, wij een vermin-
derde exportkans zouden verkrijgen
in derde landen bij evereenkomsten.
Deze vrees mist bij nader inzien
echter voldoende grond.
Bij Kon Besluit van 17 Septem
ber is prof. mr. F. Kranenburg be
noemd tot voorzitter der Eerste
Kamer geffurende de zitting, welke
gisteren geopend is.
wie
U/IE DE VOLHE1D bezit,
alles heeft, kan van zijn
overvloed meedelen aan ande-
ren die niets hebben. Wat is
Christendom? Wat betekent het,
dat wij gedoopt zijn? Een prach-
tig antwoord vinden wij in ons
Missaal in het Secreta-gebed van
vorige Zondag. Daar staat dat
God, de allerhoogste Heer en
Meester, de enige ware God, ons
van Zichzelf heeft medegedeeld,
dat Hij ons aandeel heeft gege
ven aan Zijn eigen goddelijk le-
ven. Uit ons zelf zijn en hebben
we niets. Maar God gaf ons iets.
deel aan Hem zelf. Het zelfde
leven dat God in Zich draagt, is
ook het onze. Is dit wel voldoen
de tot ons doorgedrongen? Be-
seffen wij het wat dit zeggen
wil? Voelen wij het als een
kracht? Als een steun? Als een
taak enverplichting ook, doordat
wij overeenkomstig dit aandeel
leven?
MARCUS
(Door Graaf M. de la Bedoyere).
TERWIJL ik deze brief schrijf,
houdt het .Congres van Vakver-
enigingen zijn jaarlijkse bijeenkomst
in de badplaats Margate. In verband
daarmee wilde ik wijzen op een van
de karakteristieke zijden van onze
ljuidige democratie in Engeland.
De Britse vakverenigingen hebben
in de staat een geweldige macht ge-
kregen, zodanig zelfs dat ze begint
te lijken op de functie van een twee
de volksvertegenwoordiging Dat
komt niet alleen, omdat zij de be
langen vertegenwoordigen van de
georganiseerde arbeiders, zonder
wier instemming het economisch
leven van het land niet kan voort-
bestaan, maar ook omdat de Labour-
regering. wat haar geldmiddelen en
verkiezingssucces betreft, voor een
•groot deel van de Vakverenigingen
afhankelijk is.
Eenzudige machtsuitoefening
Maar deze Vakverenigingen, wel
ke nu zo'n grote politieke macht
bezitten, zijn ongelukkigerwijs ge-
organiseerd op een wijze, die het
hen in feite onmogelijk maakt die
macht op een verantwoordelijke
manier en in het belang van het
land als geheel uit te oefenen.
In de geschiedenis der industri-
ele betrekkingen hebben de Vakver
enigingen zich ontwikkeld als een
apparaat, dat tracht voor de georga
niseerde arbeiders zo goed mogelijke
arbeidsvoorwaarden te bedingen. En
de verantwoordelijke leiders of
„Raad" wier woorden men op 't
jaarlijkse Congres kan beluisteren,
bezitten weinig autoriteit en gezag
en kunnen niet veel meer doen dan
de aanspraken en eisen der arbei
ders, zoals deze die in fabriek en
werkplaats naar voren brengen, ver
tegenwoordigen. Zij kunnen de eisen
matigen en er over discussieren,
maar het zou een contradictio in
terminis zijn, als zij het nationale
en verantwoordelijke standpunt zou
den huldigen, dat hun huidige macht
in de staat vergt.
Leiders in feite machteloos
Anders gezegd komt het in 't kort
hierop neer, dat wij toevallig een
machtig politiek Iichaam binnen
de staat hebben ontwikkeld, welks
enige functie in werkeiykheid is
de sterkste aanspraken van een
georganiseerd deel der gemeen-
schap' tot uitdrukking te brengen.
Op de dag van vandaag kennen de
leiders der Vakverenigingen zeer
goed de aard van de offers, die no-
dig zijn wil Engeland voldoende te
gen concurrerende prijs produce-
ren, maar terwijl men niets kan
ondernemen, als zij er hun veto over
uitspreken hebben zij zelf geen
enkele waarborg dat ze iets meer
kunnen vertegenwoordigen dan de
belangen der arbeiders op korte
termijn gezien, zoals de arbeiders ze
zelf zien. Vandaar de onmogelijkheid
zelfs voor de Labour-regering, om
economische en industriele maatre-
gelen in te voeren, die absoluut nood
zakelijk zijn, als Engeland de eind-
jes aan elkaar geknoopt wil krijgen.
Gevolgen kunnen fataal zijn
Het enige middel ter oplossing ligt
in een betere opvoeding van de
massa der arbeiders, die tot nu toe
zo volkomen ongeinteresseerd zijn
geweest in de werkelijke arbeid van
hun verenigingen, dat ze de minder-
heid van communisten en half-com-
munisten de toon lieten aangeven.
Wanneer in 1950 de Labour-rege
ring zou worden opgevolgd door
een regering der Conservatieven,
moet men vrezen, dat zelfs de hui
dige onbevredigende verhouding
tussen de Vakverenigingen en de
Regering plaats zal maken voor
een rampzalige wrijving en open-
iyke vijandigheid.
Sir Stafford Cripps heeft het Con
gres moedig toegesproken over de
werkelijke voorwaarden van hogere
productie en hij heeft diepe indruk
gemaakt. Maar of dit ook resultaat
zal hebben in de practijk is een ge
heel andere kwestie.
In het interneringskamp Marien
bos bij Nijmegen, waar politieke
delinquenten tijdelijk moeten ver-
blijven voor 'verdere doortocht naar
Duitsland, zijn thans door de Rijks
Vreemdelingendienst weer enkele
tientallen ongewenste Rijksduitsers
ondergebracht. Op het ogenblik
vertoeft hier nog een honderdtal
Rijksduitsers, dat op verder trans
port naar Duitsland wacht.
Naar de Stichting Landverhuizing
Nederland mededeelt, zal omstreeks
half December het s.s. „Volendam"
met emigranten naar Australie ver-
trekken. De stichting heeft di igenen,
die in het bezit zijn van immigra-
tie-papiei'en voor Australie of Nw.
Zeeland, verzocht dit zo spoedig
mogelijk aan haar adres, Lange
Voorhout 20 te 's-G|avenhage, te
berichten.
Op zijn verzoek is luit.-admiraal
C. E. L. Helfrich bij Koninklijk be
sluit van 16 Augustus met ingang
van 1 October eervol ontheven van
de functie van bevelhebber der zee-
strijdkrachten, en is hem met in
gang van 1 Januari 1949 eervol ont
slag uit de zeediOnst verleend, we-
gens langdurige dienst, onder dank-
betuiging voor de vele uitstekende,
gewichtige en langdurige diensten
door hem aan den lande bewezen.
In tegenwoordigheid van deputa-
ties van onderdelen, schepen en in-
richtingen van de Kon. Marine zal
de aftredende lt.-admiraal op 1 Oct.
officieel afscheid nemen van de
vloot aan boord van de luchtverde-
digingskruiser Jacob van Heems-
kerck te Rotterdam.
Het afscheid op het ministerie van
marine is bepaald op 30 September.
bekende soort te nuttigen. Ander-
zijds kan een even fatale roekeloos-
heid in het spel zijn geweest van
volslagen leken op paddestoelen-
gebied, die zonder enige kennis van
zaken en zonder besef van mogelijk
gevaar het pluk-en-eet-maar-taak-
systeem hebben gehuldigd.
Waar er nog steeds personen voor-
komen, ook onder de meer-ontwik-
kelden, die tot een dezer groepen
behoren en daardoor onbegrijpelij-
kerwijze het risico durven nemen
op deze manier zichzelf en anderen,
die op hun „kennis" vertrouwen, in
groot levensgevaar te brengen, moge
op deze plaats nog eens een ernstige
waarschuwing gericht worden tot
alien die paddestoelen eten of van
plan zijn dit te gaan doen.
Het gebruik van paddestoelen als
voedings- of genotmiddel is in ons
land veel minder verbreid dan in
het buitenland. Dat komt voorna
melijk door drie oorzaken. Ten eer
ste is de Nederlander met zijn over
het algemeen nuchtere, bedachtzame
niet over-een-nacht-ijs-gaande aard
van Ihus uit huiverig voor het eten
van dingen, die hij niet goed kent.
Ten tweede is het verzamelen en
nuttigen van paddestoelen als voed-
sel, zoals dat in verschillende andere
Europese landen, tengevolge van
grote schaarste aan en duurte van
onmisbare levensmiddelen, voor uit-
gebreide groepen der bevolking
noodzakelijk was, bij ons eigenlijk
nooit .nodig geweest, behalve dan
misschien in de oorlogsjaren, toen
ook hier het gebruik van padde
stoelen als zodanig toenam. Ten
derde komen in ons land naar ver
houding tot de oppervlakte slechts
weinig bossen voor en daardoor ook
geen grote massa's paddestoelen, die
hoofdzakelijk bosbewoners zijn. Het
gevolg van een en ander is geweest,
dat niettegenstaande de periodieke
propaganda, die men van verschil
lende zijden in verband met de
veelal sterk overdreven voedings-
waarde hiervoor maakte, het eten
van paddestoelen hier te lande nooit
veel opgang heeft gemaakt en dit
vrijwel onbeperkt is gebleven tot de
betrekkelijk weinigen, die. een pad-
destoelengerecht meer uit een oog-
punt van culinair genot dan van
voedzaamheid waarderen.
Er zullen niet veel mensen zijn,
wie het onbekend is, dat onder de
paddestoelen giftige soorten voor-
komen. Hoewel het tegenwoordig
gelukkig een, uitzondering is, iemand
te ontmoeteri, die nog steeds de over-
tuiging heeft, dat ze allemaal giftig
zijn, menen toch nog velen, dat zulks
met de meeste ervan het geval is en
ze zeker het aantal eetbare verre
overtreffen. Voor een beter begrip
moge daarom allereerst worden op-
gemerkt, dat juist het tegendeel
waar is! Van de naar schatting 12
a 1300 hoge paddestoelen, die in ons
land gevonden zijn (de talloze la-
gere, d.w.z. op een lage trap van
ontwikkeling staande soorten, tot
de slijmzwammen, de roest- en
brandzwammenf de schimmels en de
bacterien behorende, niet meege-
teld) is, ruim gerekend, een 20-tal
giftig, terwijl van de overige, die
dus geen van alle giftig zijn, zeker
een 60 a 70 soorten gegeten en
afhankelijk van de uiteenlopende
mening der gebruikers als meer
of minder smakelijk beschouwd
kunnen worden.
Van de giftige paddestoelen zijn
er slechts twee, waarvan het eten
yoor de mens werkelijk levensge-
vaarlijk is en bijna altijd de dood
tengevolge heeft. Een ervan, de
vroege, witte koolzwam, komt in
ons land zeer zelden voor en kan
daar dus slechts bij hoge uitzonde
ring aansprakelijk voor gesteld wor
den. De andere, de terecht beruchte
en gevreesde groene knolzwam
(..Amanita Phalloides" is haar we-
tenschappelijke naam) is althans
plaatselijk een vrij algemene ver-
schijning en vrijwel steeds de oor
zaak van dodelijk verlopende ver
giftigingen. Merkwaardigerwijze
komt deze soort, die bijna uitslui-
tend in de buurt van eiken groeit,
dit jaar in het gehele land in op-
vallend groot aantal voor, zelfs op
plaatsen, waar ze zich tot nu toe
niet of zelden vertoonde. Bovendien
alweer merkwaardig en gevaar-
lijk dikwijls in sterk van het ty-
pische bronsgroen afwijkende kleur
(geelachtig of wit), wat het herken-
nen voor degenen die haar niet goed
kennen, er niet gemakkelijker op
maakt en de kans op verwisseling
met de veelgezochte, eetbare cham
pignon doet toenemen.
G. D. SWANENBURG DE VEYE
Voorzitter der Nederlandse
Mycologische Vereniging.
Voor het eerst na Jaren kan
ieder Nederlander weer eens een
zakje rijst kopen. Voor velen van
ons is het zo lang geleden, sinds
wy de laatste keer rijst hebben
gekookt, dat het niet overbodig
zal zyn om nog enkele wenken en
recepten te geven voor de berei-
ding. Wil men droge ryst koken,
dan moet de r«st vooral zeer goed
gewassen worden, net zolang tot
het water volkomen helder biyft.
Het beste doet men hiervoor de
ryst in een zeef of vergiet, en
laat het water erover lopen, ter-
wjjt men ondertussen de korrels
tussen de vingers schoon wruft.
Voor toespijs rekent men 50 g, (Vi
kopje) rijst per persoon, voor hoofd-
gerecht ten minste 100 g. (1 kopje)
per persoon.
Men kan rijst op verschillende
manieren koken:
1 De rijst goed wassen, uit laten
lekken en opzetten met twee maal
zoveel water en wat zout. Ze snel
aan de kook brengen, even-doorroe-
ren en dan op een zacht pitje (op
een petroleumstel, een asbestplaatje
of de laagste schakelstand van het
electrisch fornuis) met het deksei
op de pan gaar en droog koken.
Niet meer roeren. Als de rijst gaar
is (ca. Vi uur) het deksei van de
pan nemen, de rijst even omschep-
pen en droog laten dampen.
2 De rijst goed wassen, uit laten
lekken en opzetten met V* maal zo
veel water en wat zout. Ze snel aan
de kook brengen en nog 5 minuten
lang zacht laten doorkoken. Ze dan
van het vuur af#direct in een hooi-
kist zetten. Na uur in de hooikist
is de rijst gaar.
3. De rijst goed wassen, uit laten
lekken en in een pan of kom doen
met VI* maal zoveel water en wat
zout. In een grotere pan, waar de
kom' of de rijstpan goed in past, een
flinke bodem water aan de kook
brengen. De kom of pan met rijst
zonder deksei hierin zetten, op de
grootste pan wel een deksei plaat
sen en de rijst in dit waterbad in
ca 1 uur gaar koken.
De rijst, als ze gaar is, even om-
scheppen en droog laten dampen.
4. De rijst goed "wassen, uit laten
lekken en in het vergiet of de zeef
hangen in een pand met zoveel ^a-
ter (met zout) dat het water tot
ongeveer de helft van de rijst reikt.
Het deksei op de pan doen en de
rijst in 30 a 40 minuten gaar sto-
men Ze na het koken even schud-
den 'en laten ui^ampen.
De laatste drie methoden voorko-
men het aanzetten of aanbranden
van de rijst volkomen, draagt men
er echter bij de eerste methode
zorg voor, de warmtebron zeer laag
te zetten, dan behoeft het hierbij
evenmin te gebeuren. Men kan
droge rijst geven als zoete toespijs
met boter en suiker, bessensap-
saus, appelmoes, vruchtencompote
of ter vervanging van aardappe-
ien als nassi goreng, met hach6,
rode kool e.a. koolsoorten, met
stokvis of paddestoelen, met toma
ten en garnalen, gebakken uien, ge-
raspte kaas, met verschillende sam-
bals en sausen (bijv. kerriesaus, to-
matensaus, pikante saus). Een restje
rijst kan verwerkt worden tgt ha-
rite of zoete rijstkoekjes of cro-
quetten.
De gezinnen in woningen met
oliestook, aan welke voor het stook-
seizoen 1948/'49 geen toeslag cen-
trale verwarming kon worden toe-
gekend, kunnen, indien zij olie
wensen te stoken, de distributie-
om een bewijsstuk verzoeken, dat
zij niet in het bezit zijn van een'
brandstoffenkaart TA 806.
Met dit bewijsstuk kan hij bij het
Rijksbureau voor Aardolieproduc-
ten. Zeestraat 100104, sectie 2, te
's-Gravenhage, een vergunning voor
het betrekken van 600 liter huis
brandolie worden aangevraagd.
Aan hen, die wel voor een toe-
slag centrale verwarming in aan-
merking zijn gekomen, is intussen
bericht gezonden op welke wijze de
hun toekomende brandstoffenkaart
TA 806 tegen een toewijzing voor -
600 liter olie kan worden ingewis-
seld.
Het ligt in de bedoeling, ook voor
het aanstaande stookseizoen t.txv.
gezinnen bestaande uit 8 of meer
personen, twee eenheden brandstof
fen extra beschikbaar te stellen.
Nadere bijzonderheden over de
uitreiking van de toeslagbonnen
zullen t.z.t. door de plaatselijke dis-
tributiediensten worden bekend ge
maakt.
35.
Bij een
dwarsweg met aan weerszijden
■dennen stond onder een zware beuk
een bank, waarop Ole zijn boter-
ham gmg zitten eten. Het was een
neerlijk plekje, de dennen naast
hem waren bijzonder mooi en ston-
den er fps bij met hun jonge en
groene spruiten. Een paar tazanten
vlogen op met brede vleugelsiag.
waar hij was, wist hij niet, maar
hij was er zo goed als zeker van
dat de prachtige dennen rechts van
hem zijn eigendom waren. Gelijk
zo dikwijls wanneer hij alleen was.
dwaalden zijn gedachten af naar
zijn moeder en herinnerde hij zich
de dichtregelen, welke ze hem met
zulk een wonderlijke kracht had
ingeprent. OOk hier waren drie
wegen en hij wist niet, waar ze
heen voerden.
Toen hij zijn brood op had en
wilde opstaan, zag hij. een man naar
zich toe komen. De man kwam de
weg af, recht tegenover de bank
gelegen. Ole wist dat hij de man
kende en zag al gauw dat het de
handelsreiziger Mejrup was. Een
paar stappen van Ole af bleef hij
staan en scheen te overwegen of hij
hem al dan niet een hand zou ge
ven, waarop hij zich tevreden stel-
de niet een kort knikje.
„Een bof dat ik u ontmoette, ik
wilde U juist spreken en zocht U",
zei hij.,
Ole knikte en vroeg Mejrup, om
naast hem op de bank plaats te
nemen; aarzelend gaf de ander hier
aan gehoor.
Mejrup bleef een ogenblik zwij-
gend zitten, zodat Ole tijd had om
hem rustig op te nemen. Zijn blauw
serge pak was tot op de draad ver-
sleten, maar blijkbaar deed hij nog
moeite er zo knap mogelijk uit te
zien. Mejrup was lang en breed in
de schouders, doch had een slecht
figuur. Z'n gezicht was lmekig en
gerimpeld. De man had iets logs
en zorgelijks over zich, ongetwijfeld
had hij veel tegenslag en verdriet
ondervonden. 1
Zijn blik was weifelend en ont-
wijkend, hij had iets eigenaardigs,
dat Ole nooit had kunnen begrij-
pen.
„Ik hoor dat U het landgoed ge-
kocht hebt", zei hij ten laatste.
„Maar de stoeterij blijft het eigen
dom van Wilier, nietwaar, die heeft
hij gekocht?"
U vergist zich" antwoordde
Ole Wilier had geld op de paar-
den verstrekt, maar ik heb zijn
vorder»ng betaaid. De stoeterij is
geheel van mij, zoals alles op het
Goed nu mijn eigendom is".
Ole nam Mejrup scherp op, hij
was overtuigd dat deze geheel op
de hoogte was.
„Ik geloof, dat U best tot een
regeling met Wilier zou kunnen
komen, ik weet dat hij de stoeterij
graag zou willen behouden en be
reid is een behoorlijke prijs te be-
talen", Mejrup wendde zich half om
en zag Ole aan.
„Geen sprake van" zei Ole. „Wil-
ler is vertrokken en hij komt niet
meer op dit Huis".
„Ik geloof dat U verkeerd doet,
Offer, en dat U zich in moeilijkhe-
den zuit brengen, waar U niets als
narigheid -van hebt. U hebt het
landgoed gekocht, daar zit iets
achter, en ik heb er zo'n vermoe-
den van wat dat is. Munk is dood,
ja, dat wisten we gisterenavond. al.
fcGaat zijn dochter nu weg, of wat
is de bedoeling?" Mejrup vroeg het
buitengewoon beleefd, haast onder-
danig.
„Ik zou kunnen vragen wat het
U aangaat, Mejrup; maar ik weet
dat mevrouw Zita uw zuster is, en
daarom zal ik U antwoord geven.
Juffrouw Munk blijft op het Huis,
dat alles is reeds geregeld" zei Ole.
,,ik weet best dat er allerlei ge-
ruchten de ronde doen; maar daar
moet U niet te veel geloof aan
hechten, Offer. Munk was een oud
man, nu is hij dood en binnenkort
gaat mijn pieegzuster met Wilier
trouwen. Zij houden van elkaar en
daar valt verder niets over te zeg
gen".
„ik geloof anders dat ik er een
heleboel van zou kunnen zeggen",
protesteerde Ole.
„Ik zou U willen aanraden tot 'n
vergelijk te komen met Wilier, hij
is een flinke kerel en U zoudt nooit
iemand kunnen vinden, die uw
huis beter zou besturen dan Zita".
Mejrup wilde nog meer zeggen,
doch Ole viel hem in de rede.
„U moet tegen mij de naam van
mevrouw Zita liever niet meer noe
men, ik ben verloofd met juffrouw
Munk en over een week gaan we
trouwen" zei hij.
„wat zeg je?" liet Mejrup zich
ontvalien, tetwijl hij opstond.
„Moet U zo'n hoge prijs betalen?"
„Natuurlijk is het waar als ik het
zeg. En dan wil ik je meteen maar
vertellen, dat wij uw pieegzuster
niet op het Huis wensen te ontvan-
gen. U kunt mij een dienst bewijzen
doer haar dat te zeggen". Ole's toon
was scherp, hij was woedend tjver
de door Mejrup gemaakte toespe-
Ung.
„Ik hoop dat U mijn pieegzuster
met de deur zult wijzen, zij komt
vandaag of in elk geval morgen. U
zult toch zeker geen schandaal
maken?" Mejrup sloeg nu een heel
andere toon aan, haast dreigend..
(Wordt vervolgd)