Het drama Berlijn wordt een „onvoltooide
Dwaaltocht door een dode stad
Kartuizers terug in
Nederland?
RADIO
DERODEPAARDEN
heeft maar weinig kans
Eens het bolwerk van de Duitse macht
Er zit meer vast aan de kwestie
van het witte brood
„Die Groszen sind ja selber oft- so klein
Communisme in Duitslan
Veel critiek niet
zonder grond
RESTANT VAN ATLANTIKWAL
Nederlandse en Vlaamse monniken
in Italie verbeiden de oplossing
Betekenis der
beschouwende orden
Waarom is het
eigeniijk wit?
Voorzichtig
NOORDHOLLANDS DAGBLAD -
1948
PAG. 3
October
Maanda
NIEUW
Jhr. Ir. C. E. W. von
Panhuys overleden
PROGRAMMA
Zilveren Hoogleraren
aan R.K. Universiteit
FEUILLETON
FAMILIEROMAN VAN MORTEN KOCH
(Van een speciale correspondent)
in Oost-Pruisen en Silezie inder
daad van zich te laten zien. Ook
thans behoeven de inwoners van
Berlijn niet ver te lopen om met
eigen ogen de praktijk van het
communisme te ku'nnen aanschou-
wen. Dagelijks is er gelegenheid om
in de Sovjet-zone de „volksdemo-
cratie" aan het werk te zien, hoe-
wel de Russen moeite hebben ge-
daan om hun zone voor objectieve
waarnemers gesloten te houden en
menige poging om de waarheid te
vertellen reeds als spionnage-geval
behandeld werd.
Onder deze omstandigheden is
men in West-Berlijn dan ook meer
anti-Russisch gezind dan waar ook
in Duitsland. Ja, men vindt er de
houding van Britten en Amerikanen
zelfs nog ettelijke procenten te
slap. De anti-communistische dag-
HET IS NU REEDS meer dan diie jaren dat de Berlijners afwis-
selend met interesse, spanning en vrees wachten op de dag
dat een of ander geniaal man een ontfcnoping zal brengen voor
de tragedie welke het politieke en alledaagse leven in de vroe-
gere Duitse hoofdstad feitelijk is. Men beseft er, dat alleen de
Grote Vier het in hun macht hebben, het wonder te laten geschie-
den: „Aber die Groszen die solten das doch eigentlich verstehn"
werd er voor enkele maanden nog hoopvol in het Berlijnse
cabaret gezongen. De hoop is echter van week tot week vager
geworden en sedert het mislukken van de jongste besprekingen
op het Kremlin luidt dan ook het cabaretrefrein: „Aber die
Groszen die. sind ja selber oftso klein". En terwijl in de
literatuur de auteux van een tragedie hoe ingewikkeld ook
er in slaagt om voor de laatste clause alle personen volgens
plan te laten sterven of triomferen, heeft het er de schijn van
dat het drama-Berlijn een „onvoltooide" zal blijven.
Is het dan ook wonder wanneer
de laatste weken in de millioenen-
stad" de sceptici koning zijn? Wan
neer de man van de straat met een
zekere meewarigheid praat over de
diplomaten die noch de Berlijnse,
noch de internationale problemen
vermogen op te lossen? Als volbloed
Duitser is hij er dan natuurlijk als
de kippen bij om de geallieerde
overwinnaars van onzinnige politie
ke daden te beschuldigen. Ook een
onbevooroordeeld buitenstaander
zal moeten toegeven, dat lang niet
alles in deze kritiek zonder grond
is. De Berlijner beschouwt het als
een blunder van de Potsdam confe-
rentie 1945, dat de westelijke mo-
gendheden daar gemeend hebben
een Berlijns viermogendhedenbe-
stuur te kunnen creeren zonder in-
stelling van een exterritoriaal ge-
bied, zoals in Wenen om er het be-
stuur zonder „elke-vijf-minuten-
ruzie" te kunnen uitoefenen. Zoals
de zaken er nu voorstaan is het
immers ondenkbaar dat de stad
vandaag of morgen niet in twee
helften zal uiteenvallen. De beraad-
slagingen dec vier militaire gou-
verneurs worden niet meer au se-
rieux genomen; iedere Duitser, voor
zover hij geen communist is, zal U
vertellen dat de Soviets daar de
hoge school van hun Kremlin-diplo
matie demonstreren en details re-
peteren wat zij van plan zijn in de
toekomst over de gehele wereld en
gros ten uitvoer te brengen. De Ber
lijners zelf schijnen binnen hun
vermogen bereid te zijn om zich
met hand en tand tegen een derge-
lijke agressieve politiek te verzet-
ten; hun demonstraties voor de ge-
ruyneerde Reichstag en het stadhuis
van enkele weken terug zijn onge-
twijfeld grotendeels een spontaan
protest geweest.
Na Hitler het communisme?
Meer dan eens vraagt een buiten
staander die in deze kritieke dagen
Berlijn bezoekt zich af waarom de
Duitsers ook niet tegen Hitler en
zijn Nazidom in zulk een mate ver-
zet hebben gepleegd. Stelt men een
Berlijner op de man af deze yraag,
dan zal hij U in vier van de.vijf Se-
vallen antwoorden dat hij in 1933
■nog niet wist wat Nazidom bete-
kende, doch reeds na een week be-
zetting volkomen door had welke
terreur en welke beschaving van
Russische zijde te wachten was.
Helemaal oprecht is dat antwoord
niet. De Duitser heeft Hitler en zijn
systeem altijd als iets nationaals
beschouwd; de Fiihrer was voor de
grote masSa een symbool van
„Deutschtum" terwijl voor haar het
communisme nog steeds als een
Slavische import geldt. Daarbij
komt dat de twaalf jaren Hitler-
regiem voor het merendeel der
Duitsers een blijvend gevolg heb
ben gehad; een grondige haat voor
alles wat uit het Oosten komt. En
de Sovjets zijn zo vriendelijk ge
weest om veel van datgene, waar-
mee Hitler de Russen bij zijn volks-
genoten onmogelijk had trachten te
maken, bij de eerste kennismaking
bladen hebben een maand lang in
alle toonaarden geschreven dat het
Westen op het punt van blokkade
en viermogendheden-bestuur onver-
zettelijk moest zijn. Het pleit voor
het realiteitsbesef van de Berlijner
dat hij het fatale van een complete
Sovjet-overheersing overziet, ook al
beloven maarschalk Sokolovsky en
zijn Russische adviseurs gouden
bergen.
Het lot van een democratisch
Berlijn staat of valt met het al dan
niet blijven van de Anglo-Ameri-
kaanse troepen. Al wordt er in de
Berlijnse cabarets en revue's danig
de draak gestoken met de wijze
waarop de overwinnaars van 1945
nu, enkele jaren later, trachten de
vrede te winnen, al koestert iedere
Duitser diep in zijn hart de hoop
dat zo mogelijk nog vandaag alle
Britten, Russen, Yankees en Fran-
sen hun ransels en koffers zouden
pakken; hardop verkondigt hij als
zijn mening, dat Berlijn door het
Westen met energie moet worden
verdedigd tegen de intriges van
Stalin en zijn vriendjes in Oost-
Duitsland.
En met een zekere trots zal hij
dan nog verkondigen, dat de inwo
ners van West-Berlijn door hun ver-
zet tegen Sokolovsky, generaal Ko-
tikov en de rode eenheidspartij
thans op de bres staan voor geheel
West-Europa. Het klinkt wat groot-
sprakerig en niet helemaal oprecht
Ook de Berlijner staat immers uit
eigen belang pal. Wat niet
neemt dat zijn verzet de sympathie
van alle democraten verdient al was
het alleen-maar omdat de enorme
schuld waarmee Hitler zijn land
t a v Europa en de wereld heeft be-
last, daardoor voor een aanzienlyk
deel kan worden afbetaald.
Op 72-jarige leeftijd overleed te
Bergen, Ir. C. E. W. van Panhuys,
oud-hoofdingenieur bij de Rijkswa-
terstaat, onder wiens leiding talrij-
ke belangrijke werken, o-.a. die van
de grote Noordzeesluizen te IJmui-
den werd enuitgevoerd. Op velerlei
gebied heeft de thans ontslapene
zijn gaven als ingenieur ontplooid
en meermalen kreeg hij regerings-
opdrachten tot het maken van stu-
die reizen in het buitenland. Hij
was lid van de redactie van Feen-
stra's technisch weekblad en van de
commissie van toezicht op het
weekblad „De Ingenieur".
„MENS EN MELOD1E"
Het September-nummer van net
Algemeen Maandblad voor muziek,
..Mens en Melodie", opent ditmaal
met een hooggestemde beschouwmg
van Wouter Paap over de Salzbur-
ger Festspiele. Deze redacteur heett
het muzikaal gebeuren in Salzburg
meegemaakt en hij is van mening,
dat dit weer aan zijn oude glone
toe is. Dezelfde schrijver behandelt
in een uitvoerig artikel het werk
van de Nederlandse componist
Henri Zagwijn, wiens naam in het
openbare muziekleven tamelijk
weinig bekend is.
De verhouding Schumann-Heine
is de interessante stof van een ar
tikel van J. P. A. Koe' n"
Sandor Torday schrijft over Zni-
tan Kodaly als paedagoog, terwijl
Henk Stam enkele facetten van de
hedendaagse muziek in Duitsland
onder de loupe neemt. Een tweetal
beschouwingen over: Modulaties
in de Middeleeuwse Kerkfoonsoor-
ten, en: het oratorium Koning
Swentibold van Herman Strategier
vormen het slot van deze, ook thans
weer, zeer lezenswaardige artike-
lenreeks.
Met een behandeling van het
proefschrift: ,,Grondslagen voor de
analytische vormleer der muziek
van dr. John Daniskas, en de be-
kende rubrieken ..Correspondence"
en ..Bpsprekingen" besluit dit num-
mer van ..Mens en Melodie", aat
ook ditmaal weer rijkelijk ge-
illustreerd is.
Gevaarlyke vcrlatenheid
(Van een onzer verslaggevers)
PLOTSELING weigerde Luuk, de jonge Hollandse herder, nog
een stap verder te zetten. Hij snoof luid en begon dreigend
te grommen, toen wii verder wilden gaan, het bleke licht van
onze zaklantaarn achterna. Duizenden muggen, nijdig zoemend,
klefferige beesten, voerden een onafgebroken charge uit op de
indringers. De atmosfeer was vochtig klam, de muren bedekt met
een glibberig slijm, en bij. elke stap, welke wii verder deden,
sloeg ons de kerkhoflucht verstikkender tegemoet.
In de stilte, waarin alleen
het monotone gezoem der mug-
genhorden een grillige veran-
dering bracht, school iets sinis-
ters, een dreiging van het on-
wezenlijke. En Luuk, de hond,
trok ons terug door die einde-
loze gangen, terug naar het
licht van een wazige Septem-
berzon, terug naar de realiteit,
die daar even onverwachts
voor ons "opdoemde: de witge-
kuifde zee, het strand, breed
en vertrouwd met enkele ga-
lopperende ruiters, en de
glooiende duinen, een golven-
de groene lijn.
Toen wij enkele meters hadden
gelopen, waren wij het avontuur
bijna weer vergeten, een zwerftocht
door de ondergrondse bunkerholen,
door dat bakstenen labyrinth, dat
eens een onderdeel vormde van het
gigantische afweersysteem van de
Duitse overweldigers: de befaamde
en beruchte Atlantikwal. Van die
grootheid der Atlantikwal is uiter-
lijk nog maar bitter weinig over.
Langs de ganse kust. van Den Hel-
der tot diep in het Zuiden, hangen
nog op tal van plaatsen betonnen
brokstukken van zovele tonnen te
gen de duinenrug. scheef weggezakt
in -het mulle zand. Het is een wei
nig imposante herinnering aan het
machtige verdedigingswerk, dat in
de ogen van de Duitse legerleiding
schier onneembaar scheen, dat de
voile goedkeuring wegdroeg van
maarschalk Rommel op zijn ge-
heimzinnige inspectietocht langs. de
Westkust van Europa, en dat zelfs
een Hermann Goering, wat be-
nauwd geworden door het constante
bombardement van de geallieerde
luchtvloot, weer een stevige dosis
zelfvertrouwen teruggaf. Maar hoe
nutteloos is dit ganse netwerk van
gangen en forten, van staal en be-
ton, toen de stormloop der geal
lieerden in voile kracht op het
Duitse bastion werd ondernomen.
Binnen enkele maanden was al de
ze inspanning. die jaren gekost
heeft, vruchteloos gebleken. De
Duitse troepen werden uit hun on-
deraardse bolwerken verdreven,
vaak zonder dat er nog een schot
was gevallen. Alles wat bruikbaar
en gevaarlijk was, werd na de vol-
ledige capitulatie van het Duitse
rijk uit de Atlantikwal verwijderd.
Wat overbleef waren de logge bun
kers en het eindeloze netwerk van
gangen, waarboven zich de duinen
betere camouflage is moeilijk
denkbaar voortgolven.
ENIGE MAANDEN geleden werd speciaal van de inwoners van
Vught, de aandacht gevraagd voor het leven der Kartuizer-
monniken, zoals dit zich in de jaren 1471 tot 1577 in dat dorp en
zijn omgeving heeft afgespeeld. De werkzaamheid van de Stich-
ting „Dionysius de Kartuizer", welke zich de terugkeer dez
monniken op Nederlandse bodem ten doel stelt. «clJ
thans in onderscheidene Brabantse plaatsen zo du deliik. dat
het gewenst schijnt de belangstelling van een uitgebreidere
qroep van katholieken voor dit onderwerp te vragen.
tabelen aan het Generaal Kapittel
der Kartuizers een petitie gericht.
Hierin werd ter volmaking van
de monastieke restauratie in ons
vaderland om vestigmg van een
Nederlandse kartuize verzocht. De
Orde verklaarde zich toen met m
staat de stichting van een mun-
ster hier te lande te bewerkstelli-
gen. Het ideaal de kartuizers
terug in Nederland bleef even-
wel actueel.
Met de arbeid ter verwezenlijking
daarvan heeft zich belast de Stich
ting ..Dionysius de Kartuizer"
HET BOUWFONDS
DINSDAG 5 OCTOBER
HILVERSUM II, 415 M.
7.00 Nieuws, 7.15 Tenor en piano,
7.30 Albert Sandler' orkest, 7.45
Morgengebed, 8.00 Nieuws, 8.15
Pluk de dag, 9.00 Lichtbaken, 9.35
Orkest, 10.00 Voor kleuters, 10.15
Piano, 10.30 Schoolradio, 11.00 Mu
ziek houdt fit!, 11.30 Als de ziele
luistert, 11.40 Orgel, 12.00 Angelus,
1-2.03 Metropole orkest, 13.00 Nieuws,
13.25 Viool en piano, 13.45 Uit het
boek der boeken, 14.00 Om en om,
14.30 Onder ons, 15.00 Literaire cur-
su's, 15.30 Muzikale crackers, 16.00
De Zonnebloem, 16.30 Ziekenlof,
17 00 Na schooltijd, 17.15 Orkest van
Otto Dobrindt, 17.30 Felicitatie's,
17.45 Kareol septet, 18.10 Sport,
18 20 Charles Trenet. 18.30 Dit is
leven, 18.45 Orkest, 19.00 Nieuws,
19.15 Gramofoonmuziek, 19.35 Cla-
ve'cimbel, 20.00 Nieuws, 20.05 De ge-
wone man, 20.12 Radio Philharmo-
nisch Orkest, piano en viool, 21.30
Tenor en piano, 22.15 Piano, 22.37
Actualiteifen, 22.45 Avondgebed,
23 00 Nieuws, 23.15 Kamermuziek.
HILVERSUM I, 301 M.
7 00 Nieuws, 7.15 Ochtendgymn.,
7 30 Ensemble. 8.00 Nieuws, 8.15
Aubade, 8.45 Viool en piano, 9.15
Morgen wij ding, 9.30 Arbeidsvitami-
nen, 10.30 Voor de vrouw, 10.35
Zang, 10.50 Voor kleuters, 11.00 „De
wekker", 11.30 Wagner concert, 12.00
Ensemble, 12.30 Weerpraatje, 12.33
Ons platteland, 12.40 F/illandse lied-
jes 13 00 Nieuws, 13.20 Promenade
orkest, 13.50 Negro-spirituals, 14.UU
Met naald en schaar, 14.30 Opera
II Trovatore" van Verdi, 16.25 Pia
no 16 40 De schoolbel, 17.00 Kinder-
ko'or, 17.30 Orgel, 18.00 Nieuws,
18.15 Pianospel, 18.30 Voor de Ned
Strijdkrachten, 19.00 Kinderverhaal,
19.10 Orkest, 19.15 Piano, 19.45 Ni-
win en wederopbouw, 20.00 Nieuws,
20 15 Bonte avond, 2.1.35 Als ik daar
nog aan denk!!, 21.45 Zangsterren
uit Italie, 22.15 Buitenlands over-
zicht, 22.30 Fluit en piano, 23.00 Het
Nieuws, 23.15 Mendelssohn-concert.
HET is voor de hand liggend, dat
in het pleit voor de terugkeer
der Kartuizers in Nederlanc\ de
schijnwerper der belangstelling m
de eerste plaats dient te worden
gericht op de betekenis van de
beschouwende kloosterorden in het
huidig tijdsgewricht. Het is in hoge
mate te betreuren, dat zowel net
religieus als maatschappelijk be-
iang van het contemplatieve 'even
door zoveel katholieken in twijfel
worden getrokken. Men vraagt.
..Heeft onze tijd niet meer behoef-
te aan apostolische werkers dan
aan biddende, mediterende en stu-
derende monniken?" Voor hen die
willen schouwen met de ogen van
het geloof is het duidelijk, dat ook
in de Nederlandse samenleving van
thans de geestelijke arbeid der
contemplatieven niet kan worden
gemist. Paus Pius XI, de Paus der
Katholieke Actie, zegt het oyer-
duidelijk in Zijn Bui ,,Umbratilem
Hierin staat o'.m.: „Het is overigens
gemakkelijk te zien, dat zij, die een
leven leiden van gedurig gebed en
versterving. veel meer (Multo plus)
bijdragen tot de uitgroei der Kerk
en het heil der mensheid dan de-
genen, die werken op s'Heren ak-
ker." v
Na dit pauselijk woord ter inlei-
ding zullen de Meierijse katholie
ken weldra uit een meer religieus
klassiek gerichte pen de beschou-
wingen toevloeien, waarin de geest
der contemplatieven en hun be
tekenis voor deze tijd met zijn on-
christelijk existentialisme, zijn ge-
loofsverslapping en geloofsafval,
worden benaderd en belicht.
In vroegere eeuwen hebben niet
minder dan 20 munsters der Kar-
tuizer-orde in de Nederlanden ge-
bloeid. Het eerste in het huidige
Noord-Brabant was dat van Geer-
truidenberg, gefundeerd in 1336.
Het uitgebreide gebouwencomplex
waarvan nog heden ten dage over-
blijfselen te zien zijn op het San-
doel te Raamsdonkveer, werd door
de Staatse troepen in 1573 ver-
woest.
Het Huis fe Vught werd gesticht
in 1471; het ging. eveneens door
oorlogsgeweld in 1677 restloos ten
gronde.
ACTIE S
DOORDRONGEN van het emi
nent belang der beschouwen
de kloosterorden voor Maatschap-
pij en Kerk, hebben reeds in 1926
een groot aantal Nederlandse no-
DE Stichting maakt in een folder
bekend, dat haar oogmerken
o.m. zijn te komen tot de oprich-
ting van passende gebouwen waar
in de thans in Italie levende Ne
derlandse en Vlaamse monniken
hun intrek kunnen nemen. Er is
thans een bouwfonds in wording.
Men onderscheidt Buitengewone
Weldoeners, Stichters. Vrienden en
Begunstigers, naar gelang van de
omvang van de materiele steun.
welke men op zich neemt. Publi-
catie van meer gedetailleerde ge-
gevens hieromtrent kan weldra
worden tegemoet gezien.
Met de wetenschap, dat 't hoog-
ste geestelijk gezag hler te lan
de zijn instemminr; heeft be-
tuigd met het doel der Stich
ting, vinden ook de Meierjjse ka
tholieken in de terugkeer der
Kartuizermonniken een voor-
werp van belangstelling en
steun! Noord-Brabant zou het
zich tot een voorrecht rekenen
de Witte Monniken van St. Bru
no een stille, eenzame plek te
mogen aanbieden op zijn witte
zandige grond.
Het zal niet moeilijk zijn het ka
tholieke volk te overtuigen van de
hoge geestelijke waarde ener kar
tuize, welke gericht wordt be
schouwd als een centrale van bo-
vennatuurlijk leven, waaruit in al
le richtingen de mysterievolle
energien worden voort^estuwd.
H. J. A. M. DONKERS.
Aan de Langedijk draaien in deze dagen de zuurkoolfabrie-
ken weer op voile toeren. Voordat de kool in de molens gaat,
moet zij eerst worden.schoongemaakt, Arbeiders voor een grote
„kool-berg" aan de arbeid.
ii.
(Van een medewerker)
HOE MOEILIJK het vak van prijsbeheersen is, moge blijken
uit de eigenaardige onvoorziene moeilijkheden die zich
voordoen bij het experiment dat de regering onlangs met de
prijs voor het wittebrood heeft ondernomen, waarvan wu uiteen
gezet hebben dat het in ieder geval zeer goed bedoeld is en
niet als een onsympathieke poging om de kleine man te laten
opkomen voor de meer gesitueerde mag worden beschouwd.
effect te bestrijden, dat de maat-
regel van de regering hier en daar
heeft gewekt. Men zal er, wanneer
uit armoede geen wittebrood
Op 17 October a.s. bestaat de R.K.
Universiteit te Nijmegen 25 jaar. De
officiele viering is tot het voorjaar
uitgesteld. Sinds de oprichting zijn
aan de R.K. Universiteit verbonden:
In de faculteit der letteren en
wijsbegeerte: prof. dr. Gerard Brom
voor Nederlandse en algemene let-
terkunde prof. dr. W. Kosch voor
Hoogduitse letterkunde, lector dr. J.
F. Rottger voor Duitse taalkunde.
In de faculteit der rechtsgeleerd-
heid prof. mr. G. M. G. H. Russel
voor belastingrecht en belastingpo-
litiek.
In de faculteit der godgeleerd-
heid: prof. dr. F. A. M. van Welie,
hoogleraar in het canoniek recht,
met leeropdracht in de faculteit der
rechtsgeleerdheid voor canoniek
recht en huwelijksrecht.
Prof. Mag. dr. Johan Kors O.P.,
hoogleraar in de dogmatiek en apo-
logie, ook in October 1923 benoemd,
is sinds enige jaren directeur van de
Katholieke Radio Omroep en legde
bij deze benoeming het professoraat
neer.
Is de opzet van de regering reeds
goed bedoeld, wat wij omtrent de
samenstelling van het brood gehoord
hebben doet de overtuiging bij ons
nog toenemen, dat hier in een moei
lijk dilemma een elegante oplossing
is gevonden.
Wittebrood ziet namelijk wit, om
dat het gebakken wordt van meel,
dat van de witte kern van de tarwe-
korrel wordt gemalen. Naarmate
meer zemelen, die zich om de kern
heen bevinden, mee worden verma-
len. gaat het brood zijn witte kleur
verliezen. De voedingswaarde ech
ter gaat er dan juist belangrijk op
vooruit, en dit is naar onze mening
een zeer belangrijke factor, die
verdient algemeen erkend te wor
den om het verkeerde psychologisch
men
meer kan kopen, alleen maar op
vooruit gaan. al klinkt dit wat pa-
radoxaal.
De beruchte ..Waarheid". die na
tuurlijk aanstonds na de invoeiing
van deze maatregel met grof geschut
tegen de minister te keer ging. om
dat hij de rijken zou bevoordelen.
had eigenlijk, wanneer het blad nu
eens consequent-humaan was ge
weest, juist een jeremiade voor die
arme rijken moeten aanheffen, die
de regering nu minderwaardig brood
voor ogen houdt, in de hoop op die
manier het lek in de schatkist te
kunnen stoppen, dat ontstaat. door-
dat men de boeren hogere richtpnj-
zen moet betalen en deze niet op de
kleine man wii verhalen. Maar het
ligt de waarheid nu eenmaal niet
erg om de regering ook eens gelijk Of zal t
te geven1 zorgen-
De enige critiek. die men op htet
beleid van de prijsbeheersing kan
hebben lijkt ons deze, dat men de
nieuwe verhoogde prijs niet hele
maal los moet laten om excessen te
voorkoinen, die reeds gesignaleerd
zijn. Men heeft onlangs ook ontdekt
dat er al bakkers zijn, die wittebrood
verkopen voor een prijs die veel
lager ligt dan de onderling overeen
gekomen prijs van 33 cent. Bij nader
onderzoek is gebleken, dat hier een
ernstige overtreding van de Waren-^
wet in het spel is en en knoeierij,
die de gehele opzet van de regernj^
lelijk zou dwarsbomen. wanneer zij
algemeen zou worden. Men probeert
nl. in sommige bakkerijen het goed-
kope standaardmeel, dat behalve
bloem ook zemelen en rogge bevat,
zo uit te zeven, dat het wit van
kleur wordt. Het brood dat dan van
het witte meel gebakken wordt,
wordt verkocht voor ongeveer 28 ct
hetgeen een direct voordeel van 7
cent in prijs betekent en bovendien
een middel is om zeer ernstig te c'on-
curreren met de bakkers. die wit-
brood van patentbloem bakken.
Naar wij vernemen is de keurings-
dienst van waren hierop aanstonds
attent gemaakt. Deze dienst. die da
gelijks alle bakkerijproducten nauw-
keurig controleert, zal bij de opspo-
ring van dit bedrog een handje mee-
helpen. Een te lage wittebroodpnjs
is dus nog erger dan een te hoge,
die de prijsbeheersing met belang
stelling volgt, om eens na te gaan
wat er gebeurt door vraag en aan-
bod, wanneer men een artikel als
dit onder het motto „luxe" vrij laat.
Aan de bakkers het laatste woord
in deze evolutie van de broodpnjzen.
Of zal het publiek voor verrassmgen
Het bestaan van dit doolhof on
der het zand blijft echter, een ge-
vaar betekenen. In de duinen treft
men overal verbrokkelde ingangen
aan En hoewel het officieel ver-
bod'en is om een speurtocht te gaan
ondernemen in deze onderaardse
duinenstad, de verlatenheid biedt
zovele mogelijkheden, dat ledereen
die in zich de lust voelt opkomen
tot een speurtocht in de oude At-
lantikwal. de expedite kan onder
nemen. Meen echter n»t. dat het
een uitstapje is zo aangenaam als
een naar de Valkenburgse grotten.
Verre van dat. Het is een smerige.
benauwde, kortom dode en doodse
stad, waarin niets meer, wijst op de
militaire grootheid van het voor-
malige Duitsland. Wij hebben rfum
een half uur door de bochtige, da-
lende en stijgende gangen gedoold,
zonder iets imposants te kunnen
ontdekken. zonder zelfs ook maar
een spoor terug te kunnen vinden
van enig comfort, hetgeen er toch
indertijd moet zijn geweest.
De wind heeft door de enkele
kijkgaten het zand naar binnen
gestuwd: hier en daar is een brok
muur ingestort; men treft er,af en
toe een ruimte aan. welke vroeger
beslist een geriefelijke huiskamer
moet zijn geweest, maar dat thans
een vuil kot is, waar op de vloer
resten brood en vis liggen te ver-
schimmelen. overblijfselen van een
maalijd van een vorige bezoeker.
Het mysterieuze, dat in het on-
bestemde van dit doolhof schuilt,
blijft echter op een bepaalde cate-
gorie, de jeugd, een aparte bekormg
uitoefenen Het avontuurlijke ele
ment lokt, en voor het bijna reeel
maken van de spelen, welke de ver-
beeldingskracht van <Je jeugd zo
sterk kunnen stimuleren, vormen
deze eindeloze nauwe gangen en de
sombere bunkerholen een ideale
gelegenheid om het spel een grote
schijn van werkelijkheid te geven.
Die schijn kan wel eens trieste wer
kelijkheid worden. Weer en wind
zullen op de duur dit op het ge-
zicht bijna onverwoestbare beton
nen en bakstenen labyrinth gaan
slopen. En met het voortschnjden
van dit proces zal het spel van de
jeugd een des te gevaarlijker ca-
i chet krijgen. Officieel blijft het be-
treden van de ex-Atlantikwal ver-
I boden. Doch de eenzame verlaten
heid der duinen spot met dezeTif-
ficieliteit, waarbij, wat de jeugd
betreft, de prikkeldraadafrasterin-
gen vrijwel geen effect hebben.
Een ander gevaar
Er is nog een tweede factor, wel
ke een waarschuwing inhoudt te
gen het zonder meer laten voort-
bestaan van deze bunkergangen. De
gelegenheid maakt de dief. In dit
geval bieden deze verlaten onder
grondse schuilholen maar al te zeer
de gelegenheid voor het bedrijven
van immorele praktijken. Op dit
gevaar is van andere zijde al meer
malen gewezen. Ook hier is pnk-
keldraad geen afdoende afsluifing.
Wat wij naar voren willen bren
gen aan de bevoegde autoriteiten,
is het verzoek om de gevaren, wel
ke aan deze dode duinenstad kle-
ven, te keren door een volledige
afsluiting, welke slechts kan be
staan uit het dicht metselen of op
een andere wijze afdoend barrica-
deren van de toegangswegen.
Inderdaad zal dit werk de nodige
arbeid en materialen kosten. Maar
het werk zal niet nutteloos zijn.
Integendeel, de gevaren, welke wij
hebben genoemd, maken dit werk
tot een eis. De gevaarlijke een-
zaamheid rondom de bunkerstad
noopt zelfs met deze arbeid niet te
lang meer te wachten.
WAT IS MARCUS „HE1LIG"
tegenwoordig, merkte on
langs iemand op, die ons blad
geregeld met aandacht leest.
Vroeger gebeurde het nog al
eens dat Marcus geestige dingen
zei uit het gewone dagelijkse
leven, maar tegenwoordig is hij
alsmaar ,,heilig". Wat we daar-
onder verstaan moeten, is dui
delijk. Een heilige voor wie men
een kaarsje kan branden, is
Marcus zeker niet. Helaas. Hij ts
maar een doodgewone huis- on
tuin-Marcus. Maar hij schenkt
toch met u graag aandacht, op
zijn tijd, aan ernstige dingen.
Zei het Epistel gisteren niet:
„Ziet toe dat gij voorzichtig
wandelt?"
MARCUS
nr Mil ITAIRE VERHOUDINGEN IN EUROPA
NOORWEGE
L 76.000
L 15.000
GR.BR(TTANN
OWJET UNIE
L 405.000
V 144000
Lm 255000
L 3.000.000
V 550.000
Lm 450.000
Li'i
L 300.0
AKIJE
L160.poory
FRANKRUK
SOWJET UNIE E
SOWJET ZONES
SOWJET INVLOEDSFEER
AMERIK. invloedsfee
L LEGER tanUI mansch.
V VLOOT
Lm IUCHTMACHT Id
L 480.000
V 58.000
Lm 77.000
MO'.GARIJf
ENRIJ
ROEMENI
L 65.000
L 125.000
ZUID SLAVIE
aEWAPeNms oc grote vies
tGEft - H»l rr\»n»chapp*~
L 350.000
BULGARUE
L 45.000
VER.STATEN
L 60.000
URKIJE
L 650.000
GRIEKENLAND
etulf*
LUCHTMACHT-»»ntal
L165000
i/gp sTATEN 3S.OPO
Q FRANKHIJK lOOO
Uit het Deens vertaald
45
Ole luisterde naar haar zo tere
stemmetje en trachtte haar blik te
vangen. Vol ijver verzgtte hij zich
nadrukkelijk; maar Bente blefef bij
haar besluit.
Tk heb beloofd met je te trou-
wen. Bente, dat moet geen paskwil
worden. Ik wii werkelijk alles doen
om een goede man voor je te zijn
zei hij. ,.Wat moet het personeel
denken? Laten we trachten samen
een goed en gelukkig leven te lei
den en elkaar bijstaan in de strijd
om Enekaer te behouden".
..Het personeel zal niets merken.
Onze kamer is geheel ingericht in
de vleugel, die vader bewoonde, ik
zal het wel met Claus regelen. die
begrijpt me", zei Bente zachtjes.
..Maar je veronderstelt toch niet
dat ik er mee accoord ga?" Ole
legde zijn arm vaster om haar heen
en drukte haar tegen zich aan. ..Je
zegt dat onze kamer in gereedheid
gebracht is; maar je wilt er dus
niet in trekken. Indien je daar een
reden voor hebt, Bente, zeg me die
reden dan". Ole boog zich naar
voren en zag haar diep in de ogen.
„Ik heb een reden", knikte Ben
te ..Misschien zeg ik je die nog
eens, Ole, maar niet nu". De laat
ste woorden .zei ze angstig en zacht
maar heel duidelijk, het was of er
een snaar trilde met hoge, breken-
de toon.
„Ja, ja, dan zal het gebeuren zo
als jij wilt", zei Ole hard; maar
toen hij zag hoe Bente als een
klein, verschrikt vogeltje op zijn
knie zat, had hij spijt van zijn zo
barse woorden. ..Vergeet in ieder
geval met, Bente, dat je vertrou-
wen in me moet stellen, ik zou wil
len dat je met alles wat je hindert,
bij me kwam, Bedenk dat je mijn
vrouw bent".
..Er is iets, dat ik je graag wii
zeggen" begon Bente na een ogen-
blik zwijgen. ..Wanneer het offer
dat jfe brengen moet te groot is,
kun je alsnog je vrijheid terug krij
gen Het gaat niet om mij alleen,
tante en de paarden en het land-
goed zijn er ook. Het zal je mis
schien oneindig veel nmeilijker en
zwaarder vallen dan je gedach
hebt. Ik heb er de laatste nachten
steeds over liggen denken Jij bent
gekomen en door jouw komst is
vader kalm en vredig heengegaan.
Nu is hij nfet meer; ik wii je graag
je vrijheid terug geven. Ik had dit
al eerder moeten zeggen. maar ik
kon niet".
„Je zei „graag". Bente. Meende
je dat?" vroeg Ole.
..Misschin niet helemaal. Ole. IK
weet alleen niet wat het beste is
Maar dat weet ik", zei Ole be
slist. ..Ik weet wat ik je vader be
loofd heb en nooit zal ik ontrouw
worden aan mijn eens gegeven
woord. Nu weet je het. Bente
Even zuchtte ze. Ole wist het niet,
zeker. maar het leek hem dat ze
zich opgelucht voelde. Vergeet nu
vooral niet me alles te vertellen,
wat je hindert" zei hij vriendelijk,
haar, nog eens weer tegen zich aan
drukkend. ,.Je ziet er toch met te
gen op, morgen?"
Het is natuurlijk kinderachtig
maar ik ben doodsbang voor je
zuster Voor je vader ben ik hele
maal met bang, ik heb met hem
gepraat en ik vind hem vreselijk
aardig".
„Je hoeft voor Sara ook met
bang te zijn, ze zal je nooit kwaad
doen".
lntussen was Ole zelf bang voor
Sara, hij wist hoe arrogant en uit
de hoogte ze zijn kon. Ze zou vast
niet lief zijn tegen haar zwakke
schoonzusje.
Nu reden ze het erf op; Rasmus
en Jorgen kwamen aanlopen om
Junker in ontvangst te nemen.
Noch Ole, noch Bente zei iets over
junkers prachtige prestatie; maar
Ole verzocht Jorgen, Junker te
masseren met een oplossing van al
cohol en hem goed af te wnjven.
Junkers hals en flanken waren met
schuimvlokken bedekt; Ole was er
echter van overtuigd dat hij het
paard gerust aan de zorgen van
Jorgen kan toevertrouwen, deze
wist precies hoe hij Junker behan-
delen moest.
Toen Ole Jorgen de nodige aan-
wijzingen gegeven had, trad een
men uit de stal naar buiten. Ole
herkende hem niet dadelijk, maar
zodra de man dicht bij hem was zag
hij dat het Mikkel Pind was. „Ja,
daar ben ik dan," zei Mikkel ge-
moedelijk. Ole de hand schuddend.
Ole heette hem hartelijk welkom
en stelde hem aan .Bente voor. Hij
had haar over Mikkel verteld en
gezegd, dat deze homen zou om
verder bij hen te blijven.
Even keek Bente naar Mikkels
lelijke gezicht met de grote neus
en wijduit staande oren; doch toen
ze haar hand in die van Mikkel
legde. wist ze dat ze in hem een
vriend gevonden had.
Nadat Ole's avonds op zijn kamer
gekomen was. bleef hij lange tijf1
zitten, starend naar het kleed met
de strijdende paarden. Buitenge-
woon knap en met grote liefde had
Bente het rode paard geborduurd.
Het was precies' of hij Junker in
levenden lijve voor zich zag. Het
was inderdaad een meesterwerk en
mogelijk was het °?k n0§ peer
misschien lagen er in de fijne ste-
ken stille verlangens, stille hoop
besloten.
(Wordt vervolgd.)
I
