KWESTIE-LEOPOLD
wordt een dwaze klucht
De twee redenen van de
„brede basis"
Om af te treden dient de koning
eerst terug
Geen verkiezingen in Berlijn
en de Sovjet-zone
RADIO
DERODEPAARDEN
Geen oplossing,
daar men elke
oplossing verwerpt
Onder het
vergrootglas
Indonesie vraagt
Aalmoezeniers
Karlshorst vindt het twee-jaren-plan
belangrijker
Decentralisatie
van het T.H.O.
De oplossing in Indonesie en de ordening
van het bedrijfsleven
PAG. 4
NIEUW NOORDHOLLANDS DAGBLAD - Vrijdag 15 October 1948
DE JONGENS WACHTEN ER
MET VERLANGEN OP
RODE KRUIS JEEP BIJ
SOEKABOEMI
OVERVALLEN
Bende schoot verpleger
dood
Kermis op de grens
Scheepsberichten
Radio's voor Indonesie
Dodelijk ongeval
in kolenmijn
Posttarieven gewijzigd
Pensionhouders willen
bedrijfschap
BRAND IN BATA-
FABRIEK
EEN OUD RAPPORT
STICHT VERWARRING
HAAGSE BRIEVEN
,,St. Lucas" in congres
bijeen
(Van onze parlementaire
redacteur)
OP DE OVERGANG boven
de vergaderzaal van de
Tweede Kamer bevinden zich
een aantal vertrekken, ge-
nummerd van een tot vijf.
Daar hebben onze volksver-
tegenwoordigers ook deze
week verwijld teneinde de
begrotingsstukken, benevens
enkele andere wetsontwerpen
in hun respectievelijke afde
lingen te onderzoeken. In af
wachting van hetgeen wij
straks weer van het parle
ment zelf zullen vernemen,
kan het onderwijl interessant
en nuttig zijn om al vast op
eigen houtje wat algemene
beschouwingen te plegen,
hierbij tevens enkele feiten
en uitlatingen van de laatste
tijd samenvattend.
Liquidate furfbriketten-
fabriek
De televisie in Nederland
PROGRAMMA
FAMILIEROMAN VAN MORTEN KOCH
Uit het Deens vertaald
(Van onze Brusselse correspondent)
|N DE BINNENLANDSE POLITIEK van Belgie heerst voor het
ogenblik weer een windstilte. Het staat nu ongeveer wel vast,
dat het voorstel der CVP om een volks-raadpleging over de
koningskwestie te houden, nauwelijks kans maakt door de
senaat te worden aanvaard. In verband daarmede vraagt elk-
een zich af, hoe de kwestie dan wel geregeld moet worden. Tot
dusver is de ene oplossing na de andere verworpen, maar
uiteindelijk zal er toch iets gedaan moeten worden.
De volksraadpleging zal wel
stranden op de liberalen, die het in
hun macht hebben de balans ofwel
naar rechts ofwel naar links te la-
'ten overhellen en die nu plotseling
besloten hebben zich tegen de raad-
pleging te verzetten. Zij zouden
willen, dat er opnieuw een com
missie wordt opgericht om de zaak
te onderzoeken. 't Zou de tiende of
elfde worden precies weten we
het niet meer. Een resultaat is
daarvan niet te verwaehten. Want
hoe de koningskwestie onderzocht
en besproken wordt, hoe scherper
de twee kampen tegenover elkaar
komen te staan. Het verleden heeft
dit wel voldoende bewezen.
Door 's vjjands toedoen
Wat nu? vragen de Belgen. lets
zal toch moeten gebeuren. al ware
het alleen omdat de toestand lach
wekkend begint te worden. Nog al-
tijd heet het, dat de vorst ..door
's vijands togdoen in de onmogelijk-
heid verkeert om te regeren". Zo
staat het in de wet van 1945 en het
heet daar verder: zolang het Par-
lement er niet anders over beslist."
Een eigenaardige vijand. dat par.
lemeht. Want welke- andere vijand
kan de koning op het ogenblik in
de weg treden? Toch zeker niet
Duitsland, dat door Belgische troe-
pen mede bezet wordt!
Ondertussen is er een Regent, die
de koninklijke functie waarneemt.
in afwachting tot de „vijand" op-
houdt de koning in de onmoglijk-
heid te houden te regeren.
Zo zit BelgiS met een koning,
die niet mag terug keren, een re
gent. die niet kan heengaan, en een
parlement. dat iedere mogelijkheid
om aan dit dwaas gedoe een einde
te maken11 verwerpt.
Afstand Is juridisch onmogelUk
De anti.koningsgeziriden bevelen
troonsafstand aan, waarna Prins
Boudewijn de troon zou beklimmen
Leopolds aanhangers weten echter
heel goed, wat daarmee in werke-
lijkheid bedoeld wordt. De anti-
Leopoldisten zijn tenslotte niet an
ders dan doodgewone republikeinen,
die dus net zo min iets op hebben
met Boudewijn als met Leopold-
Hun advies is slechts een praatje
voor de vaak. want ze weten heel
goed. dat de troonsafstand een ver-
re van gemakkelijke zaak is. Juri
disch kan men slechts afstand doen
van wat men bezit. Door de wet
van 1945 bezit Koning Leopold
FOEI. Wij, Nederlanders, schijnen
in het buitenland toch niet altijd
even netjes te zijn. Zo b.v. in Zwit-
serland. Daar hebben een massa
toeristen de automaten e.d. geplun-
derd met practisch waardeloze
rpunten. De er.ige verontschuldiging
hiervoor zou kunnen zijn, dat er
ook Duitsers, Oostenrijkers en Bel
gen zijn gearresteerd, want de Zwit-
serse politie heeft het er niet bij
laten zitten.*Jeen voorbeeld, waar-
de landgcnoten, zeker niet in dat
gastvrije land.
FLINK. ,,Wij leven in een atoom-
tijdperk", zei de 85-jarige Louis
Rich uit New York, en de enige
manier om met de tijd gelijke tred
te houden is: weer naar school te
gaan. Hij voegde dan ook de daad
bij het woord en liet zich aan een
der New Yorkse college's inschrij-
ven.
UITGESLAPEN. Een chocolade-
fabrikant in Buenos Aires kreeg
de laatste tijd herhaaldeliik klach-
ten, dat er van de door hen ver-
zonden bonbons stukjes afgebeten
waren. Hij gaf de zaak in handen
van een rechercheur, die blijkbaar
even scherpzinnig was als de be-
roemde Sherlock Holmes. Enkele
kapotte bonbons nam hij mee naar
de tandarts van de polikliniek, die
er afdruksels van maakte. evenals
van de tanden der .fabrieksemplo-
ye's.1 En de snoepers werden ge-
vonden. twee meisjes. die bij het in-
pakken stukjes van de bonbons af-
beten.
OPA- In de staat Minnesota (na-
tuurlijk Amerika) klom opa Walter
Morgan in een vliegtuig met al de
lasten en zorgen van zijn 76 jaren.
Op de begane grond stonden opoe,
zes kinderen en een onbepaald aan-
tal kleinkinderen en wuifden hem
vaarwel en tot ziens toe. Het toe-
stel klom vervolgens in de wolken
en bereikte een hoogte van 3000'm.
en dat vond opa Morgan voldoen
de. om de piloot goedendag te zeg-
gen. het valluik te openen en zich
te laten zakken in de vriie Amevi-
kaanse luchten. De parachute ging
prachtig open. ,,Zo, het zal jullie
voortaan niet meevallen, om mij op
de grond te houden," zei hij man-
moedig teeen al zijn nazaten. toen
hij weer thuis was.
AAP. De apen in de Berlijnse
dierentuin zullen in de komende
winter netjes worden aangekleed
met een broek en vestje, otn hun
tegen de kou te beschermen. zo
deelde het bestuur van deze Zoo
aan de wereld mede. Het kolen-
rantsoen is te klein, om de kooien
te verwarmen, voegden zij er een
beetje bitter aan toe. Naar een der-
gelijke oplossing voor de andere
dieren wordt gezocht. Commentaar?
Niet aanwezig, ieder denke er het
zijne van!
JEUGD. In de trein Hoorn—Alk-
maar. Een boze vader dreigde zijn
zoontje, die het de overige reizigers
nogal lastig maakte. uit de trein te
zullen gooien als hij niet ophield.
,.Durft u toch niet, want dan krijgt
u een draai om uw oren van moe-
der. als u zonder mij thuis komt".
MICROS
evenwel noch koninklijk gezag noch
macht. Hoe kan hij, waar hij noch
in het bezit is van een troon noch
in de mogelijkheid verkeert een
regeringsdaad te stellen, afstand
doen van de troon? Want troons
afstand is toch een regeringsdaad
bij uitstek.
De linkerpartijen zitten met
deze juridische moeilijkheid lelijk
in hun maag. Er zou een mouw
aangepast kunnen worden door de
grondwet te veranderen, maar dat
gaat ook al niet. want zo staat
er in de grondwet ten tijde van
een regentschap kan de constitute
niet veranderd worden.
Ad absurdum
Zou men de anti's hun zin willen
geven, dan moet men de konings
kwestie ad absurdum voeren. Men
zou, om de koning te doen aftreden,
hem eerst moeten laten terugkomen
en hem, zij het ook slechts tijdelijk,
in zijn koninklijke prerogatieven
herstellen. Intrekking dus van de
verbanningswet 1945. Troonsafstand
zou derhalve slechts kunnen wor
den bereikt door de vorst met veel
plichtplegingen terug te halen, het
regentschap geeindigd te verklaren,
de korting in zijn waardigheid en
rechten te herstellen en hem dan
uit te nodigen met spoed op te
krassen.
Aan deze operette.schtige situate
zijn de Belgen met hun Konings
kwestie nu eindelijk toe. Misschien
doet het besef. hoe belachelijk het
land zich hiermede in de ogen van
het buitenland maakt, de ogen
opengaan.
„Wilt U nog eens schrijven hoe
t met^onze jongen gaat?" Dat is de
inhoua van de brieven die zorg-
volle ouders aan de aalmoezeniers
schrijven. Wanneer er nu in een
vak (en een vak is dikwijls zo groot
als een Nederlandse Provincie!- 'n
aalmoezenier is, dan wordt het ge-
vraagde contact gelegd. Trouwens
bijna alle aalmoezeniers trachten
hun jongens regelmatig binnen de
tien dagen te bezoeken. 's Zondags
heeft hij hen op de centrale punten
bijeen, en verder bezoekt hij hen
op hun eigen, vaak zeer afgelegen
postep.
De soldaten hebben dat posten-
leven in hun brieven zo vaak be-
schreven! Daar zitten zij dan met
kleine groepen, lopen wacht en pa-
Op 12 October is ten Zuiden
van Soekaboemi een jeep met
aanhangwagen van 't Rode Kruis
beschoten met mitrailleurvuur. De
jeep was op weg naar de polikli
niek te Bodong Kalang, toen uit
het beboste zyterrein automatisch
en geweervuur werd afgegeven.
Vijf der inzittenden, een ver
Pteegster, 2 rmiitairen en 2 leden
van het corps algemene politie wer
den gewond. Een Mantri-veojpleger
werd dodelijk getroffen, Nadat een
der gewonde politiemannen in een
huis in de omgeving was verstopt,
wlsten de overige inzittenden met
de jeep door het zijterrein de desa
Kamawati te bereiken. Daar open-
de de bende nogmaals het vuur op
tde jeep, die aan de voor- en achter
trouille, hebben het heus niet ge- ziide was voorzien van de kenteke
makkelijk in de eentonige sleur van nen van het Rode Kruis. Het ge
hgt militaire leven. lukte de bende, de jeep in brand
De aalmoezenier komt hen dan te schieten. Bij een tegen de bende
opzoeken, met of zonder jeep. Stoe- ingezette actie werd zij op de
len (als ze er tenminste zijn!) wor- vlucht gedreven, met achterlating
den bijgeschoveneen praatje Yan een dode en een aantal wape
wordt gemaakteen ernstig
woordde biecht wordt gespro-
ken..een hartelijke groet, en
de jongens zijn weer geheel opge-
monterd.
Dat is het aalmoezeniersleven, per
soonlijk contact onderhouden met
de jongens, behalve dan nog de
overige besognes die dit ambt met
zich mede brengt.
Drie dagen is de Brabantse grens
gemeente Putte „Niemandsland'
geweest. Zowel in Belgisch als in
Nederlands Putte was er kermis en.
de rij kramen en attracties aan
beide zijden van de grens pleegt
Stelt u zich nu voor dat er in een I ?ij 4ergelij^e gelegenheden nauw-
:bied in «pn vat oonn keurig °P elkaar aan te sluiten, De
gebied, in een vak, geen aalmoeze
nier is. De weerslag hiervan is na
veertien dagen reeds merkbaar.
Geen Zondagse H. Mis, een spora
disch bezoek door een of andere
aalmoezenier die toevallig langs
komt. Geen man, met wien zij hun
moeilijkheden kunnen bespreken,
geen vertrouwensvriend, geen H.H
douaniers droegen hun steentje bij
tot de algemene feestvreugde. zij
zetten de grensbomen in deze dagen
open en vroegen passanten niet
naar papieren. Dat zou trouwens
ook een practische onmogelijkheid
geweest zijn, want vele duizenden
Brabanders en niet minder Bel
gen hadden zich in de beide
Sacramenten, en dat alles in de nog ^enslorpen verzameld
altnd 7.n fpvnarliiirA I ensaorpen verzameia
altijd zo gevaarlijke gebieden.
Naast de voortdurende waakzaam-
heid die- geboden is. sluit het een-
zame postenleven bovendien nog 'n
groot moreel gevaar in zich.
Het is voor de Hoofdaalmoezenier
in Indonesie, voor de divisie- en
brigade-aalmoezeniers zo schrijnend
om op de vraag ..wanneer krijgen
wij weer een aalmoezenier?" te
moeten antwoorden: ..Mannen, wij
hebben er niet meer".
Katholiek Nederland wil zijn jon
gens gaaf en onbeschadigd terug
hebben. maar dan zal het nodig
zijn. dat nog meer priesters de hard
zwoegende aalmoezeniers in Indo
nesie gaan helpen.
(Van onze Berlijnse correspondent)
DE VERKIEZINGEN voor de landelijke parlementen der Soviet- I ^^Lowt^SO-^^Pre^enTw-ef
zone en voor de gemeenteraad van Berlijn, die deze maand Laxton 30—58; Cox Orange 32 oc:
om er een
soort Beneluxfeest te vieren,
De douane nam terdege steek
proeven en hield de wegen naar- en
van Putte onder scherp toezicht.
..Aldabi". Buenos AiresRotter'
dam 13 Oct. vaii Bahia.
„Cottica", ArhMerdamWest-Indig
13 October van Dover.
..Groote Beer", BataviaAmster
dam pass. 13 Oct. n.m. Kaap da Gata
..Johan van Oldenbarneveldt'
Amsterdam—Batavia, pass 13 Oct.
Minicoy.
,.Kot"a Gede". RoterdamBatavia
pass. 13 Oct. 18 uur Gibraltar
..Maetssuycker", 13 Oct. van Fre-
mantle te Carnavon
..JNigerstroom". 13 Oct Port Am-
boin te Pointe Noire
..Ruys", 13 Oct. van Kaapstad
naar Buenos Aires
..Volendam", 13 Oct. van Las Pal-
mas naar Buenos Aires
..Zuiderkruis", Rotterdam—Bata
via. nass. 14 Oct. 2 uur Kaap Bonn.
HEM. 13 Oct Zuiderkogge
Bevelanders 4.505: blauwen 4 80
6.10: rode kool 6—8.30; groene kool
56.70; bloemkool 420.50: andii-
vie 45.10; slabonen 2444; snlj-'
bonen 51—78; uien 5—7.30: kroten
6—6.20; peen 4—5.70: tomaten 8—38;
Emiel d'Heijst 27—58: Commeles 30
gehouden worden, zijn op bevel van maarschalk Sokolovsky
voor onbeperkte tijd uitgesteld. De bevolking zal dus niet de
gelegenheid krijgen zich uit te spreken over het door de com-
munisten in de zone gevoerde beleid, en parlementen kiezen,
die beter dan de nu bestaande de werkelijk'e politieke verhou-
dingen weerspiegelen.
Bovengenoemd besluit van Karls
horst is wel voor niemand onver-
wachts gekomen. De gelijkschake-
Hng van de Chr. Dem. Unie in
December van het vorige jaar, die
leidde tot het gedwongen aftreden
van Jacob Kaiser als voorzitter der
CDU in de Sovjetzone, het spreek-
verbod, opgelegd aan de voorzitter
der liberaal-democratische partij,
Lieutenant, daar hij het gewaagd
had zich critisch uit te laten over
de onrechtvaardige Sovjetiserin'g
van de industrie, handel en bank-
wezen, had reeds aangetoond, dat
aan een vrij spel der democratische
krachten in de toekomst niet meer
gedacht zou kunnen worden. Door
middel van het anti-fascistisch det
mocratisch eenheidsblok - had de
communistische SED haar greep dp
de gelijkgeschakelde liberalen en
christendemocraten versterkt. Hun
rijen waren gezuiverd van alle
Schwennicke- en Kaiser-aanhangers
terwijl de SED zelf in haar gele-
deren radicaal opruiming had ge
houden onder alle elementen, die
de gedwongen fusie van de socialis-
ten met de communisten nog maar
steeds niet konden vergeten.
Vindingrijk als altijd hadden de
communisten echter ook nog een
ander idee bij de hand. Van het
Sovjet-hoofdkwartier Karlshorst
kregen zij gedaan, dat twee nieuwe
partijen werden toegelaten, de na-
tionaal-democratische en de demo
cratische boerenpartij. Laatstge-
noemde zou in de plaats treden
van de ,,vereniging tot wederzijdse
boerenhulp", een para-communisti-
sche organisatie. die joij de verkie
zingen van 1946 ernstig had teleur-
gesteld en geen enkele afgevaardig-
ae had gekregen. De Nat. Dem. Par
tij moest het verzamelbekken wor
den voor de voormalige nazi's en
- 85
Gromnger Kroon 26—49; Vlaamse
Zoet 3658: Brammie 1842.
Op 15 October a.s. beginnen de
leden van de Nederlandse vereni-
ging van radiodetailhandelaren in
samenwerking met de Niwin met
een landelijk opgezette actie, die
ten doel heeft radiotoestellen' naar
de militairen in Indonesie te zen
UC11 vum uc vuuimaiiBC uaii s en -p, -w—
ontevredenen uit de kringen der Pe g^]den hiervoor willen de
CDU en LDP. De leden werden "dl°ha«delaren bljeen brengen
door Karlshorst zelf geleverd, want do°r r"1°dej yan de verkoop van
maarschalk Sokolovsky kondigde t£ ha6elieten lmitatieradiotoestelletjes.
gelijk een volledige amnestie af °?ze W1.lzc. hoopt de N.V.R.D.
- - - 1 500 tropenradio s naar
te kunnen zenden.
vooralle nominale leden der NSD
AP. Zij werden volledig in hun
politieke rechten hersteld en konden
de Sovjets hun dankbaarheid tonen
door zich bij de nationaaldemocba-
ten aan te sluiten.
De eerste daad van het bestuur
der twee nieuwe partijen was. aan
Indonesie
In de ondergrondse werken van
de mijn Oranje Nassau III werd
maarschalk Sokolovsky om uitstel Woensdagmiddag ten gevolge van
te vragen voor de verkiezingen: het springen van een luchtleiding
hun organisatie was nog niet vol- een sleper zodanig aan het hoofd
doende ontwikkeld. Sokolovsky had gewond, dat hij ter plaatse overleed
natuurlijk begrip voor dit argument I Het slachtoffer was gehuwd en va-
en beval de verkiezingen tot een der van twee kinderen.
nader te bepalen datum uit te stgl-
len. De communisten juichten! Voor
lopig bleven zij van hun%ieerschap-
pij verzekerd. Later kon men altijd
nog nieuwe argumenten vinden,
om een duidelijke uitspraak van de
bevolking der Sovjetzone te ver-
hinderen.
Nog £6n zorg kwelde de SED, n.l.
de verkiezingen voor de gemeente
raad te Berlijn. Het stond voor 'n
ieder vast, dat deze in een dave-
rende nederlaag voor de communis
ten zouden eindigen. De houding
der Berlijnse bevolking gedurende- - -
de blokkade liet hieromtrent geen I KpnpH„,f -f in van bedragen
twijfel over. De uitwerking vanjsen npr nnst.hpwiio ic
communistische nederlaag te Berlijn
De posttarieven welke op een'
halve cent eindigen, worden naar
beneden ctfgerond tot hele centen.
In het Staatsblad no. -1 435 is nu
opgenomen een Kon. Besluit van 1
October 1948. houdende wijziging
van het Postbesluit 9125, van het
pakketpostbesluit en van het inter-
nationaal Postbesluit 1946, waarin
deze wijziging is vastgelegd.
In het Postbesluit 1925 is tevens
een wijziging aangebracht ten aan-
zien van de postbewijzen. Het tarief
De leden van het district Noord-
holland-Zuid van de ondervakgroep
pensions van de bedrijfsgroep ho
tels enz. hebben het plan opgevat
een bedrijfschap voor hun branche
te stichten, waartoe zij in Haarlem
hebben vergaderd. De heer C. H.
Schregel zette daarbij uiteen dat
het to^iemen van de moeilijkheden
in dit bedrijf aaneensluiting nood-
zakelijk maakt. Een beslissing over
de definitieve oprichting zal later
worden genomen.
Woensdagmorgen brak brand uit
in de rubber-regeneratieafdeling
van de Bata-fabrieken te Best.
Toen men een regeneratieketel
wilde openen, schoot daaruit eens-
klaps een rteekvlam, die van zo-
danige felheid was, dat de ketel
niet meer te sluiten was en het
vuur zich aan de omliggende ma-
terialen meedeelde.
De bedrijfsbrandweer wist de
brand te bedwingen. De regenera-
aie-afdeling is geheel uVitebrand.
De schade wordt op 100.000 ge-
schat. De belendende gebouwen:
de cremefabriek, de tennisschoenen
afdeling en de electrische centrale,
konden behouden worden. Het pro-
dyctieproces ondervindt door de
brand geen stagnatie.
beneden f 10.per postbewijs is
gebracht van 7'/i cent op 6 cent.
Voorts is het tarief voor het ver-
zenden van kleine geldbedragen op
bnefkaarten gebracht van 1 op 2 ct.
De instantie. welke de briefkaarten
ontvangt, zal dus Vbortaan 2 cent,
zijnde de kpstprijs, moeten betalen.
was ook voor de Sovjetzone niet te
overzien. De oppositie zou er nieu
we moed uit scheppen en opnieuw
't hoofd opsteken. Daarom wendde
de SED zich tot Karlshorst, met 't
verzoek om ook de gemeenteraads-
verkiezingen te Berlijn tot later te
verschuiven. En prompt beval Soko
lovsky het geme'entebestuur van de I C C 1 r 1 1 1 p T O M
stad de voorbereidingen voor het I i-wiL-L-CiisyiN
houden van nieuwe verkiezingen in
de Sovjetsector te staken.
Verschenen is het rapport van de
in 1947 ingestelde „eerste commis-
sie-Holst", inzake de decentralisatie
van het technisch hoger onaerwijs.
De commissie is van mening, dat
het geen zin heeft, welke maatregel
dap ook, te treffen, zolang Delft
niet goed en volledig is uitgerust.
Naar het oordeel van de commis
sie kan men tegemoet komen aan
de vraag naar goed onderlegde in-
.genieurs, in verband met de inten
sieve industrialisatie, indien men
overgaat tot de volgende
Vier maatregelen
1. Delft moet door uitbreiding en
vernieuwing, met bekwame spoed
tot een centrum van technisch ho
ger onderwijs en technisch weten-
schappeiijk onderzoek worden ge
maakt, dat in staat is jaarlijks on
geveer 500 goed onderlegde inge
nieurs op te leiden.
Dit moet onder alle omstandighe
dert de eerste stap zijn. Zolang
deze niet volledig is uitgevoerd, ko
men andere maatregelen niet in
aanmerking.
2. Wordt het duidelijk, dat Neder
land in verband met de industriali
satie, -aanzienlijk meer dan 500 in-
genieurs per jaar nodig zal hebben,
dan richte men tijdig in een of
meer plaatsen een nieuw centrum
voor technisch hoger onderwijs en
technisch wetenschappelijk onder
zoek in.
Men kieze hierbij bij voorkeur de
oplossing. volgens welke de propae
deuse, behalve in Delft, ook in een
of twee andere plaatsen gegeven
wordt, waar tevens gelegenheid be
staat om af te studeren en onder
zoekingswerk te verrichten. De
middenmoot van de studie geschiedt
volgens deze oplossing in Delft.
Daarbij bestaat de mogelijkheid
deze scholen later tot complete
hogescholen uit breiden.
3. Een commissie, bestaande uit
leden van de senaatder T.H. te
Delft en andere gei'nteresseerden,
krijgen opdracht gezamenlijk een
plan voor de gecombineerde hogere
technische opleiding uit te werken
4. Een tweede commissie. bestaan
de' uit industrielen, planologen en
andere deskundigen, krijgen op
dracht, advies uit te brengen over
de plaats of de plaatsen, die voor
de vestiging van een nieuw teeh
nisch wetonschappelijk centrum in
de zin van conclusie 2, in de eerste
plaats in aanmerking komen.
In N.-Brabant en Limburg
Kleine commissies
De Commissarissen van de Ko-
ningin in de pro^incies N.-Brabant
en Limburg hebben een kleine com
missie in net leven geroepen, die
zal nagaan, welke stad in deze
provincies op de eerste plaats in
aanmerking komt voor een even-
tuele vestiging.
Ook in de Noord-Oostelijke pro
vincies en Gelderland bestudeert
men dit probleem.
(Wij vestigen in verband met deze
publicatie de aandacht op een arti-
kel elders in dit nummer. Red.)
In Heerlen kwamen uit alle de-
len van Nederland afgevaardigden
van vele afdelingen van de Ned.
Katholieke Bond van Schilderspa-
troons „St. Lucas" bijeen om deel
te nemen aan het jaarlijkse congres
van deze bond.
Hier bleek, dat met de voorbe-
reidende werkzaamheden betref-
fende de oprichting van de Katho
lieke Schildersschool te Boxtel men
thans zover gevorderd is, dat deze
school op 3 of 4 November kan wor
den gopend. Tot directeur is be-
noemd de heer A. Notenboom, een
zoon van de voormalige bondsvoor-
zitter.
Momenteel wordt door een com
missie, welke nog zal worden uit-
gebreid met vertegenwoordigers
van de gezellen, de oprichting van
een pensioenfonds voorbereid. Wat
dit fonds betreft willen de schil-
derspatroons zelfstandig blijven. Zij
achtten het gewenst, dat het fonds
voor alle zelfstandigen verplichtend
wordt gesteld.
Samen met de Christelijke en de
Nederlandse Bond van Schilders-
patroons zal „St. Lucas" een be-
drijfsvereniging vormen, waarin de
ziekteverzekering, het risico- en het
vacantiefonds en alle andere sociale
lasten worden ondergebracht.
Bondsvoorzitter Kok deelde nog
mede, dat de kwestie van de cen
trale contributie-inning door de
Kath. Middenstandsbond zal wor
den behandeld in een algemene
voorzittersvergadering, welke vodr
1 Januari a.s. wordt gehouden.
Met een voonsjel van het gewest
Den Bosch betreffende de oprich
ting van een Bondsbureau verklaar-
den de schilderspatroons zich met
grote meerderheid in principe ac-
coord.
e
Het is de K.V.P.-fractle en nog
meer in het bijzonder prof. Romme
geweest, die in de, dagen van de
kabinetsformatie op een zo breed
mogelijke basis aanstuurde en die
hiermede dus ook*een zekere ver
antwoordelijkheid op zich nam
Thans, enkele maanden nadien,
wordt het meer en meer duidelijk!
dat deze vorm onder de huidige om
standigheden inderdaad de beste
moet heten. En het zijn zelfs de
reeds toen door prof. Romme aan
gevoerde argumenten, die hiervoor
ook nu en met aan de praktijk ont
leende bewijskracht kunnen wor
den aangevoerd.
Onder een tweepartijen-kablnet
zou reeds de indiening van de
grondwetswijziging In tweede le
zing min of meer een avontuur zijn
geweest. Nu hebben de middenpar-
tijen hun overigens ndg aarzelende
houding maar al te graag met de
persoonswisseling op O.G. en een
verlegging van accenten gemoti
veerd; hadden zij dit niet kunnen
doen, dan zou hfet voor deze groe
pen toch wel zeer moeilijk zijn ge-
worden. Wie kan het ook met zijn
verantwoordelijkheid overeen bren
gen om te helpen de ankers van het
schip van staat te lichten zonder de
nieuwe haven te kennen en zonder
zelfs aan boord te mogen om be-
hulpzaam te zijn bij de tocht over
de holle zee?
Inmiddels is de grote reis dan nu
begonnen en reeds tijdens de eerste
etappe is heel duidelijk gebleken,
dat zij inderdaad moeilijk en zwaar
zal zijn. De onderhandelingen met
de Indonesische'delegatie zijn afge-
sloten en het wetsontwerp tot in-
stelling van een interimregering
voor Indonesie zal de Kamer nu
spoedig bereiken. Ook van deze
onderhandelingen behoudt men de
indruk, adt het terecht vooropge-
zette principe van samen bouwen
aan de nieuwe constructie, voor-
stellen op tafel doet komen van
diep ingrijpende strekking. Zo zal
b.v. ons leger niet meer gebruikt
worden zonder toestemming van de
interimregering. Wie zal nog de
noodzaak willen ontkennen, dat de
verantwoordelijkheid voor voorstel-
len als deze mede gedragen wordt
door mannen. die ook buiten de
kringen van K.V.P. en P.v.d.A. ver-
trouwen genieten?
En voorts is in de afgelopen
maanden onverminderd waar ge-
bleven, dat het Indonesische pro
bleem sterk onderhevig is aan de
windrichting van de internationale
politiek. De stuurlui aan wal wilden
Bij besluit van de algemene ver-
gadering van aandeelhouders is de
N.V Nederlandse Turfbrikettenfa-
briek, gevestigd te Assen en staan-
de te Amsterdamseveld (Drente) in
liquidatie getreden. De fabrlek
werd op 11 September 1941 door de
Staat der Nederlanden en de Ne
derlandse Turfcentrale te Assen op
gericht. Het doel was, de vervaar-
diging volgens een nieuw procede
van en de handel in turfbriketten.
Het is evenwel gebleken, dat de
vervaardiging volgens de nieuwe
methode geen doorgang kan vin
den. waarom. men tot liquidatie
besloot. Voor de fabriek en de ma-
chinerieen zal getracht worden een
nuttige bestemming te vinden.
of konden tot dan toe altijd maar
slecht begrijpen waarop het schip
nu weer uit de koers was geraakt.
Thans hebben zij ergens mensen
aan boord, die ook in hun kring
vaklui worden genoemd.
Naast ,,Indonesie" heeft professor
Romme indertijd ook de voorgeno-
men ordening van het bedrijfsleven
als argument voor de brede basis
gebruikt: die ordening is op het
ogenblik onderwerp van levendige
publieke discussie. Minder belant-
rijk hierbij is het verschil van me
ning over, detailpunten, wat echter
wel in het oog springt is de uitge-
sproken afwijzing door de hoofd-
groep ..Industrie", een standpunt
waarvan de r.k. werkgevers geluk-
kig gepaste afstand hebben geno
men, maar dat ook zonder deze nog
wel door een beduidend deel van
het1 bedrijfsleven gedragen blijft. Nu
kan men een wet wel altijd naar
de letter doorvoeren, doch vooral
bij zaken als deze is het toch de
geest, die levend moet maken. Het
gaat hier om een ware omWenteling
in de sociale verhoudingen. Wil er
werkelijk iets van terecht komen,
dan zal zij gedragen moeten worden
door alle geledingen van ons volk.
De weerstanden blijken nu reeds
niet gering te zijn en ook wat dit
belangrijke project betreft klemt
dus inderdaad de wenselijkheid
mannen in de leiding te hebben, die
voor het overdragen van de ver-
eiste geest. speciaal voor de minder
ontvankelijk gebleken groepen, ook
geleidende vermogens bezitten.
Anderzijds kan men niet ontken
nen, dat de medaille van dit kabinet
een keerzijde heeft. Hierover in een
volgend artikel meer.
Dezer dagen hebben de adjunct-
regeringscommissaris van het radio-
wezen, de heer mr. Ph. de Vries en
het bestuur van de Nederlandse
Radio Unie in Eindhoven als gast
van Philips een experimentele'tele-
visie-uitzending bijgewoond. Deze
uitzending gaf aanleiding tot een
uitgebreide gedachtenwisseling over
de mogelijkheid om later in Neder
land tot een regelmatige televisie-
dienst te komen. Deze besprekingen
aroegen een zeer voorlopig karak-
ter. De Radio Unie werd vertegen-
woordigd door de heren prof. dr. J
B Kors J W. Lebon, G. de Clercq,
W. Vogt, J. B. Broeksz, P A M
Speet, K. van Dijk, mr. A. B.' Roos-'
Jen, J. G. Ligthart. ir. P. A. Huydts
en R. H. F. J. Wubbe
ZATERDAG 16 OCTOBER
1 nn HT, HILVERSUM II, 415 M.
7.00 Nleuws, 7.15 Maria ter ere 7 45
Morgengebed, 8.00 Nieuws, 8.15
Pluk de dag, 9.05 Kamermuziek,
9.35 Operetteklanken, 10 00 Klein
klein kleutertje, 10.15 Muziek houdt
fit, 11.00 De Zonnebloem, 11 45 Mu-
ziekcursus, 12.15 Handel en Purcell
12.30 Weeroverzicht, 12.33 Cubaans
orkest, 13.00 Nieuws, 13 25 Glen
Miller's orkest, 13.50 Film en toneel
W1! Slng Crost,y' 14.20 Engelse les,'
14.40 Omroeporkest, 15.20 Een strijk-
ip' J;5-50 Lezing door Jan Beerends,
16.00 Gramofoonplaten, 16.30 Grego-
riaans, 17.00 De Wigwam, 18 00
Hockey-tournooi, 18.10 Operette
klanken, 18.30 Weekoverzicht, 18.45
Plaat raden, 19.00 Nieuws, 19.15
Franse muziek, 19.45 Demobilisatie,
20.00 Nieuws, 20.05 De gewone man
20.12 Orkest, 20.20 Lichtbaken, 20.50
Orkest, 21.00 Negen heit de klok,
21.45 Hoorspel, 22.00 Weekend sere
nade, 22.30 Actualiteiten, 22 45 Het
Avondgebed, 23.00 Nieuws, 23 15 Or-
kestmuziek.
HILVERSUM I, 301 M.
7.00 Nieuws, 7.15 Ochtendgymn., 7.30
Orkest, 8.00 Nieuws, 8.18 Lichte
klanken, 9.30 Koor, 10.20 Feuilleton,
10,35 Spaanse dansen voor piano,
H.05 Voor arbeiders in continube-
drijven, 12.00 Concert, 12.30 Weer-
praatje, 12.33 Orgel, 13.00 Voor de
Ned. Strijdkrachten, 13.30 Tango-
orkest, 14.00 AJC, 14.20 Mariniers-
kapffl, 14.50 Zeeland, .15.15 Kamer-
orkest, 16.15 Amerika zingt, 16.45
Sport, 17.00 Van de platenmarict,
18.00 Nieuws, 18.15 Zang met orkest,
18.30 Vbor de Ned. Strijdkrachten,
19.00 Artistieke staalkaart, 20.00 Het
Nieuws, 20.15 Promenade-orkest en
solisten, 21.00 Commentaar, 21 15 De
winkel van.Sinkel, 22.00 Vindabona
Schrammel'n, 22.25 Voordracht,
22.40 Accordeola, 23,00 Nieuws, 23.15
Lichte klanken tot besluit
Karlshorst sprak als zijn mening
uit, dat de verwezenlijking van het
tweejarenplan belangrijker was dan
het houden van verkiezingen en dat
het werk van herstel in de Sovjet
zone geen uitstel duldde. Het twee
jarenplan was een nieuwe vinding
deq SED: het beoogde de industri
es productie te verhogen en de Sov
jetzone enger in het Oostelijk blok
in te schakelen. De buitenlandse
handel moest hoofdzakelijk gericht
zijn op de uitbreiding der betrek-
kingen met de volksdemocratieen
uit het Oosten, terwijl een zekere
standaardisering in de industriele
voortbrenging moest worden be
reikt. afgestemd op de
der Oostelijke landen.
De verwezenlijking van het twee
jarenplan is nu de leuze, waaronder
alle politieke krachten der Sovjet
zone worden gemobiliseerd. Alle
politieke vormingsgeschillen moeten
op de achtergrond gedrongen wor-
55
Jullie moet mijn huwelijkscadeau
zien voor je naar binnen gaat," zei
behoeften I hen meetrekkend; zijn anders
zo ernstige ogen schitterden ondeu-
gend. Hij nam hen mee tot onder de
schaduw van de zware bomen, die
de eigenlijke tuin afsloten. Daar
stond Offers eigen Chevrolet naast
de Citroen van Frandsen, maar
daarachter stond een gloednieuwe
worden, zo betogen de communisten Opel.
om de hoge doelstellingen, die het ,,K!ijk, dat is mijn huwelijkscadeau
aan jullie," zei Offer glimlachend,
hun zijn baardige gezicht toekerend.
Ole was opgetogen. ,,Dat is het
mooiste cadeau dat ik zou kunnen
krijgen," zei hij, zijn vader herhaal-
delijk bedankend. Ook Bente be-
dankte hem hartelijk en blij. Toch
schoten de tranen haar in de ogen.
tweejarenplan aanwijst, te verwe-
zenlijken. Het zou ,,onverantwoor-
delijk" zijn, op dit tijdstip verkie
zingen te organiseren. De gelijkge
schakelde CDU en LDP blijft niets
anders over, dan bonne mine te
maken au mauvais jeu, en zich op
nieuw voor de communistische wa-
gen te laten spanned. Dat deze laat-
ste pil. die de SED hnn heeft toe- Ze had zo graag gechauffeerd, het
gediend. bitter, zeer bitter is, be- was altijd haar grootste genoegen
hoeft echter wel gpen betoog. geweest om zelf met de oude Ford
te rijden; maar nu, na het ongeluk,
kon ze niet meer chaufferen.
,,Ik heb me er zo op verheugd,
jullie de auto te geven," zei Offer
als antwoofd op de dankbetuigingen
der jongelui. ,,Sara heeft er ook een
beetje deel aan, de auto is van ons
allebei. Ik geloof trouwens dat Sara
je groot nieuws te vertellen heeft,
Ole."
Offer ging het eerst het huis bin
nen, waar de overige gasten op hen
wachtten.
Sara nam Ole apart, zodat hij nu
in de gelegenheid was, ook haar te
bedanken.
,,Ik was het er anders niet hele-
maal mee eens," bekende ze. ,,Ik
gun je de auto graag, maar ik vind
het alleen een te duur cadeau. We
moeten zuinig zijn, we hebben dit
jaar tegenslag gehad met het in-
slaan van voedselvoorraden, onze
speculatie is fout geweest. En het is
te merken dat die vijftig duizend
kronen uit de zaak genomen zijn."
,,0, je zult zien dat vader zich er
best cfoorheen slaat," zei Ole, de
nadruk op het woord vader"' leg-
gend.
„Vader Is niet meer wat hij Was,
Ole. Ik geloof niet dat hij het nog
lang'zal maken. Dokter Lange heeft
het me gezegd, je weet het trouwens
zelf. Vader kan ieder fffeenblik ko
men te vallen, en dan zou het moei
lijk genoeg kunnen worden, de zaak
voort te zetten."
,,Laten we hopen dat vader nog
iang voor ons gespaard zal mogen
blijven. Maar vader zei dat je me
groot nieuws te vertellen had,
Sara." Plagerig keek Ole zijn zusje
aan.
,,Dat heb ik ook, Ole. Ik heb me
verloofd met Ludvig. Ja, kijk maar
niet zo verschrikt Ludvig is een
beste kerel, er valt niets op hem te
zeggen."
,,Daar twijfel ik geen ogenblik
aan, en ik wens je van ganser harte
geluk. Alleen, ik had nooit gedacht
dat Ludvig je uitverkorene zou
zijn."
,,Ja, maar dat is dan nu wel zo,"
antwoordde Sara, Ole tamelijk be-
ledigd aaTiziend. ,,Ludvig is nu al
haast tien jaar bij ons in de zaak en
kent die even goed als ik. Hij is
veel flinker dan je denkt. Hij is
trouwens yan uitstekende familie,
je weet wel, de oude consul Holms
op Randers is zijn 00m. Geld heeft
hij niet, tenminste niet de moeite
waard; maar op de duur zal hij een
groot veufhogen erven van een oude
tante."
,,Dat is prachtig, schitterend",
vond Ole. ,,Als jij nu maar werke
lijk van hem houdt, Sara, dat is de
hoofdzaak."
„Het is toch zeker niet je bedoe-
hng om hatelijk te zijn?" vroeg Sara
scherp. ,,Ik zou wel eens willen we
ten in hoeverre jij van Bente houdt
Waarom was Henriette vandaag in
de kerk?"
Sara had op kwetsende toon ge-
sproken, en Ole stond op het punt
haar van antwoord te dienen. Hij
kreeg echter niet de kans; op dit
ogenblik kwam zijn vader op hen
toe, met Bente aan z'n arm. Ellen
Frandsen liep naast Bente, druk
met haar pratend. Ole wist dat Sara
Bente met critische blkken opnam.
Wel glimlachte ze en begon ze een
gesprek met haar; maar in de wijze
waarop ze Bente behandelde, lag
iets koels en hooghartigs. Het viel
ook niet te ontkennen dat Bente in
haar eenvoudige, zwarte japonnetje
danig afstak bij de elegante, zelf-
bewuste Sara; blijkbaar kostte het
haar moeite op de luchtige, opper-
vlakkige conversatietoon van Sara
in te gaan.
Ole was in gesprek gewlkkeld met
zijn vader en notaris Frandsen en
kon haar niet te hulp komen; maar
gelukkig begreep Ellen dat Bente
behoefte had aan steun, stak reso-
luut haar arm onder die van haar
vriendin en vroeg haar, hun de
paarden te laten zien. Bente gaf da-
delijk aan haar wens gehoor, waar
op alien, de dames voorop, naar de
fftoeterij trokken.
(Wordt vervolgd.)
