Britse Vakverbond
neemt maatregelen
Moet U geen biscuits meenemen
of een potje jam?
DE RODEPAARDEN
Welter spreekt gematigd, maar op hoog niveau
Hongarije achter zijn Kardinaal
tegen communistische
binnen zijn organisaties
r
Van den Heuvel gaat het te ver, Hoogcarspel niet ver genoeg!
Bachg's pleidooi voor actieve
middenstandspolitiek
Geen tegenstelling Mindszentisme-
Katholicisme
Moh. Roem wil
C.v.G.D.
er bij hebben
Opnieuw
De klant is weer van betekenis geworden
en iedere cent heeft weer waarde!
Dure boter nog niet
van de bon
NIEUW NOORDHOLLANDS DAGBLAD - Vrijdag 26 November 1948
PAG. 3
DRIE TEGENHANGERS AAN HET WOORD
M1NISTER SCHOKKING
ALS CASTHEER
Vaartocht van de
„Karel Doorman."
Mr. VAN SPAENDONCK
Ridder in de Gregoriusorde
Mr. J. H. Peeman, die werd be-
noemd tot gemeente-secretaris
van Hoorn. Mr. Peeman, die
werd geboren te Den Helder,
is thans nog hoofdcommies ter
gemeentesecretarie van Heiloo.
Geen staking onder de
Britse luchtbrugpiloten
Gesprekken met de West
Klachten over hulp bij
ongeval
Indonesiers wilden
brandstichten
Volgende week debat
over Ruhr-kwestie
Zeepost
IUIE1V VINDT
onderhand
Het water voor de Arabische
vluchtelingen in het kamp van
Jericho moet worden aange-
voerd van een bron op 10 kilo
meter afstand. Op deze wijze
heeft men juist voldoende om
de bewoners van drinkwater te
voorzien.
ONS misschien
vervelend wor
den, als wij het opnieuw hebben
over onze Hongaarse hulpactie.
Het leven wordt immers ook bij
ons geleidelijk aan duurder en
het geld schaarser. Het aantal
collectes en bijdragen die van
ons gevraagd worden, is over-
stelpend. Men krijgt bijna de
neiging te zeggen, dat het nu
maar eens moet ophouden. Maar
ziet u dan eens voor u die dui-
zenden door zorgen en gebrek en
honger gekwelde gezichten van
ouders en kinderen en ouden
van dagen in Hongarije, die
hoopvol uitzien naar hulp, ook
van uw kant! Het is Christus
die ons aanziet in de ellende van
deze mensen! Kunt u dan nog
hard zijn? Wat u missen kunt en
wilt, in geld, kleding, duurzame
levensmiddelen e.d., zendt dat
aan onze bureaux. Wij zorgen
verder.
Belgie rookt onze
sigaren
Hondelsbesprekingen
Nederlcmd—Engeland
Roskam op vrije voef'en
gesteld
Prinses Wilhelmina
te Den Haag
Ongeluk in steenfabriek
Gezantschap van
Joego-Slavie
„K" wordt ,,nul"
V
Wild varken geschoten
Woensdag werd te Westkapelle op het eiland Walcheren een
begin gemaakt met de beplanting van de door de inundatie
ontstane kreek, welke plechtigheid werd Bijgewoond door H.K.H.
Prinses Wilhelmina. Na de boomplanting nam H.K.H. Prinses
Wilhelmina de dijkbouw in ogenschouw.
FEUILLETON
FAMILIEROMAN VAN MORTEN KOCH
Uit het Deens vertaald
(Van onze parlementaire redacteur)
Voordat minister v. d. Brink
gisteravond aan het woord kwam,
hadden nog acht sprekers de
middag met het uiten van ideeen
en wensen gevuld. Wat de grote
lijn betreft, stonden de debatten
ongetwijfeld op hoger' peil dan de
dag tevoren. Bp heer Welter be-
luisterend, ging ons de gelukkige
twijfei bekruipen of er uiteinde-
ljjk wel een grond zal zjjn voor
een blijvende scheiding. Minister
van den Brink kreeg de pluim,
dat hij een vertrouwenwekkend,
evenwichtig beleid voerde, dat
gekarakteriseerd kon worden als
een geleideiijke aanpassing aan
nationaal en internationaal ge-
wyzigde omstandigheden. Be-
langrijk was voorts, dat ook de
heer Wetter tot de erkenning kon
komen, dat te grote vrijheid in 't
verleden een der oorzaken is ge-
weest van de kanker der werk-
loosheid.
Ook maakte het woord „gerichte
economie" de heer Welter niet kop-
schuw, zij het dan dat hij het op-
vatte in de beperkte betekenis van
een international bundeling van de
krachten. Dat er nog banden zijn,
bleek ook uit het teruggrijpen van
de heer Welter op een woord „van
zijn vriend" oud-minister Verschuur
..Exporteren of sterven", een leuze,
die inderdaad weer volop actueel is.
Tenslotte nog een onderschrijven
van het standpunt van de heer
Maenen (KVP) inzake ons belang
bij een economisch herstel van
Duitsland, eveneens geschikt om een
gunstig klimaat voor toenadering
bij te dragen. A1 met al leven we
weer niet als mensen, die geen hoop
hebben. temeer niet wanneer door
een oplossing van de Indonesische
kwestie de toch blijkbaar wel enige
grond voor een splitsing zou gaan
ontbreken.
Inzake de taak van de Staat
bleek de heer v. d. Heuvel (AR)
wel de meest karakteristieke tegen.
hanger van de heer Vos (PvdA).
Minister v. d. Brink koerste hem
nog lang niet rechts genoeg. Wel
wilde hij de noodzaak van leiding
op dit ogenblik erkennen, maar
deze leiding ondergaande moest ons
toch vooral het heimwee blijven le-
ve naar een vrije maatschappij. En
nogal simplistisch redenerend kwam
hij tot de conclusie, dat de Staat
er ook nooit wat van gemaakt had,
in de historie lagen de bewijzen:
oorlog, muntontwaarding, brand-
schatting van de bevolking.
De heer Hoogcarspel (Comm.) ver-
keerde in de nadelige positie van
zich moeilijk nog Marxistischer te
kunnen tonen dan oud-minister Vos
reeds gedaan had. Maar de heer
Hoogcarspel zit niet zo gauw voor
een gat gevangen. Woorden, voegde
hij de heer Vos toe, niets dan woor
den. Werkelijkheid kunnen zij nooit
worden, omdat gij en uw partijgeno-
ten. een oorlogs-economie helpt mo.
gelijk maken. Zo, die zat al vast en
nu nog het bewijs, dat wij inder
daad weer onder een oorlogs-econo
mie leefden. Amerika drong ons die
op, in ruil voor het Marshall-plan.
Zouden in Amerika geen oorlogs-
hitsers werken, dan waren daar de
prijzen gezakt, waarvan wij dan
mede de gunstige gevolgen zouden
hebben ondervonden. Een handig
betoog, waarin ook wel een kern
van waarheid zat, maar de menin-
gen gaan uiteen, wanneer de vraag
aan de orde komt, of er inderdaad
geen reden is om grote bedragen
voor leger en vloot uit te geven.
Achtte de heer Hoogcarspel als
conclusie van deze redenering de
problemen onoplosbaar, verschillen-
de andere afgevaardigden meenden
toch nog wel wegen te kunnen aan-
De Minister van Marine heeft de
leden van de Raad van State, de
beide Kamers der Staten-Generaal,
de leden der Defensiecommissie en
de Secretarissen-Generaal der Mi-
nisteries uitgenodigd tot het bijwo-
nen van een vaartocht aan boord
van Hr. Ms. vliegkampschip „Karel
Doorman" op Maandag 29 Nov.
Getracht zal worden tijdens de
vaartocht demonstraties te geven
met het starten en landen van
vliegtuigen.
Mgr. W. Mutsaerts, Bisschop van
's Hertogenbosch, heeft Woensdag in
de door ruim honderd leden bijge-
woonde vergadering van de Kath.
Werkgeversvereniging in het Dio-
cees Den Bosch, gehouden te Waal-
wijk. mr. B. J. M. van Spaendonck
uit Tilburg, secretaris der vereni-
ging, de Pauselijke onderscheiding
van Ridder in de Orde van de Hei-
lige Gregorius de Grote uitgereikt.
JsVwr-'v.v
geven. De heer Welter meende dat
de loonstop en de fiscale maatrege-
len de arbeidsproductiviteit druk-
ten. De werkgever zdu in h&zelfde
verband meer vrijheid moeten heb
ben en een deel van de zelf verkre-
gen deviezen. De tegenwaarde van
de Marshall-hulp zou voor een deel
besteed moeten worden voor de in-
dustrialisatie. Verdere inpoldering
ware mede gewenst.
De heer v. d. Heuvel (A.R.) som-
de zijnerzijds een hele lijst van mo-
gelijkheden op: De fiscus moest zich
wat minder inhalig tonen, het volk
had sober te leven, de arbeidspro
ductiviteit moest worden ongevoerd,
terug ook naar de handenarbeid,
meer eerbied voor de spaarders en
natuurlijk kon ook het staatsappa-
raat nog worden ingekrompen.
Als om strijd heeft men zich deze
middag voorts beijverd om het op te
nemen voor de middenstand. Dit
bood de heer v. d. Heuvel, een van
de nieuwe katholieke Kamerleden,
de gelegenheid om zijn debuut te
maken, waarbij hij zich een krachtig
en beslist spreker toonde. Het niet
mogen doorberekenen van de loon-
toeslag was de druppel geweest, die
de emmer had doen overlopen. D§
regering moest bedenken, dat vele
middenstanders er niet beter aan
toe waren dan slecht betaalde loon-
trekkenden. De prijspolitiek bepaal-
de in feite ook het ondernemersloon.
De heer v. d. Heuvel pleitte er
dan ook voor om de doorberekening
nogmaals in het kader van het eco
nomisch mogelijke, onder de ogen
te zien. Dat had ook de heer Welter
reeds gedaan, hierbij echter eerlijk
toegevend, dat hij overigens niet
direct een weg zag om daarbij te-
vens aan de werking van de be-
ruchte spiraal te ontkomen.
De kwestie van de doorberekening
werd voorts nog aangesneden door
de heren v. Dis (St. Geref.) en Ver-
kerk (A.R.).
Meer algfemene middenstandspro-
blemen vonden een altijd krachtig
woordvoerder in de heer Bachg
(K.V.P.). De aanhangige kwesties
moesten nu in de komende maanden
eens afgehandeld worden. Een wet
op het cadeaustelsel zou een welkom
element zijn in een welgerichte eco
nomie; een nieuwe Winkelsluitings-
wet zou nog wel wat beroering ge
ven, maar dit mocht geen reden zijn
om er niet mee voor de dag te ko
men. Zolang de Vestigingswet
Kleinbedrijf niet gewijzigd is, zul-
len wij ook blijven sukkelen met 'n
onvoldoende controle. Met vreugde
had de heer Bachg gezien, dat er
een ton was uitgetrokken voor de
verheffing van de middenstand;
over de te nemen maajregelen ware
overleg te plegen met de organisa-
ties. En tenslotte wilde de heer
Bachg minister v. d. Brink alvast
voor St. Nicolaas laten spelen: Som-
mige winkeliers krijgen in het ge-
heel geen kolentoewijzing; een sur
prise voor deze kleumende midden
standers zou zeer op prijs gesteld
worden.
BOEDAPEST. Ondanks alle
communistische propaganda en de
voorlezing van protesttelegram-
men en brieven voor Radio Boe-
dapest tegen Kardinaal Mindszen-
ty, is de laatste dagen duidelijker
dan ooit gebleken, dat het Hon-
gaarse volk eensgezind staat ach
ter zijn Kardinaal. Kardinaal
Mindszenty is geworden tot het
symbool van het Hongaarse verzet
tegen het communisme en dit niet
slechts onder de katholieken, die
70% der bevolking uitmaken,
maar ook onder de niet-katholie-
ken. Als een zaak in de jongste
tijd duidelijk is geworden, dan is
dit wel, dat de regeringspolitiek
om een wig te drijven tussen de
Kardinaal en de katholieken op
een jammerlijk fiasco is uitgelo-
pen.
Hoewel aanvankeiijk de katholie
ken in dit opzicht niet geheel eens
gezind zijn geweest en hier en daar
een enkele priester of leek wel eens
meende, dat de Kardinaal-Primaat
voorzichtiger had moeten optreden,
is thans iedereen er van overtuigd,
dat de Kardinaal van het begin at
de situatie juist heeft gezien.
De strijd bereikt een
hoogtepunt
In kerkelijke kringen te Boeda-
pest vreest men, dat de jongste ver-
klaring van de Kardinaal in de
Magyar Kurir, die door de politie
van Boedapest in beslag is genomen,
als diens „zwanenzang" zal moeten
worden beschouwd. Men verheelt
daar zijn bezorgdheid niet, dat bin-
nenftort het conflict tot een tragi-
sche ontknoping zal leiden.
Inmiddels is niettemin ondanks de
inbeslagneming van de Magyar Ku
rir de verklaring van de Kardinaal
j.l. Zondag in alle kerken van Hon
garije van de kansel voqrgeiezen.
In deze verklaring weerlegt de Kar
dinaal de beschuldigingen die tegen
hem door de commumsten worden
ingebracht.
Als tegenactie is de Hongaarse
radio begonnen met het uitzenden
van de tekst van protesttelegram-
Een Britse officiele woordvoerder
te Berlijn heeft ontkend, dat Britse
piloten van de „Luchtbrug" in sta
king zouden zijn.
men, die de regering zou hebben
ontvangen van organisaties en arbei-
ders en waarin de „arbeiders nun
ontevredenheid uiten tegen de „re-
actionnaire hetze van Kardinaal
Mindszenty". Deze stroom van pro-
testen, aldus radio Boedapest, richt
zich niet tegen de vrijheid van
godsdienst maar „tegen de haatpoli-
tiek van de Kardinaal", die als „oor-
logsophitser" en „agent van het
Amerikaanse imperialisme" wordt
betiteld en als „verstoorder van de
rust in Hongarije's binneniandse
politiek".
In een commentaar op deze ge-
beurtenissen verklaarde Radio-
Vaticana: Wij weten niet wat men
door deze campagne tegen Kardi
naal Mindszenty hoopt te berei-
ken. Wij weten wel dat de erva-
ring leert, dat bepaalde regiems
zich uiterat onbehaaglijk gevoelen
tegenover diegenen, die zonder
vrees in de naam van God en van
de Kerk de verdediging op zich
neemt van waarheid en vrijheid.
BAT A VIA, 24 Nov. (Aneta).
Volgens het Republikeinse dagblad
..Merdeka" heeft Moh. Roem in een
interview met de correspondent
van ..Merdeka" te Djogja verklaard,
dat het standpunt der Republikein
se regering ten aanzien van directe
onderhandelingen buiten de Com-
missie voor Goede Diensten om niet
gewijzigd is. „De Republiek wenst
geen politieke onderhandelingen te
voeren met de Nederlanders zonder
medeweten van de Commissie voor
Goede Diensten als vertegenwoor-
diger van de Verenigde Naties", al
dus schrijft „Merdeka". J
In het tijdvak van 20 Dec. 1948
tot en met 4 Januari 1949. doch niet
op de Zondagen 26 December en 2
Januari. zijn over de rechtstreekse
radiotelefoonverbindingen met Aru-
ba, Curagao en Suriname Kerst- en
Nieuwjaarsgesprekken tegen het
verlaagde tarief van f 10.50 per 3
minuten toegelaten.
De telefoonkantoren verstrekken
ter zake alle verdere gewenste in-
lichtingen.
Tengevolge van talrijke klachten
door omstanders te berde gebracht
bij een dodelijk verkeersongeluk
aan de Rijksstraatweg te Haarlem
op Maandagavond jl., waarbij zowel
de ongevallendienst als de politie
volgens beweringen van ooggetuigen
in gebreke zijn gebleven, heeft de
fractieleider van de P.v.d.A., in de
Haarlemse gemeenteraad. de heer
P. S. Noordhoff. een onderzoek ver-
langd en maatregelen geeist tot ver-
betering, wanneer de klachten even-
tueel gegrond zouden blijken.
MEDAN 24 Nov. (Aneta) De poll-
tie te Medan heeft te Tandjongpoer-
wa tien Indonesiers gearresteerd
wegens poging tot brandstichting op
cultuurondernemingen in de om-
geving van Medan. De aangehouden
personen verklaarden, dat zij „in
opdracht van republikeinse perso
nen hadden gehandeld". De op-
drachtgevers zouden inmiddels weer
naar republikeins gebied zijn ge-
vlucht.
De Franse Assemblee verwierp
met 351 tegen 245 stemmen een com-
munistlsch voorstel om de Kuhr-
kwestie nog deze week te bespre-
ken en besloot de kwestie a.s. Dins-
dag te behandelen. 62 Gaullistische
en rechtse afgevaardigden stemden
hierbij met de communisten mede.
Robert Schuman, minister van
buitenlandse zaken, zei dat te veel
gejaagdheid en opwinding niet zou
bijdragen tot de oplossing van het
probleem. Er waren besprekmgen
met de regeringen van Engeland en
de V.S. gaande en deze „vnend-
schappelijke doch energieke" be-
sprekingen zouden worden voortge.
zet. Er was nog tijd genoeg, aange-
zien het besluit van de beide gealli-
eerde opperbevelhebbers in Duits
land niet kon worden uitgevoerd
zolang er geen Duitse regering ge-
vormd was.
Op 5 Dec. a.s. vertrekt het m.s.
..Willem Ruys" van Rotterdam naar
Indonesie, op 7 Dec. het s.s. „Breda"
naar de Nederlandse Antillen. Met
beide schepen kan zeepost worden
meegegeven. UJterlijk posten voor
de ..Willem Ruys" op 1 December,
voor de ..Breda" op 4 December.
MARCUS
De algemene raad van het Brit
se Vakverbond (TUC) heeft met
gesloten deuren vergaderd en
maatregelen besproken om com
munistische activiteit in de Brit
se vakverenigingen tegen te gaan.
Na een zitting van twee uur is
een verklaring uitgegeven, waarin
een beroep wordt gedaan op allle
aangesloten vakverenigingen, „te
onderzoeken, in welke mate het
communisme haar ambachten en
industrieen reeds is binnen ge-
drongen".
Volgens deze verklaring bestaan
er in de 'verschillende vakvereni
gingen industriele commissies.
..waarvan de communistische partij
inlichtingen verkrijgt, waar zij haar
industriele politiek en tactiek op
baseert en die gebruikt worden als
basis voor voorlichting pn propa
ganda. welke op alle niveau's in de
boezem de vakverenigingen wordt
georganiseerd". Het „samenzweer-
derswerk" der communisten in de
vakbonden zou onlangs toegenomen
hebben en de communisten zouden
..overmoediger" geworden zijn in
hun pogingen de politiek der vak
verenigingen te vormen overeen-
komstig buiten de vereniging geno
men besluiten.
Twee commissies van de TUC
zullen communistische activiteit
voortdurend in het oog houden en
aanbevelingen doen ,.om infiltratie
en inmenging in de vakverenigings-
politiek van buiten de beweging en
zelfs van buiten het land te be-
striiden".
Verder maakt deze verklaring ge-
wag van de noodzakeliikheid. de
vakverenigingsraden te beschermen
Uit het Belgische vakblad „Ta-
bakpost" blijkt. dat Belgie in de
eerste 7 maanden van dit jaar jie
beste afnemer was van Nederland
se sigaren. Belgie kocht in deze
periode lv millioen sigaren per
maand of ongeveer 1/6 van zijn to-
tale verbruik.
(dit zijn plaatselijke organisaties in
bijna elk district, waarin door aan
gesloten vakverenigingen aangewe-
zen afgevaardigden zitting hebben).
De TUC overweegt een voorschrift,
dat vakverenigingsleden. die per-
soonlijk worden uitgenodigd buiten
landse conferenties bij te wonen,
niet uit naam van de vakvereniging
mogen spreken.
(Van een onzer verslaggevers)
DE „KLANT" begint weer een vrouw, een man van betekenis
te worden. Althans in de levensmiddelenbedrijven kraait
zijn haan weer koning. „Moet U geen potje jam meenemen?
Geen biscuits, griesmeel of heerlijke taai-taaipoppen?" De win-
kelier, die weer aan het opstapelen van winkelvoorraad toe is,
begint zijn waar aan zijn klanten aan te prijzen. En inderdaad.
Geld is schaars, het leven duur en de fabrieken en grossiers
graag tot leveren bereid. Hij, wiens vingers niet meer plakkerig
worden van het opplakken der duizenden bonnen, overdenkt nu
op zijn vrijgekomen avonden en Zondagen hoe zijn omzetcijfers
zijn te handhaven en wellicht kunnen worden vergroot. Want,
nogmaals, geld is schaars en het leven duur, hetgeen maar al
te goed te merken is aan de wijze waarop de zuinige huisvrouw
haar inkopen doet.
het verbruik van boter. De oorzaak
hiervan is gelegen in de omstandig-
heid, dat de handel weken geleden,
met het oog op de verhoging van
de boterprijs, zich een grote voor-
raad heeft aangeschaft. Hierdoor
ontbreekt thans een juist inzicht in
het boterverbruik. De handelaar
weet u er echter het nodige over te
vertellen. Uit zijn omzetten blijkt.
dat na de prijsverhoging de vraag
naar boter met 50 pet. is vermin-
derd. Reeds eerder bij de invoe-
ring van de keuzebon had de
margarine eveneens terrein gewon-
nen. Hoe de verhouding boter-mar-
garine thans is? De handel leest uit
hun boeken: 1 pakje boter wordt
verkocht tegen 12 pakjes marga
rine. 't Zijn deze cijfers, die de idee
oproepen de boter maar vrij te
geven.
Departement zegt: „Nee"
Het Departement van Landbouw,
Visserij en Voedselvoorziening zegt
voorlopig „nee" op de vraag of de
boter van de bon zal gaan. Zoals
Iedere cent is er een. En een dub-
beltje is waard om nog eens omge-
keerd te worden alvorens het uit te
geven. Deze principes voeren de
hoofdtoon bij de besteding van het
huishoudgeld. De winkeliermerkt"
het maar al te goed. Neem suiker
bijvoorbeeld. Welhaast niemand liet
een bon verlopen. Bij hoeveelheden
als in de bonnenlijst werden ge-
noemd gingen de zakken en zakjes
de deur uit. En nu? Het is nu een
ponden-kwestie geworden. 't Meest
opvallende verschijnsel is wel, dat
ondanks het vrijgeven van de suiker
er geen grotere vraag is ontstaan.
Wel zijn er verschuivingen merk-
baar. Kleinere gezinnen k^pen wat
meer en grotere wat minder, het
geen hierop neerkomt, dat de totaal-
omzet geen noemenswaardige wijzi-
ging heeft ondergaan. Dat de grotere
gezinn^ji minder kopen is geen ge-
volg van de omstandigheid, dat zij
nu minder gesteld zijn dan vroeger
op zoetigheid. Integendeel. Ook dat
is uit de boekhouding van het krui-
deniersbedrijf af te leiden. Ten tijde
van de suikerbon was de verkoop
van zoetstof vrij wel nihil. Nu daar-
entegen stijgt de vraag met de dag.
De verklaring hiervan is te vinden
in de gestegen suikerprijs, die velen
met krappe inkomens, in de goed-
kopere zoetstof doet „uitwijken".
Wilt u biscuits?
De meest norse kruidenier is mo-
menteel bereid een vriendelijke
glimlach op zijn gezicht te toverer,
als hij daarmede zijn klanten bis
cuits, koek, beschuit en verdere
nog niet zo lang geleden zeer be-
gerenswaardige artikelen kan
verkopen. Het gebruik van deze
artikelen is in de laatste maanden
aanmerkelijk gedaald. De 3 ons bis
cuits, waarmede de winkelier enige
maanden geleden een klant aan zich
kon binden. zijn niet meer in tel.
Een onsje, misschien anderhalf ons,
kan hij aan dezelfde nog wel kwjjt,
maar daar blijft het toch bij. Zo is
het ook met ontbijtkoek, beschuit
en kihderbiscuits en noem de arti
kelen maar op. Hoeveelheden, die
vroeger voor veertien dagen niet
toereikend waren, staan nu vier
weken en langer op afnemers te
wachten.
Weinig belangstelling
voor dure boter
Elke cent is er een, doch de zui
nige huisvrouw denkt eerder aan
guldens als zij voor de keuze staat:
boter of margarine? Er is niet eens
een tocht langs zuivelzaken voor
nodig om tot de wetenschap te ko
men, dat het voor talloos velen
noodzaak geworden is van boter
naar margarine ,.uit te wijken". Op
zichzelf is dat niet zo erg als men
let op het voedingsgehalte. Er zijn
zelfs deskundigen, die zwart op wit
kunnen aantonen. dat margarine
rijker aan voedingsstoffen is. De
melkboer en al wie boter en mar
garine in zijn winkel verkoopt, zal
zich hierin uiteraard minder ver-
diepen. Hij let in hoofdzaak op zijn
winkeluitkomsten en ziet dan, dat
er in de verhouding tussen deze
artikelen belangrijke wijzigingen
zijn gekomen. Zelfs zo belangrijk,
dat bij menige insider de mening
heeft post gevat: de boter kan wel
vrij gegeven worden. En we doen
geen gooi in de ruimte wanneer we
zeggen. dat ook in officiele kringen
de opheffing van de boterdistribu-
tie let wel: boter en niet marga
rine een onderwerp van diep-
gaande besprekingen heeft uitge-
maakt en nog uitmaakt.
Hoe staan de zaken er voor?
Voorpp zij gesteld. dat er nog geen
officiele cijfers beschikbaar zijn over
Gedurende de laatste dagen heeft
een Nederlandse handelsdelegatie te
Londen orienterende besprekingen
gevoerd over het handelsverkeer
tussen l^ederland en Engeland in
1949 met vertegenwoordigers van 't
Engelse Ministerie van Voedsel en
Landbouw. In afwachting van de
resultaten van een meer formele
overeenkomst in het begin van het
volgend jaar werd besloten het han
delsverkeer op het huidige niveau
voort te zetten.
Het Tribunaal te Nijmegen heeft
uitspraak gedaan in de zaak van J.
Roskam uit Lunteren. oud-voorzit-
ter van ..de Landstand".
Het Tribunaal bekrachtigde het
Vonnis van de Vierde Kamer van
het Tribunaal te Arnhem d.d. 3
Mei 1948, waarbij Roskam werd
-veroordeeld tot drie en een half
jaar detentie. R. werd direct in
vrijheid gesteld. daar hij reeds
drie en een half jaar en veejjtien
dagen in voorarrest heeft gezeten.
gezegd beschikt men daar nog niet
over cijfers, waarop men een der-
gelijk belangrijk besluit zou kunnen
nemen. Daarbij komt nog, dat de
export van boter in geen geval in
gevaar mag komen. En met deze
export is het thans wondergoed ge
steld. Met aanvankeiijk vastgesteld
contingent is reeds afgezet en er is
zelfs een extra portie van 1000
ponden aan toegevoegd moeten
worden, dat ook zijn weg over onze
landsgrenzen wel zal weten te vin
den. Zoals de vraag naar margarine
thans is, is er geen gevaar te duch-
ten, dat de margarinefabrieken voor
moeilijkheden komen te staan. Hun
productie is in staat aan deze vraag
te voldoen. Het valt echter te be-
zien of dit ook het geval zou zijn,
indien de boter vrijgegeven zou
worden. Worden dan de „boter-eters-
van-nu" ook margarine-consumen-
ten? Dat gevaar is te duchten en
als dat zo zou zijn, dan vreest men
ten departemente, dat de margarine
fabrieken het niet af zullen kun
nen. Men ziet, een zaak met vele
kanten. die ondanks dat zij met vet
te maken heeft, nog niet zo ge-
smeerd gaat als menigeen opper-
vlakkig bezien zou denken.
Prinses Wilhelmina is Donderdag
in het paleis aan het Lange Voor-
hout aangekomen, voor een verblijf
van slechts enkele dagen, zulks ten-
einde kunstbelangen te behartigen.
De 40-jarige arbeider M. Robben
uit Udenhout is Woensdagmiddag op
de steenfabriek aldaar uitgegleden
en terechtgekomen tegen een leem-
baggermolen. De ongelukkige wer
den beide benen tot de knie afge-
rukt. Bovendien verloor hij nog en
kele vingers van zijn rechterhand.
In hoogst zorgwekkende toestand is
R. overgebracht naar het ziekenhuis
te Tilburg.
Naar aanleiding van het decreet
van het presidium van de Zuid-Sla-
vische Nationale Vergadering, waar
bij de heer Milovan Prodanovic, ge-
zant van Joego-Slavie in Den Haag,
van zijn functie is ontheven, kan
worden meegedeeld, dat de gezant
sedert eiad Juli met verlof naar
zijn land was vertrokken.
De P.T.T. heeft in beginsel
besloten op de kiesschijven
van de telefoontoestellen de
„K" en de eventueel daarop
voorkomende andere letters,
te laten vervallen. Geleide
lijk aan zal in de telefoon-
gidsen de aanduiding „K"
worden vervangen door het
cijfer „0".
De jager Tromp uit Gramsbergen
slaagde erin te Anerveen (bij
Gramsbergen) een wild varken, van
230 pond, dat vermoedelijk uit de
richting Duitsland daar verzeild is
geraakt, neer te leggen.
90.
Zijn stem was als altijd dor
en k.nerpend, maar hij articuleerde
scherp en duidelijk, ieder woord
was wel overwogen en dikwijls
troffen zijn woorden als mokersla-
gen. Het waren geen rethorische
fraaiigheden, maar vaste feiten, dat
hij tot een geheel wist samen te
voegen.
De krans, welke advocaat Niel
sen zo naarstig rond mevrouw
Munks hoofd gevlochten had, werd
uit elkaar geplukt; inplaats daar-
van schetste Frandsen zijn toehoor-
ders het beeld van een tamelijk
lichtzinnige vrouw. die uitsluitend
uit berekening met de veel oudere
Munk getrouwd was. Hij schilderde
hoe mevrouw Zita door onverant-
woordelijke spilzucht in enkele
jaren tijds het geld van haar echt-
genoot verkwist en Enekaer in ge
vaar had gebracht. Hij spaarde
haar niet. meedogenloos zeide hij
hoe ze al gauw het leven voor
Munks dochter en voor alien op 't
Huis ondragelijk had gemaakt en
langzamerhand ook voor Munk.
Ten slotte kwam hij op de erger-
lijke verhouding tussen Wilier en
mevrouw Zita en vertelde hoe ze
samen de wedrennen afgereisd had
den en in hotels hadden gelogeerd.
Het optreden van mevrouw Munk
was, uit moreel oogpunt gezien,
onbetamelijk geweest, en door
haar onzinnige wedden had ze. sa
men met Wilier, meer dan twintig-
duizend kronen verspeeld. Duide
lijk liet hij zien hoe Wilier en mevr.
Zita reeds een jaar geleden ge
tracht hadden Munk te ru'meren,
om op die wijze de stoeterij en het
landfoed in hun bezit te krijgen.
Hij verklaarde dat mevrouw Zita
Munk, nadat haar openlijke on-
trouw bewezen was. vm Enekaer
was weggejaagd dn legde er de bij-
zondefe nadruk op, dat Munk haar
veel meer had toegewezen dan waar
ze recht op had kunnen hebben.
Frandsen ondersteunde zijn be
weringen door het voorlezen van
getuigenverklaringen, die volkomen
vernietigend waren voor mevrouw
Zita Munk.
Een paar maal trachtte Soren
Nielsen Frandsen het zwijgen op te
leggen en deed een beroep op de
rechter, maar deze liet Frandsen
uitspreken. Wel verzocht hij hem
niet meer in details te treden be-
treffende mevrouw Munk's prive-
leven dan beslist noodzakelijk was.
Dit gedeelte van Frandsens rede
was meesterlijk en maakte een ont-
zaglijke indruk op de toehoorders.
de journalisten zaten^jn een razend
tempo te schrijven.
Eindelijk kwam de kwestie aan
de orde. in hc«3verre mevrouw Zita
aanspraken kon doen gelden. Op
de beweringen van de tegenpartij
dat mevrouw Munk een gedeelte
van de nalatenschap van haar man
opeiste. wilde hij niet dieper in-
gaan. daar hij meende dat geen
enkele rechtbank deze aanspraken
au serieux zou nemen. Mevrouw
Munk kon toch bezwaarlijk een
alimentatie als gescheiden echtge-
note verlangen en tegelijk aan-
spraak maken op haar erfdeel als
trcjuwe gade. De alimentatie, welke
Munk zich haH laten afpersen. be-
liep een bedrag van drie duizend
kronen per jaar. Een som, die. ge
zien Munks financiele draagkracht.
reeds veel te hoog was. Dat mevr.
Munk het hele legaat uitbetaald zou
krijgen, dertigduizend kronen, was
belachelijk en hij was er van over
tuigd. dat dit ook nooit Munks be-
doeling geweest kon zijn.
Ook over de stoeterij sprak hij;
hij noemde de leningen in contant
geld, waardoor de heer Wilier
meende zich het recht oP de stoe
terij en op de paarden te hebben
verzekerd. Met klem echter me-
moreerde hij dat de heer Offer de
diverse bedragen'ten voile had ge-
restitueerd en dus niet alleen de
rechtmatige eigenaar van het land-
goed, maar tevens van de stoeterij
was. Hij las een voor Wilier weinig
vleiendie verklaring voor; onder
verwijzing hiernaar had Wilier
tweeduizend kronen moeten laten
vallen wegens foutieve boekhou
ding.
Het punt, dat voor Frandsen de
grootste moeilijklfeden opleverde,
was de vorderfng van dertigduizend
kronen, hij was er van overtuigd
dat er een misverstand in het spel
moest zijn ten opzichte van deze
overdracht, Het hoge rechtsv>l!ege
had zojuist gehoord hoe Munks
dochter, mevrouw Offer, rechtscha-
pen en de \vaarheid getrouw, een
verklaring had afgelegd in haar
eigen nadeel; desondanks geioofde
Frandsen dat er een mir#erstand
moest bestaan in verband met deze
grote g?7t. Ten slotte sprak hij over
het verdwenen geld en legde er de
nadruk op dat niemand op dit ogen
blik het recTit had, ook maar de ge-
ringste blaam te werpen op de in zo
hoog aanzien staande naam van de
overleden Munk. Er moest een ver-
gissing zijn en tegelijk een verkia-
riflg, het was ten enenmale ondenk-
baar dat Munk het geld gebruikt
had en daarna het legaat als onder-
pand had gegeven dm het later over
te dragen aan mevrouw Munk.
Op dit ogenblik stond Hovmand
op van zijn plaats achter in de zaal,
trad op Frandsen toe en fluisterde
deze iets in het oor. Het was zo stil
in de zaal dat iedereen Hovmand
hoorde fluisteren. Advocaat Frand
sen vroeg de rechter om excuus,
voor hij Hovmand antwoordde.
(Wordt vervolgd.)
