Belangwekkend financieel debat in de
Tweede Kamer
Oud-minister Gielen voor de
Statenkring Hoorn
De Nederlandse Landbouw
gezien door een buitenlander
RADIO
Tegen liquidateur Staatspartij
vier en een half jaar geeist
Het moeilijke probleem der industrialisatie
DERODEPAARDEN
Zei U iets?
Onze monetaire toestand kan nog geen
riskante geldinspuitingen yerdragen
Pleidooi voor actieve cultuur-politiek
Het Indonesische vraagstuk
Kerstmis en
Nieuwjaarsgroet
Avondkruisje
HARINCEXPORT NAAR
DUITSLAND
Admiraal de Booy
te Berlijn
De terugkeer van de Nederlandse delegatie uit Indonesie op
Schiphol. V.l.n.r.: dr. W. Drees, mr. D. U. Stikker, mr. E. M. J. A.
Sassen, de heren L. Gotzen en L. Neher.
Voor deelnemers aan een
landbouwcursus in de Volks-
hogeschool te Bergen sprak de
heer L. Van Hove, tuinbouw-
leraar en zelf praktisch tuinder
in Zandvliet (Oost-Vlaanderen)
over de Nederlandse land- en
tuinbouw, gezien door een bui
tenlander. Hij bleek geen
vreemdeling op dit gebied te
zijn, zoals de meeste buiten-
landers, die slechts een eenzij
dige indruk van hun bezoek
aan ons land meekrijgen. De
spreker vertoefde menigmaal
in ons land, om de Ned. land
bouw te bestuderen en gaf
blijk van een groot respect voor
onze landbouw, die, vergele
ken met Frankrijk, Belgie en
Engeland, op hoog peil staat,
PRQGRAMMA
Indonesische
ambtenaren vermoord
Dr. T. P. v. d. Kooij
hoogleraar
Duitse stroomleveranties
aan de Beneluxlanden
(Van onze parlementaire redacteur)
Smokkelaarsbende langs
de grens opgerold
Heden, Donderdagmiddag, wordt het kamp Neeryen (gem.
Waardenburg) officieel overgedragen aan de Militaire School
voor Hygiene en Preventieve Geneeskunde. Het z.g. museum,
waar allerlei preparaten, insecten en desinfectiemiddelen zijn
ondergebracht.
VOOR ONZE JONGENS
IN INDIE
Wij stellen de gelegenheid
open om in onze Indie-krant
Kerst- en Nieuwjaars-groeten te
plaatsen voor onze militairen in
Indie. Ouders van die militai
ren, welke geregeld onze spe-
ciale Indie-editie ontvangen,
kunnen deze groeten gratis
plaatsen. Voor anderen zijn de
kosten 12.50.
Deze groeten worden in onze
Indie-editie opgenomen voor zo
ver de plaatsruimte dit toelaat.
Wij moeten met plaatsing
reeds beginnen in ons nummer
van 15 December. Daama wor
den groeten nog opgenomen in
de nummers van 22 en 29 De
cember. Men moet reeds opga-
ven inzenden, opdat de adver-
tenties over minstens drie num
mers verdeeld moeten worden.
Zeer spoedige opgave is dus
toodzakelijk.
FEUILLETON
FAMILIEROMAN VAN MORTEN KOCH
Uit het Deens vertaald
Dr. van Mook vestigt
zich te Amersfoort
Papieren zakken voor
kolen duurder
In September j.l. is een contract
afgesloten voor de levering door
Nederland van 52.000 vaten gezou
ten haring naar de Brits-Ameri.
kaanse z6ne van Duitsland. Aan de
uitvoering van dit contract wordt
thans gewerkt. Men hoopt eind
December de laatste partij te heb-
ben verzonden. Vorige week is een
contract afgesloten voor de levering
van drie millioen kg verse haring
naar genoemde zone. Met de uit
voering hiervan zal binnenkort be-
gonnen worden.
Thans worden te Frankfort on-
derhandelingen gevoerd over de le
vering van een nieuwe hoeveelheid
van 75.000 vaten gezouten haring,
eveneens naar de Brits-Amerikaan-
se zone. Voorts heeft de Nederland-
se regering toegestaan, dat 26.500
vaten gezouten haring worden ge-
leverd aan de Russische zone van
Duitsland. De Russen zijn bereid
te kopen, doch de onderhandelin-
gen zijn nog niet geeindigd.
Vice-admiraal J. M. de Booy is 6
December te Berlijn aangekomen en
heeft de leiding van de Nederlandse
militaire missie bij de geallieerde
bestuursraad in Duitsland aanvaard.
Hij gaf uitdrukking aan zijn
grote bewonderuig voor het inpoi
deringswerk in Nederland, zowel
dat van onze voorouders, die met
handkracht moesten werken, als
dat van onze huidige generatie, die
grotendeels met mechanische mid
welen. werkt. Ook op het gebied
van ontginning van hei en bos
gronden heeft Nederland veel ge
presteerd. Voor de bebouwing op
het platteland had spr. ook veel
waardering; hier wordt het land-
schap niet, zoals veelal in het bui-
tenland ontsierd met lelijke z.g.
moderne gebouwen, die niet aan-
knopen aan het historisch ge
groeide.
Wat de veredeling van land-
bouwgewassen en veestapel be-
treft, heeft Nederland een uitste-
kende naam in het buitenland; het
zuiver doorgefokte zwartbontvee
staat in het buitenland hoog aan
geschreven. De Belgische varkens-
stapel werd begonnen met fokvee
uit Nederland. Ook de Nederlandse
2uivelindustrie staat op veel hoger
plan dan die in Belgie, ofschoon
dit bezig is de achterstand in te
halen. Op het gebied van de land-
bouwcooperatie staat Nederland
eveneens aan de spits.
Een en ander dankt spr. aan het
wetenschappelijk onderzoek.i het
landbouwonderwijs en de voorlich-
ting. Hij meende te kunnen zeggen,
dat Nederland in de laatste drie-
kwart eeuw meer van de Duitse
landbouwwetenschap geprofiteerd
heeft dan Duitsland zelf. Doch ook
zelf heeft Nederland op het gebied
van wetenschappelijk onderzoek
veel bereikt; in geen land zijn naar
verhouding zoveel laboratoria.
Het landbouwonderwijs in Neder
land is meer aan de praktijk ge-
toetst .terwijl het in Belgie meer
natuurwetenschappelijk georienteerd
is. Ook de landbouwvoorlichting
was in Nederland stukken beter
dan in Belgie; hier zijn er 17 land-
bouwconsulentschappen met een
staf van personeel, in Belgie 8
consulenten, die het alleen af moeten
De voorlichting is van reel be-
lang voor de praktijk en van in-
vloed op de kostprijs en opbrengst.
Tegen 180 groentenveilingen in
Nederland telt spr. er in Belgie 16;
geen wonder dat men daar moei-
VRIJDAG 10 DECEMBER
HILVERSUM II, 415 M
7.00 Nieuws. 7.15 Lichte klanken'
7.45 Morgengebed, 8.00 Nieuws, 8.15
Piuk de dag, 9.00 Liederen van
Schubert en Schumann, 9.35 School-
radio, 10.05 Muziek houdt fit, 11.0U
De Zonnebloem, 11.40 Schooiradlo,
12.00 Angelus, 12.03 Piano, 12.30
Weeroverzicht, 12.33 Septet en zang,
13.00 Nieuws, 13.25 Promenade Or-
kest, 13.50 Op de Korrel, 14 00 Die
Schopfung van Haydn, 15.30 Mid-
dagconcert, 16.00 De Zonnebloem,
17.00 Na schooltijd, 17.15 Kinder-
koor, 18.00 Orkest, 18.30 Sopraan en
piano, 19.00 Nieuws, 19.30 Brabants
halfuur, 20.00 Nieuws, 20.05 De ge-
wone man. 20.12 Viool en piano,
20.35 Klankbeeld over het vierde
gebod, 21.30 Omroeporkest, koor en
solisten, 22.37 Actualiteiten, 22.45
Avondgebed, 23.00 Nieuws, 23.10
Disco varieteiten.
HILVERSUM I, 301 M.
7.00 Nieuws, 7.30 Orgel en piano,
8.00 Nieuws, 8.18 Operettemuziek,
9.00 Lichte klanken, 9.30 Kamermu-
ziek, 10.20 The Masqueraders, 10.45
Alt en piano, 11.05 Voordracht, 11.15
Gramofoonmuziek, 12.00 Orgel. 12.3U
Weerpraatje, 12.33 Sport, 12.45 Piano,
13.00 Nieuws, 13.20 Kwintet, l3.au
Richard Tauber, 14.00 Kookkunst,
14.20 Kamermuziek, 15.00 Over de
dichter Greshoff, 15.20 Platencaba-
ret, 16.00 Kamerorkest, 16 30 Tussen
12 en 16. 17.00 Orgel, 17.20 Over de
componist Granados, 18.00 Nieuws,
18.15 Kwartet Jan Corduwener, 18.30
Voor de strijdkrachten, 19.15 Idem,
20.00 Nieuws, 20.05 Viool en piano,
21.00 Men vraagt.en wij draaien.
21.30 Hoorspel. 22,15 Swing and
sweet, 23.00 Nieuws, 23.10 Rotter-
dams Philharmonisch orkest en pia-
nosoliste.
lijkheden heeft met de afzet. Spr.
had op zijn tuinbouwbedrijf zeer
onlangs 60 ton groenten moeten om
ploegen. omdat er geen koper voor
was. Voor de verkoop van zijn pro-
ducten had spr. 2/3 van zijn tijd
nodig tegen 1/3 voor de productie.
Tenslotte had spr. waardering
voor het overheidsbeleid t.a.v de
landbouw en voor de harmonie, die
hier op landbouwgebied bestaat
tussen overheid en bedrijfsleven.
Als na 1950 de economische unie
tussen Nederland en Belgie een
feit wordt zullen de Nederlandse
en Belgische boeren moeten samen-
werken. om hun belangen veilig fe
stellen tegenover de industrialisatie.
Spr. hoopt, dat de Belgische boer
dan op de steun van zijn Ned. col-
lega zal mogen rekenen.
SEMARANG, 8 December (Aneta)
In de omgeving van Semarang zijn
in de afgelopen week drie Indone
sische bestuursambtenaren ontvoerd.
Van twee van hen zijn de stoffe-
lijke resten teruggevonden, de
derde wordt nog vermist. Nabij
Salatiga is dezer dagen eveneens 'n
Indonesisch bestuursambtenaar ver
moord.
Tot hoogleraar in de economische
faculteit aan de Vrije Universiteit
is met ingang van 1 Januari a.s. be-
noemd dr. T. P. van der Kooij te
Den Haag. om onderwijs te geven
in de economische politiek. Dr. van
der Kooij is thans secretaris-gene-
raal van het departement van eco
nomische zaken.
Het is bij de beesten af, als ik
het zo ook eens rauw zeggen
mag. Daaf hebben de landen
die in de Europese Commissie
voor Azie de economische aan
gelegenheden bestuderen en zo.
tegen de uitdrukkelijke wil van
de mogendheid, die over Indie
de souvereiniteit bezit, besloten;
een deel van ons overzeese ge
biedsdeel, de republiek, toe te
■laten tot de besprekingen! Waar
op Nederland het zich aan zijn
waardigheid terecht verplicht
achtte, de conferentie te verla
ten. Zoals prof. Gelissen het zei
nu wordt een derde van Indone
sia tot de conferentie toegelaten
en twee-derde sluit men buiten:
En dat lappen ons de afgevaar
digden van Australie, dat het
aan de ontzaggelijke offers o.a
van onze zeemacht te danken
heeft, dat het van de Japanse
agressie bevrijd bleef. En dat
lapt ons in zoverre ook het
vriendelijke Engeland, eens
het perfide Albion genoemd
door zich van een beslissend
standpunt te onthouden. Hulde
aan Amerika, dat ons steunde
Een veelbetekenende beslissing
overigens, die hopelijk de we
reld iets zal zeggen. En hulde
aan onze vertegenwoordigers,
die er blijk van geven, dat Ne
derland niet meer van plan is,
in de Indische zaken met zich te
laten spelen
Een grote electrische centrale, die
zal worden aangesloten op 't west-
Europese net en zowel de Duitse
als de Nederlandse, Belgische en
Luxemburgse industrie van stroom
zal voorzien, zal in het kader van
het plan-Marshall worden gebouwd
in de omgeving van Fren, in het
arrondissement Dueren, op ongeveer
50 km van de Belgische grens.
In zijn antwoord op opmerkin-
gen en suggesties begon minister
Lieftinck in de Tweede Kamer
met nog eens voorop te stellen,
dat het ook in deze slotphase van
de geldzuivering bleef gaan om de
verdedigmg van de gulden. Hij
kon slechts rekening houden met
partieuliere belangen in zoverre
hierdoor het algemecn bclang niet
werd geschaad. De heer Lucas
(K.V.P.) merkte later by de re-
plieken op, dat hy in deze stelling
andermaal het verschil tussen de
minister en hem voelde. Hij zou
in deze het particulier belang wil-
len behartigen zonder het alge-
meen belang te schaden. Men zou
zeggen, dat dit het zelfde is, maar
de heer Lucas bedoelde bljjkbaar,
dat hy het eerste belang een tik-
keltje voor zou trekken!
Mitor wat voornamer is, de mi
nister maakte vooral duidelijk, dat
onze monetaire toestand zeker nog
geen riskante geldinspuitingen zou
kunnen verdragen. De begroting
vertoont nog tekorten, onze mili
taire uitgaven zijn zo begroot, dat
ze slechts voldoende zijn, wanneer
geen nieuwe taken wachten. De
horizon, aldus de minister, is in dit
opzicht echter donkerIntussen,
hij wilde zover gaan als mogelijk en
toezeggen, dat hij de termijnen zo
als die in het ontwerp zijn gesteld,
zoveel zou verkorten als de mone
taire toestand dit mogelijk zou ma-
ken. De heer Lucas (K.V.P.), die,
zoals gezegd, een amendement had
ingediend om de certificaten uiter-
lijk Juni '50 verhandelbaar te stel
len, trachtte na deze toegestoken
vinger de hele hand te nemen. Stel
de .termijnen dan reeds in de wet
korter, probeerde hij, is verlenging
later nodig, dan kan dat altijd nog
bij wetswijziging gebeuren. iviaar
daar wilde de minister toch niet
aan. de Kamer behield haar con-
trolerecht en kon hem dus altijd op
de vingers tikken wanneer hij haars
inziens in gebreke bleef.
De heer v. d. Heuvel (A.R.) had
zo in het algcmeen de vraag ge
steld of het geen voorkeur zou heb
ben verdiend van meet af aan al het
oude geld in een aantrekkelijke
Staatslening op te vangen. Op welk
moment had dit moeten gebeuren?,
was nu de wedervraag van de mi
nister. En voorts: gedwongen of
vrijwillig en tegen welke rente. De
heer v. d. Heuvel zat met deze vra-
gen wel lichtelijk in zijn maag en
bij de replieken moest hij verkla-
ren, dat hij zich over deze details
niet had beraden. Met genoegen van
kennis genomen, zeide de minister
lichtelijk honend. Deze ironie kleef-
de eveneens aan het antwoord, dat
hij de heer v. d. Heuvel op een an-
dere vraag gaf. Wat zou er gebeu
ren, wanneer spaarbrieven zonder
meer in vrij geld konden, worden
omgezet? Inflatie, zei de minister
en wat inflatie was kon de heer v,
d. Heuvel in ieder handboek vin-
den!
hoging van de rente van beleggings-
certificaten tot 3'/.% wel niet. veei
zou kunnen komen. En even later
klonk zelfs al het „onaannemelijk".
Desgevraagd kreeg de heer Lucas
te horen, dat het kabinet hem tot
dit veto gemachtigd had. Het zou 'n
doorkruising van de rentepolitiek
van de regering betekenen en ook
zou het onbillijk zijn tegenover hen,
die reeds dergelijke certificaten be-
zaten. Toch was er voor de heer
Lucas nog wel een troostprijs, zijn
amendement om houders van een
optie-rekening in de gelegenheid te
stellen hun daarop genomen bank-
crediet af te lossen, nam de minis
ter over. Het gaat hier om een be-
drag van vijftien millioen. De
enorme stijging van het aantal klei-
ne spaarders achtte de minister niet
geheel natuurlijk, zij kunnen nu
f 3500 overhevelen naar een beleg-
gingsrekening, de minister zou over-
wegen of hij nog verder kan gaan.
Een grote smokkelaarsbende, die
aan de Duits-NederlandSe grens
opereerde, is opgerold. Tien perso-
nen zijn gearresteerd. Gedurende
de laatste maanden moet deze ben-
de verscheidene honderdduizenden
sigaretten, duizenden chocoladere-
pen en een groot aantal dames-
schoenen van Nederlands fabrikaat
naar Duitsland hebben gesmokkeld.
De goederen werden op de zwarte
markt tegen hoge prijzcn verkocht.
[)E VRAAGSTUKKEN, welke door oud-minister dr. Jos. J. Gielen
op de gisterenmiddag gehouden vergadering van de Staten
kring Hoorn van de K.V.P. werden behandeld, waren te veel-
omvattend dan dat de spreker ze, langs alle zijden kon benade-
ren. Wanneer men de bespreking van problemen als: „industria-
lisatie, actieve cultuur- en jeugd-politiek, en Indonesia in de
luttele tijd van een uur moet samendringen, ligt het voor de
hand, dat alleen de grote lijnen gevolgd kunnen worden en
dat het te enen male onmogelijk is op (zij het ook al gewichtige)
detailpunten in te gaan.
Industrialisatie
Zo werd de rede van oud-minister
Gielen een vluchtige definiermg van
begrippen, een constateren van fei-
ten en een aanduiding van moge-
lijkheden. Welke dingen echter voor
net aandachtig gehoor van de Sta
tenkring geenszins zonder betekenis
waren. Het industrialisatie-probleem
bijvoorbeeld is een stuk werkelijk-
heid voor de mensen in een groot
deel van Noord-holland. De vraag
doet zich daarbij al aanstonds voor:
beschikt men over voldoende ar-
beidskrachten. Vroeger trokken de
arbeiders naar het centrum waar zij
door de industrie een bestaan kon
den vinden. Steden als Eindhoven
en Heerlen ontstonden op die ma-
nier. Thans worden. de industrieen
in die streken gevestigd, waar vol
doende arbeidskrachten aanwezig
zijn. Dit laatste is in meer dan een
opzicht verkieslijker, omdat de
arbeider dan in zijn milieu blijft en
niet ontworteld wordt met alle ge-
volgen van dien. De goed geleide
industrialisatie is een bij uitstek
katholiek belang, omdat <je grote
gezinnen juist bij de kathoiieken
gevonden worden.
Ook de kapitaalsinvestering is bij
industrialisatie van groot gewicht
Voor deze investering zullen over 5
jaar immers 6 milliard gulden no
dig zijn, waarvan een belangrijk
deel uit dollars moet bestaan. Het
ontbreekt de Nederlander niet aan
energie, en het aantal projecten is
ook groot genoeg, doch de middelen
ontbreken hem. Voor goed geleide
industrialisatie zijn ook geschoolde
arbeiders nodig. Deze worden op-
geleid op de ambachts- en techni-
sche scholen, waarvan ons land er
nog steeds te weinig bezit. Uitbrei-
ding van het ambachts- en technisch
onderwijs is dus van het grootste
belang.
Tenslotte zal internationaal over-
leg, ook in Benelux-verband nodig
zijn, opdat de verschillende landen
uit elkanders vaarwater blijven. De
producten zullen van kwaiiteit
moeten zijn, en door handelsverdra-
gen zal men zich van afzetmogelijk-
heden moeten verzekeren.
De sociale aspecten van het vraag
stuk liet de spreker buiten be-
schouwing.
Actieve cultuur-politiek
Nadat dr. Gielen met een heen-
wijzen naar NaziDuitsland en com-
munistisch Rusland, de machtsstaat
had gekarakteriseerd, waarschuwde
hij voor een zeker soort staatsdes-
potisme, ook in ons land. Ook in
ons land is de staat een vraatzuch-
tig beest, dat voornamelijk door de
oplettendheid van de K.V.P. nog aan
een ketting ligt. Dr. Gielen haalde
het voorbeeld aan van de cultuur-
strijd in Belgie, waar de openbare
scholen worden bevoordeeld ten
koste van de bijzontjpre. Dank zij de
K.V.P. bestaat er in Nederland mo-
genteel geen actieve cultuurpoli-
tiek, uitgaande van verkeerde be-
ginselen, hoewel ons land in 1946
grote gevaren bedreigd hebben in de
VP.™ van een voorgenomen subs!
diering der z.g. experimenteer-
scholen, en de oprichting van open,
bare lycea met bijbel-onderwijs.
Hier, evenals bij de organisatie In
de wereld van de kunst, welke in
communistische handen was, lag
het staatsabsolutisme op de loer. De
openbare school met de bijbel was
volgens het getuigenis van Dr. Ban-
ping en Prof. Kohnstam het beste
middel om de bijzondere school op
te ruimen en overbodig te maken
De spreker hekelde dit, wat hij
noemde, „departementale Christen
dom", dat ons zeker zal gaan be-
dreigen wanneer de K.V.P. ver-
dwijnt of verzwakt. Ook wanneer
wij houden wat wij hebben, blijft
er daarnaast nog veel te wensen
over. Het wachten is nog steeds op
de gelijkstelling van het Kleuter-
onderwijs, de gelijkstelling op het
gebied van het middelbaar onder
wijs en de algehele gelijkstelling
van het hoger onderwijs, hoewel op
dit gebied reeds aanmerkelijke re-
sultaten zijn behaald.
Het belang van een goed gevoerde
jeugd-politiek blijkt, wanneer men
weet, dat 45% der Nederlandse
jeugd op Katholiek'e scholen onder
wijs geniet. De laatste volkstelling
wees uit, dat de helft van de Ne
derlandse jeugd katholiek is.
Indonesia
Zeer summier besprak dr. Gielen
hierna de voor-geschiedenis van het
Indonesische probleem, dat een
levensbelang voor ons volk is.
De heer Schouten, de heer v. d.
Heuvel's partijgenoot, lachtte har-
telijk om dit antwoord, dat hij blijk-
baar wel getapt vond. Bij de heer
v. d. Heiflvel deed dit echter de
emmer overlopen. Hij viel kwaad
uit, smeet een notitieblok neer en
voegde zijn sussende partijgenoot
toe, dat het helemaal niet nodig was
om van zijn vraag een caricatuur te
maken.
Na dit intermezzo, weer ter zake.
De minister had indertijd de toezeg-
ging gedaan, dat de koers van de
grootboekinschrijvingen om pari
zou blijven, lichtelijk dreigend zei
hij nu, dat hij deze toezegging niet
zou kunnen handhaven, wanneer
men thans renteverhoging of te
grote deblokkering zou willen door-
drijven. Hieruit bleek al, dat er van
het amendement Lucas inzake ver-
Woensdagmiddag heeft de advo-
caat-fiscaal bij de Kotterdamse
kamer van het Haagse byzondere
gerechtshof, mr. F. Hollander, te
gen de 45-jarige advocaat-procu-
reur mr. dr. M. H. H. Franssen uit
Den Haag, wegens hulpverlening
aan de vyand, vier en een half
jaar gevangenisstraf met aftrek
geeist en bovendien uitsluiting
van het recht tot het uitoefenen
van de runctie van advocaat-pro-
cureur, ontzetting uit het recht tot
het bekleden van ambten en uit
de beide kiesrechten, alles voor de
duur van het leven.
Mr. Franssen was tijdens de be-
zetting opgetreden als liquidateur
van de R.K. Staatspartij, de St. Ger.
partij, de Vrijz. Dem. Bond, de Chr.
Dem. Unie, de Ned. beweging voor
Eenheid door Democratie, de Ned.
Militaire Bond en de R.K. Jeugd-
verenigingen, waaronder de Sint
Josephsgezellen Vereniging en de
Graai.
Vrijdag j.l. werd met deze zaak
een aanvang gemaakt. Met het ho
ren van de getuigen was toen de
gehele dag gemoeid, zodat de zit-
ting moest worden geschorst tot
Woensdag, om de advocaat-fiscaal
en de verdedigers in staat te stellen
resp. requisitoir en pleidooi te hou
den.
In zijn requisitoir zeide mr.
Hollander, dat verdachte in finan
cieel opzicht zeer zeker correct ge
noemd kon worden. Maar finan-
ciele correctheid sluit de morele
correctheid niet in. Mussert was ook
correct op financieel gebied. Verd.
was niet alleen in zijn handelingen
fout, maar ook in de geest, zoals
uit vele dingen blijkt. Als officier
had hij de eed aan de koningin af-
gelegd. Deze is nog steeds geldig
en de advocaat-fiscaal vroeg zich
af, waarom F. zich, toen hij in Zwit-
serland vertoefde, niet bij de Ned.
krijgsmacht had aangesloten. Verd.
is geen normale faillissementsliqui-
dateur, want hij wist niet waarheen
de saldi verdwenen.
Wat verdachte deed was volkomen
onrechtmatig, want hij handelde
naar Duitse verordeningen, die door
Londen ongeldig zijn verklaard. Hij
handelde tegen het Nederlandse be
lang, tegen de Nederlandse wet. F.
is een hypocritisch liquidateur en
profiteur geweest. Hij heeft een
halve houding aangenomen en der
gelijke mensen zija altijd het ge-
vaarlijkst, zo zeide de advocaat-fis
caal. Spr. meende van vordering van
boete af te moeten zien, daar de fis-
cus verdachte behoorlijk zal „vil-
len".
De verdediging was in handen
van mr. C. Croon en mr. A. J M
van Dal.
Toen dr. Beel in 1946 aan het be-
wind was, was de toestand in Indo
nesia duister. De Republik Indone
sia vond internationaal geloof, dat
zij het nationalisme vertegenwoor-
digde. Het Nederlandse Volk was
niet rijp voor de vooruitstrevende
politiek der regering. De Engelsen
hadden in Indonesie het gezag in
handen Als er iemand was geweest,
die aan deze toestand iets ten goede
had kunnen veranderen, dan was
het prof. Gerbrandy. In Juli 1946
ging het roer om. Het Kabinet Beel
bracht de Indonesische politiek
stelselmatig vooruit op de weg naar
de oplossing. 16 Juli werden op de
Conferentie van Malino de Ver.
Staten van Indonesie in het leven
geroepen. Nederland nam voor het
eerst het initiatief. In December
'46 werd op de Conferentie van
Denpassar de staat Oost-Indonesie
gevormd. De Commissie Generaai
werd uitgezonden en het accoord
van Lingadjatti gesloten. Helaas be-
moeide de Veiligheidsraad, die door
de spreker werd gekenschetst als
de „boeren-gemeenteraad van Lake
Succes" zich met de aangelegenheid.
Het lichtpunt in de Indonesische
kwestie is wel de bewustwording
bij zeer vele Indonesiers, dat een
verdrag met het kleine Nederland
te prefereren is boven een protec-
toraat van een grote mogendheid.
Dr. Gielen besloot zijn rede met
een korte bespreking van de Actie-
Welter, en de wens, dat alle katho
iieken mogen inzien, dat een eigen
politieke organisatie onmisbaar is.
i EDERE KEER OPNIEUW is
het een wonder op zich, wan
neer de avond valt en het duis
ter alles als met een beschutten-
de mantel toedekt. De avonden
zijn intiem en brengen tot elkan-
der, zij geven in de huiselijke
sfeer het gevoel van zekerheid
en veilige geborgenheid. De
avonden zijn goed. Zij zijn warm
en innig. Zij brengen de rust en
voldaanheid na een goed be'
stede dag. Er ligt iets heiligs, een
zekere wijding in deze uren.
Men weet zich dichter bij God
en het eeuwige. De avond heeft
iets plechtigs en vol majesteit.
Is het dan niet iets fijns, als men
in de avond samen bi.dt en el"
kander een kruisje geeft, de
zegen aan elkander schenkt!
MARCUS
De oud-luitenant gouverneur-ge-
neraal dr. H. J. van Mook zal zich
met ingang van heden voorlopig
voor 6 weken met zijn gezin in ho
tel „de Witte" te Amersfoort ves-
tigen. Voor de familie zijn inmid-
dels 3 kamers van het hotel gere-
serveerd en in gereedheid gebracht.
Den Haag, 8 December. Vanaf
heden zal het de kolenhandelaren
zijn toegestaan, voor het leveren
van brandstof in papieren zakken
een toeslag op de kolenprijs in re
kening te brengen groot f 1.per
hi. De hoogst geoorloofde toeslag
bedroeg voorheen f 0.70 per hi.
101
De vlinders flad-
derden tussen de bloemen, blank
glanzend lag de fjord.
Een wonderlijke vrede daalde in
Oles ziel, en daarbij een diep ver-
langen naar geluk. Het leek hem
toe dat dit geluk hem nader was
dan te voren en hij begreep, dat
hij spoedig de hand zou mogen uit-
strekken om het te grijpen. Eerst
moest hij trachten, Bente te redden
en alles. wat haar dierbaar was.
Terwijl hij zo zat te wachten. ble
ven zijn gedachten zich met Bente
bezighouden. Indertijd was hij be-
koord door Henriettes schoonheid
en lokkende charme. Bente was
heel anders, de liefelijkheid van
haar wezen en de betovering van
haar ziel hielden hem gevangen.
Ze was terughoudend van aard,
kwetsbaar en schuw, maar zelfs
wanneer ze zich voor hem trachtte
te verstoppen. was het Ole of hij
een klein klokje in haar hart hoor-
de luiden.
Hij begreep best dat Bente op de
een of andere zonderlinge wijze
haar eigen lot verbonden had aan
dat van de Rode Paarden; innig
hoopte hij dat ze zou winnen; hij
bad slechts zelden, maar nu. hier
in de stilte. op deze vreemde plaats
ver van huis. bad hij met heel zijn
hart, dat Bente de overwinning zou
mogen behalen in de strijd voor
haar geluk.
Hij werd uit zijn gedachten op-
geschrikt doordat Hovmand voor
hem stond.
,.U was wel ver weg," zei deze,
Ole onderzoekend aanziend. „Ik
zou wel willen weten waaraan u
dacht."
,.Ik wenste dat ik zou kunnen
meehelpen en iets voor Bente doen.
U weet natuurlijk dat mijn vrouw
Bente heet."
i„U denkt zeker aan het landgoed
en aan het geld?" vroeg Hovmand,
terwijl hij Ole strak bleef aankij-
ken.
..Natuurlijk denken we aan het
landgoed en aan het geld; maar
Bente denkt toch het meest aan de
eer en de goede naam van haar
vader," antwoordde Ole. „Ik ben er
van overtuigd. dat u zult kunnen
begrijpen, hoeveel dit voor haar
zeggen wil."
„En dat betekent ook veel voor
u, nietwaar?" hield Hovmand aan.
„Ik erken graag dat ik alles, wat
ik bezit, en meer nog, daarvoor zou
willen geven." Rustig beantwoord-
de Ole Hovmands vorsende blik.
Hij had het gevoel dat hij op dit
ogenblik onomwonden moest zeg
gen, wat er in hem omging en
Hovmand laten begrijpen, van hoe
ontzettend groot gewicht de zaak
ook voor hem was. Hovmand ging
er niet verder op door; maar het
was hem duidelijk aan te zien dat
hij voldaan was over Ole's ant
woord.
Hij vertelde nu dat hij de man,
die hij zocht. niet getroffen had.
Op Ole's aandringen bekende hij,
dat het inderdaad Clatfs Reimeha
was, wiens naam Ole had opge-
kregen van advocaat Frandsen. De
oude portier in het hotel was Rei-
mers' neef en stond geregeld met
hem in verbinding. Claus Reimers
was eigenaar van een kleine schoe-
ner, die de Oostzee bevoer. Ole
begreep dat Reimers slecht bekend
stond en herhaaldelijk betrokken
was geweest bij smokkelaffaires
en andere onwettige transacties.
Hovmand had hem in Kiel bijna
te pakken gekregen, nu wiet hij.
dat hij met zijn schoener „Martha'
op weg naar Stockholm was. „Als
ik de man heb. hoop ik dat het
raadsel opgelost zal worden," zei
hij.
..Wanneer het zover is, mag ik
dan mee?" vroeg Ole.
„Dat kan ik niet beloven," ant
woordde Hovmand. „Het is trou-
wens ook niet onjjevaarlijk. Een-
maal te voren heb ik Claus Rei
mers' weg gekruist, en toen heeft
het maar een haar gescheeld of ik
was er het leyen bij ingeschoten."
..Gelooft u niet dat ik graag iets
wil wagen terwille van Bente?"
vroeg Ole.
..Daar ben ik van overtuigd,"
knikte Hovmand, „en ik zal ook
gebruik maken van uw hulp. Maar
in de eerste plaats moet u aan
Zondag denken. Zondag moet u uw
uiterste best doen, om uw vrouw.
Ik van mijn kant zal ook niets on-
beproefd laten."
Onder de lunch bleef Ole voort-
durend proberen, Hovmand' uit te
horen, maar deze liet weinig los.
..Spoedig zult u alles weten," zei
hij, ,.en dan zult u ten hoogste ver
wonderd zijn."
..Ik wou dat ik wist waarom u
zich zo voor Bente en mij interes-
seert," hield Ole aan, de ogen op
Hovmand gevestigd.
„Ik heb u gezegd dat ik uw
vriend ben," verzekerde Hovmand
rustig Ole's blik uithoudend. {!k
weet veel meer van u en ken u
veel beter dan u denkt, Offer. Ik
weet dat u de laatste jaren bij uw
moeder hebt gewoond. Ik weet ook
dat u min of meer hals over kop
naar Enekaer gekomen bent. U
kende Bente Munk niet en wist
niet veel van haar, toen u op Ene
kaer kwam, en u had weinig op
met het aanstaande huwelijk. Heb
ik geen gelijk?"
„Ik begrijp niet hoe u dit alles
weet," viel Ole verwonderd uit.
„Denk daar nu maar niet verder
over, Offer. Vertel me liever wat
over Bente," vroeg Hovmand.
Vol geestdrift vertelde Ole hoe
Bente met haar paarden werkte.
Levendig, met grote waardering,
schilderde hij hoe moedig ze met
hen streed. „Ze houdt van haar
Rode Paarden," zei hij. „en ze ge
looft dat ze haar geluk zullen aan-
brengen."
..Laten we hopen dat ze gelijk
krijgt," antwoordde Hovmand ern-
stig, met Ole klinkend.
Na afloop van de lunch bracht
Ole Hovmand terug naar Stockholm
en nadat ze afgesproken hadden
elkaar. de volgende dag te zullen
ontmoeten, namen ze a-fscheid bij
het kleine hotel, waar Hovmand
logeerde.
Ole had nog een en ander te
doen. wat enige tijd in beslag nam
en kwam pas laat in de namiddag
weer in het staldorp op de baan.
Bente was juist kla'ar en stond te
praten met een lange, zeer voorna-
me, vreemde heer. Ze kwam dade-
lijk naar hem toe, gereed mee te
gaan naar het hotel, Ze zei dat ze
moe was; maar in haar ogen blonk
een glans, die Ole goed deed.
HOOFDSTUK XXVIII
Op Zaterdagochtend viel er een
fijne motregen, de lucht was be-
wolkt. Het was zacht en er stond
nauwelijks enige wind. Het weer
was bijzonder geschikt voor Jun
ker. die niet erg van de zon hield.
Als gewoonlijk was Ole vroeg op
en ging naar beneden om naar zijn
auto te kyken. Toen hij terug
kwam, wachtte Bente reeds met de
koffie. Door het inspannende wer
ken van de laatste tijd zag ze
bleker dan gewoonlijk. donkere
schaduwen lagen onder haar ogen.
Gedurende de laatste dagen was ze
minstens acht uur op de baan ge
weest, het leek wel of ze haast niet
kon scheiden van Junker.
Ole had alles gedaan wat in zqn
vermogen lag, dat Bente het goed
zou hebben en dat ze goed te eten
zou krijgen; maar ze had weinig
eetlust.
„Je bent zenuwachtig. Bente,"
zei hij. „En je hebt vast niet goed
geslapen vannacht, denk ik."
..Ik lag om twee uur nog wak-
ker: ik weet wel dat ik erg zenuw
achtig ben, ik zit zo in spanning,
zie je. (Wordt vervoigd.)
