BURGEMEESTER PIETER KOOPMAN
van Bolsward reed een flinke schaats
„De grootste zorgen liggen
nog bij de meststoffen"
Hoe de K.L.M. zich heeft
ontwikkeld
Critiek
Carrière van schaatskampioene
DE SCHAATS IN DE HISTORIE
RADIO
Een goed jaar voor de Katholieke
Sportbeweging
Nu de eieren van de bon zijn
Del
PAG. 4
NIEUW NOORDHOLLANDS DAGBLAD - Donderdag 6 Januari 1949
In vijftien uur van den Haag naar Leeuwarden
Matroos op koeschenkel!
Activiteit en veelbelovende resultaten
De landbouw in 1948
Mogelijkheden van veevoedervoorziening
in eigen land
Graanareaal
kleiner
dan in 1939!
OMVANG VAN
Nieuwe toestellen en uitbreiding
van routes
„Christus tegemoet door de lucht
Feuilleton
IK WAS ACHTER
HET IJZEREN GORDIJN
Bureau van
HET FRIESE PLAATSJE Bolsward moet in het midden van de
achttiende eeuw een burgemeester hebben gehad, die in de
wintermaanden, als de plassen, sloten en meren onder een
centimeters dikke ijskorst lagen, de raadsvergaderingen liet voor
wat zij waren, de schaatsen onderbond en de ganse lieve dag
over de gepolijste ijsvlakten joeg. Zijn naam, Pieter Koopman,
kreeg zelfs dank zij de schaats een beroemde klank in de vader
landse historie. Hij haalde op een ijzigkoude Decemberdag in
1763 het krasse staaltje uit om in 15 uur van Den Haag naar
Leeuwarden te rijden. Niet enkel voor zijn genoegen, want bij
zijn vertrek kreeg Pieter een brief mede van stadhouder Willem
IV voor Maria Louise Hessen-Kassei, zijn schoonmoeder, kortweg
„Marijke Meu".
In die dagen had de burgerij de
mond vol over die koene tocht. De
praatjes kregen in de loop der jai-en
zelfs een legendarische vorm. Zo.
dat een kleine honderd jaar later
de prestatie van Pieter Koopman
zaliger tot het dubbele was opge
schroefd. In een editie van de Prov.
Friese Courarit van Januari 1848
wordt namelijk in volle ernst be
weerd, dat Bolsward's burgervader
op één dag Den HaagLeeuwarden
vise versa reed, eventjes een af
stand van 390 kilometer. Gemiddeld
zou de brave man dus bijna 30 kilo
meter per uur moeten hebben ge
reden. Hetgeen wel iets te veel is
van het goede als men weet, dat
een geroutineerde Ellfstedentocht-
rijder in de handen mag wrijven
ais hij de 20 'kilometer per uur
haalt.
Maar aan de krachttoer van Pie
ter Koopman doet dit niets af. De
ijzers, waarop hij de lange ijsweg
naar Leeuwarden via de Zuiderzee
heeft afgelegd, kan men nog steeds
bewonderen in het Friese museum,
een paar doodeenvoudige Hollandse
schaatsen, een stuk hout, waaronder
het ijzer uitloopt in de typische
krul. O
Het is warempel geen nieuws als
wij beweren, dat het schaatsen een
oer-Nederlandse sport is, althans
't huis-tuin-en-keuken-schaatsen en
het schoonrijden. Het kunstrijden,
dat in deze eeuw zo'n grote vlucht
heeft genomen en waarbij de acro
batiek en de kunst ineenvloeien tot
iets wonderlijks aparts, moet op
naam geschreven worden van de
Amerikaan Jackson Haines. Het
kunstrijden is ook niet voor Jan en
alleman weggelegd. Het vereist een
buitengewone behendigheid in de
allereerste plaats, maar daarnaast
een bijzonder fijn afgestemd gevoel
voor rhythme en dezelfde kennis
welke een balletdanseres of ballet
danser eigen moet zijn.
Carrière van schaatskampioene
Sonja Hennie. het Noorse meisje,
dat in 1936 naar de Nieuwe Wereld
trok met niets meer dan drie Olym
pische titels, weet wat het zeggen
wil een carrière te moeten maken.
Thans is zij schat- en schatrijk, dank
zij haar schaatsen haar banksaldo
ligt tussen 8 en 10 millioen dollar
maar eer deze nu 34-jarige kunst-
rijdster de titel Queen of the ice"
kreeg toegewezen, heeft zij 'n lange
weg van opofferingen, tegenslagen
en eindeloze oefeningen moeten af
leggen. Zo gebpkkig schaatste zij
op haar zevende jaar. dat 'haar
oudere broer het advies gaf aan zijn
ouders om de kleine Sonja de
schaatsen maar af te nemen. „Van
daag of morgen breekt zij haar
nek
Sonja bleef schaatsen. Tien jaar
oud won zij haar eerste titel: het
kampioenschap kunstrijden van
Noorwegen. Deze behield 't „meisje
in het wit" Sonja kwam altijd
in het wit gekleed op het ijs tot
1929. Achtmaal was de Noorse „little
doll", zoals de wereldpers haar
noemde, Europees kampioene. En
in een ononderbroken reeks, van
1927 tot en met 1936. kroonde zij
zich met de wereldtitel. Olympisch
kampioene werd zij in 1928. 1932 en
1936.
Toen kwam Amerika. Wat taalde
PROGRAMMA
VRIJDAG 7 JANUARI
HILVERSUM I 301 M.
7.00 Nieuws, 7.30 Pianoduo, 7.40
Morgengebed, 8.00 Nieuws, 8.15 Pluk
de dag, 9.00 Operettemeiodieën van
Lehar, 9.37 Lichte orkestmuziek,
10,20 Muziek houdt fit, 11.00 De Zon
nebloem, 11.40 Kamermuziek, 12.00
Angelus, 12.03 Zang en piano, 12.30
Weerpraatje, 12.33 Promenade Or
kest. 13.00 Nieuws, 13.50 Op de kor
rel, 14.00 Koor, 14.20 Opera varia,
15.20 Mexicaanse muziek, 16.00 De
Zonnebloem, 17.00 Na schooltijd,
17.15 Kinderkoor, 17.45 Wat het
buitenland leest, 18.00 Troubadour
liederen, 18.30 Voor de strijdkrach
ten, 19.00 Nieuws, 19.15 Russische
zang, 19.30 De drie landen, 19.45 Pia
no en orgel, 20.00 Nieuws, 20.05 De
gewone man, 20.12 Kamermuziek,
20.35 Bijbels luisterspel, 21.30 Opera
„Les noces de Jeannette" van Vic
tor Massé, 22.37 Actualiteiten, 22.45
Avondgebed, 23.00 Nieuws, 23.15
Europese Biljartkampioenschappen,
23.25 Oude en nieuwe dansmuziek.
HILVERSUM II. 415 M.
7.00 Nieuws, 7.15 Muziek, 8.00 Het
Nieuws, 8,18 Opera-varia, 9.00 Piano
en orkest, 9.35 Kamermuziek, 10.20
Orgelspel, 10.45 Tenor, 11.05 Voor
dracht, 11.25 Accordeola, 12.00 Kwin
tet, 12,30 Weerpraatje, 12.33 Sport,
12 45 Zigeunerklanken, 13.00 Nieuws,
13.20 Ensemble, 14.20 Solistencon-
cert, 15,00 Boekenschouw, 15.20 Me-
lodiën uit operettes, 16.00 Kamer
orkest, 16.30 Tussen 12 en 16, 17.00
Orgel en zang, 17.20 Wij en de mu
ziek, 18.00 Nieuws, 18.15 Felicitatie-
muziek, 18.45 Kwartet, 20.00 Nieuws,
20.05 Muziek van Bach, 21,00 Men
vraagt21.30 Hoorspel, 22.10
Swing and Sweet, 23.00 Nieuws, 23.15
Symphonisch concert.
men aanvankelijk om dat nauwe
lijks anderhalve meter lange, 110
pond wegende Noorse meisje. Ame
rika behoefde waarlijk geen import
van schaatskoninginnen. Het had
zijn Theresia Weid, Beatrix Lough-
ran en miss Maribel Vinson. De
„Noorse pop" interesseerde de massa
geen zier. Algemeen werd voorspeld
dat haar carrière in dit land van
meedogenloze critiek een volslagen
schipbreuk zou lijden. Het kwam
anders uit. Haar eerste optreden
werd een daverend succes. Sonja
Hennie bezat kleur, charme en stijl.
Zij deed precies hetzelfde wat de
kunstrijdsters vóór haar hadden
gedaan. Alleen de manier „waarop"
maakte haar tot een sensatie. De
revue's volgden elkaar in bliksem-
tempo op, de „Hollywood Ice Re
vue", de Shipstad en Johnson Shows,
de „Ice Cycles", de „Ice Capa des",
de „Ice Follies", en last but not
least de ijs-carnavals, tot dusverre
nog onbekende evenementen, welke
echter onder Sonja Hennie tot gi
gantische schouwspelen uitgroeiden.
Wat Jackson Haines in 1863 uitvond,
het schaatsen op de muziek (de
Weense wals), Haines, voor wie na
zijn dood een standbeeld werd op
gericht als een herinnering aan de
„Amerikaanse schaatskoning", bracht
Sonja Hennie tot de perfectie. Zij
heeft in het kunstrijden in werke
lijke zin de „Kunst" gebracht.
(Wordt vervolgd.)
Na de vonnissen
te Tandjong Pinang
TANDJOG- PINANG, 5 Jan. De
landrechter te Tandjong Pinang, die
de drie Amerikaanse wapensmok
kelaars tot meerjarige gevangenis
straffen heeft veroordeeld, heeft 'n
verzoek van het Amerikaanse de
partement van Buitenlandse Zaken
om uitstel van de tenuitvoerlegging
der vonnissen en heropening van
het onderzoek, afgewezen. Alle be
klaagden hebben heden cassatie
aangetekend. De zaak tegen de uit
Singapore afkomstige gezagvoerder
van de motorboot, de heer Hire, is
uitgesteld tot 19 Januari.
Nieuw lid van.
de Prov. Staten
Door de voorzitter van Centraal
Stembureau is benoemd tot lid van
de Provinciale Staten van Noord-
Holland de heer Joh. Brouwer te
Muiden. Deze benoeming werd
noodzakelijk door het overlijden
van het lid de heer H. Hom uit
Hilversum.
NIWIN-KLM-
PAKKETTEN
blijven voorlopig
te Batavia
In verband met het wegvallen
der luchtverbinding tussen Neder
land en Indonesië zijn in Batavia
ongeveer 1500 Niwin-KLM pakket
ten opgeslagen, die nog niet naar
ons land kunnen worden verzonden.
Zo spoedig mogelijk zullen deze
pakketten naar Nederland worden
overgebracht en aan de geadres
seerden worden uitgereikt.
Marinecommandant
in de Antillen
De commandant der Koninklijke
Marine in de Nederlandse Antillen
de kapitein ter zee F. H. M. van
Stralen is eervol van zijn functie
ontheven. Als zijn opvolger is aan
gewezen de kapitein ter zee M. M.
Meress, die inmiddels reeds naar
Curasao is vertrokken.
Hulpverlening
in Zuid-Sumatra
PALEMBANG, 5 Jan. (Aneta). -
De Wali Negara van Zuid Sumatra,
Abdul Malik, heeft het initiatief
genomen tot oprichting van een co
mité tot steunverlening aan de
nieuwe onder Nederlandse controle
gebrachte gebieden in Zuid Suma
tra. Gestreefd wordt daarbij naar
samenwerking met organisaties, die
werk verrichten op soortgelijk ter
rein. Gedacht wordt aan de opspo
ring van familieleden, gezinshereni
ging enz., ongeacht de landaard dei-
betrokkenen.
Ijet belangrijkste evenement, dat
dit jaar in de katholieke sportbe
weging heeft plaats gevonden, is
wel het vaststellen der richtlijnen
door het Doorluchtig Episcopaat.
De voornaamste bepaling was de
verplichting voor alle katholieke
verenigingen zich bij de Nederland
se Katholieke Sportbond aan te
sluiten. Na 1 Juni 1948, de sluitings
datum der aanmelding, werden door
het Episcopaat alleen deze vereni
gingen als r.k. erkend, welke zich
bij de katholieke organisaties heb
ben aangesloten.
In de practijk zijn deze richtlij
nen nog niet zo strak toegepast,
dat alle clubs, welke zich na de
door het Episcopaat vastgestelde
datum bij de N.K.S. lieten inschrij
ven, in die tussenperiode plotseling
alle katholiciteit hadden verloren.
Integendeel, deze verenigingen zijn
even katholiek gebleven als zij het
voordien waren. De bepaling van 't
De grootste zorgen liggen nog
bij de stikstof- en kalimeststoffen,
zei ir. D. J. Maltha van het mi
nisterie van landbouw enz., in een
radio-rede, waarin hij een over
zicht gaf van de Nederlandse land
bouw in 1948. Dat jaar is niet on
gunstig geweest voor onze land
bouw. De opbrengst per H.A. van
de consumptie-aardappelen lag
zelfs 30% boven de opbrengst in
de voor-oorlogse jaren. Ook de
granen gaven goede opbrengsten,
evenals de suiker- en voederbieten.
In tegenstelling met het graan
areaal, dat in vergeiijkirtg met 1939
thans veel kleiner en sed'ert de be
vrijding zelfs nog teruggelopen is. is
de oppervlakte aardappelen, voeder
bieten, groenvoedergewassen en
kunstweiden sterk uitgebreid. De
oorzaak hiervan ligt in het streven
om zoveel mogelijk veevoer in eigen
land te winnen, daar onze deviezen-
positie geen grote invoer van voe
dermiddelen uit het buitenland toe
laat. De verschuiving in de teeit
van granen naar hakvruchten
vooral aardappelen en bieten be
tekent ook, dat per ha. een belang
rijk grotere voedingswaarde voor
het vee kan worden verkregen.
Ook bestaat er momenteel een
grote belangstelling voor rantsoen
beweiding, hetgeen een beter ge
bruik van het grasland in de hand
werkt. Vooral het inkuilen en het
drogen van gras zorgen, dat het in
de zomermaanden in het gras opge
spaarde voer met zo min mogelijke
verliezen in de winter aan het vee
ten goede kan komen.
De grootste zorgen liggen echter
nog bij de stikstof- en kali-mest
stoffen. Voor kali is ons land geheel
aangewezen op invoer uit het bui
tenland terwijl voor de stikstofvoor
ziening het wachten is op de uit
breiding van de productie van de
staatsmijnen en de JVfekog en op het
weer in bedrijf komen van de fa
briek in Sluiskil.
In een overzicht van de tuinbouw
in 1948 gaf spreker aan, dat de
oogst van appelen en peren niet
bevredigend was. De oogst van
pruimen en kersen was daarentegen
goed. De sierteeltproducten onder
vinden moeilijkheden in de afzet
doordat de uitvoer naar het buiten
land moeilijk is en de daling van
de koopkracht in Nederland leidt
tot een kleinere afzet. Voor de teelt
van tabak bestaan er op het ogen
blik goede kansen. De belangstel
ling hiervoor is groot, doch er moet
nog veel worden verbeterd om tot
een werkelijk kwaliteitsprduct te
komen.
Grote verschuivingen in onze
veestapel zijn in 1948 niet voorge
komen. Alles hangt hier af van de
voederpositie. Daarbij moet ook
voor de toekomst rekening worden
gehouden met een geringe invoer
van voedermiddelen uit het buiten
land. Daarom zal uitbreiding van
de veestapel alleen mogelijk zijn,
indien ons land er in slaagt uit
eigen bodem meer veevoeder te
halen.
In dit verband vestigde spreker
de aandacht op een zo juist versche
nen rapport „De mogelijkheden van
de vecvoedervoorziening in eigen
land"' dat over dit vraagstuk be
langrijke mededelingen bevat. Het
rapport gaat uit van de vooroorlogse
veestapel. Uit berekeningen blijkt,
dat bij een gunstige ontwikkeling
van de binnenlandse productie, het
gebruik van krachtvoet in ongeveer
5 jaren kan worden teruggebracht
tot 2/3 van de hoeveelheid, die
voor de oorlog nodig was bij dezelf
de veestapel.
Om dit te bereiken zullen naast
een meer productiever gebruik van
het grasland ook de voedergewoon
ten moeten worden gewijzigd. Voor
het rundvee kan een grote bespra-
ring op krachtvoer worden verkre
gen door het gebruik van meer en
beter ruwvoer van hooi, kuilgras,
gedroogd gras en hakvruchten ter
wijl voor de varkens gestoomde
aardappelen het hoofdbestanddeel
zullen moeten vormen, aangevuld
met krachtvoer. Daarnaast zal uit
breiding van de maïsteelt van 5000
ha op 20.000 ha voor het pluimvee
zeker nodig zijn,
Ir. Maltha wijdde tenslotte nog
een enkel woord aan onze export
waarbij hij er op wees, dat in de
eerste 10 maanden van dit jaar voor
een grotere waarde kan worden
uitgevoerd dan in voorgaande jaren.
Van de akkerbouwproducten zijn
het vooral pootaardappelen, 7 id-
en tuinbouwzaden. consumptie-aard
appelen, aardappelmeel en vlas;
van de tuinbouwproducten groen
ten. fruit en bloembollen en van de
veehouderijproducten melkproduc
ten. kaas en eieren en fokvee. Bij
al deze producten zal de kwaliteit
de buitenlandse afnemers moeten
overtuigen, dat het goed is om Ne
derlandse land- en tuinbouwproduc
ten te kopen.
Minister Drees niet
via Colombo
'SïGRAVENHAGE, 5 Jan. (ANP).
Naar aanleiding van persberichten
deelt men ons van bevoegde zijde
mede, dat de reis van de minister
president, dr. Drees, niet via Co
lombo zal gaan.
Federale conferentie
uitgesteld
BANDOENG, 5 Jan. (Aneta)
De begindatum van 'de vierde
zitting der Federale Conferentie,
die oorspronkelijk was vastgesteld
op 7 Januari, is verschoven naar
14 Januari.
Episcopaat is ook niet voor de
clubs afzonderlijk in het leven ge
roepen, doch betekent veeleer een
waarschuwing aan de verenigings
leiders tegen de gevaren voor ge
loof en zeden, welke aan het lid
maatschap van neutrale sportver
enigingen zijn verbonden.
Onbekendheid met de Ned. Kath.
Sportbond, waarin veelal een po
ging wordt gezien (met name in
voetbalkringen), de oude toestanden
weer in het leven te roepen, heb
ben tal van clubs nog lange tiid
afzijdig gehouden van de N.K.S.
Deze organisatie, die zich absoluut
niet op sporttechnisch gebied wenst
te begeven, en slechts de beharti
ging van de morele en godsdiensti
ge belangen der kath. sportbeoefe
naars (sters) op het oog heeft, heeft
een moeilijke opbouw-periode ach
ter de rug. De innerlijke constructie
had door allerlei omstandigheden
heel wat voeten in de aarde. Maar
thans is het fundament hecht en
degelijk, en kan men volop aan
vangen met de propaganda naar
buiten. Dit is de laatste maanden
van 1948 reeds op vele plaatsen ge
beurd en daaraan zijn ook de op
merkelijk vele aanmeldingen van
clubs bij de N.K.S. aan het slot van
dit jaar te danken.
Dat de Katholieke Sportbond zijn
actie in het komende jaar in nog
grotere mate zal ontplooien, staat
ongetwijfeld vast. Een krachtig be
stuur, dat zijn definitieve vorm in
November kreeg en waaraan mr W.
M. v. d. Gruiter uit Eindhoven het
voorzitterschap bekleedt, staat hier
voor borg.
Veelbelovende resultaten
Intussen hebben de katholieke
sportverenigingen dit jaar talrijke
resultaten geboekt, welke een uit
muntende reclame zijn geweest
voor het katholieke sportleven en
die het afgezaagde gezegde „wat
betekenen die prutserige katholieke
verenigingen in de sportwereld"
voldoende hebben gelogenstraft.
Er werden door onze turners-
(sters) op verschillende uitvoeringen
verrassende prestaties geleverd, zo
als te Amsterdam, m Maart, te
Vlaardingen bij een massale turn-
show, waaraan ook Belgische tur
ners deelnamen, het turnfeest in
November te Rotterdam, verschil
lende sportdagen in ons gewest,
kortom, men kan de katholieke tur
ners (sters) geen gebrek aan activi
teit verwijten.
Hetzelfde geldt voor de zwem
mers. Het Haagse Swift" en het
Haarlemse „D.W.T." kunnen zelfs,
de aanmelding van leden niet meer
bijbenen.
De katholieke zwemverenigingen
hebben elkaar dit jaar vaak in
wedstrijden ontmoet. Daarbij heeft
D.W.T. nog immer getoond de sterk
ste te zijn. al is zijn superioriteit
geslonken. In het komende jaar ho
pen wij dat deze ontmoetingen nog
veelvuidiger en in dezelfde spor
tieve geest en even knap georgani
seerd zullen plaats vinden. Een be
tere propaganda voor de katholie
ke zwemsport kan men zich niet
wensen.
(Van onze luchtvaartmedewerker)
ER ZAL WAARSCHIJNLIJK geen bedrijf in Nederland zijn, dat
zoveel personeel in dienst heeft als de K.L.M., een aantal,
dat bovendien in bliksemtempo is gestegen. Immers in het be
gin van 1947, dus nu twee jaar geleden, bedroeg de sterkte
6627 personen. Deze is thans opgevoerd tot 13.500 man, waar
van er ruim 1100 tot het vliegend personeel behoren. Dit cijfer
getuigt al duidelijk van de geweldige groei van het nationale
luchtvaartbedrijf. Een ander cijfer, dat al evenzeer spreekt
wellicht nog meer de nadruk legt op de omvang van de K.L.M.
is het aantal vliegtuigen, dat de luchtvloot thans telt. Bij het
scheiden van 1947 bestond deze uit 78 toestellen, thans precies
een jaar later komt men bij een telling over de 100. Daarmede
heeft de K.L.M. haar voor het afgelopen jaar opgesteld program
ma tot modernisering van de vloot grotendeels afgewerkt.
Grotendeels, want het totaal be
stelde aantal Convair Liners, twee-
motorige machines, waarvan de le
op 6 September op Schiphol arri
veerde, zal eerst volledig (twaalf
stuks), in het begin van dit jaar
zijn afgeleverd. Op het ogenblik
zijn er reeds zes in bedrijf. Deze
snelle toestellen vliegen op het
Europa-luchtnet. Tot dusverre werd
hierop bijna uitsluitend met Sky-
masters, DC-4 toestellen en Dako
ta's gevlogen.
De belangrijkste en langste KLM-
route, AmsterdamBatavia, onder
ging in het afgelopen jaar een ster
ke uitbreiding. Sedert April vliegt
er dagelijks een Constellation de
14.000 km door de lucht naar Ba
tavia. Half1 October werd bovendien
een 'extra lijndienst ingelegd spe
ciaal ten behoeve van de gezins
hereniging. Bijna 30.000 passagiers
legden het afgelopen jaar de lange
weg naar Indonesië af. Het aantal
vluchten bedroeg ongeveer 650. Als
men daarmede het aantal personen
vergelijkt, dat precies tien jaar ge
leden door de lucht naar Batavia
vloog, 1856, is het w.gl duidelijk,
hoezeer de KLM Indonesië nader
tot ons heeft gebracht.
Nieuwe luchtverbindiitgen.
Tal van nieuwe luchtlijnen wer
den in 1948 aan het K.L.M.-net toe
gevoegd. De belangrijkste was on
getwijfeld de verbinding met
Shanghai, welke op 23 September
door „De Holland" werd ingewijd.
Commandant van deze machine was
de koene piloot K. D. Parmentier,
die nog geen maand later zo onge
lukkig om het leven kwam bij het
noodlottig vliegongeval met „De
Nijmegen" bij Prestwick in Schot
land. waarbij 40 mensen het leven
verloren, onder wie 10 leden van
de bemanning.
Verdere uitbreidingen waren de
verbindingen met het nabije Oos
ten, Istanbul. Athene, Teheran en
met Noord-Afrika. In de zomer
maanden werd een serie bijzondere
vluchten uitgevoerd naar Budapest
en naar het katholieke bedevaarts
oord, Lourdes. De luchtdiensten,
welke de K.L.M. naar het Westelijk
halfrond onderhoudt, werden, ook
dit jaar met verhoogde intensiviteit
voortgezet. Van Juni af werd in de
zomermaanden dagelijks gevlogen
naar New York. Ook het luchtver
keer op de AmsterdamCuracao-
lijn gaf een sterke stijging te zien.
Eind October werd de frequentie
dan ook van 2 op 3 maal per week
gebracht. Op 9 November vond de
200-ste vlucht plaats sinds de ope
ning van deze lijn in 1946. Belang
rijk is ook, dat de reisduur naar
Zuid-Amerika dank zij de snelle
Malang schenkt oliebollen
Op initiatief van de Malangse
burgerij werden op Nieuwjaarsdag
langs de militaire posten 15.000
oliebollen afgegeven
beoefenaars (sters) zich met succes
geweerd. De handbalbewéging
heeft dit jaar een vaste organisatie
vorm gekregen. In Noord-Holland,
Limburg en Brabant kan men zelfs
reeds van een bloeiend competitie
leven spreken. De katholieke sport-
Ieiding kan inderdaad met een te
vreden blik terugkijken op het af
gelopen jaar. Er werd daarin veel
moeilijk werk verzet, meer dan
wellicht werd verwacht. Maar het
resultaat was de offers dubbel en
dwars waard, want het bracht de
kath. sportbeweging nader tot ïfet
doel. waarop haar koers constant
Ook op verschillende andere ter- blijft gericht: het vormen van men-
reinen hebben de katholieke sport- sen gezond naar lichaam en ziel.
Douglas DC-6 aanmerkelijk kon
worden bekort. Zij werd op onge
veer 36 uur gebracht.
K.L.M. en missiewerk.
„Obviam Christo terra marique
et in aera" Christus tegemoet, te
land, te water en door de lucht. Zo
luidt de leuze van de MIVA, de
Missie Verkeersmiddelen Actie. De
promotor van de gedachte om het
vliegtuig in te schakelen bij het
vervoer van missionarissen is de
bekende vliegende pater Schulte ge
weest. De MIVA-gedachte werd
door heel de missiewereld niet al
leen spoedig geaccepteerd, maar
vooral gepropageerd. Toen pater
Schulte zijn actie voor de inschake
ling van het vliegtuig bij het ver
voer van missionarissen tijdens een
particuliere audiëntie bij Z. H. de
Paus Pius XXI wilde bepleiten,
kreeg hij het veelzeggende ant
woord: „U behoeft ons niet geest
driftig te maken, wij zijn geest
driftig
Pater Schulte's ideeën vonden
vooral ingang in Amerika waar
door de Katholieken in enkele ja
ren tijds een missie-luchtvloot bij
elkaar werd gespaard. Zover is het
■hier nog lang niet. Doch de K.L.M.
heeft tot dusverre deze taak naar
alle tevredenheid overgenomen.
Een flink percentage van de door
de K.L.M. vervoerde passagiers
wordt in 1948 ingenomen door mis
sionarissen, missiezusters en zende
lingen. Als eerste luchtvaartmaat
schappij ter wereld is de K.L.M. er
in het begin van dat jaar toe over
gegaan ten behoeve van priesters
een aantal miskoffers ter beschik
king te stellen. Daardoor wordt de
missionaris in de gelegenheid ge
steld op een tussenlandingsplaats
het H. Misoffer op te dragen, waar
aan door zijn katholieke medepas
sagiers kan worden deelgenomen.
Ook de Aero-Holland heeft dit jaar
enkele speciale missievluchten ge
organiseerd.
De vllcgveldkwcstie.
In de eerste helft van het voor
bije jaar heeft de president-direc
teur, dr. Plesman, de vliegwereld
in beroering gebracht door zijn plan
inzake een aan te leggen centrale
luchthaven bij Burgerveen. De re
gering besliste echter ten gunste
van Schiphol en op het ogenblik
wordt er zeer hard gewerkt om de
Amsterdamse luchthaven tot een
wereldhaven van formaat te ma
ken. Het 220 m. lange en 45 m.
diepe Stationsgebouw kon dit jaar
reeds gedeeltelijk in gebruik wor
den genomen. Men neemt aan, dat
het resterende gedeelte in de eer
ste maanden van 1949 gereed zal
komen. De techriische outillage
werd voorts uitgebreid met enkele
nieuwe werkplaatsen, verder kwam
de tweede houten Zweedse vlieg-
tuigloods gereed; twee andere
loodsen zijn nog in aanbouw.
Indirect riep de centrale vlieg
veldkwestie ook een concurrentie
strijd in het leven tussen Den Haag
en Rotterdam. Aan de ene kant
wordt gepleit voor een verbetering
van Ypenburg tot een E-veld, het
geen met heel wat minder kosten
gepaard zou gaan dan hetgeen Rot
terdam beoogt: de aanleg van de
luchthaven Schieveen. Er zijn van
weerskanten talloze argumenten
naar voren gebracht, doch tot een
beslissing is het nog niet gekomen.
Een tegen het einde van het jaar
ingestelde commissie zal haar ad
vies in een rapport aan de regering
voorleggen.
VOLKSGEZONDHEID
Het gaat vooruit in ons goede we kennen de eigenschap van eigeel.
vaderland: meer en meer raken de
nare distributiemaatregelen van de
baan. Brood is vrij, melk is vrij en
nu, na 1 Januari, zowaar ook de
thee en de eitjes. Je zou haast
weer gaan verlangen naar 'n voor
oorlogs ontbijt met een heerlijk
kopje thee en een lichtgekookt eitje
Maar
Ondanks de gulden van Joekes is
de spaqning tussen loon en prijs
nog vrij behoorlijk en de eitjes
zijn, in vergelijking met vóór de
oorlog, peperduur. En het laat zich
dan ook aanzien, dat niet al te veel
smalle beurzen zullen profiteren
van de vrije eitjes. Is dat héél erg.
Och, een vers eitje is natuurlijk
lekker. En wanneer, in de tijden
van weleer gesproken werd over
versterkende middelen, dan noem
de men bij die versterkende mid
delen zeker eieren. Maar heeft men
eieren nodig om op krachten te
blijven, zoals dat heet. Ik geloof,
dat de afgelopen tijd van eier-
schaarste daarop wel het antwoord
heeft gegeven: We hebben de
laatste tijd ons behoorlijk gevoed,
óók zonder eieren.
Eieren zijn een uistekend voed
sel, maar wanneer men nagaat wat
de voedingswaarde er van is en
vergelijkt de prijzen van verschil_
lende voedingsmiddelen, dan komt
men tot de conclusie, dat eieren
behoren tot het allerduurste voed
sel dat bestaat. Vergelijkt men
eieren naar hun voedingswaarde
met b.v. dg nog dure vis, het zeer
dure vlees, dan zijn eieren nog veel
duurder: ze komen in prijs onge
veer in de luxe klasse met gerook
te paling en dergelijke
Normale gezonde mensen kunnen
dan ook wel eens van een eitje
genieten, maar nodig hebben ze
het niet.
Dat men aan zwakken en her
stellenden eieren verstrekte en ver_
strekt, heeft dan ook een andere
reden. Zacht gekookt of geklutst
zijn eieren zeer licht verteerbaar
en de meeste mensen vinden ze
lekker. Het is dus niet een kwes
tie van „krachtvoedsel", maar van
voedsel, dat iedereen wel blieft en
kan verteren. Daarbij komt nog
een ande» eigenschap van de eie
ren. Speciaal de dooier, mits niet
keihard gekookt, maakt het de
spijsverteringsorganen gemakkelij
ker andere voedingsstoffen, als b.v.
vet, gemakkelijker te verwerken;
om olie fijn te verdelen, b.v. in
mayonnaise of béarnaise-saus. Die
eigenschap speelt in het diëet van
.mensen met zwakke spijsvertering
wel degelijk een rol.
En zolang de eieren dus nog duur
blijven, blijven ze voorlopig een
soort ziekenvoedsel ofeen
lekker hapje, dat wel erg aange_
naam is, maar dat niemand strikt
nodig heeft.
En zo gezien is dus die die hoge
eierprijs veel minder tragisch dan
sommige mensen schijnen te menen
Nieuwe ambassadeur van
België in ons land
Woensdagavond is de heer Egbert
Graeffe, de nieuwe Ambassadeur
van België in Nederland, die de heer
L. C. Nemry als zodanig opvolgt, per
trein te 'sGravenhage aangekomen.
Het economisch herstel
van bevrijd gebied
BATAVIA, 5 Jan. Van bevoeg
de zijde vernemen wij met betrek
king tot het economisch herstel in
de pas bezette gebieden het volgen
de: Waar met het economisch her
stel in de bevrijde gebiedsdelen
begonnen kan worden, daarheen
worden „E.Z.-groepen" (groepen
personeel ressorterende onder het
departement van Econ. Zaken) ge
dirigeerd.
Deze groepen zijn verantwoorde
lijk aan de tijdelijke bestuursadvi-
seurs en bestaan uit deskundigen op
het gebied van bevolkingslandbouw,
boswezen, veeartsenijkunde, indus
trieel herstel, voedselvoorziening,
uitvoerzaken, ondernemingsland-
bouw en import. De „E.Z.-groepen"
vormen met de overeenkomstige
groepen van andere departementen
de z.g. „civiele secties".
Het loonpeil voor de ongeschoolde
werkkrachten in midden- en oost-
Java is gefixeerd op 75 cent per
dag. De verstrekking van rijst, zout,
vis, textiel en petroleum geschiedt
voorlopig gratis teneinde de bevol
king over de eerste moeilijkheden
heen te helpen. Daar vele spoor
bruggen vernield zijn, geschiedt de
aanvoer van deze artikelen met
vrachtauto's, waarvan honderden
voor de nieuwe gebieden zijn vrij
gemaakt. De monetaire situatie is
nog chaotisch.
HAROLD FRENCH:
OOST-DUITSLAND IN DE GREEP VAN HET SOVJETISME
Berlijn bleef een burcht van po
litieke vrijheid, doch in de sov
jet-zone was de eerste stap reeds
gezet op de weg, naar politieke ge
lijkschakeling. De SPD was voor
de komende verkiezingen uitge
schakeld. De SED maakt zich ge
reed haar erfenis over te nemen. Erg
zeker was de nieuwe eenheidspar
tij' weliswaar niet van haar sympa
thieën in sociaal-democratische
kringen, doch zij speculeerde op de
omstandigheid, dat talrijke socia
listen de juiste toedracht der fusie
vanwege de perscensuur niet had
den begrepen en dat zij toch nog
liever zouden stemmen op 'n partij,
op wier kieslijsten de vertrouwde
naam van Grotewohl prijkte, dan
op de liberalen of de christen-de
mocraten. Eerstgenoemde partij zou
den de oude sociaal-democraten
wel te kapitalistisch, laatstgenoem
de te confessioneel vinden. Figuren,
dik de sociaal-democratische arbei
ders tot het aannemen .van 'n be
paalde, voor de SED ongunstige
houding zouden hebben kunnen be
wegen, waren reeds lang onschade-
delijk gemaakt of hadden de wijk
genomen naar het veiliger Berlijn.
Toch was men nog niet geheel
gerust. Reizigers, uit Berlijn ko
mend, hadden clandestien de par
tijbladen der SPD naar de sovjet
zone meegebracht. Zij werden on
der vrienden en kennissen gedistri
bueerd. die het nieuws weer aan
anderen voortvertelden. Zo sijpel
de langzaam toch nog de waarheid
door omtrent het verraad van Gro
tewohl. Sommige kringen twijfel
den, welke houding zij zouden moe
ten aannemen, doch andere waren
vrij resoluut in hun besluit liever
op de liberalen of de christen-de
mocraten te stemmen dan op de
onder dwang tot stand gekomen S
ED. De bestuurderen der SED wa
ren zich van deze kentering wel
bewust. Naarmate de datum der
verkiezingen naderde, slonk hun
aanhang onder de voormalige so
ciaal-democraten, zodat een drei
gende stembusnederlaag waar
schijnlijk werd. Er moest naar nog
andere middelen gegrepen worden
om kunstmatig een zekere meer
derheid te verzekeren, voldoende
om te vermijden dat de SED door
de ander partijen keti worden over
stemd.
De communisten zochten naar
hulptroepen en vonden deze in de
vrouwencomité's en het verbond
van wederzijdse boerenhulp, VDGB
genaamd. Het vrouwenoverschot in
de sovjet-zone van 2millioen
zielen bracht de communisten op
het idee speciale comité's op te
richten, uitsluitend uit vrouwen
bestaande, die zich in het bijzonder
bezig zouden houden met de noden
en behoeften der Duitse vrouw.
Deze comité's waren niet partijpoli
tiek gebonden, doch de leidende
functies lagen alle in handen van
leden der SED. In feite volgden
deze comité's konsekwent de door
de SED uitgestippelde politieke lijn.
Van Karlshorst kregen de commu
nisten gedaan, dat deze vrouwen
comité's met eigen lijsten aan de
verkiezingen mochten deelnemen.
Zij zouden hun propaganda-veid-
tocht openen onder het motto: ge
lijkberechtiging der vrouw, gelijk
loon voor hetzelfde werk, spoedige
terugkeer der krijgsgevangenen.
Deze laatste leuze was wel wat cy
nisch, want millioenen vrouwen
waren in 1946 nog steeds zonder enig
bericht omtrent het verblijf van
hun mannen en zonen, terwijl dage
lijks nieuwe transporten technici
gedwongen naar de Sovjet-Unie
werden gevoerd. Men moest echter
speculeren op de dierbaarste gevoe
lens der vrouw. Een gunstige stem
busuitslag voor de communisten zou
het vertrouwen van Karlshorst m
de democratische vernieuwing van
Duitsland doen toenemen en zou de
Sovjet-Unie er toe brengen de Duit
se krijgsgevangenen sneller naar
huis te zenden. Begreep de vrouw
haar verantwoordelijkheid niet, dan
moest men zich natuur lik niet ver
wonderen. dat de Sovjet-Russische
bezettingsautoriteiten zich in hun
vertrouwen beschaamd zouden zien.
De andere soldeniers in dienst
van de verkiezingsveldslag der com
munisten waren verzameld in de
VDGB, een organisatie van nieuwe
boeren, die zich op onteigende stuk
ken grond hadden gevestigd. Deze
boeren hadden meestal paarden
noch landbouwwerktuigen, waren
gedeeltelijk vluchtelingen uit het
Oosten of landarbeiders. Van poli
tiek hadden zij weinig begrip, doch
de communisten maakten hun dui
delijk, dat zij hun grondbezit aan de
SED te danken hadden en dat zij,
wilden zij in aanmerking komen
voor de toewijzing van inbeslag-
genomen landbouwwerktuigen en
vee, er goed aan deden de waarde
van goede betrekkingen met die
zelfde SED niet te onderschatten.
De communisten hadden niet veel
handigheid nodig om zich aan het
hoofd van deze organisatie te plaat
sen. Met communisten in alle posi
ties van betekenis, konden de leden
der VDGB geen twist met de SED
riskeren. Het gevaar, dat men hun
grond weer zou ontnemen, hing als
een Damocleszwaard boven hun
hoofd. De SED-inspecteurs behoef
den slechts te verklaren, dat de boer
zijn nieuw bezit niet goed beheerde
of door eigen schuld niet aan zijn
afleveringsplicht voldeed. Daarom
ontmoetten de communisten geen
tegenstand. Dg VDGB trad met
eigen kieslijsten op, in naam om de
belangen der nieuwe boeren te be
hartigen, in feite om stemmen te
verzamelen voor de communsten.
(Wordt vervolgd.)
IN DE GISTEREN t<
ring van de Raad i
voor Noordholland,
van verschillende s
de directies van he
Bedrijf. Het resultac
Ged. Staten zal wei
tarieven voor wate
voorts, dat na ovei
samenwerking met
zal worden aanged
winterseizoen etalai
WATER: CONsumplic
Tegen de per 1 Jan.
waterleidingtarieven 1
selijke Raad van Bijst
via de K. v. K. voor I
die te Amsterdam
de Provincie geadressi
Het was niet de ee:
vanuit Alkmaar op 1
tarieven voor de indu:
gedrongen; in '31 zone
voor H. N. K, ook al
deze K. v. K. is opge
voor Noord Holland m
het Amsterdams collej
Op een door het bur
goed gedocumenteerd 1
'n door de K. v. K. vo
aan Ged. Staten w
kwam 'n afwijzend
Haarlem. Ged. St. mol
weigering o.a. door ei
dat water het enigste
artikel" is, dat sedert
in prijs gestegen is.
zij niet van plan het
het kostbare water doo
te bevorderen; die kc
water 'gebruiken.
Het college van de
Amsterdam waar i
waterleidingbedrijf hee
de hoge Provincie-t:
hinder heeft, vond he
woord van Ged. State
nog verder aan te dri
Provincie.
Maar de Alkmaarse
dacht er anders over.
Ringers (Alkmaar) we
ten, die de hogere tar
nen voor de kleine 1
huizen) en de kleine b
wijl de huren niet me
komstig bedrag verl
worden. De Alkmaa
bouwver. „Volkshuis'
daarom al in 'n adres
Bestuur tegen de tai
geprotesteerd. De
(Middenmeer) vond h
dat de directie van he
de ene kant vraagt g
verspillen en aan de
waterverspilling in de
zoals door een voor d'
meer geldende boetebe
van kracht wordt als
kwantum water niet
men. De Voorzitter, d
wees op de fabrieken
zaamde levensmiddeli
buiten leidingwater ku
hogere tarieven moetei
concurrerende fabriekt
land.
Ook de waterwinn
IJsselméer, die in '35
vooruitzicht werd gest
steeds 'geen feit werd,
wel steeds meer duit
aangekocht kwam n
terwijl er ook bezwaa
gemaakt, dat de bedr:
de recreatie-gebieden
ten koste worden geleg
'48 en f150.000 in '49)
laste komen van het
feite door 4e verbrui
PWB-water en niet d'
menlNke inwoners van
worden opgebracht.
Tenslotte werd beslo
standig met een adres
vincie té richten,
De Etal
Het verbod van etal;
zit de Middenstanders
dat bleek uit het bet
heer Héuseveldt, voor
Alkm. Middenstandsvi
nóemdé dit verbod
maatregel, die ons her
bezettingstijd.
Vooral voor Mt<
die door hun etalage
moeten stimuleren,
verbod ontzaglijk i
scheelde duizenden g
spr. Hij wilde graag
mijn zekerheid hebbi
beleid voor het volg'
blijkt, dat dan op dez
cratische manier te
gegaan, dan kan de
tijdig maatregelen nel
'n installatie voor et
ting aan te schaffen,
stand wil wél mede1
stroombezuihiglng, d'
verbruikskwantum zé
en wel zó, dat in de w
verbruikt Wordt en
ook kunnen branden,
tal van winkels stroi
terwijl de étalages in
bleven. De heer Heu
voor in samenwerkini
Kamers v. K. het ini
men, opdat het verboi
verlichting worde opg
Een levendige discus
dit pleidooi van de hei
De heer Grondsma vre
industrie in de knel 1
verbod werd opgeheve
Heuseveld deelde deze
omdat het niet de bede
stroom te verbruiken,
voorts ongerijmd, dat
propaganda géma&kt
electrisch koken, hetgc
in de bewuste sperurt
geschieden. De Voorz
de hoogspanning die
gelegd wordt en verwi
't volgend seizoen well
zijn; de heer Kroeze ei
Ir. Memelink vernome
moeilijkheden nóg g
zijn en nóg zwaarderi
verwacht konden wor
De heer Stumpel (I
het koken in de spe
gaan door 'n actie Voi
koken en gaf voorts ii
alvorens de door de he
voorgestelde weg te
eerst contact op te n
samenwerkende mid
den, om te voorkome
actie de andere doork
geest werd tenslotte
E
Nadat op voorstel
Grondsma besloten W;
drijfsschap voor Zuive
gen, óm ook voor 1949
