MINISTER SPITZEN
pakt de verkeersproblemen aan
Een kerkhof in een wondermooie,
sprookjesachtige omgeving
eegezms-
Interessante geluiden in Memorie van Antwoord
Een dokter moet zuinig zijn....
De „werkregisfrratie" ingevoerd
NIEUW NOORPHOLLANDS DAGBLAD - Maandag 10 januari 1949
PAC. 3
LTENNISSERS
iUN KRACHTEN
ian onttroond
Ambtelijke
inkrimping,
vereenvoudiging
van bepalingen
RADIO
R'
Verhaal van pater Schneiders over
medische toestanden op Flores
Joe Louis
in een circus?
NAAR WIJ VERNEMEN:
Ereveld Menteng Poeloe
Waar duizenden slachtoffers
van Japanse terreur rusten
Een taak
voor Katholiek
Nederland
Oorloggaf voorbeeld aan Economische
Zaken
Feuilleton
IK WAS ACHTER
HET IJZEREN GORDIJN
ÏSTUK
actyk komt er dan ook
terecht en kunnen de
bevoegdheden niet wor-
)erd, al zou het slechts
le rompslomp te vermij-
rbevredigende regeling
wethouder A. W. H. de
iing om met de heer
chef afd. Financiën,
taten een voorstel voor
irachtens hetwelk de ge
machtigd zou worden
van vrijwillige samen-
kosten van bovengemel-
lingen voor eigen reke
nen, voorzover de be-
rtijen onmachtig waren
[doen.
daarbij uit van het
lat het meermalen voor-
samenwoning tot stand
'r dat men van het
-1 „de vordering" ge-
efde te maken, hetgeen
op de komende samen-
izelfsprekend verre de
erdient. Eveneens komt
voor, dat zo een voorge-
nenwoning niet kan
sn, omdat de kosten
bezwaar vormen, zodat
gelegenheid tot vermin-
het woningtekort onge-
worden gelaten. Stel
leente in staat in zulke
fstandig de nodige ver-
aan te brengen en de
zover nodig ook voor
ing te nemen,
overwegingen werd la-
irstel om de benodigde
hikbaar te stellen voor
ar de raad aanvaard,
tadat deze beslissing was
vamen enkele ambtena-
Departement van We-
naar Bussum om ken-
van dit novum, dat hun
gekomen, teneinde naar
an dit Bussumse initia-
ster voor te stellen lan-
oortgelijke maatregel te
hijnlijkheid, dat dit in-
geschieden, wint nog
•er men bedenkt, dat
egeling voor het split-
ningen niet het ver-
ultaat heeft opgele-
1 December j.l. waren
rachtens deze regeling
•nheid om binnen vast-
nzen een tegemoetko-
vorm van een premie
van het Rijk aan te
de kosten, welke zij
het verbouwen van 'n
twee zelfstandige
heden. De lawine van
i rond deze regeling
bij al heel weinig aan-
kort de Enkhuizer ge-
het woonruimtevraag-
andelen krijgt, is het
tig, kennis te nemen
anderen op dit terrein
lok hier is de premie-
wel zonder gevolg ge
lijkt ons geenszins on-
op deze wijze ook te
verschillende woningen
ir twee gezinnen te
1 er niet over twisten,
jn het initiatief der z.g.
ïgen heeft, maar de
een soortgelijke rege-
in andere gemeenten
ijd, o.a. in Helmond en
Red.)
IER. De Heiderse
:reniging I.V.A. genoot
ig de eer organisatrice
a belangrijke wedstrijd
i door de afd. Noord-
rderkwartier van cle
Tafeltennis Bond.
men de sterkste verte-
s van de verenigingen
a, (Hoorn) I.V.A. en
Tafeltennisvereniging
ij de medewerking van
itoriteiten konden de
e Sportschool op de
orden afgewerkt. Er
Inemers, t.w. 4 van
Horna, 2 van I.V.A. en
[borsten, die elkaar het
de schenen hebben ge-
voor de hand dat de
ïaars uit de spelers in
:lasse naar voren moes
lat evenwel ook de
uit lager geplaatste
h deden sprekSn, strekt
g en belooft het beste
omst van de tafelten
en Helder. Er werden
latches gespeeld. Voor
g zorgde de adelborst
3de prijswinnaar Vis-
kiopte. Spannerfd was
tussen de Heiderse
■vel en Padt, die in n
nning voor de eerste
eelde partijen werden
ind door de comman-
Instituut kapt. ter zee
d, de directeur van de
ifdoff. MSD I S. Li.
ie vertegenwoordiger
:rse Sportraad It. ter
JD F. van der Heuvel
iet erelid van de afd.
lborg. Zij werden voor
de wedstrijden ver-
de voorzitter van
r J. Sinjewel Sr., die
wedstrijdleiding over
leer S. Makelaar.
:e werd de kopgroep»
Wever (Horna) met
wedstrijden, Heymans
4 uit 5 en Beukman
eens 4 punten uit O
eindstand was:
lorna) 9 punten, 2.
nie) 7 punten, 3. Vis-
punten, 4. Heymans
iten, 5. Bruins (ATV)
ingius (Disnie) 5 pun-
/A) 3 punten, 8. 'I'jeb-
punten, 9. Sinjewel
n en 10. Lampe (Dis-
elijk speechje werden
uitgereikt door de
irde van de NTTB de
■r Laan Jr.
ewel dankte tenslotte
r hun betoonde spor-
Marine-autoriteiten
in medewerking.
:er is nu dus in han-
r, waardoor Beukman
ien voorwerp in ieder
i jaar zal moeten
volgend tournooi zal
ïals nu een hartig
ireken om de beker
i bezit te krijgen. Dat
lelderse deelnemers,
thans, tot de concur-
ehoren,
VERSCHENEN is de Memorie van Antwoord op het Voorlopig landse industrie eveneens moge-
Verslag van de Tweede Kamer, inzake de begroting van llJTendaanriendenvanerWdeh uitgaven
Verkeer en Waterstaat, waaruit wel blijkt, dat de nieuwe minis- voor de uitvoering van openbare
ter voornemens is, de zaken ilink aan te pakken. Voor de
reorganisatie op het gebied van het verkeer wordt in beginsel
op het directoraat-generaal van Verkeer een eenhoofdige leiding
nodig geacht, opdat duidelijk zij, waar de bevoegdheden liggen.
Zelfstandige wettelijke bevoegdheden toe te kennen aan anderen
dan de directeur-generaal is organisatorisch onjuist. Om deze
reden zullen de functies van inspecteur-generaal en directeur
van het vervoer moeten verdwijnen. Waar nodig kan de direc
teur-generaal een deel zijner bevoegdheden overdragen op
anderen.
Voorts acht de minister het no
dig, dat alle bemoeiingen met het
wegverkeer, met inbegrip van de
verkeersveiligheid, in één hand
komen, mét de zorg voor de vrij
heid van het verkeer en de be
scherming en instandhouding van
de verkeersbanen. Deze bemoeiin
gen zullen worden ondergebracht
bij de directie waterstaat, die te
vens zal worden belast met de uit
voering van de kentekenregeling
voorzien in de Wegenverkeerswet.
Hiervoor komt een technische
dienst, die ook de keuringen van
autobussen en huurauto's voor
zover deze laatste niet aan de ge
meenten worden overgelaten
welke thans ingevolge de wet
Autovervoer Personen door de in
specteur-generaal geschieden, zal
verrichten, waarmede weder een
doublure zal zijn opgeruimd.
Wat betreft de reeds ingediende
of te verwachten wetsontwerpen
op het gebied van het vervoer doelt
de minister mede, dat het zijn be
doeling is, zo spoedig mogelijk bij
te dragen tot het voor behandeling
gereedmaken van de wet tot wij
ziging van de W. A. P., in het wets
ontwerp betreffende het goederen
vervoer langs de weg (W. A. G.)
alsnog enige wijzigingen aan te
brengen die het karakter van dit
wetsontwerp aangaan, vervo'Jlgens
de regeling van het goederenver
voer te water, die nauw verband
houdt met het hiervoor genoemde
ontwerp, voor indiening gereed te
maken en tenslotte een ontwerp
tot de havens.
De minister beoogt in de eerste
plaats het werk door zijn ambts
voorgangers aangevangen (waarbij
gepoogd wordt voor alle takken
van vervoer een basis van regeling
te scheppen) voort te zetten. Zijn
die bases gelegd, dan is de grond
slag aanwezig voor het leiden en
het zich laten ontwikkelen van de
takken van vervoer in onderling
evenwicht en ais onderdelen van
een Nederlands vervoersapparaat,
dat in samenstelling en in func
tie economisch werkt. Niet zonder
opzet is in het voorgaande het
woord „coördinatie" niet gebezigd.
Er wordt op dit ogenblik reeds
een zekere coördinatie bedreven,
maar verschillende bepalingen vra
gen dringend om vereenvoudiging
en om eenheid.
Hier komt bij de omstandigheid,
dat ook in de vervoerswereld zelf
steeds meer wordt ingezien, dat de
negativistische vrijheid niet de op
lossing kan brengen. Met loslating
van de bemoeiing, die bepaald een
crisiskenmerk heeft en dus in we
zen tijdelijk is. moet 'overgehouden
worden het goede, dat een blijvend
fundament kan vormen voor een
vaste structuur van de vervoers
sectoren. De minister beschouwt
het als een punt van beleid de be
langhebbenden, gegroepeerd in ca
pabele en gezaghebbende verban
den, in ruime mate in te schakelen
Geduld zal nodig zijn behalve
ten aanzien van die onderwerpen
van overheidszorg, waar recht-
overheidszijde ligt; er is bijv. een
streekse verantwoordelijkheid aan
kenmerkend verschil tussen het
personenvervoer en het goederen
vervoer langs de weg. Bij het
eerste is de zorg voor securiteit en
regelmaat primair.
Op de vraag, of het in de bedoe
ling van de regering ligt, binnen
kort opnieuw de benzineprijs te
verhogen, kan de minister thans
geen definitief antwoord geven,
PROGRAMMA
DINSDAG 11 JANUARI
HILVERSUM I, 301 M.
7.00 Nieuws, 7.30 Tipica orkest, 7.4b
Morgengebed, 8.00 Nieuws, 8.15 Pluk
de dag, 9.00 Lichtbaken, 9.30 Weens
Philharmomsch Orkest, 10.00 Voor
kleuters, 10.15 Opera-aria's, 10.40
Schoolradio, 11.00 Muziek houdt fit,
11.30 Als de ziele luistert, 11.40 So
praan, 12.00 Angelus, 12.03 Cello en
piano, 12.30 Weerpraatje, 12.33 Me-
tropole Orkest, 13.00 Nieuws, 13.2b
Om en om, 13.45 "Uit .het boek der
boeken, 14.00 Bas-baritop en piano,
14.30 Onder ons, 15.00 Schoolradio,
15.30 Gershwin-programma, 10.00 De
Zonnebloem, 16.30 Ziekenlof, 17.UU
Na schooltijd, 17.15 Viool, 17.30 Lang
zullen ze leven, 18.00 Orkest, 18.20
Sportpraatje, 18.30 Voor de strijd
krachten, 19.00 Nieuws, 19.15 Orgel,
19.30 Dit is leven, 20.00 Nieuws,
20.05 De gewone man, 20.12 Radio
Philharmonisch Orkest en cello,
22.00 Kamermuziek, 22.37 Actualitei
ten, 22.45 Avondgebed, 23.00 Nieuws,
23.15 Orkest en koor.
HILVERSUM II, 415 M.
7 00 Nieuws, 7.15 Gramofoonmuziek,
8 00 Nieuws, 8.15 Varia, 9.00 Piano,
9.35 Aubade, 10.15 Arbeidsvitaminen,
10.50 Voor kleuters, 11.00 Soft and
Sweet, 11.30 De Wekker, 12,00 Trio,
12.30 Weerpraatje, 12.33 Voor het
platte land, 12.40 Orgel, 13.00 Nieuws
13.20 Dansorkest, 13.50 „The Andrew
Sisters", 14.00 Met naald en schaar,
14.30 Rigoletto, Verdi, 16.25 Beroem
de componisten, 16.40 De Schoolbel,
17 00 Kinderkoor, 18.00 Nieuws, 18.15
Piano, 18.30 Achter het voetlicht,
18.45 Sopraan en bariton, 19.00 Strip,
19.15 Kamermuziek, 20.00 Nieuws,
20 15 Bonte avond, 21.45 Populaire
parade, 22.15 Overzicht, 22.30 Ka
merorkest, 23.00 Nieuws, 23.15 Don
Quichotte van Strauss.
aangezien dit onderwerp een der
punten is, die in Benelux-verband
moeten worden bezien.
Het Zondagsrijverbod zal eerst
kunnen worden opgeheven, zodra
de brandstofpositie dit mogelijk
maakt. Thans is deze mogelijkheid
nog niet ten volle aanwezig.
Met betrekking tot de perspec
tieven voor de Nederlandse vlieg
tuigindustrie is de regering van
mening, dat de burgerlijke lucht
vaartuigen, waarvoor ook in het
buitenland afzet zou kunnen wor
den gevonden (waartoe o.a. de ver
keersvliegtuigen tot ca. 15 ton to
taal gewicht kunnen worden gere
kend) in Nederland vervaardigd
zullen kunnen worden, terwijl, in
dien de thans heersende tendens
tot het bouwen van steeds grotere
verkeersvliegtuigen blijft doorgaan,
bij de in de toekomst te verwach
ten bouw naar bestek van zulke
grote vliegtuigen, door de Neder-
werken wordt mogelijk geacht een
matige verhoging, waardoor voor
namelijk voor reeds onderhanden
zijnde grote werken aan kanalen
en wegen niet behoeft te worden
volstaan met uitvoering van reeds
gesloten overeenkomsten, maar ook
nieuwe aanbestedingen kunnen
plaats hebben. Uit een nota van
wijziging blijkt een verhoging van
enige artikelen en de invoeging
van een nieuw artikel, waardoor
het totaal aan uitgaven voor uit
te voeren werken met inbegrip van
bijdragen aan derden is vermeer»-
derd met f 5.900.000.
De minister deelt de mening van
die leden, die de nadruk erop
hebben gelegd, dat een vaste ver
binding door middel van een dam
van Marken met het vaste land,
alleen verantwoord is als onder
deel van de aanleg van de toekom
stige zuid-westpolder van de Zui
derzeewerken.
Voor de aanleg van het Amster
damRijnkanaal wordt thans nog
een bedrag van f 4.000.000 aange
vraagd. Hierbij wordt gehoopt, dat
voor de verdere aanleg in de ko
mende jaren voldoende fondsen
kunnen worden beschikbaar ge
steld om de openstelling van dit
kanaal voor de vaart met 2000-
tons schepen in begin 1952 te doen
plaats hebben, wat dus een vertra
ging van niet meer dan één jaar
tegenover het aanvankelijke werk
plan zou betekenen. Na 1949 zal
voor de voltooiing van het kanaal
naar raming nog 17 millioen nodig
zijn.
Het was Zaterdag 35 jaar geleden, dat het natuurkundige labo
ratorium van de Philipsfabrieken te Eindhoven zijn eerste be
scheiden entree maakte als wetenschappelijk instituut. Dr. Holst
was de man, die uit het afgeschoten hoekje in de fabriek aan de
Emmasingel een instelling van wereldvermaardheid deed
groeien. Thans werken er in het laboratorium ruim 800 personen,
van wie ongeveer 200 academici. De tegenwoordige directie van
het jubilerende laboratorium v.l.n.r.: dr. E. J. W. Verway, dr. H.
Bienfait, prof. dr. H. B. G. Casimir en ir. H. Rinia.
Florinese hoofdweg met z'n jeep
kan afleggen. In de breedte van z'n
gebied reist hij te paard, ravijn in
ravijn uit. De dokter wil op tour-
née, wil de mensen helpen, drie, vier
weken aan een stuk, maar al te dik
wijls moet hij na een paar weKen
weer terug, omdat hij geen obat
(geneesmiddelen) meer heeft. Men
sen met longontsteking, en die zijn
er nogal wat, vooral in de berg
streken, krijgen sulfa-pyrimidme-
tabletten, maar de dokter moet zui
nig zijn.... en kan niet iedereen
helpen. Vrachten asperine-tabletten
en weet ik wat voor medicijnen
meer worden uitgedeeld, maar de
dokter moet zuinig zijn en de men
sen hebben geen cent om iets te ver
goeden.
Het katholieke eiland Flores, wer
kelijk de schoonste parel in de
„gordel van smaragd", heeft nog te
weinig de belangstelling van Katho
liek Nederland. Het eiland kan een
machtig bolwerk worden tegen het,
nu vooral naar voren tredend Mo
hammedanisme, maar dan moet het
volk katholiek en gezond zijn. Daar
voor is nodig doktershulp en alles
wat een dokter nodig heeft om een
volk gezond te maken.
Wanneer U een goede gezondheid
bezit, dank God; wanneer U maar
een dokter hoeft op te bellen om
hulp bij ziekte, of een apotheker
omdat U zich even niet zo lekker
voelt, dan moet U daar gebruik van
maken, zoals van alle weldaden,
maar strijkt dan op die Zondag m
Januari over Uw hart en help de
zieken van het katholieke eiland
Flores weer gezond worden. Op die
manier helpt U ook mee aan het
missiewerk, want een katholiek volk
dat gezond is, zal zich ook geeste
lijk sterker voelen.
Dus U geeft ook een kininepil, een
asperientje, een tube sal versan, een
pluk watten of een stuk verband?
Het volk van Flores, z'n priesters
en niet het minst z'n 5 dokters zal
U dankbaar zijn.
er op Flores zijn! Het voor twee
derde Katholieke eiland heeft een
kleine millioen inwoners! en slechts
5 dókters. Niet al te veel. Vergelijkt
U dit getal eens met het aantal
doktoren in een stad als Hoorn of in
Amsterdam. In ons district hier,
waar het klein-seminarie gelegen
is, met een plusminus 150.000 in
heemsen, hebben we een jonge, ka
tholieke dokter. Over zijn werk zou
ik U iets willen vertellen, naar aan
leiding van het feit, dat op een van
de komende zondagen in Januari na
de Missen aan de kerkdeuren zal
gecollecteerd worden. Een groot
gedeelte van die collecte zal dan
besteed kunnen worden voor de
aankoop van geneesmiddelen voor
het eiland Flores.
Zo'n dokter kan hier wonderen
doen en moet het eigenlijk ook kun
nen doen, gezien de vele mensen, de
vele ziektes waaraan de mensen lij
den en de geringe dosis geneesmid
delen, die de dokter eens per drie
maanden ontvangt.
Vele missionarissen hebben ge
neesmiddelen uit Nederland meege
nomen of krijgen nog wel eens wat
gestuurd van goede bekenden, maar
het is zo uitgedeeld en opgebruikt,
want iedere missionaris houdt er
een dokterspraktijk op na. Dat leer
je hier wel. Maar wat kun je doen
zonder geneesmiddelen! De dokter
die het dichtst bij het seminarie
woont (altijd nog op een 15 kilome
ter afstand) vertelde me, dat hij
duizenden mensen niet kan helpen,
eenvoudigweg omdat z'n voorraad
medicijnen ontoereikend is. D'r zijn
hier geen apotheken, waar je maar
kunt bestellen, geen ziekenhuizen,
waar je je kunt laten verzorgen, als
je ziek bent. Onze dokter heeft
slechts een klein ziekenhuisje, m-
disch-primitief. waar dikwijls, uit
nood, twee patiënten één bed moe
ten delen. Wat je hier nodig hebt
zijn auto's vol kinine tegen malaria,
waar in de lagere streken bijna
iedereen last van krijgt, en waaraan,
helaas, nog al te veel mensen ster
ven, omdat de dokter zuinig moet
zijn. Dan tegen de tropische zweren,
open stinkende wonden en de ge
vreesde framboesia is een salversan-
injectie het probate middel. Velen
die misvormd waren van de won
den, met weggevreten gezichten, die.
reeds feti dode waren opgeschreven,
kwamen er weer bovenop door en
kele salversan-injecties. Maar de
dokter moet zuinig zijn...., omdat
er niet voldoende isen hij moet
het dikwijls aanzien, dat de mensen
sterven.Eén man moet zorgen
voor een 150.000 mensen! U moet
onze dokter bezig zien. Meestentijds
is hij op tournée. In de lengte be
slaat z'n gebied een 170 kilometer,
waarvan hij een stuk langs de enige
Pater Jac. Schneiders SVD
Seminarie Todabeloe, Eiland
Flores. Indonesië.
Joe Louis, de wereldkampioen
zwaargewicht, heeft een aanbod
van een circus gekregen om voor
een bedrag van 500.000 dollar te
werken.
Hij zal daarvoor tweemaal per
dag een demonstratie moeten ge
ven, doch zal in een eigen wagen
rondreizen, terwijl alle onkosten
voor hem betaald worden.
Onder de talrijke buitenlandse
personen, die op het ogenblik
de sneeuwhellingen van Mür-
ren bevolken, viel deze donkere
schoonheid op. Haar witte ach
terkant doet vermoeden, dat
zij zich op de gladde skilatten
nog niet zo erg thuis voelde,
Zij bleek de dochter van de
Negus te zijn, de heerser over
Abessinië.
zal op Dinsdag 18 Januari a.s. de
beruchte S.S. Sturmbanfuehrer en
Kriminaldirektor Joseph Schreieder
voor het Bijzonder Gerechtshof te
Leeuwarden terecht staan
begint heden het officiële Britse
onderzoek naar de ramp met de
K.L.M.-Constellation „Nijmegen",
die op 20 October van het vorig
jaar bij Prestwick is neergestort.
Voor dit onderzoek zijn 77 getuigen
opgeroepen, onder wie 13 functio
narissen van de K.L.M
is Zondagmiddag het gebouw van
de Deventer padvinders staande te
Diepenveen, geheel door brand ver
woest
is het 249 ton metende Neder
landse motorschip „Zeehond" na
een aanvaring met een onbekend
schip de Engelse haven van Brid
lington binnengelopen
werden Zaterdagavond te Deven
ter aan veertig employe's van de
vleeswaren- en conserven-fabrieken
van Anton Hunik, tijdens een hul
digingsbijeenkomst, ter gelegen
heid van hun zilveren dienstbetrek
king, gouden horloges uitgereikt....
is Zaterdagmiddag door burge
meester d'Ailly in gebouw „Arti et
Amicitia" een tentoonstelling ge
opend van werken van de verleden
jaar overleden schilder Herman
Heyenbrock, in verband met het
25-jarig bestaan van het Museum
voor de Arbeid te Amsterdam
is Hr. Ms. torpedoager „Evert-
sen" Vrijdagmiddag uit Rotterdam
naar Indonesië vertrokken. Het
vertrek ondervond enige vertraging
doordat de sleepboten er niet in
slaagden het schip, dat door de
lage waterstand aan de grond was
geraakt, terstond weg te trekken...
lieten 17 mijnwerkers in 1948 het
leven in de Limburgse steenkolen
mijnen. In 1947 kwamen er 34 mijn
werkers om het leven
zal binnen enkele weken de res
tauratie v an de katholieke kerk
te Vlissingen, waarmee een bedrag
van rond honderdduizend gulden
was gemoeid, zijn voltooid
heeft Prins Bernhard Zaterdag
morgen een onofficieel bezoek ge
bracht aan de Haarlemse wijnhan
del van de N.V. v.h. G. Oud Pzn jen
Co. Deze firma is leverancier van
de wijnen aan het Hof
heeft Zaterdagmorgen een brand
gewoed in de ho utdraaierjj van de
firma A. H. Mijhuis, fabriek van
textielbenodigdheden te Enschede.
De brand, die vermoedelijk het ge
volg was van kortsluiting, heeft
een schade opgeleverd van 30 a 50
duizend gulden
is Zaterdagmorgen een elf-jarig
meisje te Bussum bij het overste
ken van de weg door een vracht
auto aangereden en op slag ge
dood
hield Zaterdagmiddag de sport
journalist H. A. Meerum Terwogt
een receptie in verband met zijn
veertigjarig jubileum aan de Nieu
we Rotterdamse Courant. Namens
de minister van O. K. en W. werd
hem medegedeeld, dat hij door H.
M. de éjoningin was benoemd tot
ridder in de Orde van Oranje Nas
sau
(Van een onzer verslaggevers)
KORPORAAL KIILSTRA is een Fries van top tot teen. Zijn
karakter is wat gesloten. Veel woorden gebruikt hij niet,
maar hij kent zijn weetje en in de dienst is hij een van die
mensen, op wie men voor de volle honderd procent aankan.
Op een warme Decemberdag stond hij op een landrug in het
lage sawahland even buiten Batavia. De zon schijnt brandend
heet uit een trillend blauwe lucht. Korporaal Kijlstra hield de
linkerhand beschermend boven de ogen en riep korte bevelen
tot een groepje genie-soldaten. Het was de achtste December
1947, de dag waarop de Jappen vijl jaar geleden de oorlog
over Indonesië brachten.
Op deze datum vond er op die
landrug „Menteng Poeloe" geheten,
een indrukwekkende plechtigheid
plaats. In het bijzijn van vele hoge
autoriteiten en een grote menigte
werd „Menteng Poeloe" aangewe
zen als de plaats, waar de duizen
den die in de bezettingsjaren waren
gesneuveld of overleden, een laat
ste rustplaats zouden krijgen. „Men
teng Poeloe" werd ook het ereveld
voor de militairen, die in de jaren
na de bezetting hun leven hebben
gegeven in dienst van het vader
land.
Zij liggen op een apart gedeelte
van dit federale keTkhof van Indo
nesië. Hun graven verschillen in
zoverre met die der burgers, dat
aan het hoofdeinde een verzilverde
helm is geplaatst. Verder heerst
overal een symbolische eenheid,
rijen witte kruisen, strakke rechte
paden, de soldaat ligt naast de ge
neraal, de jongen die aan het begin
punt stond van zijn carrière naast
de hoge ambtenaar. En toch is er
niets op „Menteng Poeloei", dat
herinnert aan de kilte en leefl e,
welke zovele begraafplaatsen ken
merken. Het is er zelfs mooi. won
derlijk mooi door de sprookjesach
tige omgeving, het decorum van
hoge zachte wuivende palmen, en
het strelend zachte klimaat.
Daar is het graf van een jong
soldaat die sneuvelde enkele maan
den voordat zijn diensttijd om was.
Een inscriptie op een kleine mar
meren plaat van zijn ouders fi
verloofde: „Rust zacht lieve jon
gen". Daar zijn verder de rijen kin
dergraven, kinderen omgekomen
van honger en ellende, en symbo
lisch voor de chaotische toestanden
uit die dagen van Japanse over
heersing is het telkens terugkeren
de grafopschrift: „Onbekend".
Dan zijn er die honderden gra
ven, van anderen, sommige van
man en vrouw tesamen. Slachtof
fers van bombardementen, van dy
senterie, berie-berie, malaria of an
dere tropische ziekten opgedaan in
de onhygiënische kampen ergens op
Java.
Rustplaats voor allen.
„Menteng Poeloe" is feitelijk een
complex van begraafplaatsen, c/n-
dat de verschillende landaarden en
wereldbeschouwingen er voor hun
gevallenen een eigen begraafplaats
hebben.
Christen, Mohammedaan en Jood
rusten er onder de tropische zon of
in de treurnis van de Oosterse
moesson. Op de graven vindt men
vele kruisen maar ook de David
ster, terwijl de Mohammedanen al
len met het hoofd naar Mekka lig
gen. Want zo wil-de Koran het.
„Menteng Poeloe" is het federale
kerkhof van gans Indonesië en
daarom wordt er aan dit ereveld
er zijn helaas meerdere erevelden
in het eilandenrijk, welke men de
gordel van smaragd heeft genoemd
zeer bijzondere aandacht be
steed. Hier worden de jaarlijkse
herdenkingen gehouden, hier eert
men de gevallenen uit naam van
allen, die in Indonesië het offer van
hun leven hebben gebracht, hier
betaalt Nederland met volle maat
de cijns van zijn dankbaarheid.
Taak voor katholieken.
Die dankbaarheid zal bestaan uit
de bouw van een groots mausoleum,
waarbij ook een columbarium voor
de bijna 800 urnen van de in Ja
panse krijgsgevangenschap overle
den militairen, en een prachtige
simultaan-kerk die zowel door ka
tholieken als door protestanten kan
worden gebruikt. Twee kerken
apart te bouwen zou te kostbaar en
te onpractisch zijn. Op een ereveld,
waar allen zonder onderscheid van
rang. stand of religie tesamen zijn,
kan 'één monument veel beter aan
het doel beantwoorden, zowel in
materiële als in ideële zin. Het In
disch gouvernement heeft voor de
bouw van het geheel reeds royaal
gelden beschikbaar gesteld, zodat
er inderdaad iets kan worden ge
construeerd, de Nederlandse natie
waardig.
Maar ook deze simultaan-kerk
brengt ook een verplichting mede
voor de katholieken van Nederland.
Er moet een priesterkoor worden
ingericht, waarvoor rond geschat
een halve ton nodig is. Men heeft
daarbij gedacht aan een marmeren
vloer, een sober zwaar marmeren
altaar, in tafelvorm, waarachter een
massaal marmeren kruis met ge
beeldhouwd corpus. Het geheel zal
worden voltooid met een zware
houten credens en een sacristie.
Het marmer moet uit Europa
komen en de bewerking zal in Ne
derland moeten plaats vinden. Het
Katholiek Thuisfront, Gedempte
Burgwal 14, Den Haag (giro 7033)
heeft zich uiteraard spontaan be
last met de inzameling van gelden
voor dit mooie doel. Aan de katho
lieken van Nederland thans de daad
om de kerk van „Menteng Poeloe"
z(jn priesterkoor te schenken. Wat
is per slot van rekening een f ive
ton gerekend over de millioenen
katholieken in Nederland.
Een stukje Nederland.
Korporaal Kijlstra is met een
eervolle taak belast. Deze stoere
Fries, stoer en groot, heeft de da
gelijkse leiding van de uitvoering
op „Menteng Poeloe" in handen. En
hij is trots op deze taak. Zoals het
ook de mannen van de genie zijn,
die onder supervisie van korporaal
Kijlstra hun werkzaamheden ver
richten. Want er valt od dit ereveld
nog heel wat te doen. Op het ogen
blik begint het kerkhof al een im
posant aanzien te krijgen. De vorm
van het kerkgebouw valt reeds
goed te zien. aan de voorzijde rijst
de brede, vier meter hoge muur
van het columbarium al omhoog.
Naast de begraafplaats is door de
zorg van prof. dr. Baas Becking,
directeur van 's Lands Plantentuin,
een kweektuin aangelegd, die de
bezoeker een moment doet denken
in een schilderachtige oud-Holland/
se hortus te zijn, een stukje vader
land. Deze tuin levert al het plan-
tenmateriaal, dat voor de begraaf
plaats nodig is.
Er valt nog veel te doen om dit
ereveld werkelijk te maken tot een
der kostbaarste monumenten van
een volk. Maar zoals korporaal
Kijlstra dag-in-dag-uit in de weer
is voor „Menteng Poeloe". zoals er
ook constant door de genie en de
toekangs gewerkt wordt, zo zal ook
Nederland het zijne er toe moeten
bijdragen om deze rustplaats vooi
hen. dip immers het leven voor dat
zelfde Nederland hebben gegeven,
werkeliik tot een kerkhof te ma
ken. dat volkomen waardig de beti
teling „ere-veld" kan voeren.
(Van een speciale verslaggever)
OP „ECONOMISCHE ZAKEN" is
zoals de minister in de Kamer
heeft beloofd, een werkreeisk>atie
ingevoerd. Wie zich hierover ook
zal verheugen, zeker niet dat deel
van het overheidspersoneel, dat op
zekere dag een aantal gestencilde
vellen vol instructies op zijn lesse
naar vond. In tegendeel. Er wordt
van een groep typisten verteld, dat
zü als spontane reactie hun man
tels weer aantrokken en van plan
waren de ambtelijke minuten te
laten voor wat zij waren.
Er zijn echter geruststellende
woorden gesproken en het werk
heeft er tenslotte niet onder gele
den. Of de werkregistratie in haar
tegenwoordige vorm een succes is?
We zouden het niet durven bewe
ren. Het schijnt, dat zelfs de top
leiding van het departement niet
bijster overtuigd is van het nut
der registratie. Dergelijke regelin
gen imperatief aan de Rijksbureaux
voorschrijven heeft men zelfs ach
terwege gelaten.
Tot nu toe heeft de werkregistra
tie zich uitsluitend nog bepaald tot
de werkzaamheden van postkamer-
personeel en van typistes en secre
taressen. De accountantsdienst werd
ingeschakeld en voor de typekrach
ten gold, dat zij dagelijks copieën
van hun werk in moesten leveren.
De controlerende dienst zal wellicht
nog nooit zo'n vreemde opdracht
hebben gekregen. Met meetlatjes
gewapende ambtenaren werden aan
de arbeid gezet. Zij kregen tof taak
eenheden werk op te stellen. Zo'n
eenheid werd gevormd door „10
cm. getypte aaneengesloten tekst
van gedrukt of getypt concept af,
exclusief datum, referentienummer,
met een kantlijn van 5 cm., een re
gellengte van 15 cm., normaal let
tertype. enkele regelafstand, onge
acht het aantal copieën en inclusief
eventuele correcties". Voor elke
eenheid werd 15 minuten tijd ge
geven. Het doel van een en ander
laat zich niet moeilijk raden. Aan
het einde van de week kon vrij
nauwkeurig worden nagegaan of
een bepaald meisje een dagtaak op
de typekamer had. En bovendien
of zij voor haar werk geschikt was.
„Oorlog" gaf het voorbeeld.
Dit systeem is niet origineel. Het
is van „Oorlog" over komen waaien.
Men was daar over de resultaten
bijzonder tevreden. Althans de lei
ding. Toen de typekamer van het
Rijksbureau voor Metalen als proef
eveneens volgens dit systeem ging
werken, regende het klachten bij de
personeelschef. Tranen werden rij
kelijk gestort en deze personeels
chef zat al spoedig met de handen
in het haar. Op de typekamer
vormde zich een groep meisjes, die
door een bijzondere vingervlugheid
zich van de overigen onderscheidde.
Maar wat erger was, het aantal
ziekmeldingen nam belangrijk toe.
„Het zou wel eens kunnen zijn", zei
de heer Schmal bij de behandeling
van de begroting van Economische
Zaken in de Tweede Kamer, dat er
straks zoveel declaraties van ze
nuwartsen ten laste van het land
komen, dat het resultaat van de al
dus teweeg gebrachte bezuiniging
daartegen opweegt". Inderdaad, zo
was de toestand. Men heeft hieruit
echter wel lessen getrokken. De re
sultaten van het proefwerk, dat
door „Rijksmetalen" is geleverd,
schijnt echter wel de ondergrond
van de op het departement gelden
de regeling te vormen.
Toch een goede keerzijde.
Het zou niet juist zijn te bewe
ren, dat de werkregistrati'e geen
goede keerzijde heeft. De secfeta-
resse-kwaal een na-oorlogs ver
schijnsel had ook de overheids
diensten niet ongemoeid gelaten.
Vele ambtenaren voelden zich in
hun stand tekort gedaan, indien zij
niet de beschikking kregen over 'n
steno-typiste, die dan de' wijdse
naam van secretaresse kreeg. Voor
de overheidsdiensten, die niet zoals
de vrije bedrijven hoge salarissen
aan typistes konden bieden, was 't
schermen met het woord „secreta
resse" in een oproep voor steno
typisten ook een lokmiddel om zich
toch van de nodige vrouwelijke
krachten te verzekeren. Waren de
meisjes echter bij een bepaalde
ambtenaaringedeeld, dan was de
controle op hun prestaties zoek. Of
deze ambtenaar inderdaad voldoen
de werk had voor een geschoolde
kracht, bleef vaak, de goeden
niet te na gesproken een open
vraag. Nu is deze controle er ech
ter wel. Blijkt thans, dat een be
paalde steno-typiste niet voldoende
werk inlevert, dan wordt zij op de
centrale typekamer geplaatst. Op
deze wijze wordt aan het instituut
van „show"-secretaresse een einde
gemaakt, hetgeen alleszins lofwaar
dig is. Reeds thans is echter ge
bleken, dat hierdoor niet die bezui
nigingen worden bereikt, die men
er van had verwacht. Het zou wel
eens kunnen blijken dat de som
van de salarissen, die aan voor
schriften uitgevende en controleren
de ambtenaren die van de bereikte
bezuinigingsresultaten nog over
treft
HAROLD FRENCH:
OOST-DUITSLAND IN DE GREEP VAN HET SOVJETISME
(Nadruk verboden;
copyright Nederland's Boekhuis te
Tilburg)
12. i ver
gelijking met de gemeenteraadsver
kiezingen wonnen de liberalen on
geveer 540.000 stemmen en de chris-
telijk-democraten 640.000. Het eind
resultaat was, dat de SED 4.658.925
stemmen verwierf, de LDP 2.410.146
en de CDU 2.398.035. Opmerkelijk
was verder, dat de communisten in
alle grote en grotere steden ais
Cottbus, Stralsund, Schwerin, Plau-
en, Görlitz, Dresden, Halle, Maag
denburg, Erfurt en Jena werden
verslagen, terwijl zij op het platte
land vrijwel algemeen in de meer
derheid bleven.
Deze stemmenverschuiving in een
maand tijd ten gunste der liberalen
en christen-democraten was inte
ressant, doch de grootste belang
stelling was op 20 October 1946 toch
gericht op Berlijn, waar de verkie
zingen voor het stedelijk parlement
werden gehouden. De Duitse hoofd
stad was het enige gebied, waar alle
vier bezettingsmachten vertegen
woordigd waren, waar het uitoefe
nen, van terreur tot een minimum
kon worden beperkt, waar het de
mocratisch karakter der verkiezin
gen door internationaal toezïfcïlt kon
worden gegarandeerd en waar de
SED zich het eerst met de SPD zou
kunnen meten. Propagandistisch be
hield de SED toch een grote voor
sprong op de andere partijen, daar
de communistische partij naar be
lieven en met uitsluiting der ande
ren gebruik kon maken van het
ambtelijk apparaat der st&d, van de
radio en de papiervoorraden. Zij
beschikte over alle faciliteiten. Op
de dag der verkiezingen scheen
Berlijn een SED-tentoonstelling ge
lijk. In trams, de S- en de U-baan,
op muren en puinhopen, op tele
graafpalen en kiosken, overal stuitte
het oog op de rode en gele affiches
der communisten. In Unter den Lin
den hadden zij grote houten stel
lingen opgetrokken, beschilderd met
propagandaleuzen. Communistische
bladen werden gratis over de gehele
stad verspreid, terwijl als de klap
op de vuurpijl een dikke brochure
was bedoeld, waarin de verheven
eigenschappen der SED even sterk
werden geprezen als de verdorven
heid der andere partijen werd ge
laakt. Het antwoord der Berlijnse
bevolking op dit communistisch pro-
paganda-vuur was duidelijk en sloot
elke twijfel uit. De sociaal-demo
cratische partij verwierf niet min
der dan 930.597 stemmen of 48.8%
van het totaal aantal uitgebrachte
stemmen. De christelijk-democrati-
sche unie kreeg 426.319 stemmen of
22.3%. De communisten kregen
372.181 stemmen of 19.5%, terwijl de
liberaal-democratische partij 180.126
stemmen verwierf of 9.4%. De com
munisten kregen 5.14% minder
stemmen dan in 1929, de sociaal
democraten kregen er 20.39% meer.
De uitslag der verkiezingen was
voor de communisten niet alleen
een ernstige teleurstelling, daar deze
het verraad van Grotewohl aan de
sociaal-democratie zo duidelijk on
derstreepte, doch ook omdat zij de
zo zeer begeerde tweede plaats aan
de christelijk-democraten moesten
afstaan. Berlijn had duidelijk geko
zen vóór de democratie en tegen de
dictatuur. De willekeur en de
machtswellust der communisten had
zij energiek afgewezen. De stem
busresultaten van Berlijn hadden
een sterke weerklank in de gehele
sovjet-zone, niet het minst in soci
aal-democratische kringen. Fusio-
nisten werden zich, helaas te iaat,
bewust van de fout, die zij hadden
gemaakt. Anti-fusionisten zagen in
de resultaten van Berlijn een be
vestiging van de juistheid hunner
houding en een aansporing om het
sociaal-democratisch ideaal niet op
te geven. In de practische politiek
bracht dit natuurlijk geen verande
ring, daar het verbod der SPD in de
sovjet-zone als voorheen gehand
haafd bleef. Integendeel, de zuive
ring binnen de SED van elementen,
die de SPD maar steeds niet konden
vergeten, werd in een versterkt
tempo voortgezet, om zoals UU-
bricht het uitdrukte, saboteurs de
mogelijkheid te ontnemen het her
stelwerk der communistische partij
van binnen uit te ondermijnen.
De eerste maanden na de verkie
zingen verliepen inmiddels politiek
vrij rustig. Het enige feit van bete
kenis was het voorstel der SED de
wet tegen de abortus provocatus af
te schaffen met de motivering, dat
„de vrouw meester was over haar
eigen lichaam en niemand haar kon
dwingen een kind te dragefi, dat zij
niet wilde baren". Politiek was dit
feit van betekenis, omdat de libera
len hier een uitstekende gelegen
heid kregen hun lotsverbondenheid
met de christen-democraten te be
nadrukken, die zich om bekende
redenen scherp tegen dit communis
tisch wetsvoorstel verzetten. Wat
eigenlijk niemand had verwacht,
geschiedde echter. De liberalen
steunden het communistisch wets
voorstel, zodat het werd aangeno
men. Hetzelfde zou zich later nog
eens herhalen bij de discussies over
de hervorming van het onderwijs-
wezen, toen de CDU bij haar ver
dediging van het confessioneel on
derwijs eveneens alleen bleef staan.
Groot was de psychologische wer
king van deze houding der liberale
partij en ernstig werden de politieke
gevolgen, die hieruit voortvloeiden.
(Wordt vervolgd.)
