Een en ander uit
de Provincie
van
de begroting
Noordholland
MARIA LICHTMIS
Tal
van problemen en vraagstukken doemen
tussen de cijfers op!
RADIO
EEN ZOMERIDYLLE
Bevel „Zeeland vecht door'
had rampzalige gevolgen
Twee vijftienjarige jongens
pleegden vijftien inbraken
Smuts' motie
verworpen
NIEUW NOORDHOLLANDS DAGBLAD Dinsdag 1 Februari 1949
PAG. 3
Welvaartsbevordering en leningspolitiek
Nijverheidsonderwijs en industrialisatie
De irrigatie van Kennemerland
Vijf ton voor
t.b.c.-bestrijding
Zei U iets
S. F. VAN OS t
Hoofdredacteur
„De Haagse Post"
SCHREIEDER BUITEN
VERVOLGING GESTELD
Voetbal
Walcheren wil uitzonderingspositie
Een buit van tienduizend gulden
De verjaardag van
Prinses Beatrix
Weer passagiers per
K.L.M. naar Indië
Feest der kaarsenwijding
■r een fun recept van
•ing-Hillebrand voor:
COOL MET KAAS
n savoyekool, liter
geraspte kaas (of
aroma, 40 gr. boter,
Was de kool en kook
water met zout vlug
intussen van boter,
k een dikke saus, roer
te kaas door, de uit
en zo nodig nog wat
de kool pl.m. 10 min.
n ze heet op met aard-
Dit gerecht is goed
esloze dag. Voor de
kunnen harde en on-
ikjes worden opge-
om laag met aard-
een vuurvaste scho-
recht een mooie win-
'et een paar gebakken
ren op wordt het nog
Bur. v. d. Tuinbouw-
(Adv.)
erzoek naar de begro-
9 voor de provincie
is ook de wateront-
de duinen weer uit-
trake gekomen. Men
e het nu zit met het
:sen, dat tot een ande-
zou komen, dan her-
ar Ged. Staten is ver
leden van de P. S.
ast over de uitdroging
ien gelegen achter de
igen hoe het staat met
rekking aan 't IJssel-
taten delen in ant-
ze en andere gestelde
dat zich in het duin-
het P.W.N. totaal 350
;sputten bevinden, en
boringsdiepte gelegen
en 75 m. NAP. Slechts
;ijn wegens te hoog
buiten bedrijf gesteld
achten de voorkoming
oging der aan de voet
ien gelegen cultuur
vraagstuk van groot
rapport Driessen richt
en in Maart 1946 door
uitgebracht advies,
t. vinden, gehoord ook
ran het PWN, geen
m de juistheid van het
ort in twijfel te trek-
wabo is een commissie
aterontrekking aan de
leskundig en objectief
eld. Deze Cowabo geeft
advies aan het rijk,
hinderwetvergunning
dt, welke nodig is voor
gsmiddelen, die door
worden aangelegd.
NS HET FALEN
CHRISTENEN
'N (K.N.P.) Het com-
i de gesel, gezonden
ontkerstende samen-
dat zij gefaald heeft
elijke leerstellingen
le rechtvaardigheid
ederschap onder de
practijk te brengen,
inisme kan niet uit-
irden door politie-
n, maar slechts door
ding en de praktijk
hristelijke leer over
rechtvaardigheid en
ap. Deze gedachte
e Kardinaal Goncal-
ira, patriarch van
tijdens een radiotoe-
31 Januari. Uien 7
7.20; prei 713; Savoye
.90; gele bew.kool 6,50
>ol 10—13.10; boerenkool
■uitkool 1752; witlof
kpeen 66,10; waepeen
ie 8592; Alicanten 1.22
:n 5085; Pres. v. Engel,
ithan 40—73; Compt. de
Conference 58; Legi-
nterjan 6173; Westl.
31 Jan. Bevelanders
Eigenh. 5.10; blauwe
witlof I 29—33, II 21-26
anvoer 8250 kg; spruit-
afw. 1132; aanvoer
de kool 9.5012; gele
groene kool 6.7015.10;
.80; idem driel. 6.80;
1,70—6.50; bieten 4,80—
ten 6.90; prei 8—16: Sint
Goudreinetten 5764;
r 34—48.
11 Jan. 60.000 kg peen
70; 33.000 kg bieten A
C 3.20; 10,000 kg rode
4000 kg gele kool 9.
te kool 7.90; 1000 kg
6.50—13.30; 1300 kg
-42.
R, 31 Jan. Veemarkt,
eien en 44 nuchtere
en. Alles Centrale.
R, 31 Jan. Exportvei-
fitlof I 30—38, II 15—27;
—14; vitte kool 5; Sa-
508; groene kool 6.50
sool extra 3842; I 30-36
jerekool 1330; andijvia
erpeen 5.506.70; was-
uien 88.50; prei 712;
6.50; soepgroente 1011;
edling 48; Goudreinette
DE SCHRIFTELIJKE VOORBEREIDING van de provinciale begro
ting voor 1949 het voorlopig verslag van de Provinciale
Staten en het Memorie van Antwoord van Gedeputeerden,
heeft over het wel en wee van ons gewest heel wat aan de
orde gesteld. Het financiële beleid, de industrialisatie, Zuid
westpolder, Nijverheidsonderwijs, de irrigatie in Kennemerland,
subsidie aan de Kruisverenigingen, de t.b.c.-bestrijding, de
Planologische Dienst en de Economisch Technologische Dienst,
de lectuurvoorziening ten patteland e.d. vragen de aandacht
en zullen dat in de komende dagen nog meer doen, nu vandaag
de Provinciale Staten beginnen met de behandeling van de be
groting in openbare zitting.
LECTUURVOORZIENING
OP HET PLATTELAND
Ged. Staten steunen waar moge
lijk de bevordering van de wel-
vaartspolitiek in ons gewest. Waar
in dit verband in de afdelingen ge
pleit was voor het aanvatten van
de inpoldering van de Zuidwestpol
der, zeggen Ged. Staten dat de
kwestie van de voorrang van deze
polder „in breed verband bekeken
moet worden". Zij hebben deze
aangelegenheid in studie en wijzen
voorts op de onlangs bekend ge
worden beslissing van de regering,
deze kwestie voor te leggen aan de
Zuiderzeeraad. In die Raad zijn
Ged. Staten door een hunner leden
vertegenwoordigd.
De P. S. waren tevreden met het
algemene financiële beleid van
Ged. Staten. Ze zijn dat niet over
de leningspolitiek van het Rijk, 4ie
normen voor de maximum rente
belemmeren de leningspolitiek van
het college in ernstige mate. Wel
heeft de Provincie een zekere ver
betering verkregen door de nieuwe
financiële verhouding met het Rijk,
maar die verbetering is maar van
betrekkelijke waarde. Daarbij wij
den de G. S. verschillende beschou
wingen aan de opbrengst der mo
torrijtuigenbelasting en 'de con-
junctuurgevolge heffingen.
Van belang voor vele gemeenten
is het zonder twijfel, dat in de be
groting tot uitdrukking komt, dat
verhoging van het aandeel der ge
meenten in de kosten van verple
ging van behoeftige geesteszieken
inderdaad onvermijdelijk is.
Voor een provinciaal subsidie
voor het Nijverheidsonderwijs is in
het bestaande wettelijk stelsel der
kostenverdeling geen plaats. De
provincie steunde tot nu toe niette,
min met een bijdrage van 20%
(sedert 1934 verlaagd tot 18%) in de
kosten, die na aftrek van alle in
komsten terzake, zuiver ten laste
der gemeente blijven, hetgeen his
torisch verklaard wordt uit de om
standigheid, dat de provincie dit
onderwijs reeds placht te subsidi
ëren vóór de inwerkingtreding der
Nijverheidsonderwijswet in 1921.
Thans bestaat er, menen Ged. Sth-
ten, niet langer a an, 1 eli
ding voor een dergelijke subsidie,
gelet op de financiële positie van de
provincie en op de gewijzigde fi
nanciële verhouding tussen Rijk en
gemeenten.
De Prov. Staten vonden de toon
van Ged. Staten in de begroting
nogal somber, hetgeen G. S. ver
klaren uit het feit, dat andermaal
een beroep gedaan moest worden
op het reservefonds, om de begro
ting sluitend te maken.
Irrigatie Kennemerland
In verband met terzake gemaakte
opmerkingen delen G. S. mede, dat
de dienst van de provinciale Wa
terstaat reeds in 1936 een plan heeft
opgesteld voor de infiltratie van
zoet water in cultuurgronden in
Kennemerland. In 1940 hebben Ged.
St. stappen gedaan ten einde het
plan van watervoorziening in de
PROGRAMMA
WOENSDAG 2 FEBRUARI
HILVERSUM I, 301 M.
7.00 Nieuws, 7.30 Orkest, 8.00 Het
Nieuws, 8.15 Te Deum Laudamus,
8.45 De Moldau, Smetana, 9.00 Zie
kenbezoek, 9.30 Muziek bij het
werk, 9.55 Balletsuite, 11.00 Orkest,
11.15 Hoorspel, 12.00 Koor en orkest,
12.15 Trio, 12.30 Weerpraatje, 12.45
Kwartet, 13.00 Nieuws, 13.15 Man-
dolinata, 13.45 Kamermuziek, 14.15
Orgel en pianoduo, 15.00 Jeugd-
concert, 16.00 Postzegelverzamelen,
16.15 Voor de jeugd, 17.30 Zigeu
nerorkest, 18.00 Orkest, 18.30 Voor
de strijdkrachten, 19.00 Nieuws,
19.15 Prikkebeen, 19.45 Engelse les,
20.00 Nieuws, 20.15 Koor en solis
ten, 20.45 Hoorspel, 21.30 Trio, 22.00
Concertgebouworkest, 22.25 Bariton',
23.00 Nieuws, 23.15 Gramofoonmu-
ziek, 23.35 Slotaccoord.
HILVERSUM II, 415 M.
7.00 Nieuws, 7.15 Muziek, 8.00 Het
Nieuws, 8.18 Filmselecties, 9.00 Mu
ziek van Sibelius, 9.35 Kamermu
ziek, 10.20 Voor de vrouw, 11.00
Non-stop, 12.00 Accordeola, 12.30
Weerpraatje, 12.38 The Kilima Ha-
waiians, 13.00 Nieuws, 13.20 Metro-
pole-orkest, 14.15 Jeugdconcert,
15.00 Hoorspel, 15.30 De Regenboog,
16 00 Kinderkoor, 16.15 Voor de
jeugd. 17.15 Kwartet Jan Corduwe-
ner, 18.00 Nieuws, 18.20 Cowboy-
RhapSody, 18.30 Lezingen, 20.00
Nieuws, 20.20 Opera-concert, 21.20
Fragmenten uit „Lucifer" van Joost
jan den Vondel, 22.15 Piano, 22.45
Boekbespreking, 23.00 Nieuws, 23.15
De Hit-Kit, 23.45 Rustige klanken.
eerste plaats te verwezenlijken
voor een bepaald complex, t.w.
een gebied ter oppervlakte van pl.
min. 400 H.A., onder Egmond-bin-
nen en Noord-Bakkum. Omdat dit
in werkverruiming kon worden uit
gevoerd, was de financiële regeling
naar de mening van Ged. Staten
uiterst gunstig, maar belangheb
benden aanvaardden haar niet, om
dat zij niet bereid waren, de exploi
tatiekosten geheel voor hun reke
ning te nemen. Indien men thans
tot uitvoering van een plan van
watervoorziening van de cultuur
gronden in Kennemerland zou wil
len overgaan,, zouden, zeggen Ged.
St., de aan uitvoering en exploita
tie verbonden kosten belangrijk
hoger zijn. Ged. Staten zijn bereid,
een commissie in te stellen, om
deze zaak nader te onderzoeken,
maar G. S. menen op de voorgrond
te moeten stellen, dat het zeker
niet op de weg van de Provincie
zou liggen deze kosten voor een
zeer groot gedeelte (zoals in de
afdelingen gevraagd was) te dra
gen.
Volksgezondheid
In beginsel behoren, naar de me
ning van Ged. Staten, wijkver
pleegsters in dienst te zijn bij de
plaatselijke afdelingen van de
Kruifverenigingen, die daarvoor
gemeentelijke en rijkssubsidie ge
nieten, wat dit laatste betreft voor
zover zij de t.b.c. bestrijding behar
tigen. Aan enige noodlijdende afde
lingen wordt echter daarenboven
een kleine subsidie verleend, via de
commissie ter behartiging van de
wijkverpleging in Noordholland.
Dit is echter een nood-subsidie.
Enkele gemeenten genieten boven
dien provinciale subsidie voor een
wijkverpleegster. De bestrijding
van de t.b.c. heeft steeds de volle
belangstelling van Ged. Staten.
Over de jaren 1945, 1946 en 1947 is
aan de gemeenten voor dit doel
onderscheidenlijk het volgende
uitgekeerd: f143.949,07, f180.995,52
en f263.901J.2. In deze laatste post
zitten echter belangrijke achter
stallige bedragen. Voor 1949 is
f225.000,uitgetrokken. Ged. Sta
ten constateren overigens dat niet
slechts in Noordholland, maar
overal in den lande sanatoria zowel
als tuberculose-afdelingen van de
ziekenhuizen over onvoldoende ca
paciteit beschikken, om te kunnen
voldoen aan de grote aanvraag om
opneming van t.b.c. patiënten. Bo
vendien is er gebrek aan verple
gend personeel! Voor T.b.c.-bestrij
ding geeft de provincie behalve het
genoemde bedrag van 225.000.gld.
nog een post van 275.000,gld. uit.
Plan en E. T. Dienst
Uitvoerig spreken Ged. Staten
over de werkzaamheden van de
Planologische Dienst en de Econo
misch Technologische Dienst en
over de verhouding tussen deze
beide diensten. De Ec. Techn. D.
heeft tot taak het tot verdere ont
wikkeling brengen van bestaande
en nieuwe welvaartsbronnen in de
provincie en het bevorderen van
het bedrijfsleven in het algemeen;
de Planologische Dienst richt zich
in het bijzonder op het veilig stel
len van ruimtelijke behoeften op
alle belangengebieden, waaronder
ook dat van het bedrijfsleven.
Niettemin antwoorden Ged. St. op
een gestelde vraag, dat de wense
lijkheid van samensmelting van
beide diensten tot dusver niet ge
bleken is.
Het prae-advies van Ged. Staten
op het voorstel betreffende de ver
deling van waterschapslasten zal in
deze zitting worden uitgebracht.
Ged. Staten hebben open oog
voor de gevaren verbonden aan in
dustrialisatie van het platteland.
Ook zij zouden niet gaarne het
eigen karakter van het platteland
zien_ aangetast, maar zij menen, dat
daarvoor ook geen vrees behoeft te
Wij praten veel over gezins
hulp, hulp in de huishouding,
gezinsverzorging, enz. Dat al
les kan alleen maar verwe
zenlijkt worden, indien er
vrouwelijke krachten aanwe
zig zijn, die bereidheid, zeg
maar roeping bezitten, om dit
werk te doen. En nu is 't juist
de vloek van deze tijd, dat
steeds meer meisjes naar an
dere beroepsarbeid worden ge
trokken. Komt er kentering
Er is vaak veel geageerd, met
name tegen fabrieksarbeid
voor meisjes, al stond daar
naast natuurlijk vast dat er
speciale werkzaamheden zijn,
waarvoor meisjes zijn. aange
wezen. Maar toch: ik lees in
een verhaal over de toestand
in de Twentse textielindustrie
dat daar een ernstig tekort
aan meisjes veel moeilijkhe
den oplevert. Waar blijven de
meisjes? Hier is het antwoord
van een speciale verslagge
ver: er is algemene afkeer te
gen werken in spinnerijen,
dan het achtste leeraar, het
aantal huwelijken stijgt, en
veel boerendochters kunnen
beter thuis aan de kost ko
men. Dat zijn, zou ik zeggen,
allemaal gezonde overwegin
gen, al is hiermee 't tekort aan
arbeidskrachten voor Twente
niet opgelost, en al zou ik dit
misschien misschien, niet
zo triomfantelijk zeggen, als
deze krant ih Twente ver
scheen
bestaan. De mogelijkheden tot in
dustrievestiging in de provincie
worden voortdurend bestudeerd.
lectuurvoorziening
Van verscheidene andere punten
melden wij tenslotte iets over de
regeling, welke de provincie gaat
treffen voor de lectuurvoorziening
ten plattelande. Die regeling is in
handen van de Bond van Openbare
Leeszalen en Bibliotheken in
Noordholland. Belanghebbenden
zullen in de kosten moeten bijdra
gen, contact en samenwerking zal
worden gezocht met de instellingen
die reeds op dit terrein werkzaam
zijn. De Bond heeft op de eerste
plaats op het oog de stichting van
een bibliotheek ten behoeve van de
plattelandslectuuijvoorziening. Zo
mogelijk zal in meer belangrijke
plaatsen, als Hoorn bijv. ook een
1 leeszaal worden gevestigd.
In de nacht van Zondag op
Maandag is na een ziekte van
enkele dagen overleden de uitge
ver en hoofdredacteur van „De
Haagse Post", de heer S. F. van
Oss.
Salomon Frederik van Oss werd
in 1868 te Vierlingsbeek (N. Bra
bant) geboren. Hij begon zijn jour
nalistieke loopbaan in 1888 als cor
respondent van het „Algemeen
Handelsblad" te Londen.
In 1902 volgde de benoeming van
de heer van Oss tot hoofdredacteur
van „De nieuwe financier en kapi
talist". Deze functie vervulde hij
ruim 20 jaar. Inmiddels had hij in
1910 van Oss en Co's Bank opge
richt, van welke instelling hij direc
teur werd. In 1914 begon hij met de
uitgave van „De Haagse Post",
welk blad hij sedertdien als hoofd
redacteur heeft geleid.
Het Bijzonder Gerechtshof te
Leeuwarden heeft gisteren uit
spraak gedaan in de zaak tegen
Schreieder. Ten aanzien van het
eerste punt der tenlastelegging:
het lidmaatschap van een misda
dige vereniging, de S.D., werd
Schreieder buiten vervolging ge
steld. Verder achtte het Hof het
tweede punt van de ten laste
legging, n.l„ dat verdachte op
dracht heeft gegeven tot het fu
silleren van een aantal personen
bij Dronrijp, niet bewezen.
De Procureur-generaal bij het
Bijzonder Gerechtshof liet Schreie
der, tegen wie vijftien jaar was ge-
eist, onmiddellijk na de uitspraak
weer arresteren teneinde hem ter
beschikking te stellen van het hoofd
der plaatselijke politie van Den
Haag waar Schreieder geacht wordt
domicilie te hebben gehad, opdat
dit hoofd Schreieder als ongewenste
vreemdeling over de grens kan doen
geleiden.
Uitwijzing als ongewenste vreem
deling is een administratieve maat
regel, die wordt genomen ten aan
zien van elke vreemdeling,, onge
acht dus zyn of haar eventuele
daden in Nederland.
CON ZELO NIEUWS
Het tweede elftal speelde thuis
tegen Dirkshorn 2 en wist te win
nen met 43. Als de scheidsrechter
laatb eginnen gaat Con Zelo direct
in de aanwel, welke resulteert in
een doelpunt door een onhoudbaar
schot van Dues. Dirkshorn komt nu
goed opzetten en met een mooie
doorbraak is de stand 1—1. Dirks
horn houdt het spel in handen en
weet zelfs nog een doelpunt aan de
score toe te voegen. 12. Door dit
doelpunt worden de jongens van
Con Zelo weer wakker en komen
verwoed opzetten, door mooi samen
spel weet de linksbuiten de stand
weer op gelijke voet te brengen.
Con Zelo blijft nu sterker en weet
voor de rust nog eenmaal het net
te vinden. Rust 32. Na de rust
gaan de partijen gelijk tegen elkaar
op met beide doelen in gevaar. Con
Zelo wordt weer iets sterker en
Henk geft voor de vierde maal de
keeper het nakijken. De Dirkshorn-
ners werken als paarden, wat hun
kort voor het einde wordt beloond
met een goed doelpunt, waarmede
het einde komt van deze fraaie
wedstrijd. Con Zelo 1 moest in Hol-
landia haar meerdere erkennen en
verloren met 31.
Nadat de Bijeenkomst voor Federaal Overleg haar standpunt ten aan
zien van de spoedige vorming van de Verenigde Staten van Indonesië
had bepaald, werd ten Paleize Koningsplein te Batavia een door de
B.F.O. aangenomen resolutie ter kennis gebracht van de Hoge Ver
tegenwoordiger van de Kroon. De minister-president van Oost-
Indonesië, Anak Agung in gesprek met Sultan Hamid II.
De stichting Nieuw Walcheren
heeft een telegram gezonden aan
de Minister van Wederopbouw en
Volkshuisvesting, naar aanleiding
van diens mening, dat de oorlogs
handelingen 1940 geen aanleiding
geven tot toekenning van een
uitzonderingsbehanaeling van
Walcheren bij de oorlogsschade
regeling.
In dit telegram verklaart de
Stichting, dat het bevel „Zeeland
vecht door", gegeven op 14 Mei 1940
het rampzalige geVolg heeft gehad,
dat Zeeland's hoofdstad werd ver
woest. Dit bevel werd gegeven zon
der dat de regering Zeeland midde
len voor de verdediging ter be
schikking stelde, terwijl niet ver
wacht mocht worden, dat de Fran
se bevelhebber zich bekommerde
om het lot van het gewest, dat werd
afgesneden van het overige vader
land en de bedreiging van Duitse
zijde na het bombardement van
Rotterdam de regering terdege be
kend was. 't Gevolg van dit bevel
is dan ook geweest, dat Middelburg
zwaar werd geteisterd en naar is
vast komen te staan relatief de
zwaarst getroffen stad van ons land
is geworden. Wanneer op 3 October
1944 Walcheren aan de zee wordt
prijs gegeven, wordt het eiland
welbewust geofferd ten behoeve
van geheel Nederland.
De stichting herinnert voorts aan
de herhaalde bombardementen
waaraan Walcherens steden en dor
pen werden blootgesteld.
Aan deze schadeaccumulatie wijt
de stichting het naar verhouding
belangrijk lagere welvaartspeil dat
op Walcheren bestaat, in vergelij
king met overig Nederland.
De schuld aan Walcheren kan
volgens de stichting, alleen worden
afgedaan, wanneer een uitzonde
ringspositie wordt toegekend bij de
schadevergoeding en bij de verde
ling van het bouwvolume.
Vorige week Dinsdag werden
te Haarlem, zoals bekend, twee
jongens van vijftien jaar gesnapt
door de politie bp een inbraak in
een winkel van snuisterijen. Oor
spronkelijk hechtte de Haarlemse
politie weinig waarde aan het ge
val, doch spoedig bleek dat de
jongelui heel wat op hun kerfstok
hadden. Bij het verhoor is komen
vast te staan dat de jongens in
totaal minstens vijftien inbraken
hebben gepleegd gedurende de af
gelopen drie maanden.
Zij komen uit twee keurige gezin
nen en zijn geenszins zogenaamde
„milieu-boefjes". De jongens hiel
den er thuis een complete beeld
roman-bibliotheek op na. Zij knut
selden graag en hadden daarvoor
veel geld nodig. Hun zakgeld was
ontoereikend om de nodige mate
rialen te kopen en toen zijn zij na
enkele kleine diefstallen van kwaad
tot erger vervallen. Tenslotte ken
den zij geen vrees meer en trokken
er stiekum 's nachts op uit om in
braken te plegen. Zij klommen
langs waterpijpen en door kleine
raampjes in winkels en werkplaat
sen binnen en verschaften zich zo
geld en knutselmateriaal.
Onlangs vondefi'zij in een koffie
branderij, waar zij via een plat dak
waren binnengekomen, de sleutels
van de brandkast en eigenden zich
een groot bedrag toe. In totaal heb
ben zij ongeveer tienduizend gulden
buitgemaakt, waarvan zij een zeil
boot aanschaften. De rest van het
geld verborgen zij tussen de dak
pannen van ht ouderlijk huis, waar
de politie het aantrof. Een broertje
van een der twee, die het tweetal
bespied had door een kier in een
schutting had zich enkele honder
den guldens toegeëigend, die even
eens konden worden gevonden.
De jongens zijn ter beschikking
gesteld van de politie-autoriteiten
in enkele omliggende plaatsen van
Haarlem, die ook nog een hartig
woordje met hen te spreken heb
ben.
De verjaardag van prinses Bea
trix werd in huiselijke kring ge
vierd. Prinses Wilhelmina kwam
haar oudste kleindochter zelf ge
lukwensen.
Zaterdag werd er een kinderpar
tij gegeven voor vriendinnen van
prinses Beatrix. Een enkel vrien
dinnetje bleef het hele weekend lo
geren. Als verjaardaggeschenken
kreeg prinses Beatrix leesboeken,
een schooltas, slofjes en gereed
schap voor haar boetseerles.
Even ten Noorden van het station Beverwijk zal de nieuwe spoor-
wagenfabriek van Beynes, thans te Haarlem gevestigd, verrijzen.
Hier zijn kiepkarren bezig een deel van de 30.000 kubieke meter zand
aan te voeren, waarmee het weiland moet worden opgehoogd. Op
de achtergrond is de hogedruktoren in aanbouw.
Naar wjj vernemen zal de Vrjj-
dag 4 Februari a.s. van Schiphol
naar Batavia vertrekkende KLM-
„Constellation" niet alleen post
vervoeren, doch ook een beperkt
aantal passagiers.
Bovendien zal op Dinsdag 8 Fe
bruari a.s. nog een „Constellation"
de reis naar Indonesië aanvaarden.
Ook dit toestel zal behalve post ook
een beperkt aantal passagiers mee
nemen.
Het Woensdag 2 Februari via
Mauritius vliegende KLM-toestel
neemt geen passagiers mee.
REGERINGSAMENDEMENT
AANGENOMEN
De Nationale Vergadering van
Zuid-Afrika heeft Maandag de
door generaal Smuts, de voorma
lige premier, ingediende motie
van wantrouwen in de regering
met 74 tegen 64 stemmen verwor
pen.
Met dezelfde stemmenverhouding
werd een door de premier, Dr. Ma-
lan, ingediend amendement goedge
keurd, waarin wordt voorgesteld
een commissie in het leven te roe
pen, samengesteld uit leden van
beide vertegenwoordigende licha
men, die tot taak zal hebben, de
tcepassing van de regeringspolitiek,
welke er op gericht is een afschei
ding tussen de Europese en in
heemse rassen teweeg te brengen,
toi in bijzonderheden te bestuderen.
Dr. E. G. Jansen, minister van
inheemse zaken, verklaarde, dat re
devoeringen van verantwoordelijke
Zuid-Afrikanen in het buitenland
gebruikt werden om stemming te
maken tegen de Unie. Als voorbeeld
noemde hij de verklaring van gene
raal Smuts over de onlusten te Dur
ban, die naar hij zeide in de V.N.
was gebruikt om Zuid-Afrika te
dwarsbomen. De logische conse
quentie van de politiek der oppo
sitie zou zijn, dat niet-Europeanen
met hun numerieke meerderheid
uiteindelijk het land zouden rege
ren. „Blank Zuid-Afrika kan dit
risico niet nemen", zo zeide hij.
Met het feest van Maria Lichtmis
sluiten wij de Kersttijd, die wel
iswaar voor velen al met Drieko
ningen definitief een einde heeft
genomen, af, maar vanouds maakt
het deel uit van de grote feesten
rond Kerstmis. Het feest, zoals we
Men is het er niet over eens,
maar hoe het ook zij Maria
Lichtmis, in vele streken ook
wel „Vrouwendag" genaamd,
is altijd een feestdag geweest,
die diepe weerklank bij het
gelovige volk heeft gevonden
en dat tot in onze dagen, ge
lukkig, nog heeft. Het feit dat
men, wanneer deze dag valt
op een gewone weekse dag,
in Brabant zeggen ze „op
enen wqrkendag", weinig van
een feestdag bespeurt, doet
daar weinig aan af, want het
is vooral het platteland, dat
al zovele kostbare cultuur
goederen van ons rijke room
se leven tot in onze dagen
bewaarde, waar Maria Licht
mis nog in alle opzichten een
echt christelijke feestdag is
gebleven. Daarnaast heeft deze
feestdag van Maria zich van
oudsher bijzonder mogen ver
heugen in de devotie van
vrouwen en meisjes, want het
is ook de herinnering aan
Maria's kerkgang.
Wijding der kaarsen
De christenen in het oude
Rome kregen eertijds op deze
dag een gewijde kaars thuis
bezorgd. Het. was een sym
bool van Christus, het Licht
der wereld, die Zich op deze
dag voor het eerst aan een grotere
kring openbaarde. Het gebruik der
kaarsenwijding, een van de mooiste
plechtigheden der katholieke litur
gie, heeft zich tot in onze tijd weten
te handhaven en op deze dag wijdt
de H. Kerk niet alleen de kaarsen,
die wij straks mede naar huis zul
len nemen, om ons op heel onze
verdere levensweg te begeleiden,
van de wieg tot aan het graf toe,
neen, zij wijdt ook de kaarsen, die
in de loop van het jaar voor de
kerkelijke eredienst bestemd zijn.
In Noord-Holland, en ook elders,
leeft nog altijd het mooie gebruik,
de versierde, pas gewijde kaars, de
doopkaars, op het huwelijksaltaar
voor bruid en bruidegom klaar te
dat nu liturgisch vooral nog vieren,
gaat terug tot de oudste tijden van
het christendom en vele kerkge
leerden zijn ervan overtuigd, dat
het door de Apostelen zelf is inge
voerd, een mening, die trouwens
door Paus Benedictus XIV gedeeld
werd.
leggen. Het is meer dan een kaars,
die een paar uur licht kan geven,
het is een symbool voor ons hele
leven en als wij de kaars, die wij
op Maria-Lichtmis mee naar huis
nemen, zó bezien, dan zal er wel
licht een betere plaats voor zijn dan
de la van vaders bureau of moeders
linnenkast. We kunnen deze kaars
plaatsen op een kandelaar en er
gebruik van maken in de Mei- of
Octobermaand. We kunnen het licht
van deze kaars ook laten schijnen
op Allerzielendag, op Goede Vrij
dag en op de ochtend van Paas
zaterdag. En als hij na een jaar tot
op de pit is opgebrand, halen we
het volgend jaar met Maria-Licht
mis Weer een nieuwe. L. S.
FEUILLETON
ir
Zoevend gleed de kleine Austin
over de betonweg van Nijmegen
naar Maastricht. Tussen het donkere
naaldhout prijkte hier en daar een
berkje met tere zachtgroene blaad
jes, en verbraken plekken jong gras
de eentonigheid van de nog grauwe
heide. De lente was nog jong en
langs de hemel dreven grijze wol
ken. Hans Sanders kende de streek
goed genoeg, doch nij was er nog
nooit in het voorjaar doorgereden,
maar de triestige stemming, die
over het landschap hing, was toch
niet in staat zijn inwendige opge
wektheid te verstoren.
„Wat ziet alles er nog kaal en
somber uit, en dat voor half April,"
zei Miek, die zijn vreugde over zijn
nieuwe betrekking en zijn verlan
gen naar zijn ouderlijk huis niet ge
heel scheen te delen. „En het is nog
zo guur. Zouden we in Valkenburg
nog veel van de kou te lijden heb
ben?"
Ze verborg haar kin nog wat die
per in haar beverbontjas, een ge
schenk van haar vader op het laat
ste Kerstfeest. Hans vond het eigen
lijk een beetje gewild om nog in
April met een bontjas" in Oud Val
kenburg aan te komen, maar Miek
beweerde, dat ze het graag lekker
warm had en stoorde zich dus niet
aan zijn, naar ze vond, dorpse op
vatting.
„Neen, van kou lijden zul je geen
door A. F.
last hebben," antwoordde hij. „We
trekken immers nog niet dadelijk in
het grote huis. Dat zou met zijn
hoge kamers en brede ramen mis
schien wel te kil zijn."
„Is dat dan alleen als zomerver
blijf bedoeld geweest?"
„Dat denk ik niet, want er zijn
schoorstenen in alle kamers. Maar
Oom Eduard heeft er slechts een
winter gewoonddat jaar, toen
moeder zo ziek was en niet vervoerd
mocht worden. Na haar dood is hij
naar Zuid-Frankrijk getrokken."
„Zeg, Hans," vroeg Miek verwon
derd, „is je moeder dan in Oud Val
kenburg gestorven? Dat heb je me
nog nooit verteld." Hoe komt dat?"
„Och, omdat je me er nooit naar
gevraagd hebt en voor jou had het
immers weinig betekenis?"
„Maar.... vind je het dan niet.,
niet akelig., om daar te gaan wo
nen? Zou dat niet op je stemming
inwerken en
Hij schudde het hootd zonder de
ogen van de weg af te wenden,
„Welnee," was zijn antwoord.
„Kijk eens, moeder was altijd ai
ziekelijk en bedlegerig, en ik ken
haar eigenlijk niet anders dan te
bed of op een sofa liggend. Ik heb
nooit enig verband gezien tussen
haar en Oud Valkenburg. Ze had
overal zo kunnen liggen."
Maar dat zou Miek zich niet kun
nen indenken. Haar jeugd was zo
volkomen verschillend geweest van
de zijne. Er bestond, zo dacht hij,
een reusachtig onderscheid tussen de
grote, zonnige villa in het Gooi, te
midden van vrolijke broers en zus
ters en nog vrij jeugdige ouders,
die haar verwend hadden en het
holle, sombere herenhuis op de
Groenburgwal in Amsterdam en het
slechts weinig vriendelijker buiten
huis in Limburg, waar hij was op
gegroeid. Ja, dat verschil was wèl
groot.
Hij keek naar zijn vrouwtje. Dit
maal was haar hootd naar hem toe
gewend en zag hij haar smajle,
donkere, levendige gezichtje. Haar
lichtbruine ogen stonden vol span
ningzoals altijd, wanneer hij
over zijn jonge jaren vertelde. Miek
kon maar niet geloven, dat die ja
ren werkelijkheid waren geweest;
ze had ze altijd meer bekeken als
een soort film, of als iets, waarover
je in boeken leest; maar zulke din
gen gebeurden niet met mensen, die
je kende. Hans had anders wel zijn
uiterste best gedaan om haar die
jeugdomstandigheden te verklaren
en haar aan het verstand te bren
gen, dat het lang niet zo tragisch
en somber was geweest, als zij zich
het voorstelde.
„Kinderen nemen die dingen nu
eenmaal niet zo zwaar ophad hij
gezegd. „En echtscheidingen komen
méér voor. En hoeveel moeders zijn
niet zwak of ziekelijk? Omdat aie
dingen nu toevallig in mijn leven
bij elkaar kwamen, maak jij je er
een soort griezelstuk van. Het een
zame en verwaarloosde kind, de
zenuwzwakke en overspannen moe
der, de vader, wiens naam nooit ge
noemd mocht worden en de ouder
wetse en brommerige oom, dat bij
elkaar genomen wordt in jouw ogen
een familiedrama. Maar heus, zó
erg was h.et niet!"
„Best mogelijk," had Miek gezegd.
„Maar, hoe dan ook, je moet je toch
wel ongelukkig gevoeld hebben
Misschien was je te jong, om het ten
volle te beseffen. Je moest mij eerst
leren kennen, en met mij getrouwd
zijn, om tot dat besef te raken. Is
het zo niet, Hans?"
Deels om haar tevreden te stel
len, had hij het toegegeven. Doch
terwijl zij daar nu tussen de bossen
doorreden, waarboven het wolken
dek begon te breken, bedacht lm
zich, dat er toch wel één zomer was
geweest, waarin hij zich volkomen
van zijn geluk bewust was geweest.
Het was de laatste zomer, door hem
in Oud Valkenburg doorgebracht,
een jaar na de dood zijner moeder,
vlak voordat hij naar Delft ging. En
de herinnering aan die zomer be
zorgde hem een vreemde beklem
ming en hij voelde zich bijna ver
drietig gestemd, omdat hij nu met
Miek naar Valkenburg reed om het
huis te bekijken en de bagage uit te
pakken en naar Berg en Dal te gaan
om daar te eten en te overnachten.
Als hij alleen reisde kon hij langs
de weg blijven staan of nog beter
een zijlaan inrijden en daar uitstap
pen en ergens gaan zitten denken
over die laatste zomer en Cato van
Oorschot.
Miek hervatte het gesprek en het
scheen, zoals vaak gebeurde, dat ze
zijn gedachten raden kon, al was
het niet volkomen, noch nauwkeu
rig, maar dan toch zo, dat ze vrijwel
hetzelfde zei, wét hij gedacht had.
(Wordt vervolgd.)
