3ELN
Herdenking van 20-jarig bestaan
van Verdrag van Lateranen
bij
De twee kampen versterken zich
Waarom
brandt de feestverlichting
Buitenlandse Zaken"?
ER
-verkoop
NIEUW NOORDHOLLANDS DAGBLAD - Vrijdag 1 I Februari 1949
PAG. 3
ILMKEURING
ONMAAKTIJD
nze prijzen!!
Ij
7 Alkmaar
WARMER
R
11 FEBRUARI 1949:
Herstel van Pauselijke staat
De internationale toestand
De afgevaardigden op de stellingen
van het grote sociale karwei
Bedrijfspensioenen
verplichtend
Niemandsland tussen de fronten
Neutrale barrière tussen de vestingen
I
Marchant tachtig
oria: Zwevende gra-
Winston: Een affaire
olw. C 2.
tarmonie: The Jolson
ir (C 1); Victoria: De
14 jaar (B); Ameri-
tle stem, 18 jaar Cl);
meisje zoekt een
14 jaar (B); Bandie-
ladel, 14 jaar (B).
Bioscoop: Don 't fen-
Onder hypnose, 18
NLJJKC MOTOR
RIJDER
Toen de heer
zijweg Woensdagmid-
s op wilde draalen
reed hij precies tegen
van K. De heer Lont
bestuurde, alsmede
achter op de duo zat,
de grond geslingerd,
fers werden naar het
Alkmaar overge-
le orkaanachtige wind
baar niets van elkaar
.oestand van de heer
nogal ernstig aanzien.
-ijn en deze consta-
iad, dat het costuum
erkocht. De recherche
chuwd en er werd
>uder een accountants
gesteld. Gebleken is,
ij herhaling costuums
et geld in zijn eigen
e balansen en als er
zijn filiaal was, leen.
buurlieden/winkeliers
kas te doen kloppen,
ze huurlieden zijn er,
geld te vorderen
ken is dat de man
lingen heeft verricht
at met het andere te
het bedrag dat hij
heeft opgemaakt, is
jggevonden.
n bij POORTER,
bezichtigen!
MEUBEL-AFD,
veer LAAG GE-
FSD.
finish ameublcm.,
leien, 2 fauteuils,
soir, uitschuiftafel
pluche en, veren
f 440.—
iets betere uit
ing 550.—
stel, 4 stoelen en
ubs 375.
lbs 425.—
rs. kapokmatras,
lig, 2 kussens
119.50
lalmatras,
rs. 38.1)0
huif tafel 37.50
kanten en
matrassen
trex, 100 br. voor
)kamer, p. m. 1,25
GOEDE KEUS!
n
NINGINRICHTING
AREN
RITSEVOORT 3
MARKT 64, TEL. 5371
A-WOL, FANTA-
DEKENS, GEBL.
ter, MANCHES-
er meter, VITRA-
ENSTOFFEN. per
meter, WOLLEN
afdelingen VELE
6-18 - Alkmaar
HEDEN 11 Februari 1949 wordt de twintigste verjaardag
gevierd van de ondertekening van het Verdrag van Lateranen.
Door dit verdrag tussen de H. Stoel en Italië kwam een einde
aan de 59-jarige vrijwillige gevangenschap der Pausen binnen
de muren van het Vaticaan en kwam de Vaticaanse Staat tot
stand, die met haar 44 hectaren de kleinste staat ter wereld is.
Het verdrag van Lateranen, dat een einde maakte aan de z.g.
Romeinse kwestie, die sedert 1870 bestond, erkende de Paus
als onafhankelijk souverein en bepaalde dat een zekere schade
loosstelling zou worden betaald voor de gronden, die aan de
H. Stoel waren ontnomen. Bovendien erkende het de positie van
het katholicisme in Italië en stelde o.m. vast, dat de kerkelijk
gesloten huwelijken in Italië ook wettig zouden zijn voor de
Staat, terwijl het godsdienstonderricht ook op de staatsscholen
zou worden ingevoerd.
Gedurende 1000 jaren hadden de
Pausen reeds land in hun bezit ge
had, sinds de overgave van Rome
en het exarchaat van de Byzantijn
se keizers.
Paus Pius IX had de excommu
nicatie uitgesproken over allen, die
hadden deelgenomen aan de bezet
ting van de Pauselijke staat in 1870
en sinds die tjjd hadden de Pausen
voortdurend hun rechten op de er
kenning van Hun souvereiniteit op
geëist en weigerden zij de eenzijdi
ge Italiaanse z.g. Garantiewet
over de rechten van de Paus te er
kennen, terwijl Zij zich geheel en
al achter de muren van het Vati
caan terugtrokken. Het is interes
sant om vast te stellen, dat Ameri
ka van 1848 tot 1867 voor de Ita
liaanse bezetting van de Pauselijke
staat, daar 7 vertegenwoordigers
had. Ofschoon er na 1870 geen
vertegenwoordigers meer wer
den benoemd, werd toch een
Amerikaan ermede belast om
een oplossing te zoeken van de Ro
meinse kwestie. Volgens de minis
ter-president van Italië heeft de
overleden bisschop Francis C. Kel-
ley van Oklahama, City en Tulsa
de stoot gegeven voor de onderhan
delingen in 1919, die echter mis
lukten toen het Rabinet-Orlando
instortte.
De ondertekening in het paleis
van Lateranen van het Verdrag,
van de financiële overeenkomst en
van het concordaat door Pietro
Kardinaal Gasparri, pauselijk
staats-secretaris en Benito Musso
lini op 11 Februari 1929 was een
hoogtepunt van het priesterjubi-
bileum van Paus Pius XI. Maar of
schoon over de gehele wereld het
Te Deum werd gezongen uit blijd
schap over de ondertekening van
het pact, was er toch iets, dat een
aanwijzing was voor toekomstige
moeilijkheden. Bij het bericht van
de ondertekening van het Verdrag
werd n.l. eveneens melding gemaakt,
van een open brief aan Kardinaal
Gasparri, gepubliceerd in de Osser-
vatore Romano, waarin de Paus be
treurde „de meer dan ketterse uit
drukkingen in de toespraken
van Mussolini tot het Italiaan
se Parlement over de kern
van het Christendom en het
Katholicisme". Maar deze moeilijk
heden kwamen pas later.
8 Juni 1929, de dag nadat het
pact was geratificeerd, werden de
grote bronzen deuren van het Va
ticaan, die sedert 1870 maar half
open waren geweest, geheel ge
opend door de Zwitserse Garde. Op
25 Juli ging de Paus door deze
bronzen deuren en beëindigde daar
mee Zijn 59-jarige vrijwillige ge
vangenschap.
Behalve de volledige souvereini
teit over de Vaticaanse Staat, er
kende het Verdrag het eigendoms
recht van de Paus op de verschil
lende basilieken, de daarbij beho
rende gebouwen en pauselijke pa
leizen en de andere gebouwen, die
noodzakelijk waren voor het be
hoorlijk doen functioneren van de
Pauselijke Staat.
De in Juli 1929 uitgegeven
grondwet van de Pauselijke Staat
duidde de vlag aan, goud en wit
met daarop de tiara en de sleutels
en omschreef het pauselijke wapen.
De Paus werd daarin beschreven
als de souvereine Hogepriester van
de nieuwe staat met volledige wet
gevende, uitvoerende en gerechte
lijke macht. Het H. College van
Kardinalen werd gemachtigd deze
macht over te nemen, wanneer de
H. Stoel onbezet was.
De tweede verjaardag van het
pact bracht een aanzienlijke voor
uitgangde installatie van de
zender van Radio Vaticana onder
leiding van Guglielmo Marconi. Dit
verzekerde het Vaticaan de commu-
nicatiewetten met het buitenland,
wanneer andere verbindingswegen
zouden zijn afgesneden, zoals het
geval was in de tweede wereld-oor
log. Na 1930 werd een centraal
krachtstation opgericht, dat het
Vaticaan onafhankelijk maakte van
levering van stroom van buitenaf.
In Mei 1931 kreeg het Vaticaan
meningsverschil met Italië over het
Verdrag van Lateranen. Fascisti
sche jeugdbenden vielen katholieke
instellingen aan, de Paus werd in
toespraken beledigd en de Kanse
larij, die extra-territoriale rechten
bezat, werd overvallen. Het Musso-
lini-regiem beschuldigde de Katho
lieke Actie ervan het Verdrag van
Lateranen te hebben geschonden.
De Katholieke Actie zou revolution-
nair zijn en samenzweringen op
touw zetten tegen de regering. Het
Vaticaan ontkende dat de Katho
lieke Actie als organisatie enig deel
had in een revolutionnaire bewe
ging. Toen Italië in Juni 1940 in
de oorlog kwam, verhuisden de ge
allieerde vertegenwoordigers van
Rome naar Vaticaanstad.
Het omgekeerde geschiedde na
de bevrijding van Rome, toen de
vertegenwoordigers van de As naar
Vaticaanstad gingen en de geal
lieerde naar Rome.
In Februari 1944 drongen fascis
tische politie-beambten onder be
scherming van hun regering gebou
wen binnen, die politiek onschend
baar waren en arresteerden 64 per
sonen, die daar hun toevlucht had
den gezocht. Tijdens de geallieerde
bombardementen van Rome in de
zelfde maand werd de Basiliek van
San Lorenzo vernietigd en kwamen
bommen terecht op eigendommen,
grenzende aan het buitenverblijf
van de Paus, Castel Gandolfo, dat
eveneens diplomatieke onschend
baarheid bezit.
Hieronder volgt een korte schets
van de Vaticaanse Staat, zoals deze
op het ogenblik is. Een commissie
van drie kardinalen bestuurt de
Pauselijke Staat met behulp van de
gouverneur, Markies Camillo Sera-
fini, en een directeur-generaal voor
technische en economische dien
sten, Graaf Enrico Galeazzi. Maar
hoe belangrijk dit ook is, het wordt
volkomen overschaduwd door de
over de gehele Kerk uitgestrekte
functies van de Romeinse Curie, die
bestaat uit ongeveer 15 kardinalen,
die hun zetel te Rome hebben; de
H. Romeinse Rota, de elf congrega
tie of departementen, en de vier
speciale diensten, drie tribunalen
en ontelbaar vele Pauselijke com
missies.
Z. H. Paus Pius XII is thans zelf
Staatssecretaris en houdt persoon
lijk toezicht op de werkzaamheden
van het uit meer dan 60 personen
bestaande Staatssecretariaat. Meer
dan veertig landen hebben een di
plomatieke vertegenwoordiger bij
het Vaticaan.
De Vaticaanse musea bevatten
een van de grootste collecties van
kostbare kunstschatten, waaronder
1500 schilderijen en 1000 beeld
houwwerken. Een 27-tal restaura
teurs zijn voortdurend met het on
derhoud daarvan belast. De biblio
theken zijn een onschatbare bron
van wetenschappelijk onderzoek.
Acht duizend personen zijn recht
streeks bij het Vaticaan betrokken,
700 leken, die burger zijn van Va
ticaanstad en 300 andere inwoners;
3000 beambten en 4000 kloosterlin
gen in meer dan 20 paleizen en
kloosters buiten het gebied van
Vaticaanstad.
De Zwitserse Garde in haar door
Michel Angelo ontworpen 15e eeuw-
se uniformen en de Pauselijke Edel-
wacht gekleed naar de trant van
de Spaanse edellieden, geven kleur
aan de kleine staat. Er zijn geen
restaurants of winkels in Vaticaan
stad behalve een levensmiddelen
magazijn. Als souvereine staat
geeft de Pauselijke staat zelf mun
ten en postzegels uit. Van 1929 tot
1944 werden 17 verschillende series
Een der laatste foto's van Z.H.
Paus Pius XI z.g., die twintig
jaar geleden de vrede van Late
ranen bewerkstelligde, 't Was
juist gisteren, 10 Februari, 10
jaar geleden, dat Paus Pius
overleed. Het was een schitte
rend licht in de duisternis van
de zware tijd vóór de wereld
oorlog, die hij zag naderen en
waarvoor Hij zijn leven offerde.
Man van onwrikbaar geloof en
stoere werkkracht; waarlijk,
,,de eeuwen zullén zijn lof her
halen", om het enorme werk,
dat Hij tot stand bracht, niet
het minst om de vooruitziende
blik, waarmee deze opvolger op
de Stoel van Petrus de betrek
kingen tussen het Vaticaan en
Italië regelde, voordat 't steeds
driester optredende fascisme
geheel de vrije hand erlangde
tegenover de Kerk.
„Steun Wettig Gezag"
Heden, Vrijdagavond, spreekt
over Hilversum II om 19.15 uur
de heer G. W. Eisma, algemeen
secretaris van het nationaal in
stituut „Steun Wettig Gezag",
over „Wat betekent Steun Wettig
Gezag''.
postzegels uitgegeven. Het model
postkantoor heeft 12 employé's.
Van misdaad hoort men praktisch
niet en de Vaticaanse gevangenis
een kleine ruimte, wordt reeds ja
renlang ais opslagplaats gebruikte.
HAAGSE BRIEVEN
(Van onze parlementaire
redacteur)
OVERDAG heeft de zaai, waarin
de Tweede Kamer vergadert, geen
kunstlicht nodig. Eerst in de late
namiddag, wanneer de schemers
zich op het Binnenhof verdichten,
ontsteekt een onzichtbare hand
de indirecte verlichting tegen het
plafond. De brede val van dit
licht heeft iets voornaams, maar
het is ook klaar en doelmatig. Het
heeft de oude verlichting verdron
gen, want het hele jaar door blij
ven de glazen toortsen langs de
wanden dof.
Behalve bij de behandeling van
de begroting van „Buitenlandse
Zaken". De traditie wil dat dan
ook de feestverlichting wordt ont
stoken; deze week brandden de
toortsen zelfs als felle lichtplekken
in de grijze sfeer van de middag.
Op dagen als deze is voor ons ge
voel de Kamer niet helemaal de
Kamer meer. Zij doet dan weer 'n
poging om de oude balzaal van
vroeger te schijnen, maar er klinkt
geen muziek, er zijn geen ruisende
toiletten, geen schitterende unifor
men. Marga Klompé. Agnes Nolte,
Freule Wittewaal en mevr. Forta-
nier worden niet ten dans geleid.
Als reden waarom juist „Buiten
landse Zaken" deze eer te beurt
valt, wordt altijd opgegeven, dat
het een geste tegenover de buiten
landse diplomaten zou zijn. Vroe
ger toonden deze blijkbaar hun be-
Voor de bestrijding van schurft en ongedierte bij hun paarden en
runderen maken vele landbouwers tegenwoordig gebruik van een
z.g. gasstal. Dit is een gemakkelijk verplaatsbaar houten ge
bouwtje, waarin drie paarden of koeien tegelijk geplaatst kunnen
worden. Uit een grote stalen cylinder wordt zwaveldioxyde
(S 02) in de gasstal gevoerd en na een half uur zijn de dieren
van hun lastige logé's bevrijd. Zwaveldioxyde is een giftig gas,
zodat de dieren met de koppen buiten de stal moeten blijven
Om echter de ontsnapping van het gas te voorkomen, worden de
halzen met zeildoek omwonden.
langstelling vanuit de loges, nu
blijven die loges leeg, hetgeen ech
ter niet zeggen wil, dat het buiten
land geen interesse zou hebben...
Toch hebben wij de afgelopen
week nog eens naar een dieper
verband tussen deze feestverlich
ting en „Buitenlandse Zaken" ge
zocht, Kan het zijn, dat uit deze
paleisverlichting telkenjare de
ouderwetse gedachte oplicht, dat
„Buitenlandse Zaken" vooral een
zaak van representatie zou zijn,
dat het hier meer om oude en
adellijke namen dan om persoon
lijke bekwaamheid zou gaan?
Des te onwezenlijker moet ons
in dat geval de voorname aankle
ding voorkomen. Ook de buiten
landse politiek is immers een zaak
van het volk geworden. Had een
Bevin vroeger geen melkwijk? Zo
ver schijnen de voorname toortsen
intussen niet, maar wel moesten zij
in deze dagen een Nederlandse mi
nister van „Buitenlandse Zaken"
belichten die niet uit de „carrière"
kwam en tot voor kort directeur
van een bierbrouwerij was. Deden
de toortsen, zo nauw verbonden
met het oude regiem, dat al van
ganser harte? Achter zioh weten
zij nog de machtige „carrière". Een
ogenblik scheen het wel of hun
licht zelfs wat hard en vijandig
werd, dat was toen de heer Schmal
een gezant ter sprake bracht, die
geen enkele belangstelling toonde
voor een zich met het houden van
lezingen uitslovende Nederlander.
Onder de dubbele belichting kre
gen vele gelezen redevoeringen nog
meer het karakter van lezingen,
aanhoord door een beschaafd en af
en toe geïnteresseerd gezelschap,
dat zelfs welwillend even terzijde
wilde kijken toen de heer Burger
hele stukken van zijn betoog ging
inslikken om niet al te zeer in tijd
nood te geraken. Neen, al met al
was het maar een onwezenlijke ver.
toning dit bebat over „Buitenland
se Zaken". Onwezenlijk, omdat nog
niet gesproken kon worden over
het gevecht dat wij met de wereld
voeren, onwezenlijk omdat een
kreet van afschuw over het on
recht. dat in de wereld geschiedt,
maar slecht klinkt in een zo luis
terrijk schitterende zaal. Onwe
zenlijk ook om de liefdesbetuigin
gen, die de socialistische fractie
leider de nog tot voor kort ver
guisde heer Stikker deed deelach
tig worden. Deze werd zelfs als 'n
soort kampioen voor het federalis
me geprezen, terwijl hij toch in
zijn Memorie van Antwoord nog
verklaard had zich geen interna
tionale organen te wensen, die 't na
tionale beleid zouden kunnen door.
kruisen! Maar wat Indonesië betreft
„ligt" de heer Stikker goed!
Wij zien ons de Kamer liever,
zoals zij, eveneens vorige week,
zwoegde op het ontwerp, dat de
minister van „Sociale Zaken" be
voegdheid geeft de toetreding tot
een bedrijfspensioen verplichtend
te stellen. Op zulke dagen staan de
afgevaardigden op de stellingen
van het grote sociale karwei, waar.
aa onze generatie nog zeker de
handen vol zal hebben, passend,
metend, zagend en schavend. De
vijf minuten schafttijd die dr. Kor.
tenhorst meestal geeft, zijn dan ze
ker verdiend. Bij de hervatting
staat de Kamer vol gezellige blau
we rook, onze politieke vrouwen
kunnen daar best tegen, deze week
stond de ook in sociale problemen
goed thuis zijnde mevr. Fortanier
zelfs als een vrouw in de mist op
de katheder!
Met dat op te trekken sociale
gebouw waarin alle zekerheden
een kamer moeten krijgen, met in
achtneming van harmonie en juis
te verhouding, blijft het intussen
de grote moeilijkheid, dat het niet
ineens royaal kan worden afge
bouwd. Wij hebben het plan nog
niet helemaal in ons hoofd en ook
al hadden wij dat, dan zouden nog
de middelen ontbreken. Zo is nu
de minister de bevoegdheid gege
ven om de toetreding tot een be-
drijfpensioenfonds voor alle be-
drijfsgenoten verplichtend te kun
nen stellen, maar mevr. Fortanier
en de heer Stapelkamp hebben dat
terecht opgemerkt, wij weten nog
helemaal niet hoe zich dat be-
drijfpensioenfonds zal verhouden
tot de definitieve ouderdomsverze-
kering, die voor de noodvoorziening
Drees in de plaats moet komen.
Wordt dat bedrijfspensioen hoofd
zaak en de algemene ouderdoms-
verzekering aanvulling of omge
keerd? En wachten kan ook weer
niet. want elke voorlopige timme
ring heeft toch in elk geval het nut,
dat aan de onzekerheid, die duizen
den ten aanzien van hun oude dag
gevoelen, een einde wordt gemaakt.
De heer de Kort heeft al tim
merende een constructie bedacht,
die dit wetsontwerp althans in de
toekoipstige bedrijfsorganisatie doet
passen. Andere moeilijkheden zijn
voorlopig vraagtekens gebleven.
De scherpzinnige communist Hoog-
carspel heeft b.v. de belangrijke
vraag gesteld, hoe het met de pre
miebetaling moet gaan in tijden
van massale werkloosheid. Dan be.
houden de verzekerden hun rech
ten ten aanzien van 't betaalde, ant
woordde minister Joekes, die met
vier nota's van wijzigingen intus
sen bewees, dat de architect van
het object ook niet zo sterk in zijn
schoenen stond. Met dat antwoord
zijn we er echter niet. Dat kon
immers iedere assuradeur ons ver
tellen. De zaak is. dat in perioden
van werkloosheid een methode
moet worden gevonden om de pre
miebetaling voortgang te doen vin
den. Zou dit niet gebeuren, dan on
dervindt de werker de gevolgen
van de werkloosheid ook nog op
zijn oude dag.
Er scheen op het eerste gezicht
alles voor te zeggen, die reeds een
pensioenverzekering hadden geslo
ten, zonder meer van de verplich
ting tot toetreding in een bedrijfs-
pensioensfonds vrij te stellen. Als
zodanig was er ook een amende
ment de Kort. Bij de discussie
bleek deze zaak echter heel wat
minder eenvoudig te liggen. Als
b.v. alle jonge mensen in een be
drijfstak. op eigen voordeel be
dacht, zich zelfstandig gingen ver
zekeren .dan zou dat tot gevolg
hebben dat de overblijvende oude
re collega's een v^el hogere premie
moesten opbrengen dan in samen
werking met de jongeren het ge
val zou zijn. De vrijstelling is nu
wel in beginsel gehandhaafd, doch
met dien verstande, dat van reeds
verzekerden toch ook nog een klei
ne bijdrage in de verzekering van
hun collega's kan worden gevraagd.
Al timmerende is op deze wijze te
vens een treffende uitbeelding van
het solidariteitsbeginsel aange
bracht.
Wij hopen dat de wet nu zo kan
werken dat de belangen van de
particuliere assuradeurs niet in het
(Van een bijzondere medewerker)
EN JAAR GELEDEN leefde heel Europa nog onder vrees voor
een onmiddellijke Russische aanval. De man op straat vroeg
zich niet af öf de Russen komen zouden, maar wannéér ze
zouden komen: deze maand, deze week, morgen. Voor de Sovjets
stonden de kansen toen militair uitermate gunstig en het was
alsof het publiek in het Westen dit vóélde, ook zonder het te
kunnen beredeneren. Rusland ging niet over tot de aanval. Dat
bewees, dat het hiervoor niet klaar was en ook wel, dat het van
andere methodes meer heil verwachtte. De vrees voor een on
middellijke aanval is goeddeels geweken. Overmoedigen aan de
Westelijke kant zijn toen gaan suggereren, dat een aanval onzer
zijds, een preventieve oorlog dus, het beste middel zou zijn om
eens en voor al het gevaar van Moskou de kop in te drukken.
Waar Hitler met zijn millioenen-
leger faalde, wilden zij met een
bont samengestelde macht van
Fransen, Nederlanders, Belgen, En
gelsen, en naar zij hoopten, Ameri
kanen op kruistocht trekken. Wat
de legermacht aan kwaliteit te
kort kwam, zou de atoomhom aan
moorddadigheid goed maken. Geen
nuchter overwegend mens kan zul
ke plannen een ogenblik verdedi
gen. We kunnen ervan dromen als
St. Joris de draak bestrijden, maar
St. Joris had volgens de legende 'n
stevige lans. Met een breekbare
stok komt ook een kruisridder niet
ver.
Er is dus een adempauze ingetre
den. De twee kampen versterken
zich ieder op hun eigen terrein. Zo
als men dan pleegt te doen tracht
elke partij zijn stellingen zo ver
mogelijk naar voren te schuiven, zo
ver als de tegenstander zonder
vechten nog net verdragen kan.
Rusland werkte verleden jaar daar
aan in Europa. Tsjecho-Slowakije
werd binnen de vesting gebracht.
„Hinderlijke" structuren in Polen,
Roemenië en Hongarije werden op
geruimd. In Roemenië werd de ko
ning als eventueel gevaarlijke vijf
de colonne uit het land gezet. In
Polen werden de socialisten op hun
plaats gezet. Joego-Slavië werd lie
ver afgesloten dan als halve bond
genoot behouden. In Hongarije vol
trekt zich het drama van kardinaal
Mindszenty en de aanklacht „we
gens samenspanning met de mo
narchisten in het buitenland en hun
begunstigers" heeft wel degelijk be
tekenis: bij een terugslag van de
Russische wapens zou de kardinaal
een verzamelpunt kunnen worden
van allen, die de tyrannie der
volksdemocraten moe zijn .De
zwake plekken in de vestingwal
worden bijgewerkt en op mensenle
vens wordt niet gekeken. In Oost-
Azië werden de Russische posten
ver vooruit geschoven.
Maar ook de tegenpartij zat niet
stil en de vorming van de Westelij
ke Unie, de bevordering van een
West-Duitse staat, de onderhande
lingen over het Atlantisch pact zijn
de graafwerken, waarmee het bol
werk van het Westen; de Verenig
de Staten, zich omringen.
Niemandsland tussen de
fronten
Maar altijd blijft er tussen de
twee vestingwallen een niemands
land. Dat is het terrein, dat geen
van beide partijen betreden kan,
zonder de ander tot een aanval te
dwingen. Momenteel schijnt de
grens van dat niemandsland op
verschillende punten bereikt. Het is
ternauwernood aan te nemen, dat
Rusland toelaten kan, dat Noorwe
gen zich geheel bij het Atlantisch
pact aansluit, wat de vestiging van
Amerikaanse oorlogsbases in dat
land mee zou brengen. Rusland kan
dit evenmin tolereren, als de Ver
enigde Staten zouden toestaan, dat
de Sovjets een sterke invloed kre
gen in een Zuid-Amerikaanse staat
als Columbia, dicht bij het Pana
makanaal gelegen. Rusland kan er
evenmin vrede mee hebben, dat
West-Duitsland zodanig gereorga
niseerd wordt, dat eventueel hier 'n
nieuw Duits leger onder geallieerd
opperbevel gevormd zou worden.
Met de gedachte aan zulk een leger
wordt sinds lang gespeeld, al ont
kent men, dit in geallieerde krin
gen. Wist men niet zo goed, dat
Rusland dit hoogstwaarschijnlijk als
een reden tot oorlog zou opvatten,
dan zouden we nu waarschijnlijk al
een zwaar gewapende en zeer tal
rijke „politiemacht" aan de Rijn en
Wezer zien. Rusland heeft van zijn
kant zulk een politieleger in Oost-
Duitsland reeds klaar, maar de be
trouwbaarheid ervan lijkt niet erg
groot.
Terwijl de Westelijken in Noor
wegen gevaarlijk dicht bij Rusland
komen met hun graafwerk, onder
mijnen de Russen de westelijke po
sities op bedenkelijke wijze in Grie
kenland, zeer gevaarlijk in de na
bijheid van de Britse bolwerken aan
de Middellandse Zee. De Amerika
nen houden hier met geld en wa
pens een regering aan het bewind,
die, als ze op eigen benen moest
staan, een even droevige figuur zou
slaan als Tsjang Kai Sjek in China.
Neutrale barriëre tussen
de vestingen
Voor de landen, die de speelbal
zijn van deze grote politieke anta
gonisten is de toestand verre van
aangenaam. Ten einde raad menen
ze een oplossing te vinden door
zichzelf neutraal te verklaren en
dan, door een papieren tractaat be
sehut, zich tussen de twee vestin
gen neer te vlijen in zalige rust,
mogelijk in diep philosophisch be
schouwen over de op- en ondergang
van machtige rijken.
In Oostenrijk heeft de gedachte
gedrang zullen komen. Het gaat
hier ook om het brood van duizen
den noeste werkers.
Het is prettig te zeggen, dat de
heer de Kort een van onze jonge
katholieke Kamerleden, bij de be
handeling van dit ontwerp goed
werk heeft gedaan. Waar blijven
toch andere nieuwelingen in de
fractie? Bij de behandeling van
..Buitenlandse Zaken" kwam de
P.v.d.A, met vier sprekers. Waar
om de KVP fractie slechts met één?
aan een neutraal-verklaren van het
grondgebied reeds .belangrijk veld
gewonnen. Zwitserland hoopt nog
altijd dat de tijd der neutralen niet
geheel voorbij zal zijn. In Duitsland
wordt de idee de laatste tjjd her
haaldelijk verkondigd en zal ze ze
ker veld winnen, omdat alleen langs
deze weg nog de mogelijkheid be
staat, dat de westelijke en oostelij
ke zones weer verenigd worden tot
één, zij het dan federatieve staat.
Wat de Scandinavische landen be
zig houdt, is de overweging van de
voor- en nadelen van een gewapen
de neutraliteit in bondgenootschap.
Joego-Slavië schijnt door ruzie met
Rusland en antagonisme tot het
Westen tot onzijdigheid voorbe
stemd. Italië voelt er ook veel voor
en zou, dank zij zijn aardrijkskun
dige ligging, mogelijk ook neutraal
kunnen blijven.
Voegen we dit alles bijeen, dan
tekent zich dwars door Europa een
gordel van landen af, die neutraal
willen zijn en dan rust toch de ge
dachte, of door een aceoord tussen
de twee tegenstanders zulk een
neutrale zone niet geschapen zou
kunnen worden. Bedenkt men dan
daarbij, dat sinds maanden de rege
ring van India er aan werkt, de
staten van Zuid-Azië tot een der
gelijke neutraliteitsverbond samen
te brengen, dan breidt de Europese
neutrale gordel zich inderdaad uit
tot een barriëre tussen Oost en
West over heel de wereld.
Zulk een barriëre zou zijn als 'n
gedemilitariseerde zone tussen twee
legers bij wapenstilstand en, even
als deze, slechts tijdelijke waarde
hebben. Politiek lijkt zulk een neu
traliteit wel te bepalen, op econo
misch gebied kunnen sommige van
deze gebieden, met name Duitsland
niet zo gemakkelijk „neutraal"
zijn. Het is echter waarschijnlijk,
dat in de komende maanden, nu
Stalin eenmaal de stap in de rich
ting van nieuw overleg gedaan
heeft, de gedachte aan neutralise
ring van grote gebieden tussen de
twee tegenstanders Rusland en
Amerika steeds vaker zal opdui
ken. Als men hierop let, wordt veel
in het internationale gebeuren dui
delijk, dat anders onbegrijpelijk
blijft.
Als de trawlers en loggers hun kostbare last bij de veilinghallen
van de IJmuidense vissershaven hebben uitgeladen en de kade
verlaten hebben, verschijnen de meeuwen in dichte drommen
om hun deel van het afval op te eisen of misschien een ver
dwaald klein visje te verschalken.
Aanrijding bracht zwarte
handel aan het licht
Enkele dagen geleden werd op de
Haarlemmerweg te Amsterdam 'n
spelende jongen dodelijk aange
reden door een luxe auto. Het on
derzoek wees uit, dat de chauffeur
hierbij geen schuld had, maar
bracht tevens aan het licht, dat
deze auto gebruikt werd voor het
bedrijven van zwarte handel in
textiel.
In de auto werd namelijk aange
troffen een kist en een jute zak vol
textielgoederen, zonder dat hierbij
de nodige documenten waren. De
chauffeur en een inzittende 28'-
jarige juffrouw verklaarden, dat zij
op weg waren naar Haarlem, waar
hun moeder, die marktkoopvrouw
is, deze goederen verkocht. Zij zou
de vereiste documenten bezitten.
De politie vertrok daarop naar
Haarlem om de papieren te halen.
Zij stelde intussen een onderzoek
in in de woning van de juffrouw.
Hier bleek al spoedig dat de zaak
niet pluis was. Men trof er een ta
pijt, verstopt onder een oud vloer
kleed aan. voorts 108 badhanddoe
ken en een r°l vitrage, een grote
zak met knotten wol, lappen da
mesvoering, washandjes, kant, een
rol boerenbont en dames- en heren
stoffen die alle zwart werden in
gekocht Arrestatie volgde prompt.
Irrigatieplannen voor
het Nijldal
Hector Mc Neil, Brits Minister
van Staat, heeft tijdens een diner
van de Vereniging Engeland-Egypte
te Londen verklaard, dat Engeland
en Egypte overeen zün gekomen in
het Nijldal één van de grootste ir
rigatieplannen ter wereld uit te
voeren. Dit plan zal bijdragen tpt
de ontwikkeling van Noord-Oost-en
Centraal-Afrika. De uitvoering van
het plan zal waarschijnlijk 20 jaar
in beslag nemen.
Volgens gezaghebbende kringen
zal men zich binnenkort richten tpt
andere regeringen van landen, die
aan het Nijldal grenzen, met het
verzoek deel te nemen aan het plan,
indien zij dat wensen.
De totale kosten en de werkwijze
voor de financiering van het plan
zijn nog niet bekend, doch irrigatie
deskundigen hebben uitgebreide
onderzoekingen ingesteld en voor
elk onderdeel gedetailleerde ont
werpen gemaakt.
Lassers bij de N.D.S.M.
hervatten het werk
De stakende lassers van de Ned.
Dok- en Scheepsbouw Mij. te Am
sterdam hebben op advies van de
meiaalarbeidersbond „De Metaal"
(EVC) en de door hen gekozen
stakingsleiding besloten de sta
king, die Maandag 20 December
jl. uitbrak en bijna acht weken
heelt geduurd, op te heffen.
Het besluit om de staking op te
heffen is genomen op een gecom
bineerde vergadering van het
hoofdbestuur en het plaatselijk
bestuur van de metaalarbeiders
bond „Metaal" (EVC), de sta
kingsleiding en de stakers. Alvo
rens men tot de stemming over
ging werd met algemene stemmen
besloten, dat een meerderheid
van tweederde vereist zou zijn
om de staking voort te zetten. De
uitslag luidde: 65 voor en 91
tegen opheffing der staking; van
de uitgebrachte 158 stemmen wa
ren er twee blanco.
Zaterdag 12 Februari wordt oud
minister Marchant tachtig jaar! Ik
zie hem nog, gebogen maar vitaal,
met de schitterende ogen, die zijn
scherp vernuft weerspiegelen, de
Kamer binnenkomen. Dat- hij de
tachtig naderde, was nauwelijks te
merken, in geen geval deed het af
breuk aan de levendigheid van zijn
geest. En dan in korte, snelle zin
nen het uiteenzetten van een kwes
tie: helder, raak, vol sprankelende
geest.
Dit is de man, die tientallen ja
ren de leider was van de Vrijzinnig-
Democratische Bond: een kleine,
actieve groep, uit de intellectuele
elite van het Nederlandse volk, van
een betekenis die boven hun klein
getal uitging. Maar ddt de V.D.B.
deze betekenis had, was v.n.l. door
zijn uitstekende leider Mr. Mar
chant! De debatten in de huidige
Kamer vindt de tachtigjarige Mar
chant in onze tijden mat; in zijn
tijd vlogen de vonken er af! In flit
sende discussies was hij een on
overwinnelijke meester!
Toen kwam in 1933 het minister
schap: de oud-wethouder van On
derwijs van de residentie aanvaard
de de portefeuille van Onderwijs,
Kunsten en Wetenschappen. En on
middellijk viel te constateren dat
er een man aan het roer stond. Ob
jectief en met de borende scherp
zinnigheid die hem kenmerkte,
pakte hij de kwesties aan. In vele
opzichten werd hij daardoor 'n man
van andere overtuigingen: in de
spellingskwestie bleek hij een be
keerling te worden naar de vereen
voudigde spelling toe; in de ver
houding openbaar-bijzonder onder
wijs evolueerde hij naar de de prin
cipiële verdediging van het laatste;
en in de nadere kennismaking met
vele katholieke onderwijsinstellin
gen, vond hij de laatste étappe
naar DE grote daad van zijn le
ven: zijn bekering tot het katho
licisme! Uitgekreten voor verrader
en eerzuchtige, heeft hij zich ver
weerd met de kracht en de scherp
te die hem niet verliet. „Tot ver
weer" en „Hoe ik er toe kwam" zijn
er nu nog leesbaar om, en als tijds
document van grote Waarde. Maar
zijn ministeriële dagen waren ge
teld .Mr. Oud, toen minister van
Financiën, dreigde met ontslag in
dien Mr. Marchant niet heenging.
„Is het niet wonderlijk, dat er in
Nederland zedelijke moed schijnt
nodig te zijn om Katholiek te wor
den Ja, is dit voor het Nederland
se volk niet een schande?" Aldus
vroeg Marchant in „Tot verweer"
tegelijk het antwoord gevend.
Tredend uit de directe politiek
bleef hij actief toen het nazi-gevaar
dreigender werd: „Een staatkundi
ge epidemie" was o.a. de vrucht er
van.
In Mr. Marchant verloor poli-
liek Nederland door de daad van
zijn overgang een zijner schitte
rendste figuren; de Katholieke
Kerk in Nederland won een aposto
lische zoon, wie zij gaarne de geze
gende levensavond gunt die zijn
deel werd!
JOS. J. GIELEN
Oud-minister van O., K. en W.