Kon. Militaire Kapel speelde
„Friese" marsen voor Senatoren
Procureur-fiscaal concludeert tot
verwerping van het beroep
Demobilisatie-schema ongewijzigd
Worden sommige belangen beschermd?
Sjefke Janssen zag zich de
door onnavolgbare sprint
zege ontgaan
van Schulte
Onze diplomaten te Madrid
en Lissabon in bezettingstijd
DETECTIVE
RADIO
England-Spiel wordt onderzocht
Cauberg-moker deed zijn werk
Donderdag 12 Mei 1949
PAG. 3
Begrotingen van Oorlog en Marine aangenomen
Pluim op de hoed van burg. Ritmeester
Zei U iets?
Van der Waals in cassatie
Commissie-Cleveringa brengt rapport uit
gunstige conclusie
van minister
LimburgKlimmers aan bod
feuilleton
(Van onze parlementaire redacteur)
OOK DE TWEEDE DAG van de „Oorlog"- en „Marine"-
debatten in de Eerste Kamer stond in het teken van de
politiek. Minister Schokking, zijn begroting verdedigende, keek
allervriendelijkst in de richting van de P.v.d.A. toen hij opmerkte
dat iedereen welkom, zeer welkom was bij de ondersteuning
van het defensiebeleid,. Hier had de bewindsman het gerust bij
kunnen laten, want elke overdrijving schaadt nu eenmaal. Hoe
dat zij, de minister deed er nog een schepje bovenop. Evert
Vermeer, genoemd als P.v.d.A.-candidaat voor de functie van
Staatssecretaris, deed maar prima werk als propagandist in eigen
kring voor de Nationale Reserve.' Men kon hem gerust twintig
van zulke Everts Vermeer geven! Over de strooppot gesproken...!
En alsof het nog niet genoeg was
ging de minister, aan het slot van
zijn rede. zich nog eens even inle
ven in het te hoog gemikte vredes-
verlangen van de heer v. d. Kieft.
Zo'n heimwee naar de vrede was
begrijpelijk en schoon en we moes
ten er ons toch minstens door laten
blijven bezielen. Kameraad Scho
nenberg nam de fractieleider van
de P.v.d.A. bij de replieken daaren
tegen dai%g in het ootje. Hij had
zijn jeugdzonden gebiecht en nede
rig een knieval gedaan. Intyisen
bleef hij slechts goed genoeg om
tegen de Communisten te schelden.
Sarcastisch betoogde de commu
nist dat de heer v. d. Kieft op deze
wijze toch wel onderbetaald werd.
Kon er nu niet een klein staatse-
cretarisje op over schietenDe
De heer v. d. Kieft zat begrijpelij
ker wijze te koken. Op zijn beurt
stond hij op om de Communisten
voor de tweede keer de oren te
wassen. Ere wie ere toekomt, hij
gaf een striemend nummertje weg:
Hij had nog nooit gehoord dat
iemand in het Westen een vliegtuig
stal om naar Moskou te komen. Als
hij intussen gemeend had het laatste
woord te kunnen hebben dan liep
dat op een misrekening uit. Kame
raad Brandenburg nam het van
Schonenberg over, de heer v. d.
Kieft karakteriserend als een rid
der van de droeve figuur
Terwijl deze politieke nummertjes
geblazen werden stond buiten op
het Binnenhof de Kon. Militaire
Kapel te kleumen, in afwachting
van het ogenblik waarop z ij haar
nummertje ten beste zou kunnen
geven. De Friese Algra had de dag
tevoren gepleit voor namen voor
de militaire onderdelen. Heel vroe
ger was dat ook zo geweest en als
bewijs bood hij de minister een
tweetal marsen aan van Friese re
gimenten uit de tiju van de Spaanse
successie-oorlog.
De ene was een mars van het
Oranje-Friesland regiment, de an
der droeg de titel „De jonge Friese
Prins". De minister bleek deze geste
zo op prijs te stellen dat hij nu in
de middagpauze de Kon. Militaire
Kapel had uitgenodigd om deze
marsen eens aan de Senaat voor te
spelen. Een wel zeer ongewone ge
beurtenis in de parlementaire ge
schiedenis, maar toch charmant en
origineel'.
Over de staatsecretarissen zei de
minister dat slechts de bedoeling
had voorgezeten om de geschikte
mensen te vinden. Zij stonden
rechtstreeks onder de minister. Wat
de aflossing betreft, aan het thans
bekend gemaakte schema zou on
voorwaardelijk de hand worden ge-
PROGRAMMA
VRIJDAG 13 MEI
HILVERSUM II 415 M.
K R.O.: 7.00 Nieuws, 7.15 Ochtend
concert. 7.45 Morgengebed, 8.00
Nieuws, .8.15 Pluk de dag, 9.00 Gr.
pl„ 9.30 Waterstanden, 9.35 School
radio groep II, 9.55 Schoolradio gr.
II 10.05 Muziek houdt fit, 11.00 De
Zonnebloem, 11.40 Schoolradio gr.
11 12.00 Angelus, 12.03 Zang en
piano, 12.30 Mededelingen land- en
tuinbouw, 12.33 Gramofoonmuziek,
12 55 Zonnewijzer, 13.00 Nieuws, 13.20
Septet Johnny Ombach, 13.50 Op de
korrel 14.00 Kamermuziek, 14.30
Negen' heit de klok, 15.15, Gedeelten
uit Operetten, 15.48 Cyclus: Het
blaasinstrument, 16.00 De Zonne
bloem 17.00 Na schooltijd, 17.15 De
Karek'ieten, 17.45 Wat het buiten
land leest, 18.00 K.R.O. Amusements
orkest, 18.20 Actualiteiten, 18.30
K.R.O. Amusementsorkest, 18.45 De
Ronde van Nederland, 19.00 Nieuws,
19.15 Regeringsuitzending, 19.30 Uit
het land van Hertog Jan, 20.00
Nieuws, 20.05 De gewone man, 20.12
Missa Solemnis, 21.40 Clavecimbel-
recital, 22.00 De Tien Geboden, 22.45
Avondgebed, 23.00 Nieuws, 23.15 Gr.
pl., 23.4024.00 Bioscooporgel.
HILVERSUM I 301 M.
V.A.R.A.: 7.00 Nieuws. 7.15 Och
tendgymnastiek. 7.30 Muziek bij het
ontbijt 8.00 Nieuws, 8.18 Gr. pl.,
8 50 Voor de huisvrouw, 9.00—10.00
kamermuziek; V.P.R.O.: 10.00 Thuis
spreekster, 10.05—10.20 Morgenwij
ding' V A R.A.: 10.20 Gramofoonmu
ziek' 10.30 Voor de vrouw, 10.45
Piano-duo, 11.10 Voordracht, 11.30—
12 00 Orgelspel; A.V.R.O.: 12.00 De
Papavers 12.30 Mededelingen land
en tuinbouw, 12.33 Ronde van Ne
derland, 12.38 Sport, 1245 Twee
vleugels 13.00 Nieuws, 13.15 Mede
delingen, 13.20 Metropole-orkest,
14.00 Kookkunst, 14.20 De Kwintet-
spelers, 15.00 Ons volk m zijn dien-
ters, 15.20-16.00 Les Gars de Paris;
V.A.R.A.: 16.00 The Ramblers 16.30
Tussen twaalf en zestien, 17-00 Gr
ol, 17.20 De luister van het orgel,
18.00 Nieuws, 18.15 De'Vara felici
teert, 18.30 Progr. Ned. S^b^ach-
ten, 19.00 Denk om de bocht 19-15
19.30 Regeringsuitzending; V.P.n.u..
19.30 Nederland en zijn Beesten,
19.50 Tien voor acht, 20.00 Nieuws,
20.05 Pianovoordracht, 20.30 Spreker,
20.55—21.00 Zo juist verschenen
V.A.R.A.: 21.00 Men vraagt.... en
wij draaien, 21.30 Hoorspel, 22.00
Buitenlands weekoverzicht, -".ra
22.40 Orkest; V.P.R.O.: 22.40 Spreek
ster, 22.45—23.00 Avondwijding,
V.A.R.A.: 23.00 Nieuws, 23.15 In hu
welijk en gezin, 23.3024.00 Orkest.
houden. Onverwijlde demobilisatie
van de 7 December-divisie was niet
mogelijk. Wij kunnen de bevolking,
er gebeuren daar vreselijke dingen
onderling, niet onbeschermd laten.
De dank voor het geschenk van de
heer Algra ging vergezeld van de
toezegging, dat getracht zou wor
den het verband van de Friese ba
taljons vast te houdeg. Ook voor de
idee van namen voelde de minister.
Dé lichtingen 41, 42 en 43 heeft de
regering willen herinneren aan
haar morele verplichting om, zelf
vrijgesteld zijnde, toch door middel
van toetreding tot de Nationale
Reserve, althans een steentje aan
onze Defensie bij te dragen. Op de
vraag van de communist Schonen
berg Yjf: het waar was, dat het in
feite Montgomery was geweest, die
de Memorie van Antwoord had sa
mengesteld, antwoordde de minis
ter met een effen gezicht, dat dit
inderdaad zo was. De Maarschalk
deed niets anders dan alle Europese
hoofdsteden afreizen met het doel
Memories van Antwoord samen te
stellen. Bij de replieken zou hij dan
ook straks lelijk komen te zitten,
want Monty was juist vanmorgen
afgereisd....! Dit mede bedoeld als
een proeve van de brillante slag
vaardigheid van deze bewindsman.
De begroting van „Oorlog" werd
tenslotte z.h.s. aangenomen. De
motie Schonenberg inzake de on
middellijke demobilisatie van de 7
Decc|nberdivisie verworpen, met
alleen de Moskouse wijk voor.
Toch Den Helder!
De jnlddag was gewijd aan de be
handeling van de begroting van
„Marine". De betogen van prof.
Molenaar (V.V.D.) en de heer
Vixseboxse (C.H.) waren er vooral
op gericht het belang van de „Ma
rine" nog eens te onderstrepen,
vooral voor het geval zij, in het
kader van het Atlantisch Pact, wat
op de achtergrond zou dreigen te
raken. De heer van Voorst tot
Voorst (K.V.P.) gispte het ontbre
ken van een Vlootplan. De minister
stelde zich later teweer tegen de
voorstelling, dat er maar lukraak
iets gedaan "zou worden. De in
aanbouw zijnde schepen konden in
elke maritieme opgave ingepast
worden. De nieuwe doelstelling van
de Marine mocht dan nog niet ge
heel duidelijk zijn, vast stond toch
al wel, dat zij èn in Indonesië èn in
da West een taak zal blijven heb
ben. De Indonesische Marine moet
nog geheel opgebouwd worden. In
Willemstad worden de eerste Indo
nesische jongelui ter opleiding ver
wacht.
Hoewel de beslissing over de
marinebasis reeds ten gunste van
den Helder gevallen is, bleven ver
schillende afgevaardigden er echter
toch nog over nakaarten. Prof. Mo
lenaar (V.V.D.) vroeg zich af of het
Marsdiep wel voldoende bevaar
baar was, de heer Vixseboxse
(C.H.) pleitte voor Vlissingen als
geschikt voor kaderopleiding en
dokruimte, Jhr. Ruys (K.V.P.)
bleek daarentegen uitgesproken
voorstander van den Helder. Hij
voegde aan de voordelen nog een
nieuw argument toe: Het gevaar
voor politieke besmetting was er
minder groot dan in Rotterdam! De
pleidooien voor woongelegenheid
voor marinepersoneel bleken de
minister uit het hart te zijn gegre
pen. Hij roemde de burgemeesters,
die voor deze aangelegenheid be
grip hadden getoond, de burgerva
ders van den Heider en den Haag
kregen met name een pluim. Andere
burgemeesters werden aangespoord
pogingen te doen om ook in de Ka
mer genoemd te worden.
Technisch ging het in dit debat
vooral om de vraag of het duik
bootwapen zelf diende versterkt te
worden dan wel op de eerste plaats
de afweer hiertegen. De heer vaq
Voorst tot Voorst (K.V.P.) bleek de
laatste opvatting te zijn toegedaan
en hij keek dan ook wel een beetje
verwonderd toen bleek dat zijn
fractiegenoot, jhr. Ruys, juist de lof
van het duikbootwapen ging zin
gen. De nieuwe staatssecretaris voor
Marine, schout bij nacht Moorman,
verwerkte deze materie vooral in
zijn maidenspeech. wilde nog
geenszins de noodzaak Van aanbouw
van duikboten uitschakelen. Het
was geenszins onwaarscminwk dat
in een nieuwe oorlog duikboten met
duikboten zouden worden bestre
den. De nieuwe f"*vitinn«'"<- maa..te
een uitstekende indruk: E en vlot
spreker met het vak in zijn vin
gers.
De begroting werd z.h.s. aan
vaard. Communisten, evenals bij
„Oorl.tg" tegen.
Het 'vaderland is gered: wij
mogen weer vliegers oplaten!
Sinds 1940 mocht dat niet
meer van onze g ermaanse
vrienden en beschermers
ha die „beschermers"! en
nog altijd gold het besluit van
de bezettende macht. Eindelijk,
vier jaar na de bevrijding,
wordt ook deze knellende
band geslaakt. De vliegers zul
len weer opgaan, zij het met
enige beperkingen, welke in
ons ordenende Nederland pas
sen. De jeugd kan heur hart
iveer ophalen en de ouderen
zullen er zich aan spiegelen.
Zij zullen weer figuurlijk me
nig vliegertje oplaten. Althans
men zal het proberen. Maar
het zal wel niet altijd lukken.
Het Berlijnse blokkade-vlie
gertje bijv. is vannacht voor
goed neergehaald. Inplaats
daarvan poogt de Moskouse
propaganda nu vredesvliegers
op te laten. Maar die zijn al
te doorzichtig, zolang de Rus
sische colonnes op 1 Mei en zo
in Moskou nog parades maken,
die de meest verfijnde super
militarist doen watertanden
In het gebouw van de Hoge Raad te 's-Gravenhage diende giste
ren de cassatie-behandeling van de zaak Anton van der Waals.
Voor de laatste maal werd v. d. Waals in de gelegenheid gesteld
zijn verdediging in het publiek te voeren. Op 7 Mei '48 werd hij
door het Haagse Bijzondere Hof tot de doodstraf veroordeeld.
Ook na dit vonnis bleef de thans
36-jarige Van der Waals een veel
omstreden figuur. In de ogen van
velen was hij de grootste verrader
die ons land tijdens de bezetting
heeft gekend, er waren ook anderen
die zich afvroegen of zijn bewering,
als zou hij zich door Schreieder
hebben laten wijsmaken dat hij
door zijn optreden de geallieerde
zaak diende, enige grond van waar
heid bevatten.
De Commissie-Cleveringa heeft
thans haar derde rapport aangebo
den aan de Staten-Generaal betref
fende de houding van Nederlandse
diplomatieke en consulaire ambte
naren in Spanje en Portugal gedu
rende de oorlog tegenover Neder
landse uitgewekenen.
De Commissie heeft zich voor haar
onderzoek bepaalt tot die ambtena
ren, tegen wie klachten te harer
kennis waren gekomen, n.l. de oud
gezant te Madrid, Mr. C. H. J.
Sehuller tot Peursum, de oud-ge-
zantschapsraad te Madrid,. Jhr. Mr.
W. E. van Panhuys, de oud-zaakge
lastigde te Lissabon Mr. R. Flaes,
de vice-consul te Barcelona A. L.
A. Kriens en de consul te Bilbao
S. A. Blitz.
Overziet men het geheel dan blij
ken er naast de vele klachten ook
tal van lofuitingen in de rapporten
voor te komen. Die afwijkende oor
deelvellingen betreffen vaak dezelf
de personen, die door sommige
doortrekkenden geprezen, door an
dere aangevallen en sonis scherp
gelaakt worden. Deze onevenwich
tigheid in de oordelen heeft het
werk der commissie niet weinig
(Van onze speciale verslaggever)
In de Hols, daf merkwaardige plaatsje in de bult van Limburg,
waar de grens tussen Nederland en Duitsland dwars door de
straat was getrokken en de vaderlandse bevolking de klokken
elke dag trouw gelijk zette met de tijd dat het rammelende
trammetje naar Aken aan de andere zijde van het prikkeldraad
voorbij placht te sjokken, in de Hols dus waar het smokkelbedrijf
een formidabele klap kreeg toen het blikken trammetje plus
een brok grond op een goede dag zonder meeer Nederlands
bezit werd, wapperden de vlaggen, schreeuwde de menigte zich
schor en waren de lantarenpalen behangen met trossen smoe
zelige kinderen, die blijkbaar nog nimmer een stuk zeep hadden
gezien, laat staan gebruikt.
Maar wat deed het er op deze
Meidag toe. Immers Sjefke Janssen,
die in deze streek meer bekendheid
geniet dan de ganse ministerschaar
bij elkaar, reed in deze zesde rit
van de nu reeds wijd en zijd ver
maarde Ronde van Nederland als de
weerga. Sjefke, klein en met een
grappig kwajongensgezicht was in
deze zwaarste aller étappe's ech
ter verre van grappig. Zwaar was
deze rit niet alleen omdat ze achter
af de afstand van 260 kilometers
overschreed maar nog veel meer
door de reeks bergen die de kara
vaan na 125 K.M. nog moest nemen.
En Sjefke, geboren en getogen in
dit land, dat zo hemelsbreed ver
schilt met de rest van Nederland,
nam de bergen met een koppigheid
en joeg zo enorm hard bij hét af
dalen dat deze jongen uit het kleine
plaatsje Elsloo die tot dusverre maar
een bescheiden rol in de achterhoe
de heeft vervuld, meteen de held
van de dag werd. Al moest hij de
grote lauwerkrans die daar in het
tot de nok toe volgestouwde Geleen-
se sportpark op de winnaar wachtte
aan een ander afstaan, dat was
Gerrit Schulte.
„Vandaag, gaat het best!"
Men zou bijna zeggen „natuur
lijk" want Schulte, bevrijd van de
nachtmerrie Middelkamp heeft zich
in deze onstuimige race van de top
naar de staart van Limburg weer
eens de grote practicus getoond
waarvoor hij zo befaamd, maar mis
schien nog meer berucht is. Op het
rumoerige marktplein van Helmond
had deze Schulte met een wat som
her gezicht onder de bos verwarde
blonde haren met „de Pel" staan
te delibereren: „vannacht heb ik
geen 5 uur geslapen, het ging maar
niet." Tot 3 uur heb ik lopen ijs
beren en alleen maar om die Theo
Middelkamp
„De Pel", zo klein als hij is, klopte
te Bosse kolos kalmerend op de
schouders „vandaag, Gerrit gaat 't
best, dat zul je zien." Zo best ging
het aanvankelijk echter helemaal
niet.
De dwaze Bourlon!
Want toen de karavaan nauwe
lijks het Limburgse land was inge
trokken wrong zich een lid van de
Franse lelieploeg met enige hard
nekkige pedaaltrappen los van de
stoet en ging er op zijn eentje van
door; „gekkenwerk" was de algeme
ne opinie, want alleen een dwaas
kan het in zijn hoofd krijgen om
met nog een rit van een dikke 200
K.M, voor de boeg de benen te ne
men. 'Doch zo dwaas was deze Bour
lon toch niet. Eens in de Tour de
France had datzelfde taaie, tanige
kereltje de ganse wielerwereld on
dersteboven gekeerd door na de
start weg te glippen en de kara
vaan zag hem pas terug toen hij al
lang en breed uit zat te rusten aan
de finish. Bourlon was dus in staat
om een étappe moederziel alleen uit
te rijden en zo nodig te winnen.
En het had er al gauw iets van
weg dat hij het ook op deze milde
middag zou gaan klaarspelen want
toen Venray al lang weer tot het
verleden van deze ronde behoorde,
had de kleine, soepel trappende
Fransman reeds een voorsprong van
4 minuten op het peloton, dat heel
gezapig voorttolde over de effen
wegen, steeds maar verder naar het
Zuiden. Van enige strijd was dan
ook geen sprake, het was zelfs doods
en saai om naar deze groep half
duttende renners te kijken.
Zo was er ook niets aan voor de
uitgelopen Venlose burgerij toen
de karavaan over de Grote Bailey
brug kwam binnendrentelen.
Wakker!
Maar toen de kerktoren van Echt
in zicht kwam, schoot iedereen plot
seling met een ruk wakker. Een
klein figuurtje in het geel had zich
losgemaakt van de bontgekleurde
massa: Martien Snellen, l'enfant ter
rible van de Limburgse wielerfami-
lie. Deze renner uit Hoensbroek
wilde toch ook wel eens een kleine
triomph meemaken al was het maar
in zijn geboorteplaats. Martien Snel
len begon dus de jacht op de nog
immer alleen voortjakkerende
Bourlon. Onmiddellijk gaf de Fran
se ploegleider Geraume Guerlakhe,
die achter het stuur van een zee
groene Buick in de staart van de
autocolonne zich stierlijk had zitten
vervelen, vol gas. Met een vaart
van over de 100 K.M. stoof hij op
zijn discipel Bourlon toen „allé, allé"
en heel gehoorzaam gromde Bourlon
terug en poogde nog wat harder te
gaan. Maar pal midden in Echt zat
Martien Snellen aan zijn wiel vast
en bleef er aan vastkleven,
vervolg op pag.
bemoelijkt, maar aan de andere
kaht haar al terstond de, later ook
bevestigde indruk gegeven, dat de
klachten vaak een uiterst eenzijdig
beeld van de werkzaamheid en hou
ding van de betrokken ambtenaren
schilderen.
Aan het slot van haar rapport
zegt de commissie, dat vele klach
ten ongegrond zijn, althans schro
melijk overdreven, sommige zelfs
als kwaadwillige insinuaties zeer te
betreuren. Bepaalde klachten' daar
entegen wijzen op tekortkomingen
van het gezantschap te Ma,drid, -
tekortkomingen, die evenwel niet,
zoals de beschuldigingen telkens
suggereren, wijzen op boos opzet,
maar veeleer op een tekort in ge
zindheid en aan vermogen om zich
in oorlogstijd aan nieuwe en zware
eisen in de dienst van het vader
land aan te passen en aan adminis
tratieve bekwaamheid, waarnaast
echter niet verschillende goede din
gen mogen worden vergeten als de
verzorging te Madrid, die ook vol
gens zeer bittere critici in orde is
geweest.
De minister van Buitenlandse Za
ken heeft de aanbieding van het
rapport aan de Kamers vergezeld
doen gaan van de volgende opmer
kingen
Het onderzoek heeft in de eerste
plaats een aantal tekortkomingen
bij mr. C. H. J. Sehuller tot Peur
sum, destijds H. Ms. gezant te Ma
drid naar voren gebracht, aldus de
minister. De diplomatieke gaven,
waarvan deze gezant anderzijds
blijk heeft gegeven en die er onder
meer toe hebben geleld, dat hij in
uiterst moeilijke omstandigheden
en in, tegenstelling tot enkele an
dere diplomatieke vertegenwoordi
gers van door Duitsland bezette
landen in Madrid in functie is kun
nen blijven en het gezantschap al
daar in stand heeft kunnen houden,
geven mij, aldus de minister, reden
hem op zijn huidige post te Bogota,
Columbia te handhaven.
Wat jhr. mr. W. E. van Panhuys,
destijds gezantschapsraad te Ma
drid betreft, zegt de minister zich
8e ETAPPE VAN DE TWEEDE RONDE VAN NEDERLAND
De verdediging werd niet door de
vroegere raadsman van verd., mr.
v. d. Starp, gevoerd, omdat deze is
geschorst in verband met een op
merking die hij had gemaakt. Mr.
v. d.. Starp had namelijk gezegd,
dat van der Waals zelf hem geen
steek kon schelen, doch dat hij de
verdediging alleen op zich had ge
nomen om zo mogelijk de sleutel
tot het England-Spiel te vinden. In-
plaats van mr. Starp trad nu mr.
Jonker als verdediger op.
De publieke belangstelling voor
deze zaak was zeer .groot. Van der
Waals luisterde bleek doch beheerst
naar de voorlezing van de sententie
van het Bijz. Hof, waarbij hij ter
dood was veroordeeld. Daarna be
gon de president, mr. Haga, aan het
verhoor van requirant. Hierbij
kwam allereerst de mysterieuze
„John Verhagen" ter sprake, een
agent van de Intelligence-service, die
van der Waals volgens zijn zeggen
had aangeraden voor Schreieder te
werken, maar nooit door iemand
anders dan v. d. Waals is gekend
„Het voornaamste is," aldus de pre
sident, „dat u zovele illegalen aan
de Sicherheitsdienst hebt verraden."
Uit een groot aaltal binnengekomen
verklaringen, o.a.' van Vorrink, bleek
dat v. d. Waals steeds geprobeerd
had om illegalen, die gearresteerd
zouden worden, belastende papieren
en voorwerpen op te dringen. Een
honend gelach klonk op de publieke
tribune, toen verd. vertelde dat hij,
door illegale werkers te arresteren,
hun levens had willen redden!
Steeds trachtte v. d. Waals zich
achter zijn vroegere chef Schreieder
te verschuilen, wanneer namen van
zijn tientallen slachtoffers ter spra
ke kwamen. En herhaaldelijk noem
de hij „John Verhagen" ais de ge
nius die hem tot zijn handelingen
aanspoorde. Naar oordeel van mr.
Haga moest het verhaal van de z.g.
„John" en het lidmaatschap van v. d.
Waals van de Engelse geheime
dienst, volkomen uitgeschakeld wor
den.
„Het enige dat overblijft is een
aantal naakte feiten, afschuwelijk
verraad, dat beloond werd door een
medaille."
Mr. Haga merkte verder op. dat
het „England-Spiel" nauwkeurig
zou worden onderzocht en de schul
dige of nalatige zou worden ge
straft. „Anders zou hier geen recht
meer zijn." „Maar deze kwestie raakt
u niet," zo ging de president ver
geheel te verenigen met de. opvat
ting van de stellers van het rap
port dat de heer van Panhuys voor
de uitgewekenen vaak persoonlijk
zijn best heeft gedaan en dat er
reden is aan te nemen dat hij de
hem gegeven aanwijzingen betref
fende zijn tekortkomingen ter har
te zal nemen. De minister is van
oordeel, dat de heer van Panhuys
dan ook in de buitenlandse dienst
ware te handhaven, waarbij wat de
aard van de hem op te dragen
werkzaamheden betreft rekening
zal worden gehouden met zijn te
kort aan administratieve gaven.
Hoewel aan een honorair consu
lair ambtenaar uiteraard niet de
zelfde eisen gesteld mogen worden
als aan een beroeps-consulair amb
tenaar is de minister van oordeel,
dat er ernstige bezwaren bestaan
tegen het beleid van de heer A. L.
A. Kriens, vice-concul te Barcelo
na. Ik ben dan ook doende te over
wegen welke maatregelen tegen
deze ambtenaar getroffen dienen te
worden.
Met de conclusie van het rapport
over de heer S. A. Blitz, consul te
Bilbao, kan de minister zich geheel
verenigden. Voor het nemen van
enigelei maatregel tegen deze amb
tenaar bestaat naar zijn mening
dan ook geen reden.
Wat tenslotte Dr. R. Flaes, des
tijds H. MS. gezant te Lissabon be
treft, is er, op grond van het rapr
port der commissie, voor de minis
ter geen enkele aanleiding zijn be
leid tijdens de oorlog af te keuren.
der. Misschien zullen criminologen
zich later voor u interesseren, om
te onderzoeken hoe het mogelijk is
dat een mens zo verraderlijk kan
zijn."
De Procureur-Fiscaal, prof. mr.
Langemeyer kon niet geloven dat
v. d. Waals zich door Schreieder
rriaar wat had laten wijsmaken en
vroeg wat hij dacht te bereiken met
zijn 100 bladzijden tellend verweer
schrift, waarin hij geen enkele ge
tuige noemde. Mr. Jonker antwoord
de voor verd., dat het zijn bedoeling
was om een onderzoek door een
rechter-commissaris te vragen.
In de middagzitting kwam de ver
dediger aan het woord. Mr. Jonker
was van oordeel dat het geestelijk
klimaat waarin verd. heeft gewerkt,
de abnormale sfeer, zijn cliënt tot
slachtoffer heeft gemaakt. Persoon
lijk zei de verdediger geloof te
hechten aan de voorstelling van za
ken, zoals die door v. d. Waals ge
geven wordt. Hij vroeg zich af
waarom vele feiten in de richting
van requirant's lezing, nooit zijn
onderzocht. Dit geeft de indruk dat
bepaalde belangen beschermd moe
ten worden.
Schreieder zou na zijn terugkeer
in Duitsland hebben verklaard, dat
v. d. Waals niet met wapens had
rondgelopen en nooit geprobeerd
had om illegale werkers, die gear
resteerd zouden worden, wapenen
op te dringen.
Na een toelichting van twee uur
op zijn veertien cassatiemiddelen,
waarvan de laatste zich tegen de
strafmaat richtte, vroeg de raads
man tenslotte de zaak van v. d.
Waals opnieuw te doen onderzoeken.
Requisitoir.
Prof. Langemeyer was van me
ning dat de strafbepalingen op de
handelingen van v. d. Waals juri
disch zijn toegepast en dezelfde
zouden blijven als verd. zijn slacht
offers had gemaakt om een Engelse
politiek te dienen, die volstrekt an
ti-Nederlands zou zijn. De Procu
reur-Fiscaal twijfelde nog niet aan
de onjuistheid van v. d. Waals be
weringen. Allarlei raadselachtige
factoren die zich rond verd. hebben
geweven, hebben op de zaak zelf
geen invloed. Tenslotte concludeerde
de Proc. Fiscaal tot verwerping van
het beroep. Hij meende, daar sinds
de zitting van het Bijz. Gerechtshof
geen nieuwe feiten naar voren zijn
gekomen, de doodstraf te moeten
eisen.
Uitspraak volgt over vier weken.
Als plaats voor de hernieuwde
besprekingen tussen de „Grote
Vier", die op 23 Mei a.s. begin
nen, is voorlopig de keus ge
vallen op het „Rose Marble"
paleis te Parijs. Een definitieve
beslissing is echter nog niet
genomen. Dit gebouw is het
eigendom van Anna Gould, her
togin van Talleyrand, die in de
Verenigde Staten woonachtig is.
K.L.M.-lijn BataviaKanton
BATAVIA, 11 Mei (Aneta). De
KLM zal een luchtverbinding ope
nen van Batavia naar Kanton, waar
op het eerste toestel op 19 Mei ver
trekt via Bangkok en Singapore.
Naar van de zijde van de KLM
wordt medegedeeld, betreft de ver
binding Batavia-Kanton geen nieu
we lijn, doch een wijziging van de
lijn Batavia-Sjanghai, waarvan het
eindpunt in verband met de toestand
moest worden verlegd.
doo, h. völmee tegen wil en dank
27.
Neen, besloot hij, ik ga niet op
verdachtmakingen van iemand als
Deschamps in! Heeft Folmer iets
op zijn kerfstok, laat dan de poli
tie het uitzoeken! Waarschijnlijk
hadden ze hem al lang aan de tand
gevoeld en hem niets ten laste kun
nen leggen.
Juist wilde Söderman zijn lectuur
hervatten, toen niemand minder
dan inspecteur Uppström 't hotel
binnentrad. Even bleef hij staan en
keek August met zijn harde ogen
strak aan. Söderman voelde hoe een
rilling hem over de rug liep. Hij
gevoelde zich schuldig en vroeg
zich benauwd af, of de politieman
het óók zou weten.
VIII.
Uppström kwam regelrecht op
hem toe.
„Vertelden ze mij een mop, of is
het heus waar, dat ze jou tot hotel
detective hebben gebombardeerd?"
was zijn sympathieke begroeting.
Op effen toon antwoordde Au
gust: „Ze vertelden je de waarheid."
„Ha! Nu kun je 't bewijs leveren,
wat het gevolg is als de lamme de
blinde geleidt! De zware jongens
zullen zich een kriek lachen! Hoe
veel betalen ze je?"
„Mijn zaak."
„De helft van wat ze de gebrui
kelijke krukken betalen en dan is
het nog precies de helft teveel!"
schamperde Uppström. Enfin, zoals
je zegt: 't gaat mij niet aan. 'k
Moet je onder vier ogen spreken,
Söderman. Ben je een kamer rijk?"
„Betreft het de plundering van
een brandkast?"
„Zul je wel merken. Opgescho
ten!"
Allesbehalve op zijn gemak, ging
August de inspecteur voor en
bracht hem naar zijn kamer. Upp
ström verklaarde de enige stoel
voor buit; de bewoner moest zich
met een plaats op de rand van 't
bed vergenoegen.
„Heb je wat onder de kurk?" in
formeerde de politieman.
„Neen. Dat heb ik niet. Ik ken
geen voorschrift dat me verplicht,
je een borrel voor te zetten, maar
een glas water kun je met alle
plezier krijgen".
„Dan doen we het op een droog
je. Hoe laat zat je dienst er op,
toen 's -nacht een poging werd ge
daan om Gunnar Lundqvist te ver
giftigen?"
„Om acht uur. Zoals elke mor
gen.'
„Iemand, die het kan bevesti
gen?"
„Mats Holm en ik waren de
enige die tot 's ochtends acht uur
dienst hadden."
„Verliet iemand om ongeveer, vijf
minuten voor achten 't hotel?"
Even overrompelde de vraag Au
gust. „Eh ik zou niet weten,
wie."
„Weet je dat niet?" donderde de
inspecteur.
„Toch wel. Natuurlijk. Neen, nie
mand verliet op dat ijdstip 't
hotel."
„Kerel, je liegt dat je zwart ziet!
Ik heb onmiskenbare aanwijzingen,
dat de lieftallige dame, die Gun
nar Lundqvist met een vergiftigde
injectienaald in de nek prikte, even
vóór achten uit „Sint Olaf" kwam
gewandeld."
August voelde zich koud worden.
Hij vreesde, dat, als hij onmiddel
lijk antwoord gaf, de stem hem zou
verraden. Dus deed hij er 't zwij
gen toe.
„Nu hoe zit het?" drong Upp
ström gemelijk.
„Ik heb de vraag al beantwoord,
inspecteur."
„Dit is 't enige, dat in aanmer
king komt. 'k Zal je een opfrissertje
toedienen, knaap! Het was op slag
van achten toen een taxi door jullie
straat reed. De chauffeur werd op
twintig dertig meter van 't „Sint
Olaf" een dame gewaar in lange
zwartfluwelen mantel, met blond
haar blootshoofds. Een dame in
avondtoilet om klokke acht uur in
de morgen zo iemand valt op,
niet? De man dacht een vrachtje
te hebben en prees zijn wagen aan.
Zij schudde van neen. Een alleraar
digste charmante dame, nog piep
jong, beweert de chauffeur. Hij reed
langzaam naast haar op in ver
wachting, dat zij zich zou bezinnen,
maar zij stak de straat over en
sloeg een zijstraat naar Vastra
Tradgoardsgaten in. Hij is er zeker
van, dat hij haar kan identificeren.
Het lijkt er veel op, dat we in haar
't gezochte dametje hebben, he?"
Söderman hield zich goed. „Zou
je denken?" vroeg hij langs zijn
neus weg.
„Voor mij staat het als een paal
boven water, dat zij uit 't „Sint
Olaf" kwam. Er is geen ander hotel
in deze straat. Nu jij."
„Wat ik?"
„Biecht maar op, knaap! Je
wringt je er toch niet tussen uit!
Met hoeveel stopte 'zij je?"
„Die nacht is na twaalf uur geen
enkele gast ingeschreven en nie
mand verliet tegen acht uur 's mor
gens 't hotel. Hoe dikwijls moet ik
het nog herhalen?"
„Vermoedelijk had haar man in de
loop van de dag een kamer bespro
ken. Dan behoeft zij zich dus niet in
schrijven".
„Als dat zo was, waarom stapte
zij dan in haar eentje voor dag en
dauw op?"
(Wordt vervolgd).
