ZETELAANTAL VAN DE COMMUNISTEN IN
TOTAAL 68 GEMEENTEN GEHALVEERD
Grote winst voor V.V.D.
de Protestants - Christ.
en voor
partijen
Eindstand in 68 gemeenten met meer
dan twintigduizend inwoners
labourprogram, triomf van het
gematigde socialisme
DE VERKIEZINGEN VOOR DE GEMEENTERADEN
Uitslag vertoont grote stabiliteit
voor K.V.P. en P.v.d.A.
Katholieke winst van 14 zetels
Onvolprezen
ook geëerbiedigd?
„De sociale voorzieningen kunnen alleen
worden gehandhaafd als er harder
wordt gewerkt
Hieronder volgen de uitslagen
van de gisteren in 46 gemeen
ten met meer dan 20.000 inwo
ners gehouden verkiezingen
voor leden van de gemeente
raad. Tussen haakjes de cijfers
van de stemmen en zetels in
1946.
AMSTERDAM
CPN 111.873 (126.498) 12 (15),
PvdA 132.399 (122.429) 14 (15). KVP
81.846 (72.005) 9 (8), PCG 61.922
(46.166) 6 (5), VVD 44.757 (21.391)
4 (2), Rev. Comm. Partij 2196.
ROTTERDAM
PvdA 133323 (119302) 19 (18); CPN
40393 (62710) 5 (9); KVP 53843
(50380) 7 (7); AR 41156 (39397) 6 (5);
CH 26779 (21119) 3 (3); WD 35330
(21415) 5 (3); RCP 960 (0) 0 (0);
Middenstandspartij 1839 (0) 0 (0);
Ger. Kiesver. 1444 (0) 0 (0); SGP
6410 (5464) 0 (0); Partijlozen 535 (0)
0 (0). Totaal-45 (45).
EDE
CH 5910 (5254) 8 (8); PvdA 4277
(5092) 6 (8); AR 4211 (3681) 5 (5);
SGP 3207 (2821) 4 (4); WD 2180
(1015) 3 (1); KVP 1111 (918) 1 (1);
CPN 150 (480) 0 (0); Overige partij
en in 1946 185. Totaal 27 (27).
EINDHOVEN
KVP 41281 (36481) 26 (26); PvdA
13864 (12587) 9 (9); Christelijk Pro
testantse lijst 4105 (2920) 2 (2); Par
tij voor Vrede en Welvaart 1753
(3360) 1 (2); WD 1984 (1153) 1 (0).
Totaal 39 (39).
ERMELO
CH (Ermelo) 2341, 5. CH (Nun-
speet) 1436, 3, PvdA. 889, 2, SGP
1053, 2, CPN 34, CH (Elspeet)
578, 1, AR (Nunspeet) 794, 2, AR
(Ermelo) 1436, 3, Gem.bel. Nun
speet 733, 1. Totaal 19.
Uitslag 1946: CH 2822 (7), PvdA.
864 (2), SGP 666 (1), AR 1311 (3),
WD 792 (2), PCG 1943 (4), overige
partijen 282
GELEEN
OSS
R.K. Arbeiders 4552 10; PvdA
1940 4; R.K. Boeren 1362 2; Christe
lijke Groep der bevolking 263 0;
R.K. Middenstanders en Vrije be
roepen 1649 3. Totaal 19.
1946: PvdA 1692 4; 4 R.K. Partijen
6920 15; PCG 186 0. Totaal 19 zetels.
RHEDEN
PvdA. 5317 (5085), 8 (8), PCG
5419 (4560), 8 (7), KVP 2879 (2613),
4 (4), CPN 542 (1253), (1), WD
1694 1268), 2 (1), Oud SDAP 857
1 overige partijen 634
Totaal 23 (21).
ROERMOND
KVP 5777 (6903), 12 (16), PvdA.
676 (1139), 1 (2), Kath. Democr.
blok 3219 (435), 6 (1), Totaal 19 (19).
ROOSENDAAL
Kath. Arb. 5018, 9, RK Middenst.
2608, 4, Kath. Arbeiders (lijst Moe-
rings) 2276, 4, PvdA. 1354, 2, Boeren
1141, 2, Protestanten 444 Roosen-
daals Belang, Kath. Middenstand
1194; 2. Totaal 23.
Uitslag 1946: R.K. Partijen 10417,
18, PvdA. 1439 2, PCG 728, 1. Tot. 21.
Met man en macht wordt gearbeid aan het grondwerk van de
Rijksweg (Amsterdam) BurgerveenRijswijk (Rotterdam),
weg nr. 4a, ook wel de weg beoosten Leiden genaamd. Deze weg
zal dienen ter vervanging van weg nr. 4 door Wassenaar en den
Haag, waardoor de verkeersweg AmsterdamRotterdam belang
rijk zal worden bekort en verbeterd.
's-GRAVENHAGE
PvdA. 86701 (76950), 15 (14), KVP
61884 (57352), 10 (11), CPN 23412
(37893), 4 (7), AR 39706 (29894), 6
(5), CH 28477 (22794), 4 (4), WD
38671 (25784), 6 (4), Onafh. Soc.
lijst 1684, 0, Ger. Kiesver. Schrift
en Belijdenis 606, 0, Middenstands
partij 3052, 0. Totaal 45 (45).
UTRECHT
PvdA. 30235 (29385) 13 (14), KVP
29544 (26010), 13 (12), AR 12291
(9450), 5 (4), CPN 5878 (11102), 2
(5), CH 8692 (6302), 3 (3), WD
6881 (4125), 3 (1), Middenstands
partij 1417 0, Soc. Dem. Partij 627
0, Bond van Wereldburgers 966, 0.
Totaal 39 (39).
ALKMAAR
KVP 7267 (6602), 9 (9), PvdA.
6618 (6248), 9 (9), CPN 1727 (2896),
2 (4), VVD 2233 (1290), 3 (1), AR
1195 1986 PCG) 1 (2), CH 1167 1
(2). Totaal 25 (25).
AMERSFOORT
PvdA 8156 (8391), 10 (11), KVP
6968 (6006), 9 (9), CH 4280 (3314),
5 (4), AR 2701 (2806), 3 (3), VVD
2806 (1385), 3 (1), Ger. Kiesver. 553,
0, SGP 361 (307), 0, CPN 1929 (3282),
2 (4), overige partijen 198 To
taal 31 (31).
APELDOORN
PCG (AR CH) 17343 (5640, 9397),
16 (5, 9), PvdA. 13039 (14071), 12
(13), KVP 5252 (4781). 4 (4), CPN
1642 (2269), 1 (2), WD 4870 (2933),
4 (2). Totaal 37 (35).
ASSEN
PvdA. 5364 (4708), 10 (9), AR
2162 (1994), 4 (4), WD 1869 (1439),
3 (2), CH 1172 (1076), 2 (2), CPN
526 (1093), (2), overige partijen
34 19 (19).
BERGEN OP ZOOM
RK Werkgevers en werknemers
•5780, 12, RK Middenstandslifst Koo
ien 1810, 3, PvdA. 1424 (1709), 2 (3),
RK Tuinders en kooplieden 1025
(1709), 2, PCG 753 (765), 1 (1), RK
Middenstandslijst Stoetzer 368
Vrije lijst de Moor 198 VVD 267,
Onofahankelijke lijst v. Riesen
719, 1, CPN 162 Vrije lijst Weijts
(RK), 375, Vrije lijst Donkers
369 Totaal 21 (21).
In 1946 werden op de 4 katholie
ke partijen uitgebracht 8709 stem
men, 16 zetels, overige partijen 695
stemmen, 1 zetel.
BEVERWIJK
KVP 5999 (5321), 10 (10), PvdA.
2780 (2345), 4 (4). AR 786 (PCG
1368) 2 (2), CH 1121 (PCG 1368), 2
(2), VVD 834 (472), 1 CPN 1782
(3044), 3 (5). Totaal 21 (21)
BREDA
KVP 27187 (22838) 26 (23); PvdA
8724 (10280) 8 (10); PCG 2687 (2073)
2 (2); WD 1998 (980) 1 (0); CPN
771 (1162) 0 (1); R.K. Partij in 1946
1158 st. Totaal 37 (37).
BUSSUM
KVP 5252 (4574), 7 (8), PvdA. 3434
(3952), 5 (6), PCG 3989 (2844), 6 (4),
VVD 3191 (2191), 4 (3), CPN 989
(1269), 1 (2), overige partijen 684
Totaal 23 (23).
DELFT
PvdA 10295 (8912) 11 (10); KVP
9763 (9018) 11 (10); CPN 2290 (3767)
2 (4); AR 3367 (3243) 3 (3); CH 2777
(2275) 3 (2); RCP 118 (0) 0 (0);
VVD 2159 (1368) 2 (1); SGP 1088
(982) 1 (1). Totaal 33 (31).
DORDRECHT
PvdA. 14316 (12431), 14 (13), AR
6056 (PCG) (9174), 6 (9). CPN 2413
(4859), 2 (5) KVP 4248 (3718), 4 (4),
CH 3805 3, WD 3942 (2330), 4 (2),
SGP 818 (781), RCP 252
Totaal 33 (33).'
CPN (344) (1), PvdA. (637) (2),
R.K. Part. (5454) (14), overige part.
(898), Totaal 17. In 1946,
In 't Ven J. F. 1594, 4, de Vries,
W. J. 1523, 4, Wauben, J. J. 1142 2,
Hartog. Ph. m. 949 2, Klaus S. 388,
1, Geelen, R. 201, Soons. J. A.
808. 2, Hennekever, L. A. 1528. 4,
Liebregts, J. C. 81, Witvoet Joh,
165, Passage, H.C.H/215,
Totaal 19.
GOUDA
PvdA. 6507 (6035), 9 (8). KVP
4463 (4165), 6 (6), AR en Stk. Ger.
4056 (PCG 4697), 6 (7), CPN 1310
(2316). 1 (3), CH 1278 1, WD 1964
(1300), 2 (1), overige partijen 450
2 (1). Totaal 25 (25).
HAARLEM
PvdA. 29407 (27910), 14 (15), KVP
24448 (22796), 12 (12), CPN 8704
(12401), 4 (6), AR 6800 (5745), 3 (3),
WD 9180 (4452), 4 (2), CH 4757
(3255), 2 (1), SGP 216 overige
partijen 236 Totaal 39 (39).
HARDENBERC
KVP 956 (903) 2 (2); CH 1815
(1864) 4 (4); Gereformeerde lijst
554 (0) 1 (0); AR 3129 (3366) 6 (6);
PvdA 2293 (2020) 5 (4); WD 533
(444) 1 (1). Totaal 19 (17).
's-HERTOGENBOSCH
KVP 16524 (16220) 21 (22), PvdA.
2708 (2891), 3 (4), Groep Kuijpers
4956 (2781), 6 (3). lijst Vrede en
Welvaart 495 (CPN) (918), (1),
PCG 1151 (911), 1 (1). Totaal 31 (31)
HILVERSUM
PvdA.. 11268 (11366) 9 (11), PCG
12733 (9647), 11 (9), KVP 10220
(8822), 9 (8), CPN 3752 (5211), 3 (5),
WD 5800 (3942), 5 (4), overige par
tijen 37 (37)
HOOGEVEEN
AR 3862 (3795), 9 (8), CH 2092
1968). 5 (4), PvdA. 1698 (1651), 4 (4),
CPN 391 (594), (1), Gem.bel. 545
(VVD) (289), 1 SGP 255
Totaal 19 (17).
KATWIJK
CH (Katwijk Zee) 4427 (4468), 11
(9), AR 1416 (1292), 3 (3). PvdA
1126 (994), 2 (2), CH (Katwijk Riin)
507 1, SGP 482 (385), 1 (1), KVP
442 (366), 1 (1), Ger. Kiesver. 34
Partij v. Gem.bel. 319 (WD) (376)
(1), overige partijen 62. Totaal
19 (17).
KERKRADE
KVP 12078 (9638). 20 (18), Dissi-
dentenlijst Ackens 1805 2 Dis-
sidentenlijst Thonon 1682 2 2
lijsten R.K. Middenstand 3336) CPN
792 (1596), 1 (3), PvdA. 1269 (692),
2 (1). Totaal 27 (27).
LEIDEN
PvdA 15602 (15053) 13 (13); PCG
12401 (9839) 10 (9); KVP 10179
(9460) 8 (8); CPN 3951 (5819) 3 (5);
WD 3550 (2537) 3 (2); SGP 382
(353) 0 (0). Totaal 37 (37).
MAASTRICHT
KVP 22483 (20487), 24 (23), CPN
1624 (2965), 1 (3), PvdA. 6326 (6861),
6 (7), Kath. Democraten 4402 (1815),
4 (2). Totaal 35 (35).
MIDDELBURG
PvdA 4121 (4277) 8 (9); AR 2228
(2032) 4 (4); CH 1876 (1694) 3 (3);
VVD 1030 (679) 2 (1); KVP 878
(768) 1 (1); Middenstandspartij 430
(0) 0 (0); SGP 765 (611) 1 (1); Vrije
Lijst (den Engelsman) 201 (0) 0 (0);
CPN 0 (453) 0 (0). Totaal 19 (19).
NIEUWER-AMSTEL
KVP 3139 (2813), 6 (6), PvdA. 2234
(2260), 4 (5), AR 1751 (1550). 3 (3),
CH 2063 (1667) 4 (3). CPN 408 (490),
(1). WD 1052 (632), 2 (1). Ger.
Kiesver. 76 Totaal 19 (19).
OOSTERHOUT N.B.
KVP 8169, 18 zetels, Wilde lijst
(Tak) 721, 1 zetel. Totaal 19 zetels.
1946: 4 R.K. lijsten 8335 met 17
zetels.
OVERZICHT VAN DE
BEHAALDE ZETELS VAN
68 GEMEENTEN
zetels 1946 zetels 1949
A.R. 147 156
C.H. 128 143
S.C.P. 12 13
P.C.G. 105 132
392 444
C.P.N. 214 112
K.V.P. 543 557
P.v.d.A. 556 547
V.V.D. 97 157
Ov. part. 26 43
Totaal 1828 1860
De gecombineerde vlootma-
noeuvres van de landen der
Westerse Unie, Groot-Brittan-
nië, Frankrijk, België en Ne
derland, welke tussen 30 Juni
en 8 Juli gehouden zullen wor
den, zullen onder leiding staan
van Admiraal Sir Rhoderick R.
Mc Grigor, K.C.B., D.S.O., op-
- perbevelhebber der Britse
thuisvloot.
RIJSWIJK
KVP 3758 (3375) 6 (6); PvdA 2905
(2973) 5 (5); WD 1937 (1563) 3 (3);
AR 1647 (1252) 3 (2); CPN 367 (598)
0 (1); CH 1333 (1358) 2 (2). Totaal
19 (19).
SCHIEDAM
PvdA 12192 (10725) 12 (11); KVP
9930 (9421) 10 (10); CH 5253 (4308) 5
(4); CPN 2378 (4198) 2 (4); AR 4128
(3310) 4 (3); VVD 2173 (1666) 2 (1);
Middenstandspartij 274 (0) 0 (0);
RCP 114 (0) 0 (0) SGP in 1946 311;
Overige part. in 1946 303 Totaal 35
(33).
SOEST
KVP 3578 (3097) 7 (6); PvdA 1981
(2039) 3 (4); AR 2227 (1931) 4 (4);
VVD en CH 2159 (CH 755-WD 701)
4 (1-1); CPN 571 (932) 1 (2); Vrije
lijst „Soesterberg" 416 (0) 0 (0);
Overige partijen 457. Totaal 19 (19)
TILBURG
KVP 43386 (36815), 32 (29), PvdA.
7916 (6332), 6 (5), CPN 1864 (3697),
■1 (3), PCG 1306 R.K, Partij 3249
(2). Totaal 39 (39).
VELSEN
PvdA, 6893 (5870). 9 (9), CPN
2957 (4183), 4 (7), KVP 5230 (4367),
7 (7), PCG (AR CH) 5129 (1961,
1531), 6 (2). WD 1405 (777), 1 (1),
Vrije Ger. Kiesver. 150 To
taal 27 (29).
VLAARDINGEN
PvdA 8368 (7482) 11 (10); PCG
8532 (AR 3124-CH 4872) 11 (4-7);
St. Geref. 1149 (879) 1 (1); Vrije
lijst 198 (0) 0 (0); CPN 698 (1602) 0
(2); KVP 2266 (2063) 3 (2); WD
137 (1093) 1 (1). Totaal 27 (27).
VLISSINGEN
PvdA. 5032 (3851), 9 (9), PCG
3188 (AR en CH 1210, 1393), 6 (3 en
3) KVP 1374 (1051), 2 (2), WD
1108 (688>, 2 (1). CPN 383 (753),
(1). Totaal 19 (19).
tels.
VOORBURG
KVP 5729 (5385) 8 (8)PvdA 4191
(4740) 6 (7); AR 2615 (2358) 4 (3);
CPN 404 (794) 0 (1); Prot. Unie 191
(0) 0 (0)- WD 3421 (2527) 5 (3); CH
1748 (1278) 2 (1). Totaal 25 (23).
WEERT
Arbeiders 2803 6; Landbouwers
2428 6; Middenstanders 1597 4; Bur
gers 1208 3; Wullems 431 0. Totaal
19. 1946: 6 R.K. partijen 7735 19 ze-
WINTERSWIJK
.PvdA 5397 (5828) 10 (12); CH 653
(AR-CH 1438) 1 (2); WD 2620
(1719) 5 (3); CPN 187 (402) 0 (0);
KVP 1440 (1323) 2 (2); AR 897 (0)
1 (0). Totaal 19 (19).
ZAANDAM
PvdA 8352 (7744), 10 (9), CPN
5378 (6617), 6 (8), PCG 4328 (AR)
(3662), 5 (4), KVP 3185 (2843), 4
(3), VVD 1585 (932), 2 (1), lijst
Verveen 326 Totaal 27 (25).
ZEIST
P.v.d.A. 5046 (5421) 7 (8); A.R.
3903 (3405) 5 (5); K.V.P. 2911 (2622)
4 (3); C.H.U. 3783 (2594) 5 (3);
V.V.D. 2743 (1975) 4 (3); Oude
S.D.A.P. 772 (934) 1 (1); C.P.N. 359
(738) 0 (1); S.G.P. 709 (780) 1 (1).
Totaal 27 (25).
ZWOLLE
PvdA. 9571 (9567), 12 (13), AR
3089 (3195), 3 (4), CH 3127 (2264),
4 (3), WD 2670 (1365), 3 (1), CPN
1258 (2344), 1 (3), KVP 4664 (4270),
6 (5), Ger. kiesver. 382 SGP
263 (214) Totaal 29 (29).
Wie tijdens de bezetting1 de ge
woonte had om, behalve naar radio-
Oranje ook naar de Franse, En
gelse en Duitse uitzendingen van
de B.B.C. te luisteren, zal het zijn
opgevallen, dat de taalverzorging
tussen de Nederlandse en de
vreemde „gesproken kranten" aan
merkelijk uiteenliep. Helaas zó, dat
men zeer beslist de vreemde als de
monstratief voorbeeld kon beschou
wen hoe het wèl, en de Nederlandse
hoe het niét moest gebeuren. Ze
ker kwam het voor, dat ook onze
mededelingen en beschouwingen in
behoorlijk Nederlands werden ge
daan, maar het behoorde in feite
tot de uitzonderingen.
Een verklaring voor dit ongunsti
ge verschil zou men kunnen zoe
ken in de omvang der Nederlandse
kolonie in Engeland, die uiteraard
heel wat geringer was dan die van
de Franse of Duitse. Toch moet
deze uitleg onmiddellijk als onbe
vredigend worden verworpen door
ieder, die vóór en nh de bezetting
oor heeft gehad voor de taalver
zorging in het radiobedrijf. Want
ook op de dag van vandaag moet
geconstateerd worden, dat deze nog
heel wat te wensen overlaat. Zon
der de goede uitzonderingen te ver
onachtzamen, moet men toch vast
stellen, dat een vlotte, duidelijk-
uitgesproken en in zuiver Neder
lands gestelde uitzending tot de
schaarse verschijnselen behoort, die
aan het radiotoestel vallen waar te
nemen.
Laten wij, om niet onbillijk te
worden, dadelijk onderscheidingen
maken. Allereerst dan de hoorspe
len. Over het algemeen behoren
deze tot de gelukkige uitzonderin
gen. Volkomen begrijpelijk, waar de
régisseurs én de spelers deskundig
zijn geschoold, ook ten opzichte van
de taolverzorging. Vervolgens
maar reeds hier staat de beschou
wer stil! Wat vervolgens? In de
voorlezing der nieuwsberichten kan
hij zich bij herhaling óf aan een
onzuivere, hetzij naar het dialec
tische of naar het populair-vulgaire
zwemende uitspraak, óf aan een
struikeling in de woordvolgorde
ergeren. En bij diegenen, die als
Toch heerste er stilte tijdens zijn
rede. Hij waarschuwde de socia
listen dat de sociale voorzieningen,
de trots van de partij, alleen kun
nen blijven bestaan als er harder
wordt gewerkt. Er is een punt dat
het niet mogelijk is hogere belas
tingen te heffen, en dat punt is be
reikt.
Toen de conferentie de harde
economische waarheden van Cripps
had verteerd, was er van opstand
in de zaal geen sprake meer. Na
afloop van de vergaderingen kwa-
er in de gesprekken nog enkele
wezenlijke bezwaren naar voren.
De afgevaardigden van de Vak
verenigingen hadden voor Cripps
gestemd, maar daarmee is de on
rust in de Britse arbelderswereld
niet voorbij. De onverantwoordelij
ke Zondagsstakingen van de machi.
nisten en de stokers op de treinen
gaan rustig door. Zij weigeren op
Zondag te werken omdat zij een
keer per week een nacht buiten hun
woonplaats moeten doorbrengen. Er
zit meer achter. Zoals vele andere
arbeiders, hebben de arbeiders bij
de spoorwegen om loonsverhoging
gevraagd. De leiders der Vakbonden
beginnen het vertrouwen van hun
mensen te verliezen. Er ontwikkelt
zich een gevaarlijke situatie. De
knappe betogen van Cripps zijn een
koude douche voor de mannen, die
de arbeiders aan het werk moeten
houden.
De grote vraag is of de eenheid
in de partij niet is bereikt ten kos
te van de eenheid in de Vakver
enigingen. De storm die de vakver.
enigingen in de jaren voor de oor
log hebben ontketend, is nog niet
voorbij. Voor een arbeider is het
moeilijk te begrijpen dat de man
nen die nog niet zo heel lang ge
leden voortdurend hebben gepre
dikt dat socialisme het paradijs
was, nu de houding gaan aanne
men, waardoor de conservatieven
zich vroeger gehaat maakten.
Het programma voor de verkie
zingen wordt dus vrij gematigd.
Weinig nieuwe nationalisaties, eer
der stabilisatie in de genationali
seerde industrieën en de rustige op
bouw van de sociale voorzieningen
wordt de politiek. Enkele socialis
ten hadden maatregelen voorgesteld
die socialistisch zijn cn niets kos
ten zoals de afschaffing van het
Hogerhuis en de verwijdering van
de oude conservatieven uit de di
plomatieke dienst. De conferentie
wilde er zelfs niet over spreken.
Elke avond dansten partijleiders
en afgevaardigden in de hotels van
de badplaatsen Blackpool. Het was
een familiefeest. Maar weinig so
cialisten zijn met een gerust hart
DIRECTIE-BENOEMING
BIJ FOKKER
Aan de onzekerheid ten aanzien
van de leiding van de Fokkerfa
briek, welke was ontstaan na het
uiteengaan der fusie der Neder
landse vliegtuigenfabrieken, is naar
wij vernemen thans een einde ge
komen.
Door het Beheersinstituut zijn de
hiernagenoemde heren tot directeu
ren benoemd: Ir. P. J. C. Vos; Ir
M. Beeling en H. During. De heren
Vos en Beeling maakten deel uit
van de directie der N.V. Nederland
se Vliegtuigenfabrieken „Fokker"
i.o. en de heer During was onder
directeur dier vennootschap. Allen
waren reeds voor de oorlog aan de
Fokkerfabrieken verbonden.
De directie hoopt, dat thans
spoedig een beslissing kan vallen
over de bestelling bij de Nederland
se industrie van een groot aantal
Meteor-vliegtuigen voor Nederland
en België, waarvoor reeds in 1948
in opdracht van de Nederlandse
Staat de bouwlicentie van de Glos
ter Compagny werd gekocht. Voor
bereidingen om bedoelde order te
kunnen uitvoeren, werden reeds ge
nomen. o.a. werd reeds aangevan
gen met de bouw van nieuwe fa-
brieksruimte op Schiphol.
Chemisch laboratorium
uitgebrand
Gistermorgen even over half
twaalf knapte in het chemisch labo
ratorium van de C. V. Commandi
taire Vennootschap Trouw en Co.
aan de Spinozakade te Amsterdam
een oliebad. Onmiddellijk vatte de
olie vlam en binnen enkele ogen
blikken was er een flinke brand.
Het laboratorium, waarin men bezig
was voedingsmiddelen te onderzoe
ken, brandde geheel uit, evenals een
ernaast gelegen kamer.
losse medewerkers voor de micro
foon verschijnen, zijn de gesigna
leerde fouten, vooral die ten aan
zien van de uitspraak, nóg veelvul-
diger.
Hoe komt hét echter, dat deze
ergernissen, die zich bijna dagelijks
aan ons gehoor openbaren, konden
ontstaan
De „schuldvraag" eenvoudig af
te doen met alle oorzaken bij de
radio te zoeken, zou getuigen van
weinig Inzicht in de werkelijke oor
sprong van deze onbevredigende
toestand. Zelfs indien men het feit
constateert, dat de moedertaal in
het onderwijs niet de plaats in
neemt die zij zou moéten bezetten,
zelfs dén is men schijnbaar nog niet
aan de hoofdoorzaak toe. Dr. Hee
roma'heeft in zijn afscheidsrede als
docent aan de Haagse School voor
voor Taal- en Letterkunde de vin
ger op de wonde gelegd toen hij
zei; „De maatschappij, zoals die te
genwoordig is, kent niet de ver
wondering over de taal, de eerbied
voor de taal. De maatschappij
houdt niet van de taal en probeert
haar te ontvluchten in de formule,
die zakelijk is en internationaal."
Dit gebrek aan eerbied voor onze
„onvolprezen taal" dat bijna volsla
gen gemis aan verwondering over de
taal en haar gehéimzinnige kracht,
komen deze tekorten tóch niet uit
eindelijk voort uit ons onderwijs,
dat sinds eeuwen - louter intellectu
eel en bijna louter zakelijk is inge
steld geweest en het grotendeels
nóg is? Ddérom wordt tot nu toe
het moedertaal-onderwijs de cen
trale plaats geweigerd, die het in
de school zou moeten innemen, en
daarom kan de school haar leer
lingen niet brengen tot die kennis
om nog maar te zwijgen van de
verwondering en de eerbied, waar
over dr. Heeroma sprak welke
onmisbare voorwaarde is om tot
een andere toestand te geraken.
Toch geloof ik, dat de radio méér
kon doen dan zij thans verricht',
althans voor zover het diensten als
de veelbeluisterde nieuwsuitzendin
gen betreft en ten aanzien van het
gesproken woord der losse mede
werkers. Strenger eisen kunnen en
moeten hier worden aangelegd.
Want ook via de radio kan veel ten
goede enten kwade van onze
eigen taal tot stand worden ge
bracht.
Laten wij onze moedertaal niet
alleen prijzen, maar ook werkelijk
eerbiedigen.
JOS. J. GIELEN
naar huis gegaan. De verantwoor
delijkheid drukt zwaar. De tijd van
grote beloften is voorbij. De re
gering van Attlee heeft meer te
doen dan een arbeidersparadijs te
bouwen. Zij moet Engeland van
een economische ondergang redden.
Een publiek dat niet v.eel politieke
opvoeding heeft buiten de fraaie
verhalen van de vooroorlogse par
tij-propagandisten, zal niet enthou.
siast zijn over een programma dat
weinig meer belooft dan hard werk.
Eén ding kan gezegd worden: de
Labourpartij heeft getoond, dat zij
onaangename feiten niet verdoezelt.
Met inbegrip van 23 gemeenten van 15 Juni en 3 gemeenten van 20 Juni 1949, verminderd met
de gemeenten Bergen op Zoom, Celeen, Oosterhout, Oss, Roosendaal en Weert, omdat de
deelnemende partijen in 1949 geheel afwijken van de partijen van de gemeenteraadsverkiezin
gen in 1946 en de Tweede Kamerverkiezing- in 1948. De stemmen van A.R., C.H. S.G.P. en
P.C.G. zijn opgeteld, omdat in verscheidene gemeenten in 1946 A.R. en C.H. afzonderlijk
aan de verkiezingen deelnamen en in 1949 gecombineerd onder P.C.G., ook komt de combinatie
P.C.G. in 1946 voor, terwijl in 1949 A.R. en C.H. met afzonderlijke lijsten uitkwamen.
1946
1949
1948
Gem. verkiezing
Gem. verkiezing
2de Kamer verk.
stemmen
pet
stemmen
pet
stemmen
pet
184160
7.46
204505
7.61
335255
12.27
C. H
142630
5.78
166484
6.20
201642
7.38
S. G. P
16546
0.67
18474
0.69
34763
1.27
P. C. G
124904
5.06
173295
6.45
468240
18.97
562758
20.95
571660
20.92
C. P. N
403326
16.33
283749
10.56
303382
11.11
K. V. P
641102
25.96
710406
26.45
696055
25.48
P. v. d. A.
759678
30.77
815246
30.35
817889
29.94
156067
6.32
253528
9.44
240834
8.82
Lijst Weiter
43058
1.58
Overige partijen
40816
1.65
60373
2.25
58634
2.15
2469229
100—
2686060
100—
2731512
100—
(Van onze correspondent)
Londen, Juni 1949
Een groot familiefeest".
Zo noemde een Engelsman de
conferentie van de Labourpartij te
Blackpool. De socialistische leiders
waren bij elkaar gekomen om hun
programma voor de verkiezingen
van 1950 te bespreken. In April had
Morgan Phillips, de partij-organisa
tor, een ontwerp aan de plaatselij
ke afdelingen gezonden. De Vak
verenigingen waren er niet tevre
den over -omdat dit programma het
standpunt van Stafford Cripps. dat
loonsverhogingen alleen mogelijk
zijn als de productie stijgt, tot be
ginsel verhief. De linkse socialisten
waren niet tevreden omdat slechts
enkele industrieën, zoals de cement-
industrie. de suikerraffinaderijen,
de chemische industrieën met na
tionalisatie werden bedreigd De
rechtse socialisten bromden omdat
het ontwerp de nationalisatie van
de grote verzekeringsmaatschap
pijen voorstelde. Deze maatschap
pijen hebben 86000 agenten. Een
goede grond om de verzekeringen
te nationaliseren is dat de agenten,
naar duidelijk uit de statistieken
blijkt. jaarlijks honderduizenden
gezinnen polissen aanpraten die zij
na éen tiid niet meer kunnen -be
talen. Er is nuttiger werk te doen.
menen de socialisten Maar de 86000
agenten zijn hardnekkige propa
gandisten voor de conservatieven
geworden, omdat zij overtuigd zijn
dat hun kostwinning in gevaar is
Het Partijbestuur had een ont-
werp-programma opgesteld, dat
iedereen tevreden stelde en dat. zo
als vaker gebeurt, iedereen in het
harnas joeg. Zo waren er alle fac
toren aanwezig, die een fijne ruzie
op de conferentie konden veroorza
ken. Maar zie wat er is gebeurd!
Bevin, de man die de roep heeft
een zeer linkse socialist te zijn,
Sir Stafford Cripps. die hardnek
kig weigert de belastingen te ver
lagen om zo de middenstand tevre
den te stellen door loonsverhogin
gen en Morrison, die zo zijn best
doet om de harten van de midden
stand te winnen, dat hij geen so
cialist meer genoemd kan worden,
stonden broederlijk het ontwerp
programma, deze triomf van het
gematigde socialisme, te verdedigen
De politieke geschillen waren niet
verdwenen, maar de verkiezingen
naderen en zoals in 1945. werd de
eenheid in de partij hersteld De
minister-president Attlee vroeg in
zijn rede om eenheid en eenheid
was er.
Op de eerste dag werden de zon
debokken de woestijn ingezonden.
Zilliacus en Solley, die juist uit de
partij waren gestoten, kregen geen
kan om zich te verdedigen. Het
partijbestuur wilde een voorbeeld
stellen en het kreeg de krachtige
steun van de grote vakverenigin
gen, die nooit veel hebben gevoeld
voor een luidruchtige oppositie in
de partij tegen het bestuur. Dat er
nu in het Lagerhuis een vrij sterke
groep van onafhankelijke linkse so
cialisten bestaat, die gemakkelijk
een nieuwe partij kan vormen
zij zou. zoals de partij van Nenni.
nauwelijks te onderscheiden zijn van
de communisten scheen de deel
nemers aan de conferentie koud te
laten.
Sir Stafford Cripps was de be
langrijke figuur op de conferentie
die voor hem een persoonlijke
triomf was. Vrienden heeft hij wei
nig; zijn manier van spreken is
droog, een beroep op de hersens
meer dan op het hart. Cripps is de
man die de beurs in handen heeft.
„Het is geen baantje dat leidt tot
grote populariteit", zei hij. Voor de
zoveelste maal legde hij uit dat de
uitvoer daalt. In de eerste vier
maanden van 1949 was hij 14 per
cent lager dan in de laatste maan.
den van 1948. De levensstandaard
van het grootste gedeelte van het
Engelse volk is nu hoger dan voor
de oorlog, een verklaring, die met
een paar statistieken gemakkelijk
is te bewijzen. Als de lonen stijgen,
kan Engeland helemaal niet meer
concurreren op de wereldmarkt.
Cripps spaarde zijn publiek niet, I
