Het Westen snakt naar afzetgebied in de Oost-Europese landen De Z. M. T. geopend „Moge het Uwe Majesteit behagen Vrienden van het Zuiderzee museum vergaderden De Sperwer Eb en vloed in de Russische politiek Moskou's grootste zorg zijn de kleine bondgenoten Atlantisch Pact niets meer dan een demonstratie Barkeeper en serveuses in plaats van kanoniers Een Katholieke stem uit Engeland Gewichtige Engelse rapporten Brits heidendom gedemonstreerd Veel goed werk in anderhalf jaar Een oud-Fries plezierjacht Maandag 18 Juli 1949 PAC. 5 (Van een bijzondere medewerker) HET GEJUICH over de politieke terugtocht" der Russen begint te verstommen. In de hardnekkige strijd om de toegangen tot Berlijn hadden de Russen toegegeven. Op de Conferentie te Parijs deden ze nog enkele concessies. In het Westen waren de verwachtingen hoog gespannen geweest en ongetwijfeld had men gehoopt méér te kunnen krijgen. Met het resultaat was men echter niet tevredenof men deed alsof. Ofschoon er van de extravagante eisen, die door sommige wes telijke kringen gesteld werden, niet veel terecht was gekomen, was de deur voor verdere besprekingen opengebleven. In een vorig artikel hebben we al gezegd, waarvoor de toenede- ring tot het Oosten waarschijnlijk door het Westen gebruikt zal worden: voor de uitbreiding van de handelsrelaties met de door Rusland beheerste gebieden. De nood voor groter handel met Oost-Europa stijgt in het westen met de dag en bij al dit gemanoeuvreer zijn de Russen ondanks hun concessies eigenlijk in een gunstige onderhandelingspositie gebleven. De door Moskou gecontroleerde pers wijst daar triomfantelijk op en maakt ook reeds bekend, welke voorwaarden gesteld zullen worden voor groter handel met het Wes ten. Tot nu toe werd door de Ame rikanen strikt toegezien, dat geen machines of materialen, die recht streeks voor bewapening bruikbaar zijn en dat zijn zowat alle ma chines in onze tijd naar de lan den onder Moskou zouden worden uitgevoerd. De communistische pers verklaart, dat op dit punt Amerika zal moeten toegeven, wil het met Moskou tot een handelsovereen komst komen. Ze wijst er ook op, dat met het toenemen van de eco nomische „crisis", beter gezegd, met het weer normaal worden van de economische verhoudingen, de Rus sische positie in gelijke mate ster ker wordt naarmate de nood voor afzetgebieden in het westen stijgt. In Amerikaanse kranten werd be toogd dezer dagen, dat de zgn. toe geeflijkheid der Russen niets anders is dan een ,,recuier pour mieux sauter". Met opzet zou Wisjinslty in Parijs de bespreking over be langrijke zaken uitgesteld hebben tot de herfst, omdat dan de omslag in de economische verhoudingen nog geprononceerder zal zijn gewor den en Rusland strakker op zijn standpunt kan blijven staan. Dit alles wijst er echter op, dat tenslotte de Russen een overeenkomst wensen, met andere woorden, dat zij hun politiek van volstrekte afwijzing, die ze enkele jaren gevolgd hebben, nu hebben laten varen. De verkla ring hiervoor is misschien te zoe ken in de sterk theoretische inslag, die de Sovjet-politiek kenmerkt. Volgens de leer van Lenin zal de kapitalistische wereld onafwend baar ten ondergang gedoemd zijn, maar dit zal gebeuren in periodes van crisis en wederopleving. Tel kens als het „kapitalisme" een crisis overwonnen heeft, staat het voor korte tijd weer sterk, echter slechts om na verloop van tijd in een nog zwaarder crisis te verval len. In de perioden van wederople ving heeft het voor de communis tische machten geen zin, de vijand krachtig te bestoken, dit kan slechts gevaarlijk zijn. Daarom gaf de consolidatie van het Westen door het Marshall-plan het sein voor een wijziging in de Russische politiek. Voorlopig kan Moskou niet beter doen. dan het westen zo min mo gelijk te irriteren, waardoor de altijd aan onze zijde aanwezige kie men van verdeeldheid beter kun nen uitschieten en waardoor de oppositie in het Amerikaans Con gres tegen voortzetting van de steun aan Europa in de hand gewerkt wordt. Het Westen wordt hierdoor afgehouden van een uiterste krachts inspanning en van een snelle her bewapening, die eventueel de eco nomische terugslag zou kunnen op vangen. Vanzelfsprekend richt zich deze politiek van toegeven ook tegen het Atlantisch Pact, Hieraan wil men de scherpe kant ontnemen. Nog is het Pact niet door alle deelnemers met name door de V.S. be krachtigd. Eigenlijk is het Pact niet geworden, wat men in sommige westelijke kringen ervan gehoopt had: een krachtig verdedigingsver- bond. Door de uitbreiding ervan tot landen als Denemarken en Ita lië die militair gesproken meer last posten dan steunpunten zijn, is de strekking ervan vervaagd. Oor spronkelijk bedoeld als een re gionaal" verdrag, in de zin van het Charter der Verenigde Naties, is het Pact eigenlijk reeds geworden tot een demonstratie van een aantal democratische landen. Enkele ge zaghebbende Amerikanen betoogden, dat het Pact tenslotte uitgebreid zou kunnen worden tot alle vrede lievende naties, de Sovjet-Unie in begrepen, wanneer deze toonde de vrede ernstig te willen. De bond verwordt dan tot een soort vrien denclub binnen de officiële organi satie der Verenigde Naties. Hieruit blijkt, dat het Pact pas inhoud ^krijgt door de gemeen schappelijke herbewapening, die vanuit Amerika met geld en ma teriaal gesteund moet worden. Ook op dit punt is de teruggang in het Amerikaanse zakenleven voor de Russen op het juiste moment geko men. Het Congres begint de dollars een paar keer in de hand om te draaien, vóór ze uit te geven. Er zal niet lichtvaardig geld beschik baar gesteld Worden voor de legers en luchtvloten van West-Europa. Valt de toewijzing wat karig uit en geeft men dan ook nog van die toewijzing wat aan alle deelnemers aan het Papt, in plaats van ze te beperken tot de militair waarde volle kern van het verbond, n.l. de landen van de Westerse Unie, En geland, Frankrijk en de Benelux, dan komt het Atlantisch Pact nooit ver boven een demonstratie tegen Rusland uit. De Russen kunnen met de vooruitzichten betrekkelijk te vreden zijn. De eerstkomende jaren kunnen ze wijden aan de oplossing van de vele moeilijkheden, waarin zij en hun bondgenoten zitten. Moskou's grootste zorg is op dit ogenblik wel niet de dreiging van het Westen, maar de interne toe stand van de kleinere bondgenoten. Hoe zal de ontwikkeling zijn in Tsjecho-Slowakije, in Polen, in Hongarije in Roemenië en Bulga rije? Hebben de machthebbers in 't Kremlin, die aarts-materialisten zijn, niet te veel over het hoofd gezien, wat voor geestelijke krach ten schuilen in deze, sterk door het Westen beïnvloede landen? Wij be hoeven ons /teen illusies te maken dat door de boerenverzetsbeweging in Slowakije het gezag van de com munisten in Praag bedreigd zou kunnen worden. De tijd van An dreas Hofer, toen bergbewoners met een geweer en wat munitie aan geregelde legers weerstand konden bieden is onherroepelijk voorbij. Nog in 1863 maakten de Poolse boeren opstand tegen Rusland, met als wapen hun zeisen waarmee ze zich de Kozakken een ogenblik van het lijf konden houden. Tegenwoor dig kan elke regering, die over een goed gewapende politiemacht be schikt een volksopstand in de kiem smoren. Met een politieleger kan men weinig tegen de individuele geeste lijke weerstand, die een tyranniek gezag van binnen uithollen kan en alle kracht ontnemen, iets preste ren tegen' buitenlandse tegenstan ders. Zulke weerstand kan alleen bedwongen worden door vernieti ging op grote schaal van de eigen volkskracht. Dat konden de Russen doen met deelrepublieken van hun Sovjet-Unie, zoals de Tartaren van de Krim, maar dat kan de regering te Praag moeilijk doen met het eigen volk. Een niet-cómmunistisch revolutionnair gezag zou de weer stand kunnen verzwakken door toegeeflijkheid op enkele punten. Daarvoor is het communisme echter te doctrinair. Geeft het op één punt dan bezwijkt het over de hele linie. Dat de taak van Rusland's vrien den in de kleinere landen van het oostelijk bloc niet gemakkelijk is, wordt bewezen door de snelheid, waarmee de leiders daar verbruikt worden. In Bulgarije zijn kopstuk ken en koppen gevallen. In Roe menië zou de autoriteit van Anna Pauker, die vrouwelijke steunpi laar van Moskou, ernstig geschokt zijn. In Hongarije gebeuren vreem de dingen, Russische diplomaten worden er verwisseld, terwijl mi nisters ten val komen. Het zou verkeerd zijn, op grond van deze crisisverschijnselen in het oostelijk kamp allerlei verwachtin gen te gaan koesteren over een te rugkeer van deze „barrière-staten" tot de westelijke zijde. Niets wijst erop, dat de communistische leiding er zo verzwakken zal, dat eên om verwerping van het regiem moge lijk wordt. Wel mogen we aanne men, dat men in Moskou zich er rekenschap van geeft, dat van deze landen in tijd van nood bitter wei nig steun te verwachten is. Voor lopig tracht het Kremlin daarom hen zo veel mogelijk dienstbaar te maken aan Rusland op economisch gebied, wat niet nalaten kan, om nieuwe ontevredenheid wakker te roepen. Tito weigerde zijn econo misch beleid ondergeschikt te ma ken aan Moskou. Hij houdt te ster ker vast 'aan de doorvoering van het communistisch economisch stel sel, naarmate hij meer door de Kominform verketterd wordt. Maar, alleen staat men zwak en tegen wil en dank steekt hij nu en dan een hand uit naar het westen om een steuntje te vinden in zijn gevaarlijke positie. Rusland zal er alles op zetten dat er geen tweede Tito onder de sa- telieten opduikt. Daarom moet het nu de structuur van zijn bloc eerst consolideren. Tegenover het Wes ten is het ondertussen wat toe schietelijker, geduldig wachtend op de grote economische crisis die vol gens de Leninistische leer weer ko men moet en de „kapitalistische" landen murw zal maken. Stalin heeft de theorie van Lenin nader uiteengezet en verklaard met de leer, dat het communisme zich in golven steeds verder verbreiden zal: het breidt zich uit, vloeit te rug, stuwt weer op, verder dan eerst, trekt terug en stuwt weer op als eb en vloed, maar een steeds stijgende vloed. Momenteel is Mos kou blijkbaar overtuigd, dat het leeft in de periode van eb. Het loert echter naar de eerste tekenen, dat de vloed weer komen gaat. Een ontploffing in een opslagplaats van springstoffen in een buitenwijk van het plaatsje Prüm in de Franse zóne van Duits land heeft aan een groot aantal personen het leven gekost. Velen werden zwaar- en tallozen licht gewond door de explosie, welke gehele straten wegvaagde. ENKHUIZEN. In grijs verle den had de Enkhuizer „Dromme- daris" een roemruchte taak. Se dertdien staat hij daar als een ijde- le herinnering aan de roerige tij den toen Friezen, Geldersen en Spanjaarden de Enkhuizers het le ven zuur maakten. Nog klinken uit het carillon de speelse klanken over haven, stad en land. Met de aanwezigheid van een historisch en cultureel verantwoorde tentoonstel ling in enkele zalen zou men zich nog kunnen verzoenen. Maar het kunstige stergewelf be neden, is haar bestemming toch wel erg ontrouw geworden. De prachtige koepel is aan het oog onttrokken, door een lawine van netten, fuiken en kuilen, waar tussen als een verdwaalde meteoor een rood stormlicht bungelt. Waar eens de affuiten stonden, prijken nu min- of meer geslaagde tekeningen van velerlei fregatten, galjoenen en galeien, ranke jachten en plompe zeilvrachtboten. Inplaats van een bulderende officier van de wacht en ongeschoren kanonniers, leeft er nu een beleefde barkeeper met serveu ses. De kruitdamp trekt niet meer uit de ontluchters, want nu woont er het teken onzer beschaving, het electrische licht, in deze kokers. Biervaten worden er weliswaar nog gebruikt als zetels en tjalkzwaarden op schragen als tafels, maar de boertige scherts komt niet meer uit ruige monden, doch prijkt keurig gecaligrafeerd aan de wanden. Daar leest men b.v. naast „De Burge meester van Wieringen lustte liever spek dan spieringen, doch zijn vrouw die was een grote gek, die lustte (door Graaf M. de la Bedoyere) „RAPPORT aan Zijne Koninklijke Majesteit. Moge het Uwe Majesteit behagenMet deze eerbiedwaardige woorden zijn onlangs in Londen de rapporten van twee Koninklijke Commissies van veel meer dan gewoon belang gepubliceerd. Het eerste was het Rapport inzake het Bevolkingsvraagstuk; het tweede het Rapport inzake de Pers. WAARVOOR KONINKLIJKE COMMISSIES NIET WORDEN INGESTELD Koninklijke Commissies worden door het parlement ingesteld ten einde een deskundig onderzoek te doer, plaats hebben in moeilijke en omstreden kwesties, waarvoor een wettelijke regeling gewenst kan zijn; er. hoewel men vaak zegt, dat Koninklijke Commissies worden ingesteld om het Parle ment de onaangenaamheid van een politieke twist te besparen en in de hoop, dat het lastige pro bleem zowat vergeten zal zijn te gen de tijd dat het Rapport uit komt hebben de resultaten van zulke Commissies inderdaad een zeer belangrijke rol gespeeld in het Britse administratieve, poli tieke, sociale en economische le ven. Van de Koninklijke Pers-Com missie kan men zeker niet zeggen, dat zij in 1947 werd ingesteld om een oplossing te ontwijken. Inte gendeel: ze werd door de Labour- regering ingesteld vanwege het links-socialistische gevoel, dat de Britse Pers een corrupte kapita listische instelling was en uiter mate vijandig tegenover onze hui dige sociale revolutie. Dergelijke beschuldigingen kwamen groten deels van leden van de Nationale Journalisten-Vereniging, de sterk ste vakvereniging van journalis ten, en zij maakten zoveel indruk op leidende figuren in de Labour- Regering, dat deze niet aarzelde bij gelegenheid de pers in harde bewoordingen aan te vallen. Pers gerehabiliteerd Maar vanuit het gezichtspunt van degenen die verantwoordelijk waren voor het instellen van de Commissie, heeft het schot onge twijfeld gemist. Het volgens tradi tie in blauwe omslag gebonden Rapport is een waardevol boek, vol belangwekkende feiten en cijfers omtrent de Britse pers, en het bevat een belangrijk advies, dat de pers een „Algemene Raad" moet instellen, parallel aan de. Britsche Medische Raad", b.v., ter bescherming en verbetering van het peil van de pers; doch alle grote beschuldigingen tegen de pers blijken ongegrond te zijn. De lezer van het Rapport mag zich eigenlijk wel afvragen, of de tekortkomingen van onze pers niet te wijten zijn in plaats van aan de kranten zelf aan de platheid en slechte smaak van een publiek, dat nu al jarenlang wordt opgevoerd met technische perfec tie, maar zonder enige godsdien stige en geestelijke normen. Het is niet waarschijnlijk, dat uit al dit werk enige concrete verandering zal voortvloeien. Bevolkingsrapport Anders ligt de zaak wat het veel waardevoller Rapport van de Be volkingscommissie betreft. Deze Commissie, reeds in 1944 ingesteld, had tot taak een onderzoek in te stellen naar de huidige bevol- kingstendenzen en op dat gebied maatregelen aan te bevelen in het nationale belang. Volgens het Rap port zijn de ruim gepubliceerde voorspellingen omtrent een kata- strofale vermindering der bevol king in de eerste vijftig tot hon derd jaar sterk overdreven. De vermindering zal waarschijnlijk betrekkelijk gering zijn en zeer geleidelijk. Daartegenover ver heelt het Rapport zich niet, dat gedurende die jaren het aantal oude mensen gestadig zal toene men en het aantal jongeren zal af nemen, een verschijnsel waarover zich ieder land ontegenzeggelijk ernstig bezorgd moet maken. Jammer genoeg hebben de on dertekenaars. onder wie geen en kele katholiek was, er zich mee tevreden gesteld slechts sociale en economische geneesmiddelen voor te stellen. Zorgvuldig de oorzaken van de huidige betrekkelijke on vruchtbaarheid onderzoekend, ko men zij tot de waarschijnlijk juiste conclusie, dat deze te wijten is aan de vrijwillige en kunstmatige ge- boorténbeperking onder alle lagen der bevolking, doch speciaal on der de intellectuelen en de mid delklassen En ofschoon zij gelo ven, dat het absoluut noodzakelijk is de vruchtbaarheid vooral onder deze standen op te voeren, stellen zij er zich toch mee tevreden nog eens een extra dosis aan te beve len van dezelfde middelen, die in het verleden de onvruchtbaarheid juist hebben veroorzaakt. Aldus wordt, hoewel zij om betere so ciale en economische toestanden vragen voor vrouwen en wijzen op de noodzaak om de zeer zware financiële lasten van de intellec tuelen en middelklassen te ver lichten, hun gehele houding een poging om de gehele kijk van het gezin op het leven gemakkelijker te maken en adviseren zij zelfs kennis omtrent methodes van ge- boortenbeperking te verspreiden via de Nationale Medische Dienst. Alarmerend verzuim Er wordt in het hele rapport niet de geringste poging gedaan om te wijzen op de morele en sociale waarde, alsmede de phy- sieke noodzaak en het geluk van grotere gezinnen, laat staan dat er ook maar de zwakste suggestie in zou worden gedaan, dat er ook een religieuze of geestelijke plicht een rol in de kwestie zou kunnen spelen. Wanneer men bedenkt, dat er zeer duidelijke aanwijzingen zijn, dat kunstmatige onvruchtbaarheid van het begin af grotendeels te wijten is geweest aan het ver lies van geestelijke en morele idealen in het moderne leven, dan is dit verzuim van de Commissie geestelijke en morele geneesmid delen aan te wijzen of zelfs maar te vermelden, verbazingwekkend en beangstigend. Het behoeft geen betoog, dat het niet vertegenwoordigde katholieke volk het defaitistische Rapport krachtig heeft veroordeeld en een aantal vooraanstaande Anglikanen hebben het eveneens gedaan. Maar de rest van het land schijnt dit allerongelukkigste document zonder meer te hebben geaccep teerd, aldus de diepte van het heidendom in het Britse leven zelfs op dit hoogst verantwoorde lijk niveau bloot leggend. Wat de aanbevelingen betreft voor verlichting van de financiële lasten der gezinnen, die vandaag aan de dag in geen enkele ver houding staan tot de lasten der ongehuwder. of kinderlozen, schi/nt men het er wel algemeen over eens te zijn, dat er iets moet gebeuren. Ongelukkigerwijs zul len veranderingen van dergelijke aan het land een hoop geld kos ten, juist in een tijd, dat zowel de interne als de externe financiële positie verre van veelbelovend is. liever spieringen dan spek", de kei harde wijsheid „Hij die zijn zeil te Hoge steit, wordt lichtelick van de wind gehevelt". Oliekannen, scheepslantaarns, an kers, okshoofden, het wapentuig van een scheepskok en een koperen ka- nariekooi voltooien de uitrusting van deze taveerne. En om de illusie volkomen te maken, marcheerde 'n half vendel adelborsten, uiteraard in tuniek anno 1949, binnen en mengde zich onder de als haringen in een ton tezaam gepakte talrijke Hoogmogende Edelachtbare en wel edel Gestrenge genodigden. Want in deze spelonk, zoals oud-burgemees ter Haspels het uitdrukte, zou de officiële opening van de Z.M.T. plaats vindén. De opening. De heer Sibrandi, voorzitter van de Vereniging van vrienden van het Zuiderzee-museum, begroette de talrijke aanwezigen en gaf een chronologisch overzicht van de ge beurtenissen, vanaf het moment, dat men tot de bevinding was gekomen, dat de tijd tussen Juni 1949, het tijd stip waarop volgens verwachtingen 't museum geopend zou worden, en het tijdstip waarop dit werkelijk ge beurt, op de een of andere wijze moest worden overbrugd. Toen dacht men direct aan een tentoonstelling, waardoor tevens aan de Drommeda- ris een tijdelijke bestemming kon worden gegeven. Dank zij het enthousiasme allerwegen is die ten toonstelling geworden tot een af spiegeling van hetgeen straks het museum zal bieden. Hij betreurde het overigens, dat de organisatoren van de Z.V.T, in 1930 niet tot het inzicht waren gekomen, dat toen het mooiste moment voor het stichten van een museum was aangebroken. Toen beschikte men immers over een ongelofelijke schat aan hoogst waardevol materiaal. Materiaal, dat na die tentoonstelling in alle rich tingen is verspreid, en nu alleen ten koste van grote sommen en enorme moeite weer kan worden opge spoord. Oud-Burgemeester Haspels begroette met grote vreugde deze tentoonstelling, die evenals het ko mende museum, een landelijk ka rakter draagt. De plaatselijke V.V.V. en de Vereniging van vrienden" hebben met het realiseren van hun initiatief nuttig werk verricht, om dat zij, het zij in nog zeer primitieve vorm, de cultuur van eeuwen heb ben verzameld en gebonden aan deze historische plaats. Het is onze dure plichj alle bewijzen van de cultuur onzer vaderen voor het nageslacht te bewaren. Daarvoor is echter aller samenwerking noodza kelijk. Spr. richtte daarom over de hoofden van de aanwezigen een op roep tot alle Nederlanders om geen enkel uit cultureel oogpunt belang rijk voorwerp meer verloren te la ten gaan. En hiermede verklaarde hij de tentoonstelling voor geopend. Tijdens de rondgang door de ex positieruimten, gaf de beiaardier, de heer Terburgt, een concert van oud- Hollandse melodieën op het carillon van de Drommedaris. (Het is ons opgevallen, dat noch tijdens de vergadering van vrienden van het Zuiderzeemuseum, noch tij dens de officiële opening van te ten toonstelling, ook maar één woord van dank gericht is tot Enkhuizens gemeentebestuur, dat toch zo royaal de „Drommedaris" voor dit doel heeft beschikbaar gesteld, en ook op andere wijze medewerking heeft verleend. Red.) Kom maar te gast, maar neem je stikkc mee. 's Avonds zou de bekende Cruys Voorberg een unieke klederdrachten demonstratie geven. Met uitzonde ring van de plaatselijke A.N.P.-cor- respondent, werd echter aan alle hier bijeengetrommelde journalisten de toegang ontzegd, tenzij tegen be taling van de „schappelijke" toe gangsprijs van drie gulden. Het ge hele journalistencorps heeft daarop en-bloc verontwaardigd de Enkhui zer stof van hun schoeisel geschud. De stad Enkhuizen schijnt voorj een groot gebeuren toch te klein te zijn! Baby gestikt Gisteravond is in de Kempe- naerstraat te Amsterdam een baby van 7 maanden in een kinderwa gen in het kussentje gestikt. De "ouders van het jongetje waren gaan wandelen en hadden het kindje in de wagen thuis achter gelaten. Toen zij thuis kwamen vonden zij de baby met het ge zicht in het kussen gedrukt. Een onmiddellijk gewaarschuwde ge neesheer trachtte nog met kunst matige ademhaling de levensgees ten op te wekken, doch slaagde daarin niet. Ouderdag Marine-opleidings kamp Hilversum De ouderdag, die op 4 Juli j.l. in verband met het constateren van een geval van nekkramp werd afgelast, zal thans plaats hebben on Dinsdag 26 Juli om 10 uur des morgens. ENKHUIZEN Geheel passend in het kader van de Zuiderzee museum-tentoonstelling, werd Zaterdagmorgen de algemene vergadering van de „Vrienden van het Zuiderzee museum" ge houden in „Pro Rege" aan de Olifantsteiger. Mocht de belang stelling kwantitatief niet aan de gestelde verwachtingen beant woorden, kwalitatief deed ze dit zeker.. We xagen hier immers een groot deel der burgemeesters van alle gemeenten rond de voormalige Zuiderzee bijeen, benevens afgevaardigden van de Minister van O., K. en W. en van Rijksmonumentenzorg. In zijn vrij langdradig openings woord, constateerde voorzitter Sy- brandi met voldoening, dat de ver eniging in het ruim 1jaar van haar bestaan bijzonder vruchtdra gend werk heeft verricht. Met de restauratie van de diverse mu seum-gebouwen, waaronder het belangrijkste „Peperhuis", is goede voortgang gemaakt, zodat een deel van het museum in 1950 kan wor den geopend. In 1952 moet ook het openluchtmuseum met jachthavens en dorp met Zuiderzeebewoners een feit zijn. Vervolgens deelde spr. mede, dat het Friese vaartuig „De Sperwer" door de vereniging is aangekocht. Na restauratie zal dit aan het museum worden ge schonken. Na ongeloofelijk wijdlopige no tulen van de administrateur, kwam penningmeester N. S. Groot aan het woord, die kon verklaren dat de vereniging vooral dank zij de gro te subsidies in dit korte tijdsbe stek ruim f 11964.kon overhou den, Alleen aan subsidies was n.l. f 12240.ontvangen. waarvan f 10.000.van de provincie Noord holland en f 1000van de prov. Gelderland. De leden hadden f 2471.en de stichters f 2450. bijeengebracht. De bestuursleden mr. A. F. Kamp en N. S. Groot werden her kozen, terwijl in de vacature, ont staan door het bedanken van de heer D. Ybema, omdat hij archi tect van het museum geworden is, werd benoemd de heer W, Th. Zim merman, oudburgemeester van Velp Kapelaan B, Voets uit Alkmaar kon m dit gezelschap slechts 3 st. ENKHUIZEN De heer S. J. Bouwma, directeur van het Zuider zeemuseum in oprichting, hield Za terdagmorgen voor de vrienden van dit museum in Pro Rege een cau serie over bovengenoemd, zo juist in eigendom verworven vaartuig. De oude binnenschepen zijn als volgt tet verdelen: vissersvaartui gen, boerenvaartuigen, vrachtsche pen en pleziervaartuigen. Op het ogenblik is de vereniging doende uit de 3e groep de laatste nog be staande Hektjalk aan te kopen. Overigens zijn reeds aangekocht een hoogaars, een Zeeuwse Hengst en een Wieringer aak. Maar het museum is wel uitermate dankbaar voor de schenking van het hoogst waardevolle vaartuig „De Sperwer" dat in 1886 te Joure werd gebouwd door Holtrop v. d. Zee. Volgens zeggen zonder enig bouwplan (dit werd later bestreden door de heer Okkema van het scheepvaartmu seum uit Sneek, die zich bereid verklaarde een viertal authentieke tekeningen van v. d. Zee over te leggen). De eerste eigenaar was dr. Carl Juriens, die er mee deelnam aan alle mogelijke zeilwedstrijden en er talrijke tropheeën mee ver overde, o.a. de Society Cup van het Sneker Meer, te"n aanschouwe van de gehele koninklijke familie. De volgende eigenaar Hooikaas heeft het schip op een haast afgodische wijze verzorgd en zelfs van schil deringen laten voorzien door de be kende Mastenbroek. De Engelse schrijver Michell trok er mee dwars door geheel Europa. Maar deze was zeer op comfort gesteld en ver knoeide het daarom vreselijk. Ten slotte kreeg de Antwerper koop man Oersels het in bezit. En dank zij de bereidverklaring van de re gering om voor deviezen te zorgen, is het nu hier. Hoewel afgetuigd en door onsmakelijke verbouwingen deels verknoeid, is de uitrusting nog geheel compleet. Zowel het hout als de koperen nagels zijn ook nu nog prima. Alleen heeft men het te dikwijls en te zwaar ge breeuwd. Het kunstzinnig besneden roer en het boegbeeld zijn al geres taureerd. Thans ligt het te Enk huizen op een werf, waar aan de hand van een gelukkig aanwezig model, de gehele oorspronkelijke toestand kan worden hersteld. En wanneer dit klaar is, vormt „de Sperwer" de trots van het Zuider zeemuseum. op zich verenigen, ondanks de zeer waarderende woorden aan zijn adres. Na de causerie van de heer S. J. Bouma over „De Sperwer" (zie elders) maakte de heer Okkema van het Scheepvaartmuseum te Sneek een toespeling op een moge lijke liquidatie van het Groninger Scheepvaartmuseum. Het bestuur deed toezegging, dat ingeval dit gebeurt, zij aan de overname van die inventaris de nodige aandacht zal besteden. De heer J. Kofman hield een uit voerig betoog over zijn functie als propagandist van de vereniging, bij de vorming van een groot aantal afdelingen van deze vereniging in de rond het IJselmeer gelegen gemeenten. Niet alleen schepen De heer In 't Veld wees er op, dat er in de drooggelegde Zuider zeebodem voor het museum hopgst waardevolle vondsten zitten. Hij verzocht het bestuur om aan het' conserveren van deze vondsten de grootste aandacht te besteden. Toen de heer Bouma hierop antwoord de. dat het conserveren van scheepswrakken tijdrovend en kostbaar is, gaf de heer In 't Veld ten antwoord, dat er juist buiten die oude scheepswrakken zoveel andere uit cultureel oogpunt hoogst belangrijke voorwerpen verborgen liggen. Volgens de heer Bouwma. is daarvan al heel wat in Schokland verzameld. En dat kan het museum wel in bruikleen krijgen. De heer Rodenburg bracht de aanwezige departements-ambtena- ren op de hoogte van de moeilijk heden met betrekking tot de huis vesting van de gezinnen, die uit de woningen die voor het museum gesloopt moeten worden, zullen worden verwijderd. Hij verzocht hun medewerking, om een aanvullend bouwvolume te verkrijgen. Burgemeester Numan van Har derwijk wees on het bestaan van een Zuiderzeefilm, welke nu op nieuw is gemonteerd en nu een bij zonder boeiend geheel is gewor den. Deze film is destijds door de heer Herder vervaardigd en spr. betreurde het, dat alleen de Har derwijkers daarover beschikken. Het bestuur gaf opdracht aan de heer Kofman om de onderhandelin gen voor het verkrijgen van dezè film te openen. Tenslotte vestigde de heer Honijk de aandacht van de vergadering op de hoogst belangrijke verzameling van de heer Bosker uit Wieringen. Onder deze vondsten uit de Zuider zeebodem bevinden zich o.a. Puni- eische vazen. Dergelijke zaken ver dienen blijkbaar het praedicaat „cultuur", zoaals deze vereniging dat opvat, niet. althans er werd op deze zeer duidelijke suggestie in het geheel niet geantwoord. Verzekering tegen vliegtuigongevallen Naar aanleiding van recente be richten in de pers, wordt van de zijde van de KLM het .volgende meegedeeld: De mening, dat passagiers van de KLM of van andere bij de IATA aangesloten internationale lucht vaartmaatschappijen automatisch zouden zijn verzekerd tegen onge vallen, is niet juist, zodat men niet kan rekenen op een automatische uitkering van een bepaald bedrag ingeval van een ongeluk. Uiteraard heeft de KLM zich wel door een verzekering gedekt tegen aanspra ken wegens haar eventuele wette lijke aansprakelijkheid, zoals deze is geregeld bij de conventie van Warschau of andere toepasselijke wettelijke bepalingen. In principe is deze aansprakelijkheid gebaseerd op schuld, zodat derhalve voor dat de oorzaken van een ongeluk na afloop van het officiële onderzoek voldoende zijn komen vast te staan, hieromtrent geen definitief oordeel kan gevormd worden. SCHORSING VAN REPUBLIKEINSE MILITAIREN DJOGJA, 16 Juli (Aneta). De commandant van de TNI, generaal Sudirman, heeft besloten alle re publikeinse militairen, die zich tij dens de Nederlandse bezetting bij Nederlandse instanties hebben ge meld, te schorsen, aldus meldt de correspondent van Aneta uit Djog- ja. De schorsing betekent geen ont slag, daar er een commissie is be noemd, welke zal nagaan of de be trokken militairen een fout hebben begaan. Indien dit uit het onderzoek blijkt, volgt ontslag. Tengevolge van een hevige explosie van een opslagplaats van springstoffen in een buitenwijk van het stadje Prüm in de Franse zóne van Duitsland werden gehele straten met de grond gelijk gemaakt.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Nieuw Noordhollandsch Dagblad : voor Alkmaar en omgeving | 1949 | | pagina 5