De tegenstellingen tussen Stalin en Tito
De schat van Matabonga
RADIOPROGRAMMA
Aiiiqdirt
In de N.O.-polder zullen vijf
parochies ontstaan
DE PAEDAGOGISCHE WEEK
Zaterdag 27 Augustus 1949
De week in het buitenland
Gevaarlijk gerommel op de Balkan - Ook
voor het Westen van belang
Zondags-evangelie
Dreigend neutraliteitsbeginsel - Stichting
van Katholieke scholen zal jaren duren
Pater Vollaerts
25 jaar Jezuiet
3 beste stamboe
en premie merri
C. Blankendaa
AG. 4
DE STEEDS SCHERPER van toon wordende mt'ii's tussen Moskou
en Belgrado wijzen er op, dat dit conflict tussen de beide commu
nistische staten iets meer is, dan dat wij een familieruzie zouden
willen noemen. Want dit geschil tussen de twee machtigste commu
nistische staten in Oost-Europa is er niet een betreffende de commu
nistische dialectiek, maar het gaat hier om de hegemonie in Oost-
Europa, waarop Moskou zonder enige bewtisting aanspraak maakt,
maar waarbij het laatste 1'/» jaar Tito met steeds grotere hardnekkig
heid Stalin de voet dwars zet. En dit is iets, wat in de communistische
ideologie niet te aanvaarden is, maar bovendien voor de Russische
nationale aspiraties, (die op het huidige Kremlin zeker niet minder
warm gekoesterd worden, dan ooit onder de Czaristisch regiem het
geval was), een zeer ernstig gevaar betekent. De regering van Tito
loochent haar communistisch karakter in niet mindere mate dan die
van Stalin en ook economisch en ideologisch is het Joego-Slavische
regiem zeker geen haar beter. De Kath. Kerk wordt er niet humaner
behandeld dan in Rusland, Hongarije en Tsjecho-Slowakije en het
alles onderdrukkende staatscollectivisme is er zeker niet minder erg,
dan in de Stalinistische landen. In dit opzicht is Tito,een niet minder
willige vasal van Stalin, dan Rakowsky of Gottwald.
Maar Tito is niet bereid, de natio
nale Joego-Slavische belangen on
dergeschikt aan die van Rusland te
maken en daar dreigt het grote ge
schil. Tito heeft in dit opzicht de
absolute gehoorzaamheid aan Mos
kou opgezegd en dit is een zonde,
welke Rusland hem niet alleen niet
vergeeft, maar die het ook, om pres
tige overwegingen, met wortel en
tak moet uitroeien. Opzegging van
de gehoorzaamheid door een der
communistische stamleden aan va
dertje Stalin is de ergste communis-
tise misdaad. Wie dit waagt in de
communistische partij wordt er on
verbiddelijk uitgestoten, welk een
goed communist hij overigens ook
is. Als dit echter gebeurt door een
der communistische staten, dan is
de misdaad veel en veel erger en
dus ook de represaille onverbidde
lijker.
Dit laatste zal uit de jongste nota s
nu iedereen wel duidelijk geworden
zijn. Er kan niet de minste twijfel
meer over bestaan, dat Stalin beslo
ten heeft, nu Tito niet voor bekering
vatbaar is, met alle machtsmiddelen
waarover Rusland beschikt, Joego
slavië, zij het dan zonder Tito, weer
in het Russische gareel te brengen.
Welke die middelen zullen zijn,
daarover verkeert men nog in het
onzekere, maar we weten uit de ge
schiedenis, dat de Balkan altijd een
gevaarlijke heksenketel is geweest
voor de vrede in Europa en waar
een gewelddadig optreden tegen
Joego Slavië niet uitgesloten is
er gaan steeds ernstiger geruchten
van communistische troepen concen
traties daar mag zonder overdrij
ving van een alarm in de stormhoek
van Europa gesproken worden.
Ook het Westen belangstellend.
Het zal intussen Stalin niet ge
makkelijk vallen de renegaat Tito
met een acceptabel motief aan te
vallen, want hoevj^J Tito in de zaak
zelf geen voetbréêdte wijkt hij
verklaart onomwonden, dat Joego
slavië een vrij en onafhankelijk rijk
is en daarom geen inmenging in zijn
binnenlandse politiek' kan toelaten
doet hij overigens Stalin alle toe
zeggingen, die duidelijk de ernst aan
tonen, dat de Sovjet beschuldigin
gen ongemotiveerd zijn. Precies als
Hitier tegenover Tsjecho-slowakije
en Polen het motief van onderdruk
king der Duitsers in deze landen
aangreep, om een optreden te mo
tiveren, beschuldigt Stalin, Tito, van
mishandeling van Russische burgers
in zijn land. Tito verklaart zich nu
bereid alle Russen, die het land wil
len verlaten, onmiddellijk daartoe in
de gelegenheid te stellen. Hij is be
reid elk geval door een gemengde
commissie van Russen en Joego-
Slaven te doen onderzoeken, welke
commissie in Joego-Slavië werkzaam
mag zijn en ieder die aan de Com
missie de wens te kennen geeft, het
land te willen verlaten, zal daarvoor
in de gelegenheid gesteld worden.
Zelfs zij, die reeds veroordeeld zijn
wegens spionage mogen het land ver
laten Maar juist dit wil Stalin niet.
Niet alleen eist hij het recht op, dat
de communistische Russische spion
nen vrij in het land mogen ageren,
maar ook de Stalin-communisten, die
Joego-Slavische onderdanen zijn,
moeten zich volgens Rusland vrij
kunnen bewegen. Het spreekt van
zelf, dat de regering Tito dit nim
mer kan toestaan. Zijn handig ant
woord dwingt dan ook Stalin volle
dig kleur te bekennen en openlijk
te zeggen, dat de contra spionage in
Joego-Slavië ten bate van Rusland
vrij spel moet hebben. Maar deze
eis is natuurlijk moeilijk te recht
vaardigen.
Het staat dan ook vrijwel vast, dat
deze nota's het geschil geen zier ver
der brengen en Moskou gedwongen
wordt tot daden over te gaan. Een
der eerste daden is, de practisch vo
gelvrij verklaring van Tito en zijn
aanhang, want Moskou publiceert
het als een communistische taak en
plicht, om Tito en zijn trawanten
uit de weg te ruimen. Maar dit zal
niet zo gemakkelijk gaan. Natuurlijk
heeft Tito een sterke lijfwacht, maar
de vrijheid cn onafhankelijkheid zit
de Serviër in het bloed cn de bru
tale inmenging van Rusland in de
Joego-Slavische binnenlandse poli
tiek, tart het nationale eergevoel van
elke Joego-Slaaf, zelfs al zou hij geen
Titoïst zijn. Zelfs met een gewapen
de aanval, zou Moskou dan ook nog
geen gemakkelijke taak hebben, hoe
groot de overmacht ook is.
Er zijn er obk nog, die beweren,
dat de scherpe nota's, de laatste tijd
hier gewisseld, nog niet zozeer tegen
Tito, dan wel tegen Engeland en de
Ver. Staten gericht zijn. Na de boy
cot door Moskou geproclameerd,
moest Tito uit bittere noodzaak wel
zijn toevlucht in het Westen zoeken
om economische en financiële steun.
Washington Cn Londen blijken be
reid deze te geven, toepassende het
systeem van „verdeel en heers". Sta
lin zou de Westerse mogendheden nu
willen waarschuwen, geen dollars te
wagen aan Joego-Slavië, omdat Rus
land geen onafhankelijk Joego-Slavië
duldt en deze millioenen dus verlo
ren geld zouden zijn. Het is moge
lijk, dat ook deze achtergrond bij
deze scherpe nota's aanwezig is.
Daar staat echter tegenover, dat een
overrompeling van J.-Slavië door
Rusland, voor de West. mogendheden
nog wel grotere risico's schept, dan
het verloren gaan van de dollarle
ningen aan Belgrado .We denken
aan de bedreiging van Italië en het
nestelen van Rusland aan de Mid
dellandse zee, waartegen Washing
ton al eerder een veto heeft uitge
sproken.
Het zenden van Amerikaanse oor
logsschepen naar de Spaanse oost
kust, is in dit opzicht voor Stalin
reeds een duidelijke waarschuwing,
dat in het conflict MoskouBelgrado
ook de Ver. Staten geïnteresseerd
zijn. J. H.
12 ZONDAG NA PINKSTEREN
DE SAMARITAAN
Het komt mij alleszins onrecht
vaardig voor liet Evangelie van
deze Zondag zonder meer te verta
len in de tegenwoordige tijd, Men
mag niet zeggen: „Zie eens; Jezus
haalt als voorbeelden van gebrek
aan naastenliefde aan een priester,
dus een geestelijke, en een leviet,
laten we zeggen: een koster. Dat
zijn dus nu dé mensen, die gewoon
lijk misdoen tegen die deugd. De
rest wordt niet genoemd, daar
mankeert dus niet veel aan."
Ik hoop dat ieder katholiek zo
iets van zijn zieleherder en van de
paters die hij kent, niet kan horen
(en evenmin van de koster). Wel
zal de pastoor of pater door dit
Evangelie weer eens overwegen, of
hy in een of ander opzicht niet te
kort schiet in het beoefenen van
deze grote, moeilijke opgave. Gees
telijker wijze gezien, liggen er veel
half-doden langs de weg, waarover
de priester gaat. En het is moge
lijk dat herhaalde teleurstelling de
mens in de priester geneigd maakt
te zuchten: „Och, laat maar liggen;
ze willen zelf niet anders; als ik ze
verpleegd heb, en ze weer een
beetje genezen zyn, laten ze zich
opnieuw het kleed van de heiligma-
kende genade roven, of ze trekken
het zelf uit."
Het kan hopeloos lijken, eeriyk.
Maar de priester mag daaraan niet
toegeven. Als een Samaritaan
de moderne Samaritaan, een
vreemdeling, aangegaapt en nage
roepen moet hij langs de weg
gaan op zoek naar gewonden; als
een herder moet hij de verdwaalde
schapen ophalen; als een vader de
verloren zonen tegemoet reizen.
Misschien ontbreekt bij deze of
gene de ijver van het eerste uur;
moge dan het Evangelie die ijver
aanwakkeren.
Zijn het echter in Jezus' oog al
léén de priester en de leviet die een
gebrek aan naastenliefde demon
streren? Het lp'kt me toe dat de
Vanaf Vrijdag 26 Augustus is de Noordoostpolder niet langer
één parochie meer. De Zeereerw. heer A. Th. W. Weys uit
Denekamp is belast met de voorbereiding van een nieuwe paro
chie in dorp Markenesse eiT omliggend gebied. Dit betekent,
dat Neerlands grootste parochie tot voor enkele dagen
48.000 ha groot, rond 1000 ha kleiner is geworden. In October
of November kan opnieuw een afsplitsing verwacht worden,
omvattende het gebied Kraggenburg met Ens. Te verwachten
is, dat later nog parochies gesticht zullen worden in de gebieden
Nagele met Urkervaart, Espel en Schoterbrug met Rutten. Uit
eindelijk zal de N.O.P. verdeeld -zijn in 6 parochies, terwijl
voorts gedacht is aan de bouw van 5 bijkerkjes in de meer
afgelegen kernen.
Deze bijzonderheden kwamen
we aan de weet tijdens een ge
sprek, dat we dezer dagen hadden
met pastoor Koopmans van Em-
meloord, de rusteloze werker in
een nieuw land, dat om de enorme
moeilijkheden, welke zich hier
voordoen, waarlijk te vergelijken
is met een missieland. Ook al is
de wijngaard des Heren thans tot
vier vijfde van de oorspronkelijke
grootte teruggebracht, de zielzorg
voor de 260 katholieke gezinnen
en plm. 800 katholieken verdeeld
over talloze kampen, is geen peul
schil. Voor dit handjevol katho
lieken moeten pastoor Koopmans
met zijn kapelaan en een aantal
assistenten des Zondags op liefst
negen verschillende plaatsen de
H. Mis opdragen.
Tijdens liet gesprek dat we
voerden over de ontplooiing van
het katholiek leven in de Noord
oostpolder, werd ons duidelijk, dat
het materialistische neutraliteits
beginsel steeds dieper tracht door
ZONDAG 28 AUGUSTUS
HILVERSUM I, 301 M.
NCRV: 8.00 Nieuws; 8.15 Gramo-
foonmuziek; 8.30 Morgenwijding;
9.15 Koor, kwartet en orgel; KRO:
9 30 Nieuws; 9,45 Kamerorkest en
piano; 10.25 Inleiding Hoogmis;
10.30 'Hoogmis in de Sint Vincen-
tiuskerk te Amsterdam; 12.00 An
gelus; 12.03 Gramofoonmuziek; 12.15
Apologie; 12.35 Gramofoonmuziek;
12.40 Amusementsorkest; 12.55 Zon
newijzer; 13.00 Nieuws;. 13.20 Amu
sementsorkest; 13.45 Uit het boek
der boeken; 14.00 Radio Philhar-
monisch Orkest en bariton; 14.50
,Op de rand"; 15.00 Viool en piano;
16.10 Wereldkampioenschap wiel
rennen; 16.25 Vespers; IKOR: 17.00
Studiodienst; 18.00 Voor zieken;
NCRV: 18.30 Voor de Ned. Strijd
krachten; 19.00 Orgelspel; 19.15 Le
zing; 19.30 Nieuws; KRO: 19.45
Gramofoonmuziek; 19.50 Boekbe
spreking; 20.05 De gewone man;
20.12 Gevarieerd programma ,,Uit
en Thuis"; 22.37 Actualiteiten;
22.45 Avondgebed; 23.00 Nieuws;
23.15 Gramofoonmuziek.
HILVERSUM II, 415 M.
VARA: 8.00 Nieuws; 8.15 Postdui-
venberichten; 8.20 Gramofoonmu
ziek; 8.30 Voor de tuin; 8.45 Barca
role; 9.10 Postduivenberichten; 9.15
Gramofoonmuziek met toelichting;
9.45 Goethe als dichter; VPRO:
10.00 Vacantiehalfuur; IKOR: 10.30
Kerkdienst; VPRO: 11.45 Tussen
Kerk en Wereld; AVRO: 12.00 Or-
chestre Miniature; 12.20 Goethe";
12.40 Orchestre Miniature; 13.00
Nieuws; 13.15 Zigeunerorkest; 13,50
Goethe en de muziek; 14.00 Zang
voordracht; 14.30 „Egmond" treur
spel van von Goethe; 16.30 Sport-
revue; VPRO: 17.00 Conferentie;
VARA: 17.30 Vindobona Schram-
mel'n; 18.00 Nieuws; 18.15 Sport;
18.30 Kleinkunst; 19.00 Gramofoon
muziek; 19.10 Voordracht; 19.30
Orkest; AVRO: 20.00 Nieuws; 20.05
Actualiteiten; 20.15 Dansorkest en
orgel; 21.00 Hoorspel; 21.20 Koor;
21.35 Musette-orkest; 22.05 Oogst-
programma; 23.00 Nieuws; 23.15
Gramofoonmuziek.
MAANDAG 29 AUGUSTUS
HILVERSUM I, 301 M.
NCRV: 7.00 Nieuws; 7,15 Ochtend-
gymn.; 7.30 Gramofoonmuziek; 7.45
Een woord voor de dag; 8.00 Het
Nieuws; 8,15 Gramofoonmuziek;
8.45 Piano; 9.15 Voor jonge zieken;
9.30 Gramofoonmuziek; 10.30 Mor
gendienst; 11.00 Gramofoonmuziek;
11.20 Voorlezen; 11.40 Alt; 12.10
Gramofoonmuziek; 12.30 Medede
lingen; 12.33 Metropole-Orkest en
zang; 13.00 Nieuws; 13.15 Koor; 13.45
Gramofoonmuziek; 14.00 Voor de
schooljeugd; 14.35 Oratorium van G.
F. Handel „The Messiah"; 15.45 Cla-
vecimbel; 16.45 Gramofoonmuziek;
17.00 Voor kleuters; 17.15 Orgelspel;
17.45 Regeringsuitzending; 18.00
Pianoduo; 18.15 Reportage; 18.30
Voor de Ned. Strijdkrachten; 19.00
Nieuws; 19.15 Boekbespreking; 19.30
Actualiteiten; 19.45 Vraaggesprek;
20.00 Nieuws; 20.05 Vraaggesprek;
_20.15 Kerkconcert; 21.00 „Plaatsna-
*men"; 21.20 Radio Philharmonisch
Orkest; 22.15 Sweelinck-kwartet;
22.45 Avondoverdenking; 23.00 Hef
Nieuws; 23.15 Gramofoomnuziek.
HILVERSUM II, 415~M.
AVRO: 7.00 Nieuws; 7.15 Gramo
foonmuziek; 8.00 Nieuws; 8.15 Gra
mofoonmuziek; 8,55 Voor de vrouw;
9.00 Gramofoonmuziek; 9.35 Gramo
foonmuziek; 10.00 Morgenwijding;
10.15 Arbeidsvitaminen; 10.50 Gra
mofoonmuziek; 11.00 Op de uitkijk;
11.15 Carillon en orgelspel; 12.00 De
Papavers; 12.30 Mededelingen; 12.33
In 't spionnetje; 12,38 Melodieën v.
de dag; 13.00 Nieuws; 13.15 John
Renova and his music; 13.50 Gramo
foonmuziek; 14.00 Wat ^aat er om
in de wereld; 14.20 Gramofoonmu
ziek; 15.00 „Bonbonnière"; 16.00
Kamermuziek- 16.50 De hond in het
gezin; 17.00 Dansorkest; 17.30 Voor
en door Padvinders; 17.45 Gramo
foonmuziek; 17.50 Ronde tafel con
ferentie; 18.00 Nieuws; 18.15 Film
krant; 18.45 ,,The Melachrino
Strings"; 19.15 Gramofoonmuziek;
20.00 Nieuws; 20.05 Lezing; 20.15
Promenade Orkest en solisten; 21.00
Cabaret; 21.45 „De Speeldoos 22.00
Causerie; 22.10 Kamerorkest; 23.00
Nieuws; 23.15 Gramofoonmuziek.
te dringen in alle geledingen van
deze nog jonge samenleving. Het
begint met uitschakeling van alle
andere overwegingen dan de puur
economische bij de verdeling der
gronden; het vindt zijn voortzet
ting in de negatie van o.m. de
katholieke cn de christelijke uit-
lecnbibliotheken in Emmeloord,
waar de minder bezochte neutrale
uitieenbibliotheek wel door de
polderdirectic met een flinke sub
sidie wordt bedacht.
Uit deze en vele andere dingen
meer proeft men het ongunstige
klimaat, waarin het opbouwwerk
der Kerk moet worden verricht.
Kerkenbouw vertraagd
Het verbod van kerkenbouw in
1949 heeft het probleem van de
bouw van katholieke kerken in de
polder naar een later tijdstip ver
legd. Niettemin is het typerend
voor de weinig zinvolle gedachten-
gang van de ontwerpers der dorps
kernen, dat een kerktoren b.v.
niet in aanmerking komt als cen
traal bouwwerk, waaromheen zich
de andere gebouwen groeperen.
In Emmeloord b.v. zal do kerk in
de onmiddellijke nabijheid van het
nieuwe beursgebouw verrijzen.
Aan de stichting van katholieke
onderwijsinrichtingen valt de eer
ste vijf jaar niet te denken. Em
meloord telt in totaal 25 katho
lieke schoolgaande kinderen, die
de enige „bijzondere" openbare
school bezoeken. Het bijzondere
hieraan is, dat deze katholieke
■kinderen op school catechismus
onderricht ontvangen, maar dat
het overig onderricht volkomen
overeenstemt met dat van het ge
wone openbaar lager onderwijs.
Voor de katholieke gezond
heidszorg staan de kansen beter.
Reeds bestaat een nauw contact
met de provinciale vereniging het
Wit-Gele Kruis voor Ovcrijsel, dat
waarschijnlijk reeds het volgend
jaar, als de N.O.P. 300 katholieke
gezinnen zal tellen, de helpende
hand zal bieden bij de oprichting
van een Wit-Gele Kruis-afdeling
in de N.O.P.
Voor net verenigingsleven zijn
de mogelijkheden nog zeer be
perkt. De gezamenlijke afdelingen
van de A.B.T B. tellen thans 500
leden, het .oriental van de K.A.B.
in de N.O.P., meest landarbeiders,
is minder talrijk, en tenslotte be
staan in Emmeloord en Marknesse
nog katholieke vrouwengemeen
schappen. Voor de opbouw van
sport- en andere verenigingen
ontbreekt vooralsnog de onmis
bare jeugd, terwijl bovendien de
fluctuatie onder de polderbevol
king te groot is voor goed gefun
deerde clubs.
De nieuwe parochie
De nieuwe parochie Marknesse,
welker oprichting wordt voorbe-
heid door de Zeereerw. heer Weys
grenst tussen Kuinre en Voorst
aan het oude land, terwijl in de
polder de scheidslijn wordt ge
vormd door de Enservaart en de
Oostervaart. In Marknesse bestaat
een houten noodkerk, die vergroot
zal worden rnet de aangrenzende
woning van de pater. Het ligt in
de bedoeling om later in Luttel-
geest, dat onder de parochie Mark
nesse valt, een bijkerkje te bou
wen. Voorts behoren de kampen
Marknesse en Oostvaart en het
N.O.P -ziekenhuis te Vollenhove
tot de zorg van de nieuwe paro
chie, die thans plm. 65 gevestigde
katholieke gezinnen telt. Dit aan
tal zal weldra toenemen in ver
band met de uitgifte van nieuwe
bedrijven in dit deel van de NOP.
Van het nieuwe bouwplan, dat
spoedig gereed zal zijn, wordt een
groot deel verpacht aan boeren
uit Walcheren. De pioniers ver
wachten, dat behalve de toewij
zing aan de Waleberense boeren,
nog plm. 70 bedrijven zullen over
blijven. Zij hopen, dat straks ook
kleinere bedrijven dan van 24, 35
en 48 ha worden uitgegeven, b.v.
van 12 en 18 ha, zoals ook aan
boeren uit Walcheren is toege
wezen.
Op die uitgifte van gronden,
waarover nog heel wat te zeggen
valt. komen wé later terug.
Meester alleen het begin- en eind
punt aangeeft, of heeft laten op
schrijven.. Het zou te eentonig wor
den. De deftige man, de dame. de
bewonderaar van natuur en schoon
heid, de stadgenoot, zijn kameraad,
de geldman in een „slee", zij kwa
men allen voorby, zagen hem en
gingen haastig verder. Pas een
vreemdeling, een officiële vijand,
onder de oorlog byv. een Duitser,
boog zich over de lijder naar li
chaam of ziel en verlichte zjjn pijn.
We zullen zelden of nooit een
mens langs de weg zien liggen, en
gebeurt het dan is het wel zó iets
byzonders dat we er niet aan den
ken hem daar te laten. Maar de
mens in nood, de angstige, de
sombere, de ziekte, de eenzame, de
gekwelde, mens, die gewond langs
het leven ligt, die U moed kunt ge
ven en zelfs ophelpen, hij moet het
voorwerp van uw naastenliefde zijn,
en deze mens vindt U in deze be
drukte, moedeloze tijd op elke
plaats. Het Is gefnakkeiyk er langs
heen te gaan, maar in een eeriyke
bui zult U moeten toegeven dat uw
excuus veel weg heeft van het
befaamde: Heer, ben Ik dan de
bewaker mijn broeders
Moge het mooie en tragische
Evangelie U moed geven de door
het leven gewonden met echte lief
de tegemoet te treden. Hebt de
praatjes van de mensen er des
noods voor over.
DRACHTEN. P. C.
beveiligt U en Uw kinderen ter
wijl U slaapt tegen muggebeten.
FLACON 50 en 90 ct.
(Adv.)
VERBALISEERZUCHT
TE NIEUWENHAGEN
Dc kantonrechter te Heerlen
heeft Donderdag als zijn mening
te kennen gegeven, dat vele poli
tiemannen te snel hun toevlucht
nemen tot verbaliseren. Heel vaak
verdient een waarschuwing de
voorkeur boven een proces-ver
baal. Eerst in geval van herhaling
dient tot verbaliseren te worden
overgegaan. De kantonrechter
sprak daarom een chauffeur van
de N.V. IAO te Eijgelshoven vrij,
die terecht stond omdat hij in de
gemeente Nieuwenhagen zijn bus
dertig meter voorbij de aangege
ven halte had laten stoppen, daar
een reiziger hem te laat had laten
weten, dat hij wilde uitstappen.
De verdediger wees er op, dat de
laatste tijd in de gemeente Nieu
wenhagen een opvallend groot
aantal processen-verbaal wordt
opgemaakt voor soortgelijke klei
ne overtredingen. De betreffende
autobus-onderneming had de laat
ste weken zelfs een dertigtal ver
balen tegen haar chauffeurs zien
opmaken.
Het Psychologisch Instituut van
de R. K. Leergangen in Tilburg
orgahlseerdö ook dit jaar weder
om zijn Paedadogische Week, zo
als dit gewoonlijk om de twee
jaar wordt gehouden.
De besprekingen waren gewijd
aan de acsthetische vorming. De
oppervlakkige beschouwer zou
wellicht kunnen opwerpen of er
nu werkelijk geen practischer )f
actueler onderwerp te vinden zou
zijn. Van welke grote betekenis
het begrip voor t schone beto-
keiït en hoe hiermede bij dc vor
ming van de jeugd dient te wor
den rekening gehouden, zou blij
ken uit de inleidingen cn discus
sies.
Maandagmiddag opende Mgr.
Prof. Dr. Th. Goosscns een leer-
middelcntcntoonstclling in dc
Tuinstraat. Exposities als deze
houden de onderwijsmensen op do
hoogte van het nieuwste wat er
aan leer- en hulpmiddelen gepro
duceerd wordt. Het is prettig te
constateren'dat de invloeden van
dc oorlog cn na-oorlogse, tijd vrij
wel verdwenen zijn behoudens
dan wellicht de prijzen.
Mgr. Goossens verantwoordde
bij de opening van de lezingen in
een geestige rede de organisatie
van de 12e Paedadogische Week
cn de keuze van het onderwerp.
Van de bekende reeks: het goede,
het ware en het schone, heeft het
onderwijs misschien het laatste
wel eens wat verwaarloosd. Men
houdt zich tegenwoordig druk be
zig met het vraagstuk van de be-
zitsspreiding. De weg van de
theorie naar de practyk van dit
probleem is een lange en moei
lijke. Maar laat ons eens trachten
de bezitsspreiding toe te passen
op kunst. Hier kan gegeven wor
den zonder zelf er bij te verliezen.
Over het algemeen valt slechts
weinig belangstelling te consta
teren voor culturele uitingen. De
school kan hier veel doen.
Mgr. Goossens herdacht tenslot
te met enkele hartelijke woorden
de heer H. Ve'rbeeten, die onlangs
de onderwijswereld en in het
bijzonder de R. K. Leergangen
ontvallen is.
De heer H. M. Blomjous, voor
zitter van het Curatorium van de
R. K. Leergangen te Tilburg,
sprak een welkomstwoord, in het
bijzonder lot de Belgische gasten,
en schetste de grote betekenis
voor het onderwijs van de ko
mende beraadslagingen.
Dr. J. Th. Snijders de eerste
inleider in de reeks van acht, op
hun terrein telkens zéér deskun
digen besprak de vraag of er
eigenlijk wel vormbaarheid t a.v.
de aesthetische ontwikkeling be
staat ofwel: heeft het kind aesthe
tische aanleg. Dr. Snijders meent
reeds rond het. derde of vierde
levensjaar tekenen te bespeuren
die er op wijzen dat die vraag
bevestigend moet worden beant
woord. Gedurende de lagere
school-periode wordt de schep
pende activiteit v Wuggedron-
Pater Dr. J. W.'A. Vollaerts S.J.,
directeur der R. K. Muziekschool
te Utrecht, viert 8 September a.s.
zijn zilveren Jubileum als Jezuiet.
Deze 48-jarige priester-musicus
en geleerde, die in 't middelpunt
is komen te staan van Kerk-
muzikaal Nederland, genoot vóór
zijn benoeming tot directeur van
de Kerkmuziekschool nog weinig
bekendheid.
Pater Vollaerts werd te Haar
lem geboren, de stad waar meer
dere grootheden op Kerkmuzikaal
gebied vandaan kwamen of geves
tigd waren; we behoeven maar te
denken aan namen als Loots, de
Klerk, deken v. d. Wiel en niet
te vergeten de familie Andriessen,
in wier milieu Pater Vollaerts als
jongen reeds veel verkeerde. Het
is vooral Hendrik Andriessen, de
componist geweest, die hem met
de geheimen van de muziek ver
trouwd maakte. Regelmatige op
leiding ontving hij. echter niet, zo
dat wc Pater Vullaerts eigenlijk
een autodidact moeten noemen.
Door nauwgezette zelfstudie
verwierf hij zich de nodige ken
nis in de muziekwetenschappen,
in 't biizonder van 't Gregoriaans
Aanvankelijk hield Pater Vol
laerts zich aan de in Nederland
algemeen gangbare theorieën van
Dom Mocquereau inzake het Gre
goriaans Rhythme, totdat hij in
1930 Dom Jeannin en diens theo
rieën leerde kennen. Vanaf deze
tijd dateren zijn eerste publicaties
in „Studie" en in buitenlandse
tijdschriften, o.a. „Musique d'Egli-
se". Voorts schreef hij nog enige
brochuren „Rhythme grégorien et
theoriciens médievaux" en „Het
Gregoriaans rhythme volgens D.
Mocquereau en D. Jannin".
Na 1935 „zweeg" Pater Vol
laerts, maar studeerde ondertus
sen ijverig door op de theorieën
van D. Jeannin, waarvan hij op
sommige punten een heel afwij
kende mening is toegedaan.
Vanaf 1937 was hij leraar aan
't Canisiuscollege te Nijmegen,
waar hij een groot gemengd koor
en een volledig symphonie-orkest
oprichtte, waarmede hij uitnemen
de resultaten boekte. O.a. werden
uitgevoerd symphonieën van
Haydn en Mozart cn zelfs Beetho
ven, Mozarts A-dur pianoconcert
cn vioolconcerten met de bekende
violist Willem Noske.
De benoeming van Pater Vol
laerts tot directeur van een zo
unieke instelling als de R. K.
Kerkmuziekschool was ongetwij
feld een grote verrassing, ook
voor zijn (toekomstige) leerlingen,
doch liet meest voor hem zelf;
wanneer men echter zijn eruditie
als kerkmusicus kent, behoeft 't
geen verwondering te wekken.
Nu heeft hij een jaar de school
geleid. Het is geen gemakkelijke
taak om de naam van een school
even hoog te houden als men een
voorganger heeft gehad als 'Pater
Iluigens O.F.M. Pater Vollaerts
zette echter de traditie van zijn
grote voorganger voort. De eisen
voor het eindexamen worden zelfs
nog meer aangepast aan de eisen,
die tegenwoordig aan het muziek-,
leven ook buiten de kerk WÖrden
gesteld. „Een goed musicus is zeer
zeker een goed Kerkmusicus".
Het opvoedingssysteem van St.
Ignatius past hij nu ook toe op
zfjn jongens: ieder wordt geleid
volgens zijn eigen karakter en
talenten, hierin terzijde gestaan
door een uitmuntend ierarencorps
(o.a. Albert de Klerk, Herman
Strategier, Boris Pelski, enz.).
Als Hoofdredacteur van het St.
Gregoriusblad heeft Pater Vol
laerts belangrijke publicaties op
zijn naam staan, b.v. over Die-
pénbroek en Perosi, van welke
componisten hü vroeger op het
seminarie al de grote promotor
was, samen met zijn broer, die
Pastoor in Velsen is. Ook de mu
ziek van Andriessen werd door
hem gepropageerd, tegen de vroe
ger nogal conservatieve smaak van
het publiek in en vooral van ver
schillende zangkoren, waar men
helaas nog maar al te graag aan
„licdertafel" doet.
Onlangs verscheen er van zijn
hand nog een belangrijk artikel
in „De Nieuwe Eeuw" over de
Gregoriaanse Volkszang.
Er bestaat een gezegde: Een Je
zuiet zingt noch onderhoudt de
rubrieken! Dit mag van Pater
Vollaerts zeer zeker niet gezgd
worden. Zingen kan cn doet hij
en hij houdt zich aan de rubrieken
in c.q. „de Pauselijke decreten
over het Gregoriaans".
«en. In do puberteit wordt niet,
zoals velen menen, het beginpunt
gevonden van de a. "'isehe ont
wikkeling, wel komt de uitings-
drang op persoonlijk niveau en
wordt het schone meer bewust
beleefd.
Drs. A. C. M. Meeuwese behan
delde de aesthetische vorming in
cn door het taalonderwUs. Bii de
voorbereiding van deze voorberei
ding SDeelt het rythmisehc ele
ment een grote rol; "randvoor
waarde voor voordrachtkunst is
het kunnen lezen: 1os van de let
ter". Bij het litterair leesonderwijs
moet er vooral worden gelet op
het feit dat vorm en inhoud van
een gedicht of stuk proza één zijn.
Een werk wordt niet W">nj alléén
omdat het schone vorm- '--"ft.
De tweede dag werd geopend mét
een rede van dr. J. B. Knipping,
O.F.M., die constateerde dat in -de
afgelopen jaren zowel de aestheti
sche als de intellectueel-paedagogl-
sche waarde van het tekenonderwijs
wel eens werd overschat. Dr. Knip
ping lichtte dit toe aan de hand
van 'n rijk gecommentarieerd over-
zicht van de literatuur dienaan
gaande. Het doel van het tekenon
derwijs moet uiteindelijk zijn: de
ontwikkeling van het uitdrukkings
vermogen en 't gevoel voor schoon
heid, steun voor de overige vakken
van onderwijs cn het bicden van
ontwikkelingsmogelijkheden voor
eventuele talenten.
Het muziekonderwijs werd be
sproken door mevr. dr. L, Gelber,
directrice van het Semenarie voor
Muziekopvoeding te Mechelen.
De formele waarde van het mu
ziekonderwijs wordt door niemand
betwijfeld. Het doel blijft de ver
edeling van het gevoelsleven en de
emotionele aanleg, Zang, dc meest
natuurlijke uiting van muzikaliteit
cn de meest spontane uiting van
een gemoedstoestand, is voor de
kinderen het meest geëigende mid
del tot het bereiken van dit doel.
Op de vraag wat men nu eigenlijk
onder goede muziek moet verstaan,
antwoordde mevr. Gelber, dat men
moet zoeken naar eenvoudige, het
gevoel (ook het rhlthmischc gevoel)
aansprekende melodieën. De pro
ducten van dc kunstwereld zijn
niet bedoeld voor de kinderen "en
daarom ook niet geschikt.
In de tuin van de „Harmonie"
demonstreerde mevr, Gelber des
avonds haar ideeën en wist het te
bestaan de congressisten (onder
wie vele in de dienst vergrijsde on
derwijsmensen), op originele wijze
aan liet zingen te krijgen. Een gro
te menigte kraaien, op het avond
lijk uur uit haar rust opgeschrikt,
maakte het de dirlgcnte ietwat las
tig. Dc aanwezige Broeders van St.
Frans vermochten tegen dit kraaien-
gezang zelfs niets!
Op stap
's Middags gingen de deelnemers
op excursie. Een groep ging naar
Eindhoven om een kijkje te nemen
in Philips' psychotechnisch labora
torium. De grootlte groep trok naar
„het buitenland". Of het nu de im
ponerende stapel papieren was
waarover de leiding beschikte of
dp aanwezigheid van zoVele reli
gieuzen weten we niet in elk
geval de grens leverde generlei
moeilijkheden op en na een vlotte
rit belandde hst gezelschap in Turn
hout. Doel van dc reis was het be
faamde onderwijsinstituut het ,,H.
Graf'. De Algemeen Overste van de
Canunnicessen van 't H, Graf ver
telde van de geschiedenis en de
moeilijkheden van het Vlaamse Ka
tholieke onderwijs. Nog maar en
kele tientallen jaren geleden was
het Frans de voertaal op de mid
delbare scholen in Vlaanderen en
moest Vlaams in het Frans onder
wezen worden!! De schoolstrijd, zo
als wij die in Nederland nu achter
de rug hebben, is in België nog
volop aan de gang.
Een rondwandeling door hot ge
weldige gebouwencomplex gaf de
bezoekers enig idee van de inrich
ting van het middelbaar- en nijver
heidsonderwijs voor de meisjes.
Dinsdagavond werd in de tuin
van de Harmonie geconcerteerd
door de Kon. Erk. Soe.: „Harmonie
Orpheus" o.l.v. de heer Oorschot.
De keurige uitvoering werd de
deelnemers der Paedagogische Week
aangeboden door V.V.V, „Tilburg
Vooruit".
Het vraagstuk van de aestheti
sche vorming werd Woensdag op
zuiver wetenschappelijke wijze be
licht door dr. A. Stubbe uit België
prof. dr. W. R. Heere uit Tilburg,
prof. dr. F. J. J. Buytendijk uit
Utrecht en de Z.E. Heer A. Wester-
linck uit Leuven.
,,88888" bracht uitkomst
Een 14-jarige jongeling, d¥e
Donderdagmiddag om vijf uur zijn
kantoor op een der Amsterdamse
grachten wilde verlaten, vond alle
deuren gesloten. Hij belde het
alarmnummer der politie „88888"
en reeds enkele minuten later
reed een ladderwagen van de
brandweer voor. Een brandwacht
schoof een raam op de tweede
étage open en gemoedelijk daalde
de knaap naar de begane grond
af. Een nieuwe service van poli-
tie-brandweer.
FEUILLETON
37.
Jack Benders heeft er de lucht
van gekregen, hoe, weet ik niet.
Schipper Nick Holby, kapitein van
de „Bloem van Hawaii", de schoe
ner, die ik bezig ben te charteren,
is een man van over de zeventig
en hij beweert, dat hij Han
Russel in zyn jeugd nog heeft ge
kend. Hij zegt, dat Han van Cele
bes af tot Honolulu toe bekend
stond als „de Branieschopper".
In haar brief aan Henk gaf ze
zakeiyke inlichtingen en bijzonder
heden van haar plannen en schreef
hem, hoe ze dat verwijderde eiland
je in de, Stille Oceaan hoopte te
vinden. Ze gaf hem verder een vol
ledige beschrijving van de „Bloem
van Hawaii", van zyn zeil-snelheid
en de kracht zijner machines. De
hulpmotor, zo vertelde ze hem, was
een splinternieuwe Dieselmachine,
die meer dan genoeg kracht kan
ontwikkelen, om het nauwe kanaal
tussen de riffen veilig door te va
ren. Verder schreef ze:
„Als tolk neem ik een alleraar
digste zeventien-Jarige inlandse
jongen, Tara geheten, mee. Hij is
afkomstig van het Penhryn Eiland,
dat dichtby Matabonga ligt. Het
was echt een gelukje, dat ik hem
vond. Ik zal natuurlijk heel erg een
tolk nodig, hebben. Ik deed hier en
daar navraag naar zo iemand en
vond hem ten slotte aan het werk
op de havenkade. Hij was meege
komen op een handelsvaartuig, dat
Penhryn had aangedaan en dat nu
al bijna een jaar in Honolulu ge
legen heeft. Hij kan net zo grijns
lachen als Sam Dessain, die vriend
van Suze. Hij babbelt een raar En
gels taaltje cn vergaat van heim
wee naar zyn eiland. Hy is dolblij
dat hij zijn terugreis kan verdienen
en ik ben ervan overtuigd, dat hy
als tolk heel geschikt zal blijken.
Cramer heeft me verteld, dat de
inwoners van Matabonga er een
eigen taaltje op na houden. Het is
een variatie van het Polynesisch,
dat nauw verwant is aan de taal
van Tahiti en Hawaii en afstamt
van het oorspronkelijke Maorisch.
Tara spreekt Tahitisch, Hawaiisch,
Moarisch en eigenaardig Engels en
is, net als alle Polysiëórs een
uitstekend zeeman".
Vervolgens deed ze nauwkeurig
rekening en verantwoording van 't
door haar tot dan toe besteedde
geld en sloot een inventarisstaat
van alle benodigdheden, die ze aan
het inslaan was voor haar lange
reis langs de Aequator, by haar
brief in. Het was een inventaris, die
de geuren van de zee en van een
groot avontuur in zich meedroeg,
die deed denken aan hars en pek,
aan het gekabbel van water langs
een stevige scheepsromp, aan een
felle tropische zon en aan bolstaan-
de zeilen in een straffe wind.
Dat was wel genoeg om een
warmbloedige man ertoe te bren
gen, de ketenen, die hem aan zijn
kantoorstoel boeiden te verbreken.
VIII.
Matabonga steeg als een eiland
in wording uit de golven op. Eerst
was het slechts een flauwe, glan
zende nevel aan de horizon, die
langzaam aan zich tot een stralen
de wolk verdichtte en nog wat la
ter nam die wolk vorm en vaste
omtrek aan en werd een groen be
groeide ronde kegel van een uitge
doofde vulkaan. Naarmate het
eiland dichterbij kwam en de
schoener van koers veranderde,
deelde de vaag afgeronde top zich
ln twee verschillende kegels, die
door een flauwgebogen bergrug
verbonden waren. Doch lang voor
dat het eiland duideiyk van omtrek
geworden was, zelfs in Lida's kij
ker, onderscheidde ze de witte
schuimrand der brede branding en
hoorde ze het geweldige ruisen der
brekende golven. Ze zag donkere
scherpe tanden boven het water
uitsteken en telkens veranderende
witte schuimkringen, veroorzaakt
door riffen vlak onder de water-
appervlakte.
Schipper Holby naderde het
eiland met de grootst mogelyke
omzichtigheid. Toen de voorste rif
fen nog een heel eind verwijderd
waren, gaf hy reeds bevel, de zeilen
te stryken en te reven en de
„Bloem van Hawaii" naderde de
eerste riffenreeks op motorkracht.
De schipper zelf hield het roer,
twee zyner matrozen zaten ln het
want op ultkyk en Tara stond op
de voorplecht om te waarschuwen
en aanwyzingen voor de koers te
geven.
Lida bleef op het achterdek en
bleef de bemanning uit de weg.
De machine werkte regelmatig
door en zo voer de schoener de woe
lige, witschuimende watermassa
tussen de riffen in, die hem aan
alle kanten dreigend omringden.
Het was een waar meesterstuk van
zeemanskunst en goede discipline
onder de bemanning, dat het schip
zonder ook maar een enkele keer
tegen een rif te stoten, er doorheen
kwam. Dc matrozen riepen rustig
en duidelijk hun aanwyzingen en
schipper Holby bracht ze in toepas
sing door nu eens snelle, dan weer
langzame grote wentelingen van
zijn stuurrad. Het was spannender,
schrikwekkender en oneindig veel
erger dan de voorspellingen van
Cramer Lida hadden doen vermoe
den.
(Woudt vervolgd.)
Het is momenteel n
het komen en gaan va
de Marinehaven. De z
merkt zich door stilt
gebied, en dus ook d
1799 echter, waarin
was dan in normale j
Franse revolutie bego:
thans 150 jaar gelede:
deze contreien meer
derse journalisten te
nu. In die tjjd was h
duinen en Den Helde
meemaakten van een
In de volgende regele
daar iets over vertelt
Dat de krijgskanser
zijn en Vrouwe Fortui
grote rol schijnt te 1
ondervonden de Enge
bers York en Abercri
aanvoerders waren vi
ditieleger, dat ia 17
Neerlands kust.
Het doel was: om
van snelle opmars hel
gewonde Frankrijk in
treffen De tijd was er
Napoleon zat nog in
zijn ster reeds verble
De tweede Coalitie-i
Frankrijk tegenslag
In Italië werden de
ver in het Noorden te
In Parijs gistte het. K
scharrelde en schi;
oefende geen gezag rr
Royalistische beweging
op en beraamde een
En Engeland zag zijn
Op 27 Aug. 1799 lant
ten onder Abercrombi
duinen. Vrijwel zorit
nam hij Den Helder
middel van een krijg:
taafse Vloot, die op
Texel, voor anker lag,
tigen. Abercrombie,
op de Oranjegezindhei
landse matrozen, liet
hijsen. Hij had go
Schout bij Nacht Storj
vel voerde over de vl
zijn Jannen nooit teg
zouden vechten en gai
slag of stoot over.
Aanvankelijk leek 1
Abercrombie alles n
Frans-Bataafse leger v
veldslag terug te drijv
Alkmaar Wachtende c
toegezegde versterki
schanste hy zich in d
hulp liet niet lang op
en daar verschenen
troepen onder bevel
de Russische generaal
In het Franse kamp
echter intussen ook nii
Daendels en Brune hai
pauze benut, om de
ken gelederen aan te
lijks stroomden Frans
gen naar het Noorden
Slaj
19 September 1799 1
een treffen bij het bl<
dorp Bergen. De Russe
man vielen afzonderli
duinkant aan. Onbeke
terrein verloor Hermai
met het Britse leger*
merkende dat beide l'e
tact verloren hadden,
Engelsen aan. Fel was
York vocht heftig en
moest zich toch terugt
na keerde zich de ge
hoofdmacht tegen de
Familieberichte
De Heer én Mevr
SLINKERT—v. GIJ2
geven, met dankbaar]
kennis van de geboc
van hun dochter
TINEKE
Alkmaar, 25 Aug. 19'
Jan van Scorelkade 51
OPENLIJK DANK
God voor de op voorspi
van Onze Lieve Vrotn
Altijdd. Bijstand en d(
Montforf verkregen gi
G. S. te HHi
Advertentiën
Dr. R. J. HAMBURG
Alkn
Arts voor inwen
ziekten
tot 14 SEPTEMBEI
Te koop wegens1 O'
compleet
Geld. type, met b
gangen en prima afst.
bles met 2 w. b. geb.
en 2%-j. vosbles met
v. en 1%-j. zwart
kol en achter 2 w. b,
bevragen bij
Kogendijk 90
BERGEN N.H.
Geen brieven.
Aangeb. MOTORRIJM
Indian, 500 cc., z. g. i
banden, uitgerust
Sport-ideaal duo. J.
land, Heiligeland 45, j
maar.
Te koop gevr. puike
EIGENH., W. Eig., M
landers en Bevelander
S. P. Wokke Omval
telefoon 4161
