Nieuw
Unie krijgteenspecifiek karakter
door de functie van het Hoofd
WORDT HATTA NAAR DJOGJA
ONTBODEN?
Critiek op overeenkomst
inzake het Unie-statuut
De Sovjet-Unie zal ons
nooit inhalen
Het eerste resultaat na
één maand R.T.C
Republikeinen tegen het
zenden van nieuwe troepen
Tass bevestigt de verklaring
van President Truman
Ontwapening
de enige weg
Grote brand
te Wenen
EDITIES VOOR ALKMAAR, HOORN, DEN HELDER, SCHAGEN
NHD]
Truman's onthulling
foor Rusland bevestigd
Maandag 26 September 1949 45e Jaargang No. 11676
De Osservatore:
42 doden
Vloer van circus
onder water
Nederlands schip
ramt dok
Mening van Amerikaanse ambtenaren
Volgende week
plenaire zitting?
Rusland heeft sedert 1947 atoomwapens
Abonnementsprijs f 4.25 per kwartaal, f 1.43
per mnd.. Inclusief incasso. Advertentie-tarief
per editie 16 ct. per m.m., minimum f 2.50;
in alle edities 26 ct. per m.m., minimum f 4
familieberichten 20 ct., resp. 30 ct. per m.m.
Bij contract belangrijke korting. Directeur:
E. M. Stumpel. Hoofdredacteur: H. N. Smite.
BankrelatiesNoorderbankNederL Credietbank
HET FEIT
Buiten God is 't nergens
veilig. (Vonde
A
S
H
VAN HEDEN
Pagina 1
Kantoren: HOORN. Draafeingel 59. tel 4243. Grote Noord 77, teL 4362 K 2290; ALKMAAR, Laat 221. teL 2046 (2 Innen), K 2200; DEN HELDER, Keizerstraat 89, teL 2800 K 2230; SCHAGEN. Molenstraat 52, teL 459 K 2240
VATICAANSTAD, 25 Sept. (Reu
ter).'Het officieuze Vaticaanse
blad Osservatore Romano ver
klaart in commentaar op de be
richten, dat ook de Sovjet-Unie
de atoombom heeft :„Ontwapening
is de enige weg tot de vrede, ter
wijl een bewapeningswedloop en
atoomwapens onvermijdelijk tot
oorlog leiden".
„De politiek van de bewape
ningswedloop blijkt niet minder
utopisch te zijn dan de politiek
van controle. Degenen, die de leer
der Pausen wederstreven, vragen
om controle op de atoomenergie
productie, wat noch rechtvaardig
noch mogelijk is".
bij autobus-ongeluk
in Tsjechoslowakije
BRNO, 26 Sept. (Reuter).
Naar verluidt, zouden 42 perso
nen Zaterdagavond de dood ge
vonden hebben bij een autobus
ongeluk nabij Brno. De bus zou
van een steile heuvelhelling om
laag gestort zijn. Volgens niet be
vestigde berichten bevonden zich
70 inzittenden in de bus.
WENEN, 25 Sept. (Reuter).
31 brandweerbrigades hebben
Zondag te Wenen 3'/2 uur gestre
den tegen een brand, die een ter
rein van ongeveer 1 km2 teisterde
bij de Reichs-brug over de Donau
in de Sowjet-sector. Deze brug
bevindt zich niet ver van het be
gin van de hoofdstraat, die door
het Prater loopt. In deze wijk lig
gen voornamelijk warenhuizen en
andere zakengebouwen.
De brand brak uit in autobus
garage van de gemeente en sloeg
snel over naar zeven blokken ge
bouwen, waaronder houten gebou
wen van de Siemens-Schuckert-
werken. De papierfabriek van
Bunzl en Biach werd onder meer
door het vuur vernield.
Hij denkt er nog
hetzelfde van
De 45 jarige H. Knigge, die-
renarts te Amsterdam, ver
scheen Zaterdag voor de bij
zondere raad van cassatie.
Deze reserveluitenant-paar
denarts tekende al spoedig
na de capitulatie voor de
waffen SS. Later werd hij
commandant van de Neder
landse landwacht en als zo
danig vorderde hij rijwielen,
voertuigen en paarden. „Hoe
denkt u nu over dit alles?"
vroeg de president van de
raad van cassatie. „Nog pre
cies hetzelfde", was het ant
woord. Op een desbetreffen
de vraag antwoordde K. dat
hjj nog steeds een voorstan
der was van het doden van
geesteszieken, zoals door de
Nazi's werd voorgestaan. Zijn
raadsman vroeg verlichting
van de straf, die door het Am
sterdamse bijzondere hof op
14 jaar was gesteld. De pro
cureur fiscaal concludeerde
tot verwerping van het be
roep. Uitspraak 22 Oct. a.s.
BATAVIA, 25 Sepf. (Aneta). De secretaris-generaal van de
Part-ai Nasional Indonesia, Gatot Mangkuradja, deelde aan de
vertegenwoordiger van Aneta te Djogja mede, dat de te Namen
bereikte overeenkomst inzake het Uniestatuut een bewijs is
voor het zwakke standpunt van de republikeinse delegatie op de
Ronde Tafel Conferentie. Hij zeide: „Wij veroordelen de houding
van Moh. Hatta, die de andere leden der delegatie, die onder het
volk een hechte politieke achtergrond hebben, bij deze bespre
kingen niet gehoord heeft". Van nu af aan is het de plicht van
het Indonesische volk, om een wakend oog te houden op de
handelingen der delegatie, aldus Gatot Mangkupradja.
Sukiman heeft teruggeroepen, met
het doel, gegevens uit de eerste
hand te kunnen verkrijgen over
alle problemen, die zich op de
conferentie voordoen, voorname
lijk over de geheime besprekingen
te Namen". Hij verklaarde, dat de
Masjumi de te Namen bereikte
overeenkomst betreffende het
Uniestatuut niet kan goedkeuren,
omdat dit niets anders inhoudt
dan een andere vorm van koloni
satie. De Masjumi houdt vast aan
het standpunt, dat de politiek van
de staat dient te worden bepaald
door Djogja en niet door de dele
gatie in Den Haag. Tenslotte deel
de Moh Saleh mede, dat de Mas
jumi zal aandringen op een ver
kleining van de bevoegdheden der
delegatie.
De republikeinse minister van
Buitenlandse Zaken, Hadji Agus
Salim, legde eveneens te Djogja
een verklaring af tegenover de
vertegenwoordiger van Aneta.
Hij zeide: „Onze strijd is niet
alleen afhankelijk van het slagen
of het mislukken van de Ronde
Tafel Conferentie. Wij moeten be
seffen, dat onze strijd op de R.T.C.
niet is de strijd van een nog niet
onafhankelijk land doch een strijd
tussen twee reeds vrije landen.
Wij kunnen deze strijd verge
makkelijken door onze binnen
landse potenties te onderhouden
en te organiseren en door het uit
oefenen van de nodige druk op
onze delegatie ter R.T.C.", aldus
Hadji Salim, die voorts verklaar
de, dat mogelijk vice-president
Moh. Hatta naar Djogja zal wor
den ontboden indien op de R.T.C.
de besprekingen te verward zou
den worden.
De minister voegde er aan toe,
dat met een „lichte Unie" wordt
bedoeld een instelling, die lager
staat dan beide betrokken landen,
welke instelling geen enkele be
voegdheid bezit. De republiek kan
geen Unie-ministers accepteren,
doch wel een bijeenkomst van mi
nisters der beide landen. Aldus
Hadji Agus Salim in een verkla
ring aan Aneta.
Tenslotte heeft Mohamad Saleh,
de secretaris-generaal van „Mas
jumi" te Djogja aan de vertegen
woordiger van Aneta medegedeeld
„dat in verband met de uiterst
stroeve gang van zaken bij de
besprekingen ter R.T.C., het
hoofdbestuur van „Masjumi" dr.
DAME GEDOOD
BI) AANRIJDING
Zondagmiddag is de 52-jarige
mevrouw J. H. Wesseldijk-Hofland
uit Apeldoorn, die met vacantie in
Lochem vertoefde, door de auto
van de Braziliaanse gezant te Pa
rijs aangereden en gedood. Het
staat nog niet vast of de gezant
zelf zich in de wagen bevond. Het
slachtoffer fietste tezamen met
haar schoonmoeder voor haar
man en een kennis aan de rechter
kant van de weg. De auto pas
seerde eerst de beide mannen en
reed toen mevrouw W. aan.
Als sluiting van het
seizoen organiseerde
de Stichting Con
cours Hippique
Eindhoven Zaterdag
jen Nationale Hippi
sche Dag, waaraan
ook door de prinses
jes Beatrix en Irene
iverd deelgenomen.
Links: Prinses Irene
neemt met haar
paard Polly" een
hindernis tijdens het
springconcours in 't
kindernummer.
Rechts: Peggy" het
paard van Prinses
Beatrix, wordt bij de
prijsuitreiking van
een roset voorzien.
Tijdens het hevige onweer, dat Za
terdagavond laat boven Rotterdam
woedde, heeft er even een paniek
gedreigd in de tent van het circus
Strassburger, waar de voorstelling
nog aan de gang was. De felle en
snel opeenvolgende bliksemschichten
waren zozeer van binnen uit zicht
baar, dat een onder het publiek aan
wezige vrouw, denkende dat de tent-
in brand vloog, het bewustzijn ver
loor. Anderen drongen overhaast
naar de uitgangen, waardoor enige
verwarring ontstond. Het personeel,
geholpen door de politie, was echter
spoedig de situatie meester, zodat
de voorstelling ongehinderd voort
gang kon vinden, maar de regen,
die met stromen neerviel, zorgde
toch voor een onaangename verras
sing. De gehele vloer tot aan de piste
liep onder water en aan het eind
van de voorstelling heeft men door
middel van op stoelen gelegde plan.
ken een looppad moeten maken.
Hiermee waren echter niet'allen ge
holpen, Velen trókken kousen en
schoenen uit en zochten pootjeba-
dend de Kruiskade op. Gelukkig na
men de meeste bezoekers het geval
nogal van de vrolijke kant op.
SCHADE OP 100.000 DOLLAR
GERAAMD
Reuter meldt uit Londen, dat vol
gens mededeling van Lloyds het Ne
derlandse motorschip „Manoeran"
van de Maatschappij Nederland in
Vancouver (Brits Columbia), tenge
volge van slecht zicht bij dichte mist
een dok heeft geramd. De schade
van het dok wordt geraamd op
100.000 dollar. Het schip zou slechts
geringe schade hebben ppgelopen.
Volgens berichten, die de Maat
schappij Nederland hebben bereikt,
is het schip niet tegen een dok maar
tegen een graan-elevator gevaren,
welke laatste door de botsing weer
paar wagons omverwierp.
Senator MaMahon, voorzitter van het Comité voor Atoom
energie (midden), Senator Tom Conally (rechts) en Senator
William F. Knowland bespreken de berichtgeving in een der
bladen na president Truman's mededeling betreffende de atoom
explosie in Sovjet-Rusland. Na een bijzondere bijeenkomst van
zijn comité hernieuwde senator McMahon zijn voorstel, dat
president Truman en premier Stalin een ontmoeting met elkaar
zouden hebben.
Uit alle delen van de wereld
komen reacties op de verklaring
van Truman inzake de atoom
explosie in de Sovjet-Unie. Hoge
Amerikaanse ambtenaren voor
spelden Zaterdag: „De Sovjet-Unie
zal ons nooit inhalen op het gebied
der atoomwapens. De V. S. zijn
nog steeds een eind voor op de
Sovjet-Unie en zij zullen hun
voorsprong naar alle waarschijn
lijkheid nooit verliezen".
Dr. Harold Urey, Nobelprijswin
naar en ontdekker van het zware
water, dat bij het atoomonderzoek
wordt gebruikt, verklaarde: „West
Europa is aan de genade van de
Sovjet-Unie overgeleverd. Indien
de vrede wordt bewaard, zal dit
niet veroorzaakt worden doordat
wij West-Europa kunnen behoe
den voor een aanval". Urey ver
klaarde dit op een te Chicago ge
houden persconferentie, gehouden
door verschillende geleerden op
het gebied der atoomenergie. An
dere vooraanstaande geleerden lie
ten zich eveneens in de geest van
Urey uit. Zij waren het er ook
over eens, dat, indien de V.S. en
de Sovjet-Unie uiteindelijk tot een
atoomoorlog kwamen, de militaire
strijd minstens tien jaar zou du
ren met als eindresultaat een be
zetting.
Generaal de Gaulle heeft in een
Zondag te Bordeaux gehouden
rede verklaard, dat het Atlantisch
Pact in zijn huidige vorm een
groot deel van zijn kracht voor
Europa heeft verloren nu Amerika
Gladde wegen tijdens
suikerbietencampagne
In verband met de aangevangen
suikerbietencampagne en met
reeds ontvangen klachten, waar
schuwt de K.N.A.C. het verk -.er,
vooral in Zeeland en de N.W. hoek
van Noord-Brabant, voor gladde
wegen.
De moeilijkheden van de
grensarbeiders
Ten kantore van de Stichting
van den Arbeid zijn Zaterdag uit
voerige besprekingen gehouden in
zake de moeilijkheden, die tenge
volge van de devaluatie gerezen
zijn over de loonbetaling aan Bel
gische grensarbeiders.
Deze besprekingen tussen verte
genwoordigers van de Stichtiig
van den Arbeid en de Ketrokken
werkgevers zullen heden Maan
dag worden voortgezet.
niet meer het monopolie van de
atoombom heeft.
Het bericht, dat de Sovjet-Unie
ook in het bezit van de atoombom
is, vormde te Moskou het gesprek
van de dag. De voornaamste reac
tie van de Russen, die de officiële
bekendmaking lazen, was er een,
aldus Reuter uit Moskou, van
nuchter zelfvertrouwen.
Reuter meldt uit New York, dat
volgens de „Muteal Broadcasting
System" tien dagen geleden in de
Sovjet-Unie een tweede atoom
explosie heeft plaats gevonden.
Als bron van dit bericht werd op
gegeven de correspondent van
deze omroepmaatschappij in
Stockholm. Deze explosie zou op
14 September bij de Krim zijn ge
schied. Volgens een bericht uit
Stockholm heeft de seismograaf
van het Observatorium te Lund op
14 September een aardbeving ge
registreerd, die door een atoom
explosie in Siberië veroorzaakt zou
zijn.
's-GRAVENHAGE, 24 Sept. (A.N.P.). Voor de bespoediging
van de arbeid der Ronde Tafel Conferentie zijn naar aller opvat
ting de in het communiqué van Vrijdag aangekondigde resultaten
over de Nederlands-Indonesische Unie uitermate belangrijk,
aldus verneemt de speciale correspondent van het A.N.P. Een
der moeilijkste problemen, waarvoor de delegaties stonden, is
hiermede in beginsel opgelost, juist op de dag, dat de conferen
tie een maand geleden werd geopend.
Het karakter van het Unie-sta
tuut is naar wij vernemen in een
zorgvuldig gekozen formulering
omschreven, waarmede de drie de
legaties zich accoord hebben ver
klaard, zodat men mag aannemen,
dat de opvattingen van beide zij
den hierin zijn weerspiegeld.
Welingelichte waarnemers wij
zen erop, dat het Uniestatuut zich
onderscheidt van andere strikt
volkenrechtelijke verdragen, zoals
blijkt uit het feit, dat het hoofd
der Unie, zijnde het symbool en
de verpersoonlijking der vrijwil
lige en duurzame samenwerking,
voorts een functie heeft welke de
Unie een specifiek karakter ver
leent. Wel zal het Unie-statuut
worden geregistreerd bij het se
cretariaat generaal der V. N.
Positie en functie van het hoofd
der Unie wordt niet nader aange
duid maar in dit verband wijzen
bovengenoemde waarnemers op
de aan beide zijden bestaande op
vattingen en op de punten drie en
vier van het communiqué. Men zou
daarom de functie van het hoofd
der Unie kunnen zoeken, aldus
deze waarnemers, in een bepaalde
rol bij de totstandkoming van de
besluiten der conferenties van mi
nisters en bij de benoeming van
de leden van het Unie-hof van
arbitrage.
De conferenties van ministers
zullen op geregelde tijdstippen
moeten worden gehouden. Naar
wij vernemen zal bij de nadere
uitwerking van de beginselen ook
nadere concretisering plaats vin
den van deze „geregelde tijdstip
pen". De ministers zullen voorts
BATAVIA, 24 Sept. (A.F.P.).
Met wrevel heeft men in republi
keinse kringen te Batavia kennis
genomen van het besluit der Ne
derlandse regering om volgend
jaar nieuwe troepen naar Indone
sië te zenden ter vervanging van
de gerepatrieerden.
Men legt er in deze kringen de
nadruk op, dat het zenden van een
infanterie-brigade en drie batal
jons in het komend voorjaar, ge
volgd door drie andere bataljons
in de herfst, waarin de begroting
voor het jaar 1950 van het minis
terie van Oorlog voorziet, niet te
verenigen is met het doel van de
R.T.C., welke de souvereiniteits-
overdracht aan Indonesië voor
eind 1949 beoogt. Men vraagt zich
af of de Nederlanders deze over
dracht niet nog wensen uit te
stellen.
In Nederlandse kringen meent
men, dat de enige verklaring hier
voor zou zijn, dat dc Indonesische
afgevaardigden in den Haag zou
den hebben toegestemd, dat de
Nederlandse trocncn in Indonesië
gestationneerd blijven met het
oog op de verdediging. Men stelt
deze mogelijkheid echter terziide
en brengt het besluit van de Ne
derlandse regering in verband met
(niet bevestigde) informatie, vol
gens welke de Nederlanders be
reid zouden zijn hun troepen niet
eerder terug te trekken dan twee
jaar na de vorming van de R.I.S.,
terwijl de Indonesiërs zouden vra
gen de evacuatie te doen geschie
den gedurende de zes maanden da
de vorming van de R.I.S.
Nachtelijke aanrijding
veroorzaakte één dode
•Gisterennacht om 2 uur stonden
op het trottoir voor perceel Bad
huisstraat 18 te Scheveningen te
praten de 29-jarige C. van R. en
de 26-jarige M. G. Plotseling reed
een personenauto het trottoir op,
waardoor de beide mannen wer
den aangereden. Van R. liep
slechts onbetekenende verwondin
gen op, doch B. overleed ter
plaatse. De autobestuurder is met
grote snelheid doorgereden zonder
zich om de slachtoffers te bekom
meren.
slechts met eenstemmigheid kun
nen beslissen en de conferenties
zullen paritair zijn, d.w.z. een ge-
iijk aantal ministers van beide zij
den. De ministers spreken slechts
over die onderwerpen, die als van
gemeenschappelijk belang worden
geacht en die in art. 7 van de
overeenkomst van LinP<*adjati
reeds zijn genoemd, n.l. „samen
werking inzake buitenlandse be
trekkingen, defensie en voorzover
nodig, financiën, alsmede onder
werpen van economische en cul
turele aard".
Hoewel niet genoemd in het
communiqué is voorts overeen
stemming bereikt betreffende de
vestiging van een secretariaat-ge
neraal met zuiver administratief
karakter en onder leiding van
twee secretarissen resp. aan te
wijzen door Nederland en door In
donesië.
Ten aanzien van het Unie-hof
vernemen wij nog dat dit paritair
zal zijn samengesteld en optreden
in geval van rechtsgeschillen no
pens het Unie-statuut en de daar
bij gevoegde afzonderlijke over
eenkomsten.
Naar verluidt zou het parlemen
taire contact, waarover het com
muniqué spreekt, voor de eerste
maal plaats vinden binnen acht
maanden na de overdracht van de
souvereiniteit.
Volgens het A.N.P. wacht de in
beginsel bereikte overeenstem
ming inzake de Nederlands-Indo
nesische Unie nog slechts op de
technische formulering, die onge
twijfeld nog wel moeilijkheden zal
opleveren en veel overleg zal vra
gen, maar waarvan in leidende
kringen der drie delegaties de ver
wachting bestaat, dat zjj in de loop
van deze week zullen worden
overwonnen. Het is dan ook niet
ongewettigd om in de week van
2 tot 8 October een plenaire zit
ting van de conferentie te ver
wachten, waarop de resultaten
betreffende de Unie formeel zul
len worden vastgelegd.
MOSKOU, 25 Sept. (Reuter).
Het officiële Russische persbureau
Tass heeft bevestigd, dat Rusland
een atoomwapen heeft, en wel se
dert 1947. Er was echter „niet de
minste reden tot ongerustheid".
Rusland was nog steeds voorstan
der van een absoluut verbod tot
het gebruiken van atoomwapens.
Tass maakte voor de eerste maal
gewag van de te Washington, Lon
den en Ottawa uitgegeven verkla
ringen over een atoomexplosie in
de Sowjet-Unie en zei dat talrijke
uitlatingen, na de publicatie der
verklaring in de pers van verschil
lende landen, in brede kringen
ongerustheid hebben gewekt.
In dit verband wist Tass het
volgende te verklaren: „Zoals be
kend, worden in de Sowjet-Unie
op grote schaal constructiewerk
zaamheden uitgevoerd. Er worden
hydro-electrische stations, mijnen.
OOK NOODWEER
BOVEN ZUID-BEVELAND
Bij het onweer, dat Zaterdag
avond boven Zuid Beveland en
Schouwen en Duiveland heeft ge
woed, is de bliksem in de kapitale
boerderij van de landbouwer P. S
Vis te Zonnemaire ingeslagen,
waardoor een schuur met een
grote hoeveelheid graan, stro en
hooi. alsmede alle landbouwwerk
tuigen en rollend materiaal verlo
ren is gegaan. Het vuur verander
de in enkele ogenblikken de mo
derne schuur in een vlammenzee
zodat de brandweer, die onmiddel
lijk aanwezig was, voor een wel
haast hopeloze taak stond.
Van de schuur, die tot de grond
afbrandde, b'- - de
brandvrije stal behouden. Het vee
bevond zich nog in de weide. De
belendende woning wist men te
behouden.
kanalen en wegen gemaakt, waar
bij veelvuldig voorkomt, dat men
iets moet laten springen. Dit ge
schiedt met de laatste technische
middelen. Het is mogelijk, dat dit
de aandacht getrokken heeft bui
ten de grenzen van de Sowjet-
Unie".
Wat de productie van de atoom
energie betreft herinnert Tass er
aan, dat de minister van Buiten
landse Zaken. Molotof, reeds op 6
November 1947 heeft gezegd, dat
het geheim van de atoombom
reeds lang niet meer bestond. Dit
betekende, dat de Sowjet-Unie dit
wapen ook tot haar beschikking
had. In wetenschappelijke kringen
in de Ver. Staten, aldus Tass, be
schouwde men de verklaring van
Molotof als bluf. Men achtte het
niet mogelijk, dat Rusland vóór
1952 een atoomwapen zou hebben
Spoedig overeenkomst tussen
Tito en Griekse regering?
LONDEN, 26 Sept. (Reuter).
De diplomatieke correspondent
van de „News Chronicle" meldt,
dat spoedig een overeenkomst op
basis van het beginsel „leven en
laten leven" tussen maarschalk
Tito en de Griekse regering te
verwachten zou zijn.
Geallieerde landingsoefeningen
in vrije gebied van Triest
ROME, 26 Sept. (Reuter). Te
Rome is van geallieerde zijde be
kend gemaakt, dat Britse en Ame
rikaanse troepen deze week lan
dingsoefeningen langs de kust van
het vrije gebied van Triest zullen
houden. Marinestrijdkrachten zou
den Dinsdag de haven van Triest
verlaten. De oefeningen zouden
tot het einde van de week dwre*.
