Tweede Kamer behandelt het wetsontwerp materiële oorlogsschade Minister Mansholt kondigt versobering en bezuiniging aan Verklaring van Tsjechische Bisschoppen Mr. CORT VAN DER LINDEN burgemeester van Den Haag Treinramp bij Avignon Ernstig ongeval op onderneming Staking in de Coenhaven Oorlogsschaderegeling in de Tweede Kamer Woensdag 26 October 1949 45e jaargang No. 11702 De Oorlogsschade Discussie over het karakter van de vergoeding Jaarvergadering van de A.B.T.B. Landbouwers moeten nog meer produceren Melkprijs voor de boer verlaagd Episcopaat weigert plaatsing op salarislijst HET EEIT Abonnementsprijs f 4.25 per kwartaal, f 1.43 per mnd„ Inclusief incasso. Advertentie-tarief per erfttie 16 ct. per m.m., minimum f 2.50; bt aMe edities 26 ct. per m.m., minimum f familieberichten 20 ct., resp. 30 ct. per m.m. Bi) contract belangrijke korting. Directeur E. J. M. Stumpef. Hoofdredacteur: H. N. Smits. Deukt eiatiesNoorderbankNederL Credietbank S H VAN HEDEN Pagina 1 Kantoren: HOORN, Draafsmgel 59, tel 4243, Grote Noord 77. teL 4362 K 2290; ALKMAAR, Laat 221. teL 2046 (2 lijnen), K 2200; DEN HELDER, Keizerstraat 89, teL 2800 K 2230; SCHAGEN, Molenstraat 52, teL 459 K2240 n (slot). Zoals reeds gezegd zal de rege ring nu tot een bedrag van 4457 mfllioen vergoeden, volledige ver goeding zou ruim twee mil liard meer kosten. De rege ring plaatst hier het woord onmogelijk. Onze staatsschuld is reeds enorm groot en de balans zou daardoor té zwaar belast worden. Dat feit op zich wordt wel alge meen erkend. De meningen lopen sterk uiteen bij de beantwoording van de vraag of er geen andere methoden zijn om aan geld te ko men. Hogere belastingen? De ar beidersorganisaties hebben, in ver band met mogelijke gevolgen van de devaluatie, reeds met nadruk gesteld, dat zij geen verdere ver slechteringen kunnen aanvaarden. Eventueel zouden dus de hogere in komens nog zwaarder moeten wor den belast. Ook een nieuwe vermo gensheffing behoort tot de moge lijkheden. Bij het amendement-Teu- ings heeft de Kamer echter indertijd uitgesproken, dat de eerste heffing al te hoog was, .een amendement dat de schatkist 400 millioen heeft ge kost. Vooral in de kringen van de getroffenen is wel eens gedacht aan een meer specialere heffing in deze zin, dat niet-getroffenen de lasten van de getroffenen in dezelfde bran che zouden helpen dragen. Een op zich zelf aantrekkelijke gedachte, maar geen enkele econoom heeft er zich ooit achter durven plaatsen. De regering zegt ervan, dat op die wijze de kosten ook wel zeer onge lijk verdeeld zouden worden. Op het laatste congres, van de R.K. Mid denstandsbond is het vraagstuk van de oorlogsschade in verband ge bracht met een mogelijke reorgani satie van de staatsuitgaven. In deze gedachtengang zou men er dan toe moeten komen om de uitgaven voor andere voorzieningen te besnoeien en die voor de oorlogsschade voorop te stellen? Hier gaat de pijnlijke vraag klemmen: Wat kan gekort worden? Een korting op de sociale voorzieningen of een uitstel van nieuwe, wij denken bv. aan de wachtgeld en werkloosheidsverze kering zou zeker in andere grote groepen van ons volk ernstige ont stemming wekken. Blijven nog over een tweetal mo gelijkheden, waaraan eveneens ern stige bezwaren kleven, maar die wellicht toch beter voor discussie vatbaar zijn. De eerste mogelijkheid heeft reeds tijdens het laatste mon deling overleg tussen ministers en Kamervertegenwoordigers een punt van discussie uitgemaakt. In de huidige opzet gaat de regering er al van uit, dat behalve de 14.000 kleine panden, die integraal ver goed zullen worden, voor de 46.000 andere een extra hulp nodig zal zijn, willen ze herbouwd kunnen worden. Deze extra hulp krijgen de betrok kenen toegezegd in de vorm van een uitgestelde bijdrage, waarvan de grootte echter eerst over tien jaren definitief bepaald zal worden. De regering verwacht, dat onderwijl de huren zullen stijgen en de bouwkos ten dalen. Ook de extra-bijdrage zou in deze gedachtengang dus nog voor een beduidend deel rendabel worden. Het niet-rendabele deel zal voor rekening van het Rijk blijven. Vele Kamerleden redeneren nu zo: Deze opzet gaat reeds in de rich ting van een integrale vergoeding voor woningen, zij het op lange ter mijn. Nadeel blijft echter, dat de betrokkene ook zo nog niet weet waar hij aan toe is. En als de re gering nu toch zo overtuigd is, dat de huren in de loop der jaren be duidend zullen stijgen, waarom dan de verhoudingen niet omgedraaid en het risico niet bij de betrokkene, maar bij het Rijk gelegd? Het Rijk zou dan nu althans de woningen in tegraal kunnen vergoeden en het meerdere later terugvorderen door middel van een huurbelasting. De minister heeft hiertegen voorlopig aangevoerd, dat er toch wel een be duidend verschil blijft. In zijn opzet heeft het Rijk maar een verzeke ring, die de betrokkene de moed moet geven om zelf crediet op te nemen, in het systeem van de Ka mer is het 't Rijk dat gedurende 10 jaren grote bedragen zal moeten in vesteren en die dan maar moet af wachten wat het ervan terugkrijgt. Ook de toekomstige belastingspo- litiek zou bij voorbaat moeten wor den vastgelegd. Blijft tenslotte nog over de mogelijkheid om in principe grotere vergoedingen vast te stellen maar die over een groter aantal ja ren uit te smeren, zoals men blijk baar ook in België wil gaan doen. Zo zou men ook het gevaar van in flatie kunnen ontgaan, dat anders, volgens de minister bij integrale vergoeding dreigt omdat het de koopkracht vergroot en de produc tie van de export naar de consump tieve behoeften bevrediging dringt. Maar wat bij de regering in deze vooral klemt is de overweging, dat het tenslotte toch maar beter blijft niet-integraal binnen redelijke tijd te vergoeden, dan integraal door mid del van een wissel op de toekomst, die misschien niet gehonoreerd zou kunnen worden. En uit al dit voor en tegen zal de Kamer dan nu moe ten kiezen. In de kringen van de oorlogsge troffenen moeten reeds stemmen zijn opgegaan om het vertrouwen in de politieke partijen op te zeggen. Ook al is de ontstemming begrijpe lijk, de geweldige moeite, die de Kamerleden zich in de afgelopen ja ren hebben gegeven, om het wets ontwerp verbeterd te krijgen, is op deze wijze toch zeker niet integraal gewaardeerd. En dan: het eigenlijke duel met de regering is pas begon- (Van onze parlementaire redacteur) „Hoewel de opzet van dit wetsontwerp onze instemming niet heeft en de neiging groot is om onze medewerking te weigeren, willen wij toch het uiterste beproeven om het aan redelijke eisen te doen beantwoorden. Wij houden er in dit verband rekening mede, dat een verwerping niet in het belang van de betrokkenen zou kunnen zijn, maar ook dit argument heeft zijn grenzen". Deze verklaring vormde het slot van de rede van de heer Ijsselmuiden (K.V.P.) waarin scherpe critiek werd uitgeoefend op het wetsontwerp „Materiële Oorlogsschade", dat gistermiddag in de Tweede Kamer, na jarenlange voorberei ding, eindelijk in openbare behandeling kwam. De heer Ijsselmuiden ging ech ter, mede namens de hele K.VP.- fractie, nog verder. Hij kondigde aan, dat hij, bij het einde van de algemene beschouwingen, vermoe delijk a.s. Donderdag, reeds een soort tussenuitspraak van de Ka mer zou uitlokken. De Kamer voorzitter had al aangekondigd, dat de Vrijdag gereserveerd bleef voor nieuw overleg tussen Kamer commissie en regering. In zijn motie wil de heer Ijsselmuiden de Kamer nu doen uitspreken, dat dit overleg tot gevolg zal moeten hebben, dat de artikelen 8, 71, 72 en 89 verbeterd worden. Deze ar tikelen hebben betrekking op de integrale vergoeding voor kleine panden, op de credietmogelijkhe den, de vergoeding voor bedrijfs- uitrusting en op de beroepsmoge lijkheid. Bij aanvaarding van deze motie zou de Kamer aan het nieu we overleg met dè regering dus als het ware een dwingend karak ter geven. Algemene beschouwingen Op deze eerste dag van de alge mene beschouwingen speelde op de eerste plaats het karakter van de te verlenen vergoeding een grote rol. De heren Ijsselmuiden, v. d. Heuvel (a.r.) en v. d. Feltz (c.h.) stelden zich op het stand punt van de integrale vergoeding. Bij de meer gedetailleerde be schouwingen werden vooral de artikelen 8 en 71 onder de loupe genomen. Art. 8, dat integrale vergoeding wil geven voor een zelf bewoond pand en voor een pand, waarin iemand zelf zijn be drijf uitoefende, heeft de minister vooral bedoeld de „eigen haard" te herstellen. Vage credietmogelijkheden De vage credietmogelijkheden, die de herbouwer worden toege zegd om het niet rendabele ge deelte van de bouwkosten te dek ken. werden door alle woord voerders afgewezen. Wel kent dit ontwerp ook nu reeds z.g. afkoopmogelijkheden, maar de heer Ijsselmuiden had hiertegen reeds grote bezwaren geopperd. De Overheid moest geen handelstransacties, waar nog bij kwam, dat hij de indruk had, dat als de minister concessies deed altijd tegelijk een poging werd gedaan om er tenslotte toch zij bij te spinnen. Mr. Oud ging er hierbij van uit, dat er thans nog weinig animo is voor de herbouw van grote pan den. Devaluatie en schade vergoedingsschema. In de avondvergadering vroeg de heer van der Feltz (c.h.) of de devaluatie het schadevergoedings schema van de wet niet in de war zou sturen. GAAN ENGELSE TROEPEN UIT GRIEKENLAND? WASHINGTON, 25 Oct. (Reuter) Volgens functionarissen van de Amerikaanse regering heeft Enge land voorgesteld al zijn 3000 man schappen terug te trekken, die zich op het ogenblik in Griekenland bevinden. Engeland wil deze stap nemen in hef kader van bezuini gingsmaatregelen en de V. S. heb ben er geen bezwaar tegen, aldus deze functionarissen. Wel zou En geland daar een kleine opleidings missie willen handhaven. Het Ame rikaanse ministerie van buitenland se zaken voert met de regering van Engeland en Griekenland bespre kingen over een voorgestelde ver mindering van de strijdkrachten in Griekenland van 260.000 tot minder dan 80.000 man. DOOR OLIE- EN BENZINE DAMPEN GESTIKT GOUDA. Tijdens nachtelijke werkzaamheden aan de spoorweg versterking in het baanvak Gouda Oudewater, ter hoogte van He kendorp is de 30 jarige spoorweg arbeider M. van Hanswijk, wonen de te Reeuwijk, en in dienst van het spoorweg bouwbedrijf door uit stromende olie- en benzinedampen van een lichtaggregaat gestikt. Naar wij uit Den Haag vernemen, is, nadat vele candidaten voor het Haagse burgemeesterschap de re vue in de Ministerraad waren ge passeerd, eindelijk in de kabinets zitting van j.l. Maandag een meer derheid gevonden voor de candi- datuur van de Groninger burge meester Mr. P. W. J. H. Cort van der Linden, die ongeveer 14 dagen geleden door minister Teullngs werd gepolst of hij een eventuele benoeming zou aanvaarden, waar op de burgemeester tenslotte be vestigend heeft geantwoord. De officiële benoeming zou nog slechts wachten op de onderteke ning van het benoemingsbesluit door H. M. de Koningin en zou 1 December ingaan. De heer Cort van der Linden behoort tot de liberale partij voor Vrijheid en Democratie. Mr. P. W. J. H. Cort van der Lin den werd op 19 Augustus 1893 te Bussum geboren. Zijn vader was minister van Justitie van 1897 tot 1901 en minister-president in het oorlogskabinet van 1913 tot 1918 Mr. Cort van der Linden studeerde rechten aan de Universiteit te Lei den en vestigde zich in 1918 als ad vocaat in Den Haag. Daar werd hij ook benoemd tot algemeen secreta ris van de Nederlands, Werkgevers organisatie. In 1934 volgde zijn be noeming tot burgemeester van Gro ningen, waar ook zijn vader enkele jaren hoogleraar was. Zijn echtge note, jkvr. Cort van der Linden Sickinge, stamt uit een oud-Gro ningse patriciërsfamilie. De nieuw benoemde burgemeester is o.m. voorzitter van het bestuur van het Algemeen Provinciaal-, AVIGNON, 25 Oct. (AFP) He denmiddag is te Barbentane bij de Franse stad Avignon een dieseltrein gederailleerd en tegen een muur gebotst. Tot dusver heeft men 11 doden en 32 ernstig gewonden uit 't wrak kunnen halen. Men vreest, dat er nog meer doden zullen worden gevonden. Stad- en Academisch Ziekenhuis te Groningen, president curator van de Groningse Universiteit en voorzitter van het bestuur van de luchthaven Eelde. In 1942 dook hij onder te Maarn (U.) en hervatte zijn burgemees tersambt direct na de bevrijding. Hij is o.m. ridder in de orde van de Nederlandse Leeuw, ridder in de orde van de Witte Leeuw van Tsje- cho-Slowakije en commandeur van de orde van de Spaanse republiek. Voor een persoonsbeschrijving ver wijzen wij naar pag. 3. SOWJET-UNIE EIST TERUG ROEPING JOEGOSLAVISCHE AMBASSADEUR MOSKOU, 26 Oct. (Reuter). De Sowjet-Unie heeft de terug roeping van de Joegoslavische ambassadeur te Moskou geëist in een nota, die aan de Joegoslavi sche ambasade aldaar is overhan digd. Het proces tegen Lazlo Rajk, de ter dood gebrachte Hongaarse minister van Buitenlandse Zaken, heeft bewezen, aldus deze nota, dat de huidige ambassadeur in de Sowjet-Unie, Mrazovic, zich lange tijd heeft opgehouden met spion- nage en revolutionnaire activiteit tegen de Sowjet-Unie. Ook heeft de ambassadeur „zich in de Joe goslavische pers aan lasterlijke verzinsels tegen de Sowjet-Unie schuldig gemaakt". Dat een aalmoezenier in Indonesië een grote parochie heeft werd bewezen in Soerabaja, waar de aalmoezenier van 3-5 R.l. op een gegeven dag zei; „we hebben de 100.000 kilometer te pakken". Natuurlijk was dit aanleiding voor enige feestelijkheid, waaraan ook de chauffeur van de pater, Mijndert Buurman uit Maassluis, deelnam. Er waren ook autoriteiten aanwezig, die uiting gaven aan hun waardering voor de prestaties van de pater. Een van deze was Lt. Kol.' L. A. Nouwens, die bij de ,,A. divisie" de baas is over alle voertuigen. (Van een onzer redacteuren) ARNHEM. „Ons land is op het ogenblik arm. Dit wordt door het merendeel'van de bevolking nog niet goed begrepen. Men laat zich nog te veel misleiden door een periode van schijn welvaart, daar de mogelijkheid tot lenen nog steeds aanwezig is. Dit lenen wordt op de duur onhoudbaar. Gisteren is in Engeland een grote versobering afgekondigd, en er zal in dit land meer bezuinigd en harder gewerkt moeten worden. Nederland staat er momenteel niet beter voor en men zal hier met een zelfde recept moeten handelen als in England." Dit weinig opwekkend geluid liet de minister van Landbouw, Visserij en Voedselvoor ziening S. L. Mansholt horen tijdens de alg. jaarvergadering van de Aartsdiocesane Rooms Katholieke Boeren- en Tuindersbond, welke gisteren in Musis Sacrum werd gehouden. Verhoogde productie. Er is reeds een belangrijke ver hoogde productie te constateren al dus de minister. Er zal echter nog meer van de boeren worden gevergd om deze productie op te voeren. Import is onmogelijk, daar we dan grote hoeveelheden deviezen op ta fel moeten leggen. Het is noodzake lijk dat de landbouw een belangrijk aandeel In de export heeft. Reeds thans is bijna de helft van de totale export gekomen van de Nederlandse landbouw met de daarop gebouwde industrieën. Dit is echter nog niet voldoende, wanneer we aan hét eind van de Marshall-hulpperiode zijn gekomen, zullen we de export met 1300 nfillioen gulden verhoogd moe ten hebben. Dit is alleen bereikbaar als de landbouw 60 procent van de export voor zijn rekening neemt. Nu er aan de ene kant, aldus de minister, wordt gevraagd om meer te produceren, moet hier zeker een welvarend bestaan van de boer te genover staan. En hiervan was de minister stellig overtuigd. Ja, hij sprak zelfs van staatszekerheid. Het Nederlandse volk heeft er voor te zorgen, dat er een redelijke be staanszekerheid is voor de landbouw. De plicht welke op de Nederland se landbouw wordt gelegd, drukte spr. in enkele cijfers uit. Voor 1953 zal de rundveestapel van 2.7 millioen op 2.8 millioen stuks moeten worden gebracht. De var kensstapel van 1.6 millioen op 2.7 millioen, terwijl de pluimveestapel daarentegen gelijk kan blijven. Er zullen voorts belangrijk meer aardappelen moeten worden ver bouwd die gedeeltelijk als voer voor de varkens dienen, het is volko men duidelijk dat de landbouw een belangrijke taak in de nationale economie vervuld. Van een vrije concurrentie op de wereldmarkt ver wachtte minister Mansholt ip de toekomst niet veel. Overal practisch wordt een staatshandel gedreven, zodat bij de Nederlandse export een systeem van beheersing der prijzen gevoerd moet worden, terwijl ook stabiliteit van prijzen op de binnen landse markt bewerkstelligd zal dienen te warden. Voor broodgranen zouden even tueel minimumprijzen kunnen wor den vastgesteld, terwijl bij het voer- graan de staat als koper kan optre den. Uitvoerig ging sp-r. nog in op de veevoederprijzen, op de veevoe der distributie, welke zeer goed werkt en de stabiliteit van de vlees- prijs als gevolg van de export. Op deze vergadering deelde spreker te vens de basisprijs voor de boeren- melk van November 1949 tot No vember 1950 mede. Als gevolg van grote productie was een verlaging van een cent per liter noodzakelijk. De prijs is thans vastgesteld op 17.75 cent per kilogram met een vetge halte van 3.5 procent hetgeen neer komt op 16.75 per kilogram melk, met een vetgehalte van 3.3 procent. De winterprijs wordt thans 19.7 cent De minister liet een waarschuwend woord horen met betrekking tot de huidige schijnwelvaart waaraan binnenkort zeker een eind zal ko men. Meer dan ooit zal er versoberd en gewerkt moeten worden, om Ne derland er weer bovenop te helpen. En hier li|jt allereerst een grote taak voor de Nederlandse landbouw. De landbouw immers heeft te zor gen voor de voeding van het Neder landse volk en dit is een zeer zware taak, welke op de schouders van de boeren rust. Nog dit jaar zal de tien millioen inwoners bereikt wor den. De qppervlakte cultuurgrond is zeer beperkt en een zeer hoge op brengst van de landbouw is derhalve geboden. De oppervlakte cultuur grond zal moeten worden uitgebreid, alhoewel dit zeer moeilijk zal zijn, temeer daar er heel wat grond ge bruikt moet worden voor stadsuit breiding en wegenaanleg, ten einde een goede huisvesting voor het Ne derlandse volk te verzekeren. Tus sen de verdeling van de grond zal echter een goede verhouding moe ten komen. Donderdag 27 October te kwart over negen wordt uit een zaal» in Amsterdam een BBC-programma uitgezonden in de reeks „Town Forum". Personen uit het publiek stellen vragen over kwesties, die het leven in Engeland en de verhouding van de Engelsen tot de buitenwereld betreffen. Deze vragen worden beantwoord door vier sprekers; drie Engelsen, Lady Violet Bon- hem Carter, Graham Hutton, en J. J. Cracie, en de Nederlandse journalist J. H. Huizinga, die correspondent van de Nieuwe Rotterdamse Courant in Londen is. en de zomerprijs 16.7 cenit, hetgeen echter een middagprijs is. De rege ring gééft voorts voor bacon een minimumprijs-garantie voor het ge hele jaar 1950 van 1.85 per kilogram geslacht gewicht. Dit is dus twintig cent minder dan het vorig jaar. In de akkerbouw-producten werden géén grote wijzigihgèn aangebracht: Met betrekking tot de Benelux zeide minister Mansholt, dat het voor kort een groot vraagteken is geweest of het door Nederland gevolgde land bouwbeleid ook binnen het Benelux - verband mo-gelijk zal zijn. Men heeft echter onlangs erkend, dat de positie van de Belgische landbouw in het kader van de Benelux volkomen zou veranderen. België zal van een im port- een exportland moeten wor den. Er zal worden nagegaan in hoe verre het Nederlandse systeem van beheersing der prijzen in Benelux- verband kan worden aangepast. Spr. hoop is gevestigd op een goed begrip in brede Belgische kringen in deze zaak, welke van gezamenlijke bete kenis is voor de Nederlandse en Belgische boer. Van de gelegenheid tot vragen stellen werd na afloop van spr.'s betoog een druk gebruik gemaakt. Na een woord van de bondsadviseur, pastoor Hendriks, en de rondvraag, werd deze uiterst vruchtbare vergadering door de voorzitter gesloten. ZEVEN DODEN MEDAN, 25 Oct. (Aneta). Op een der afdelingen van de onder neming Lubuk Dalam in Oost- Sumatra stortte een brug in, toen een autobus er over reed die op weg was naar de onderneming, waar een film zou worden gedraaid 12 inzittenden, waaronder 7 kinde ren, werden gedood en 2 zwaar gewond. 120 arbeiders van de N.V. Aan nemers- en Betonbouw Maatschap pij Hillen en Roosen te Amsterdam hebben gisteren op het complex van de Coenhaven het werk neer gelegd. Zij eisen voor bijzondere prestaties een extra toeslag. Zes weken geleden Is met de Uniebon den en de E.V.C. een overeenkomst gesloten, waarbij de loonkwestie nader is vastgelegd. De maatschap pij betaalt het contractloon plus 25 procent volgens de dispensatierege- ling. De aannemers, die op' dit com plex werkzaamheden uitvoeren, hebben nu onderling besloten niet afzonderlijk met de E.V.C. in con tact te treden over deze loonkwes tie. INDONESIË LID VAN DE F.A.O. Voorstel Nederlandse regering NEW YORK, 25 Oct. (ANP-Aneta) De .Nederlandse regering heeft mr. van Kleffens geïnstrueerd, Indone sië voor te dragen voor het lidmaat schap van de F.A.O. (Food and Agriculture Organisation van de Verenigde Naties). Hiermede wordt beoogd dat de Verenigde Staten van Indonesië zo .spoedig mogelijk na de overdracht der souvereiniteit op gelijke voet met de andere leden- staten deel zullen uitmaken van de F.A.O. Het ligt daarom in de be doeling, dat reeds op de a.s. 5e jaarlijkse algemene vergadering van de F.A.O., die op 21 November te Washington zal aanvangen, Indone sië zal worden voorgedragen voor het lidmaatschap, ofschoon dit voor stel dus, naar het zich laat aanzien, aanhangig zal worden gemaakt voordat de overdracht der souverei niteit een voldongen feit kan zijn. BRITS STOOMSCHIP AAN DE GROND DEN HAAG (ANP) Blijkens een opgevangen bericht is het Britse stoomschip ..Alfred Mason" ter hoogte van de Dundalk Bay, op de Ierse Oostkust aan de grond gelo pen. BESTUUR TWEEDE KAMER FRACTIE K.V.P. DEN HAAG (KNP) Naar het KNP verneemt is het bestuur van der Tweede Kamerfractie der KVP thans als volgt samengesteld: Voorzitter: Prof. Mr. C. P. M. Eomme; vice-voorzitter: Mag. D. J. G. Stokman O.F.M.; le secretaris: Th. D. J. M. Koersen, 2e secretaris Dr Ir. W. J. Droesen; penningmees ter: W. J. Andriessen. PRAAG, 25 Oct. (Reuter). De Tsjecho Slowaakse bisschoppen hebben heden verklaard, althans zo meldt Reuter, dat zij de gees telijkheid zullen toestaan een eed van loyaliteit aan het regiem af te leggen en van de staat salaris sen te accepteren zoals voorzien in de nieuwe kerkwet. De bisschoppen zetten in een door de voorlichtingsdienst van de kerk uitgegeven verklaring na der uiteen, dat zij deze concessies gedaan hebben om de priesters te behoeden voor de mogelijke con sequenties van voortgezet verzet tegen de regering. De geestelijken mogen thans loyaliteit aan de regering beloven en niet alleen aan de republiek, wanneer zij aan de eedsformule de volgende woorden toevoegen: mits dit niet in conflict komt met de wetten van God en van de kerk of met de natuur lijke rechten van de mens". Het Episcopaat behoudt zich de bepaling van zijn eigen houding ten opzichte van eedsaflegging voor, doch verklaart, te zullen weigeren zich op de salarislijst van de staat te laten plaatsen. „Wij vertrouwen op de bijstand van de Voorzienigheid van God, in wiens dienst wij ons geheel en al gesteld hebben", aldus de bis schoppen. De bisschoppen herhalen, dat naar hun opvatting de nieuwe wet de vrijheid van de kerk aan tast. Het staat echter te bezien, hoe de communisten zullen reageren op de toevoeging aan de eeds formule en de weigering van het Episcopaat om betaling van de staat te aanvaarden. Uit de verklaring blijkt duide lijk, dat de aan de geestelijken toegestane dispensatie niet geldt voor de bisschoppen en hun ordi- narissen. Alle leden van het Episcopaat hebben de verklaring onderte kend, behalve dr. Béran en zijn drie hulpbisschoppen. In kerke lijke kringen wordt verklaard, dat het ontbreken van mgr. Béran's handtekening te wijten is aan de beperking van zijn bewegings vrijheid. Vaticaans commentaar. Van onofficiële zijde van het Vaticaan wordt meegedeeld in zake de concessies, dat deze slechts oppervlakkige zaken be treffen, zodat de geestelijke mis sie van de kerk in Tsjechoslowa- kije niet in gevaar komt. Voorts werd meegedeeld, dat de beslissing over een dergelijke kwestie onder de jurisdictie van de bisschoppen van het land valt en dat de beslissingen genomen werden voor het welzijn van de kerk en haar missie in het land. Men twijfelt er echter aan, dat de leiders van kerk en staat de onderhandeling over een nieuwe overeenkomst zullen hervatten en zette uiteen, dat een verandering in de houding van de staat ten opzichte van de kerk aan derge lijke onderhandelingen vooraf zou moeten gaan, die in het geval van een concordaat rechtstreeks met het Vaticaan zouden moeten ge schieden en niet met de Tsjecho- Slowaakse bisschoppen.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Nieuw Noordhollandsch Dagblad : voor Alkmaar en omgeving | 1949 | | pagina 1