VIJF JAAR GELEDEN RAASDEN DE
BEVRIJDINGSTROEPEN DOOR BRABANT
Slachtoffers van de ramp te Medemblik
ten grave gedragen
Deserteurs voor het karretje
van Schoonenherg
De Canadezen vierden Bergen op Zoom-day"
Recht en
aanspraken
„Omgekomen in een en hetzelfde vuur,
begraven in een en hetzelfde graf"
LIJKSTOET STOND STIL VOOR
UITGEBRAND WOONHUIS
rktberichten
Vrijdag 4 November 1949
PAG. 3
„De strijd voor het
Katholieke Boek
Ontroerende
grafrede van
burgemeester Peters
5VERW ACHTING
t door het KNMI te De
van Vrijdagavond tot
nd.
VERANDERING,
eer met enkele over-
voorname-
Noordwestelyke helft
nd. Langs de Wadden-
k krachtige wind. Van
morgenochtend opnieuw
latsen nachtvorst, voor-
het Zuidoosten van het
overdag ongeveer de-
>eraturen als vandaag.
ID VAN 150 )AAR
CELEDEN
il haar cadeaux tevens
1 een klein spiegeltje,
de en verplichtte haar
ijks minstens éénmaal in
Waarom? Omdat men
al wist, dat alleen een
gde vrouw haar gemael
gen. In 1949 weet elke
toch wel zonder het sym-
>iegeltje. Nu loopt zij
OOS aan, 'n kleine aan-
ldoende om het bleke of
gelaat te doen verdwij-
plaats te maken voor
SCHOONHEID en haar
ndt in haar zijn jonge
rom.
(Ingez. meded.)
me Britse militaire
rentie te Singapore
DORE (Reuter). Een
iritse conferentie, waar-
ïilitairen en Aziatische
leelnemen, is thans te
begonnen. Men ver-
t de conferentie een be
ïnvloed zal hebben op
politiek voor het Verre
!n gewoonlijk welinge-
igen meent men, dat de
ing in Zuid-China en de
ese grens aan een nauw-
>nderzoek onderworpen
IE VERLEEND AAN
D. BAKKER
3. is gratie verleend aan
Sakker, die door het Bij
rechtshof te Leeuwarden
/as veroordeeld. Het von-
mderd in levenslange ge-
raf.
was commandant van de
in Friesland en voorts
S.S. en de Waffen S.S.
oonlijk verantwoordelijk
tatie van illegale werkers
ld en medeplichtig aan
geval.
iale weg Haarlem
iekPurmerend open
b A.N.W.B. mededeelt is
gedeelte van de pro-
weg HaarlemZaan-
'urmerend voor het ver-
ïgesteld. Het betreft hier
'ak, gelegen tussen de
ringdijk van de Wijde
en de Nekkerstraat bij
id. Langs dit weggedeel-
ns 'n vrijliggend rijwiel-
ireedte van 2.50 m. aan-
'oor het verkeer van en
Zaanstreek betekent dit
ienlijke verbetering en
g van de route.
i" voert „Die lustige
Witwe" op
erdag 5 November zal de
ie Operette vereniging
het Gulden Vlies een
g geven van de operette
tige Witwe". Voor nadere
heden verwijzen wij naar
tentie die heden in ons
rkomt
K.F.C.-keuring
R: Alkm. Biosc. Theater:
tste rit, alle leeft.; Cinema
iin: De moordenaars zijn
ns, 18 jr.; Harmonie: Om-
aarde, 18 jr.; Victoria;
ie Jacht, Volw.
liensten Zondag 6 Nov.
West-Friesland (West)
oem te Spierdijk, telef.
204; Dr. Boeckhorst te
telef. K 2297 215; Dr.
i te Twisk, telef. 8.
■SMARKT ALKMAAR
stapel boerenkaas, handel
3 bleef onbekend.
'EBROEK, 3 Nov. 1949.
kg. bieten I 7.107.30;
andijvie 1011; 5000 kg.
I 4—6.10; 5000 kg. Gele
—8; 3100 kg. groene kool
80; 10.000 kg. uien 18.50
grof 17.8018.20; driel
nep 15.70—16.20; 3300
H 8.60—9.30; UI 6.70—
)00 stuks bloemkool I 67
57—63; I afw. 40—53; II
21; stek 14—21.
TORN, 3 Nov. 1949.
kg. witte kool 46.40;
rode kool 5.5012.60;
gele kool 5.20—9.20; 1600
ie kool 12.50—18; 1600 kg.
tooi 8.10—11.30; 3500 kg.
of 20.1020.80; gewone
.90; 35.800 kg. bieten I
II 44.40; 350 kg. witlof
54; in 38; 52300 kg. peen
-11.70; III 9.60—11.90; TV
JRWOUDE, 3 Nov. Be-
6.50—7.30; libertas 6.60;
0.1011.10; peen III 3.60—
=n 17.7019.10; drielingen
kool 5.509.50; groene k.
30; witte kool 55.20; suc-
66.30; slabonen 74; an-
0—12,70.
4HUIZEN. 3 Nov. uien
30; grove 15.20; stekuien
:n II 10.60—10,80; peen III
eerstelingen grove 6; ro-
5.5010.10; witte kool 5
:es witte 6.30.
ENHUIZEN. 4 Nov. 1300
/ie 7.50—7.70, 2600 kg gele
1600 kg groene kool 9.90
7000 kg rode kool 5.50—
00 kg witte kool 55.70,
itte 6.40—6.80, 3300 kg
len, bevelanders 6.90.
1DIJK, 4 Nov. 10000 kg
0—21.90, grove 19.90—20.90,
140.000 kg witte kool 5
70, 16000 kg peen II 10—
910.60, 15000 kg andijvie
:es witte 67.50, 32000 kg
001 7.90—15.30, 13000 kg
l 5—10.60, 27000 kg rode
—11.20.
JOE ROGERS IS WEER BOEKHOUDER EN BILL REGIS BESTUURT DE TRAM
OF MEN DE OORZAAK er van
wil erkennen of niet en in de
diepste grond is deze geen andere
dan wat het Gebed uit de Liturgie
van het feest van Christus Koning
noemt de wonde van de zonde"
wij staan in de maatschapelijke
samenleving zowel die van de ge
hele wereld als wel in het bijzon
der die van ons land voor het feit
van verdeeldheid. Aan de ene
kant zijn reeds grote groepen van
onze Nederlandse bevolking ont
kerstend en staan buiten alle ker
kelijk verband, aan de andere
kant vertoont het beeld van het
christelijk deel een helaas zt
Pijnlijke verscheurdheid.
Men kan en moet dit zeker be
treuren, maar het feit is er nu
eenmaal niet minder om en men
heeft daar wel degelijk rekening
mee te houden. Men moet vol
doende werkelijkheidszin bezitten
om deze stand van zaken te aan
vaarden ten einde niet tot een
blind fanatisme te vervallen. Bin
nen de grenzen van ons kleine
land bestaan verschillende groe
pen met elk haar eigen overtui
ging en levensbeschouwing. Deze
op passende wijze te eerbiedigen
is niet anders dan billijk en moet
zeker als een van de beste eigen
schappen van het Nederlandse
volkskarakter beschouwd worden,
al heeft men zich dat slechts op
de lange duur en met moeite we
ten te verwerven en al komt men
er hier en daar nog wel eens aan
te kort
Als Katholieken kunnen wij
deze verdeeldheid en scheiding als
betreurenswaardig gevolg van de
zonde onmogelijk goedkeuren om
wille van zichzelf. In onze opvat
ting is geen plaats voor een geest
van separatisme. Wij willen de
scheiding niet omwille van de
scheiding. Voor ons bestaat geen
religieus indifferentisme waarbij
alle godsdienstige overtuigingen,
die toch het diepst het wezen van
elke mens raken, zonder meer ge
lijk zouden zijn. God Zelf heeft
tot de mens gesproken en ons in
Zijn eigen Zoon ge-openbaard, op
welke wijze Hij door ons gediend
wil worden. Niet wij hebben dat
te bepalen en uit te maken, dat
is het uitsluitende recht van God
Zelf. Wij weten zó dat onze katho
lieke kerk de enige kerk van
Christus is, dat het katholicisme
de enige ware godsdienst is. Dit
is een onvoorwaardelijke, absoluut
strenge eis van ons geloof. In dit
opzicht kan en mag het katholi
cisme geen andere opvatting de
len: het is niet anders dan de on
verbiddelijke logica van het be
ginsel dat op de rechtstreekse
Openbaring van God Zelf berust.
Men zou dit een principiële, dog
matische „onverdraagzaamheid"
kunnen noemen.
Daarmee is echter niet gezegd
dat de groepen die in een zelfde
bevolkings-verband in feite be
staan, door onzichtbare muren zo
veel mogelijk gescheiden moeten
blijven en dat er niets gedaan of
gevonden zou kunnen worden om
deze scheidingen, die er nu een
maal zijn, te overbruggen. De
strengheid van beginsel is naar
onze katholieke mening zonder
bezwaar te verenigen met het
nuchtere realistische inzicht in de
feitelijke verhoudingen bij ons
Nederlandse volk. Men zal het ka
tholieke bevolkingsdeel van Ne
derland niet kunnen verwijten
geen gevoel te hebben voor de
eerbiediging van andere overtui
gingen dan de onze, mits deze niet
in zichzelf verkeerd en schadelijk
zijn. Juist deze op een gezonde
basis steunende eerbiediging moet
als een van de beste middelen be
schouwd worden om de eenheid
en samenwerking zo goed moge
lijk te bevorderen.
Wordt binnen de passende gren
zen het goede recht van andere
opvattingen door de onze erkend,
dan moeten ook de consequenties
aanvaard worden die daaruit
voortvloeien. Misschien is dit niet
altijd gemakkelijk en is daar een
zekere moed voor nodig, vooral
als er zich gevolgen zullen voor
doen die men eigenlijk liever niet
wenste. Juist hier, op dit punt,
stuit men vaak op moeilijkheden
bij mensen die in de praktijk heel
wat onverdraagzamer zijn dan wij
katholieken het in beginsel zijn.
Een bepaalde, in dit geval onze
katholieke levensbeschouwing om
vat het gehele leven, in al zijn
uitingen, ook de maatschappe
lijke. Tussen een overtuiging en
haar beleving bestaat een onver
breekbaar verband, een wezen
lijke eenheid. Zij neemt uiteraard
de gehele mens in beslag, zij laat
geen versplintering, geen verbrok
keling, geen gespletenheid toe.
Daarom zijn alleen zij die haar
tot de hunne gemaakt hebben, die
haar volgen, haar aanhangen en
met hart en ziel liefhebben, in
staat en gerechtigd om met de
nodige tact en fijngevoeligheid uit
te maken welke de samenhang en
het verband tussen deze levens
beschouwing en haar practische,
ook maatschappelijke doorvoering
is. Daarover kan een buitenstaan
der uiteraard moeilijk een juist
oordeel vormen, althans is dit een
zeer delicate zaak die zeer nauw
luistert. Niet van iedereen is oog
en oor voldoende fijn ingesteld
om al de nuancen te vatten van
de invloed die van een levensbe
schouwing op heel het levensge
bied uitgaan.
Hebben wij als Nederlandse Ka
tholieken het onaantastbaar recht
onze eigen katholieke levensbe
schouwing te hebben en kennen
wij dit zelfde recht ook aan an
dersdenkende landgenoten toe,
dan valt het ook niet te betwisten
dat wij onze aanspraken ook met
terdaad kunnen laten gelden. Wij
hebben op katholieke grondslag
ons eigen onderwijs, onze eigen
jeugdbeweging, onze eigen sociale
en charitatieve verenigingen, onze
eigen politieke organisatie, onze
eigen pers, onze eigen radio-om
roep en andere culturele instel
lingen. Dat dit alles geen „Roomse
hekjes-zetterij", geen „katholieke
De Jubileumviering van de R.K.
Vereniging van Boekhandelaren
en Uitgevers in Nederland „Sint
Jan" is gepaard gegaan met de
uitgave van een door W. van de
Pas geschreven kloek boekwerk,
behandelend de strijd om het boek
in de Reformatie- en Contra-Re-
formatieti.jd, het katholieke boek
ten tijde van de emancipatie, en
de geschiedenis van „Sint Jan".
Het werk van v. d. Pas valt in
twee kwantitatief evenwaardige
delen uiteen, waarvan het eerste
de opkomst van en de strijd om
het katholieke boek in de 16e tot
en met de 19e eeuw, voor zover de
beschikbare gegevens dit mogelijk
maken, op de voet volgt. In het
tweede gedeelte laat de schrijver
de geschiedenis van het katholieke
boek samenvallen met de geschie
denis van „Sint Jan" en trekt hij
zich vrijwillig binnen de (overi
gens nog zeer wijde) muren van
deze katholieke Uitgevers- en
Boekhandelarenorganisatie terug.
Hij erkent in zijn voorwoord, dat
hij zich vooral voor wat het eerste
gedeelte betreft noodgedwongen
heeft moeten beperken, eensdeels
omdat nog zeer veel bronnen de
uitgave en de verspreiding van
het katholieke boek betreffende
onaangeboord bleven, en anders-
deels omdat hem de tijd tot diep
gaande studie ontbrak. Deson
danks is hetgeen v. d. Pas ons in
de 75 eerste bladzijden van zijn
boek mededeelt van een bijzon
dere inportantie voor hen die be
langstellen in de geschiedenis van
het boekwezen. Natuurlijk stelt
de argeloze boeken-vriend zich
wel eens de vraag door wie het
katholieke boek' in de eeuwen
waarin het heimelijk of vrii werd
gedrukt en te koop aangeboden,
nu eigenlijk werd gelezen en tot
wie het iets had te zeggen. Want
dat is en blijft toch de belangrijk
ste kant van de geschiedenis van
het boek, zoals de schrijver trou
wens in zijn verantwoording zelf
zegt. Het antwoord hierop is jam
mer genoeg alleen'te geven door
middel van met een uiterste ac
curatesse bijeengegaarde cijfers
omtrent de verspreiding van be
paalde boeken onder bepaalde be
volkingsgroepen, door bestudering
van reflecties op de inhoud van
deze boeken in de vorm van cri-
tieken, apologetische geschriften
en allerlei pamfletten met in
hoofdzaak godsdienstige onder
werpen, en door vaststelling van
achteraf nawijsbare goede beïn
vloeding bij personen of lichamen,
die een rol gespeeld hebben in het
proces der katholieke emancipatie.
Hetgeen „Sint Jan" in de be
trekkelijk korte tijd van haar be
staan voor de materiële positie van
haar leden heeft gedaan, was in
zeer veel opzichten een conditio
sine qua non voor haar huidige
geestelijke welstand. Deze geeste
lijke bewustwording gaf het aan
schijn aan een aantal met enthou
siasme gevoerde acties voor het
goede boek, de samenstelling van
de catalogus en de voorlichting
inzake lectuur. In het „Brandt-
Van Gent-fonds" en I.D.I.L. heb
ben deze acties vorm gekregen.
Wie enig inzicht wil krijgen in
de geschiedenis van het boeken
wezen, zal dit jubileumwerk ter
gelegenheid van het 25-jarig be
staan van „Sint Jan" niet ongele
zen mogen laten. Want al snijdt
het dan niet alle vraagstukken
aan, die men in verband met deze
materie behandeld zou willen zien.
het geeft toch in menig opzicht
een goede oriëntatie in de nog vrij
onoverzichtelijke geschiedenis van
de strijd voor het katholieke boek.
Joe Rogers die boekhouder is
op een meelfabriek in Montreal,
Bill Regis, tramconducteur, Peter
Adams, verzekeringsagent en al
die andere Canadezen die van d'r
leven lang de hel van West Bra
bant niet zullen vergeten hebben
in Ontario de „Dag van Bergen
op Zoom" gevierd. Joe Rogers
vond de cijfers in zijn grootboek
en kasboek die dag erg onbelang
rijk. Hij ziet telkens opnieuw voor
zich de kleine, rossige „Chilly"
zoals hij daar plotseling door die
moffen van de dijk werd gescho
ten. Geen kik gaf de kleine Chilly
die anders nooit een seconde zijn
mond hield. Hij was ineens dood.
Een van de velen die niet naar
Ontario kwam omdat zij in het
land waar zij door modder en
drek meter na meter oprukten on
der een klein wit kruis begraven
werden.
Dat is nu vijf jaar geleden. Zon
dag 3 September 1944. Antwerpen
veroverd. Razend snel ging dat,
zo snel, dat de eerste tanks dood
leuk dertig of veertig kilometer
doorjoegen zonder een gram kruit
en met voor de hele bemanning
nog drie Sweet Caporals. Een
kind kon begrijpen dat er gestopt
zou moeten worden, een kind kon
ook snappen dat de Duitsers, als
ze de kans kregen even op adem
te komen, deze kans zouden be
nutten. Dat werd de hel van West
Brabant. Joe Rogers voelt nog
intens de natte voeten waarmee
hij dagenlang rondliep. Water en
nog eens water en altijd vocht.
Wat een land. De Engelsen die
Roosendaal later voor hun reke
ning namen, konden die nattig
heid helemaal niet verdragen.
Schelden en vechten dat deden zij
aan een stuk, hard schelden en
hard vechten.
Burgerij school.
En de burgerij school in kelders,
onder kerken en molens, angstig
maar toch moedig. Er vielen do
den en gewonden. Huizen en boer
derijen, kerken en gebouwen gin
gen in puin.
Op 27 October werd Bergen op
Zoom bevrijd. Voor de vreugde om
die teruggekregen vrijheid kon
losbarsten vierde Mars eerst zijn
grote triomph. De ene ontploffing
na de andere.
Rond drie uur verscheen de eer
ste Canadese tank in de stad.
Jeffry White was de eerste bevrij
der. Hij stak een sigaret op en
vocht door in de nacht van 28 op
29 October aan de rand van de
stad en ook nog de volgende da
gen. 4 November is Steenbergen
bevrijd. Inmiddels hesen ook
Wouw en Sprundel de driekleur.
Roosendaal juichte op 30 October
de Engelsen toe, die even dapper
maar wat laconieker gestreden
hadden. Breda schreeuwde zich op
29 October schor voor de felle
Polen, die later aan het riviertje
de Mark nog vele offers zouden
brengen, want een paar dagen la
ter beten de Duitsers zich weer
opnieuw vast aan de Mark, offer
de ons land goed en bloed en
vochten de Canadezen, Engelsen
en Polen tot de Duitsers over het
water gejaagd waren en voor
Noord-Nederland de vreselijke
hongerwinter aanbrak.
splijtzwam" is, is krachtens ons
beginsel duidelijk. Met reden dan
ook dringt ons Episcopaat aan op
de handhaving van onze uitge
sproken katholieke beginselen,
rechten en aanspraken, tot in de
kleinste bijzonderheden van het
dagelijkse leven toe. Een wel
begrepen isolement en niet een
onjuist-uitgelegde poging tot door
braak, zoals men dat tegenwoor
dig noemt, is derhalve het stand
punt dat wij dienen in te nemen.
Juist de bewustwording van onze
eigen katholieke beginselen, de
gewetensvolle zorg voor de waar
achtige belangen van ons katho
lieke volksdeel en daarmee van
ons gehele vaderland zijn de beste
waarborg dat de principiële tegen
stellingen toch op de meest be
vredigende wijze overkoepeld zul
len worden.
Recht en aanspraken erkennen
wij billijkerwijze voor anderen,
maar eisen wij niet minder om
dezelfde reden voor ons en ons
nageslacht op. Wij hebben in het
buitenland de droevige voorbeel
den te over om te weten dat wij
juist door deze op eigen beginse
len gebaseerde samenwerking met
goedwillende andersdenkenden
een herhaling van wat daar ge
beurt hier moeten voorkomen. Op
een ieder van ons rust derhalve
de plicht zijn katholiek geloof ten
volle te beieven en de katholieke
zaak is alles te steunen.
PAUL VAN BANESSE.
Er verrijzen weer nieuwe huizen en op de glooiende akkers
van Brabant is het koren gemaaid. De sporen van de tanks
zijn weg en het land heeft zich weer grotendeels hersteld
van de wonden die het kreeg in oorlogsnajaur 1944. La'.en
we hen die ons ten koste van hun bloed de vrijheid terug
gaven niet vergeten.
Nooit vergeten.
Dit is nu vijf jaar geleden. Joe
en de jongens zijn in Ontario bij
elkaar geweest en hebben terug
gedacht aan de eerste dagen van
November in '44, aan het drassige
polderland waarin hun kamera
den de dood vonden. Zij zullen
vragen: Hoe zou het er nu uitzien?
Boven het weidse polderland
zeilen wat wolken op de wind. De
hemel ziet echter meestal grijs.
Het land is nog even nat. De
schaarse zonnestralen kleuren de
nieuwe pannendaken fel rood. Aan
de einder verheft zich een nieuwe
kerktoren. De boeren werken nog
op het land. Er wordt gewerkt en
er wordt gebouwd. Als Joe en zijn
makkers zouden ze wel dingen
zien en herkennen uit hun dagen,
sporen van de strijd. Zij zouden
rijen witte kruisen zien op het
soldatenkerkhof. Maar ook de
nieuwe huizen en de kerktorens
en het leven van de mensen in de
vrijheid die zij bevochten. De klei
ne rossige Chilly zou hen weer
duidelijk voor ogen komen.
Vijf jaar geleden herkreeg Bra
bant zijn vrijheid. Ons volk mag
Chilly en de anderen nooit ver
geten.
MEDEMBLIK. Onder grote
belangstelling zijn gistermiddag
alhier de vier slachtoffers van de
brand van Zondag j.l. op de al
gemene begraafplaats ter aarde be
steld. Om half twee verzamelden
zich de naaste verwanten van de
fam. de Leeuw in de voorzaal van
hotel „Het Wapen van Medem
blik", waar zij door ds. A. M. v. d.
Neut werden toegesproken. In
middels defileerden veel inwoners
van Medemblik langs de vier lijk
kisten, die in de tot chapelle ar-
dente ingerichte toneelzaal waren
opgesteld. Er waren veel kransen
en bloemen, o.a. van het gemeen
tebestuur van Medemblik, de vrij
willige Brandweer, de v.v. MFC,
personeel en leerlingen van de
Nutskleuterschool, de meisjes van
de naaischool. Personeel en Vishan
del, huren en kennissen enz.
Omstreeks 2 uur werden de kis
ten in een tweetal lijkauto's ver
voerd naar het woonhuis van de
fam. de Leeuw in de Nieuwstraat.
Een dertiental auto's met verwanten
en genodigden alsmede enkele ken
nissen en buren, die de tocht te voet
naar de begraafplaats wilden mee
maken, sloten zich hierbij aan. Na
dat de stoet de Nieuwstraat tot aan
het Bagijnhof was opgegaan, keer
de deze aan de overzijde weer te
rug en hield voor het huis, waar
zich enkele dagen geleden het vre-
De kerk van Woensdrecht
werd in het najaar van '44
een puinhoop. Nu, vijf jaar
later, staat er weer een
nieuw vriendelijk wit kerkje.
Zo verschijnen er aan de ho
rizon van Brabant de spitsen
van steeds weer nieuwe
Godshuizen, symbolen van
de vroomheid en de levens
kracht van dit nijvere volk.
selijke drama heeft afgespeeld,
enige minuten halt. Deze eenvou
dige doch piëteitvolle ceremonie
werd door de honderden die zich ter
plaatse hadden opgesteld, met ont
roering gadegeslagen. De stoet ver
volgde hierna zijn weg naar het
kerkhof via Westerhaven, Turfhoek,
Keern en Brakeweg.
Op het kerkhof
Ook hier hadden zeer velen zich
reeds om het vers gedolven graf
geschaard, waarin de vier lijkkisten
zouden worden bijgezet. Nadat de
dragers eerst de stoffelijke over
schotten van Nic. de Leeuw en zijn
vrouw tot het middenpad van het
kerkhof hadden opgedragen en ver
volgens in het grote familiegraf
neergelaten, droegen zij de kleinere
kisten der kinderen dezelfde weg
en vertrouwden deze eveneens on
der ontroerende stilte der honder
den aanwezigen, waaronder de
moeder van de omgekomen vrouw
en vele familieleden, aan de schoot
der aarde toe.
Hierna trad burgemeester Chr.
Peters naar voren en hield de vol
gende grafrede.
Diepe verslagenheid
De laatste Zondag van October,
aldus de burgemeester, bracht gro
te rouw over Medemblik. Een ge
heel gezin kwam noodlottig om het
leven. Wie zal zeggen welk een
strijd deze mensen streden temidden
der vlammen en met de dood voor
ogen? De hoop, dat zij nog konden
worden gered bleek ijdel. Een ge
lukkig echtpaar, dat nauwelijks en
kele dagen geleden zijn 12^4-jarige
echtverbintenis herdacht, wérd te-
samen met de beide kinderen plot
seling en op wrede wijze uit dit le
ven weggerukt. Diepe verslagenheid
maakte zich van de bevolking van
Medemblik meester. En thans, nu
zovelen op deze dodenakker zijn
samengekomen, waar Nic. de Leeuw
en de zijnen, die de dood vonden
in een en het hetzelfde vuur, in een
en hetzelfde graf zullen worden be
graven willen we uiting geven aan
onze deernis met hen en hun na
gelaten betrekkingen.
Doch wat te zeggen aan dit open
graf, waar woorden immers te kort
schieten.
Spr. schilderde hierna de figuur
van Nic. de Leeuw. Hij had deze
man zeventien jaar geleden reeds
leren kennen. De Leeuw was een
mens. die rond uitkwam voor zijn
fouten en zijn belofte tot beterschap
hield. Hij was sportief en aanvaard-
(Van onze speciale medewerker)
Er is in de laatste weken een en ander te doen geweest over
*n paar honderd deserteurs, die niet naar Indonesië wilden.
Het lawaai over deze zaak is doorgedrongen tot de pers en zelfs
tot in de volksvertegenwoordiging. Vanwaar al dit lawaai? Men
zou toch mogen verwachten, dat de bevoegde autoriteiten wel
in staat waren deze affaire zonder inmenging van buiten af te
behandelen zoals tot dusverre gebruikelijk was.
'n Kunstmatig gekweekte
beroering.
We moeten tot onze spijt con
stateren, dat èn 'n aantal deser
teurs in kwestie èn hun familie
leden èn zelfs een achtenswaardig
man als de heer Vermeer van de
P.v.d.A. zich grondig in de maling
hebben laten nemen. Zij moeten
gemeend heben, dat Ferd Schoo-
nenberg en Gerben Wagenaar ge
leid werden door eerlijke bedoe
lingen, toen zij zich met de zaak
der deserteurs gingen bemoeien.
Nu moet men in alle zaken,
waarin zich communisten gaan
mengen, één ding vaststellen.
Namelijk, dat hoogmogenden
van de C.P.N. of de vertegen
woordigers van het Politburo
zich in het geheel niet interes
seren voor de belangen van de
mensen, om wie 't begonnen is.
Zij dienen slechts één belang,
dat van Moskou.
Had Moskou er belang bij of
deze deserteurs al dan niet zou
den worden uitgezonden? Niet 't
minste. Waar Moskou dan wel be
lang bij had? Bij de herrie, de agi
tatie, die uit het opwarmen van
deze affaire kon ontstaan. Dat was
de slag, die hier geslagen kon wor
den. Vandaar Wagenaar's „mede
lijden" met deze arme jongens!
Vandaar Schoonenberg's „veront
waardiging" over de mishandelin
gen die deze martelaren der
democratie hadden ondergaan.
Vandaar het tam-tam op de voor
pagina's van de Waarheid. En de
afloop? De Minister heeft ten
slotte laten weten, dat het hier
een aangelegenheid betrof, die
geheel binnen 't beleid der Ge
nerale Staf en de beslissing van de
militaire strafrechter was gelegen
en dat geen buitenstaander zich
daarmee had te bemoeien. En zo
hoort het ook. Nog altijd is Ne
derland een land, dat niet gere
geerd wordt door beulen. ,maar
door mensen en de rechtspraak is
hier onafhankelijk.
De Waarheid.
Wij, die van het gebeurde te
Nieuwersluis ooggetuige waren,
hebben daarvan een andere lezing
dan kameraad Schoonenherg, die
't heeft moeten hebben van wilde
verhalen van heetgebakerde par
tijgenoten. We nemen Schoonen
herg niets kwalijk integendeel.
De krantenschrijverij is een moei
lijk vak, dat geleidelijk geleerd
moet worden. Een van haar pri
maire regels is: „Onderzoek alles
en behoud het goede". Deze regel
in praktijk te brengen, dat is
voorwaar niet gemakkelijk, zeker
niet wanneer men zich gedreven
voelt door een licht-ontvlambare
en telefonisch opgecommandeerde
verontwaardiging. We rekenen
echter, dat Schoonenberg's objec
tiviteit met de jaren zal toenemen
in het bijzonder, wanneer ook
hij in 'n Grote Zuivering zal zijn
gevallen.
Terzake. Toen Schoonhoven
door de toeloop van deserteurs
„vol" begon te raken, werd een
deel van hen overgebracht naar
Nieuwersluis. Tenslotte zaten daar
zo'n 50 van deze jongens bij el
kaar. Men versta ons goed: dit
waren geen principiële dienstwei
geraars. Dit waren mensen, die
om de meest uiteenlopende rede
nen niet overzee wilden en der
halve van hun onderdeel waren
weggelopen of al vanaf hun op
roeping ondergedoken. Uiteraard
waren onder hen enkele commu
nisten, verreweg het grootste deel
echter bestond uit jongens kin
deren nog volkomen overdon
derd door de gebeurtenissen der
laatste dagen. Er zijn zelfs deser
teurs geweest, die na een verblijf
van enkele dagen in Nieuwersluis
zover tot inkeer waren gekomen,
dat zij toestemming vroegen vrij
willig voor Indonesië te tekenen.
Onder de vijftig deserteurs had
zich al spoedig een commissie ge
vormd van vier man. Niet zo
als de Waarheid schrijft van
diverse richtingen, maar uitslui
tend bestaande uit communisten.
Op een der laatste dagen van hun
verblijf te N'sluis kwamen zij
daar openlijk voor uit. Genoemde
kern werd toen uitgebreid met
nog drie man. Deze zeven mensen
waren aan het woord. Maar dan
ook alleen deze zeven en voort
durend deze zeven. Toen 'n andere
jongen met de commandant wilde
spreken en nog 'n ander met de
aalmoezenier, werd dit door de
zeven verboden. Er klonk dan:
„We zijn homogeen, hè!" en daar
mee was de dictatuur in zakfor
maat hersteld.
De commandant liet dit maar 'n
tijdje zo, maar toen hem uitein
delijk bleek, dat de commissie van
zeven ook hem wilde gaan com
manderen, was zijn geduld uitge
put. Om een herhaling van het
geen in Schoonhoven was gebeurd
te voorkomen, moest de verzets-
haard worden verwijderd. Eén
man van de commissie kreeg als
militair want dat was hij nog
steeds het dienstbevel een uni
form aan te trokken. De betref
fende dienstweigeraar achtte dit
moreel niet verantwoord, zegt de
Waarheid. Nu was de man in
kwestie helemaal geen dienstwei-
geraar-in-de-zin-der-wet, maar 'n
ordinaire deserteur en juist daar
om kon hij zich onmogelijk mo
reel onverantwoord achten. Hij
pleegde dus zonder meer opzette
lijke ongehoorzaamheid. En dat
is in het Nederlandse leger even
strafbaar als b.v. in het Russi
sche! Toen de gehele commissie
vervolgens het dienstbevel kreeg
de barak te verlaten, weigerde
deze daarop te reageren en pleeg
de dus opnieuw opzettelijke onge
hoorzaamheid.
Hierop kwam een afdeling mili
tairen de barak binnen „die op de
kernleden begon los te slaan"
wij citeren onze Waarheid. De fei
ten, Waarheid! Toen de militairen
binnenkwamen zetten de kern
leden het op een lopen en ver
scholen zich achter de ruggen van
de anderen, achter in de zaal. Die
anderen zouden volgens de Waar
heid nog getracht hebben de com
missie te beschermen jawel!
Dat zouden de kernleden wel
graag gewild hebben, maar de
andere jongens waren wel wijzer.
Zij wisten op dat moment precies,
wat ze eigenlijk hadden aan hun
communistische vriendjes. de
mensen-met-de-grote-bek, die op
het critieke moment de anderen
voor hun vuile zaakjes wilden la
ten opdraaien.
Twee kernleden pleegden met
terdaad en hevig verzet tegen hun
arrestatie. Dit verzet werd snel
gebroken evenwel zonder
bloedvergieten, zonder 'n blauw
de de consequenties van zijn han
delwijze. In wezen was hij 'n goed
mens, die veel voor een ander over
had en trots op zijn kinderen was.
Het was deze reus niet gegeven zijn
vrouw en kinderen uit de vuurzee
te redden. Een verraderlijk gas
besloop hem in zijn slaap en ver
lamde zijn kracht.
De Leeuw's vrouw was een goede
echtgenote en een werkzame huis
vrouw. Volgens ooggetuige-verkla
ringen had zij zichzelf kunnen red
den, doch zij heeft verkozen met
de haren de dood in te gaan. Wilde
zij allicht niet alleen gered wor
den, vroeg spreker zich af, wij we
ten het niet. Van de kinderen zeide
burgemeester Peters, dat zij deel
uitmaakten van een gelukkig gezin.
Wij staan, aldus spreker, aan dit
open graf voor vele raadsels. Alleen
de Almachtige weet de oplossing
daarvan. Tot de verwanten van de
overledenen richtte burgemeester
Peters tenslotte de vertroosting:
dood is alleen hij die vergeten
wordt. Welnu, dezen zullen "niet
vergeten worden, ook niet door ons.
Nagedachtenis in ere
De heer B. J. M. Poggeman, voor
zitter van het Actie Comité, memo
reerde het feit ,dat de Leeuw lid
van dit Comité was vanaf de op
richting. De overledene had een
goed hart. hij was een vriend voor
velen en zijn nagedachtenis zal in
ere blijven. De heer Poggeman be
sloot zijn korte toespraak met de
bede: Heer geef hen de eeuwige
rust, 't eeuwig lichte verlichte hen.
Dat zij rusten in vrede.
Dank voor medeleven
Een familielid van de overledenen
schetste het grote verlies dat de
dood van dit gezin voor de nage
laten betrekkingen betekende. Het
warme medeleven allerwege onder
vonden, was voor hem aanleiding
namens de familieleden hartelijk te
bedanken.
In het bijzonder bracht spreker
dank aan ds. v. d. Neut voor diens
leiding in het sterfhuis, burgemees
ter Peters voor zijn grote medele
ven vooral op de dag van de brand,
de Brandweer, de commandant van
de Rijkspolitie, de leiding van het
Prov. Ziekenhuis en de heer Paul
Geuzebroek en zijn vrouw voor de
goede hulp, die zij de familie ge
boden hadden.
Twee lessen
Ds. A. M. v. d. Neut, die als laat
ste spreker het woord nam, zeide,
dat het grote medeleven der bur
gerij van Medemblik tot uitdruk
king was gekomen door het afge
lasten van alle vermakelijkheden op
de dag van de ramp, het spontaan
beschikbaar stellen van auto's door
veel ingezetenen voor de begrafe
nis, en de grote drukte op het kerk
hof. Thans wenden allen hun blik
naar beneden in de groeve. Doch
wij moeten omhoog zien tot Hem,
Die regeert en Zich niet vergist
heeft, ook deze voorbije Zondag
niet.
Spreker wilde uit het gebeurde
twee lessen trekken. Op de eerste
plaats mocht deze verschrikkelijke
ramp allen tot grote voorzichtigheid
aansporen. En vervolgens moet dit
tragisch gebeuren allen meer dan
ooit te voren het „Memento mori"
(Gedenk te sterven) in de herinne
ring brengen.
Tenslotte bad ds. v. d. Neut het
Onze Vader, waarmede de begrafe
nisplechtigheid werd beëindigd.
MOH. HATTA BIJ
DE KONINGIN
H.M. de Koningin heeft heden
ochtend de voorzitter der repu
blikeinse delegatie ter Ronde Ta
felconferentie, drs. Mohammed
Hntta, in audiëntie ontvangen.
Geen Nobelprijs voor
letterkunde
STOCKHOLM (Reuter). De
Nobelprijs voor letterkunde zal
dit jaar niet worden toegekend.
De prijs zal tot het volgende jaar
bewaard worden.
oog zelfs. De anderen kwamen uit
zich zelf; zij werden bii het weg
leiden zelfs niet aangeraakt. Bin
nen drie minuten was de orde
hersteld. Toen kon er vrijelijk ge
sproken worden en aanstonds ont
stonden er groepjes rond de on
derofficieren, rond de comman
dant en rond aalmoezenier en
veldprediker, die bij de actie aan
wezig waren geweest.
Zoals gezegd wij waren oog
getuige en dit zijn de feiten. Heel
veel geschreeuw dus en weinig
wol. Maar dat er zich nog zo ve
len voor Schoonenberg's karretje
lieten spannenSommigen zul
len inderdaad door schade en
schande wijzer moeten worden.
i
